Heimskringla - 12.11.1919, Blaðsíða 1

SENDIÐ EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yfir VERÐMÆTA MUNI
ROYAL CROWN SOAPS, Ltd.
654 Main St. Winnipeg
XXXIV. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKÚDAGINN 12. NÓVEMBER 1919
NÚMER 7
Leiðtogi Conservativa.
vínbannslögin standa áfram með
þeim viSbættum.
En það var talsverður hiti milli
manna meðan talað var um vínið,
P' í v. gamli N Bakkus átti ennþá
nokkra vini í þinginu. Lenti
tveimur af þingmönnum stjórpfar-
flokksins saiman af þeirri ástæðu ! . c « . r ,,
, ’ aður stjornarformaður þar 1 tylk-
og endaöi oröasennan með hanaa-
'jftir á vetrarhafnirnar. C. P. R.
ftlagið hefir auglýst að 28. þ. m.
bj'r i vetrarferðimar frá St. John
N. B. -
Hon. J. A. Murray hefir verið
kosinn leiðtogi canservativa flokks
New Brunswick. Hann var
lögmáli úti fyrir þinghúsdyrunum.
Col. John A. Curry, sem var
inu og hinn riýtasti maður.
Hon. C. J. Mickle dómari, and-
R. G. WILLIS.
Conservativar Manitoba fylkis
kusu á flokksþingi sínu 6. þ. m. R.
G. Willis frá Boissevain fyrir leið-
toga sinn. Hinn nýi leiðtogi er
bóndi, og hefir búið hér í fylkinu í
30 ár. Hann er hásíkólagenginn,
vel mentaður og vel látinn.
Sambandsþingið.
Grand Trunk kaupin samþykt.
Bakkusarvinur mikill þóttist svo aðist 10. þ. m., að heimili sínu í
meiddur af orðum Dr. Cowans fráy! Birtle, Man. Hinn látni var áður
Regina, að hann rak doktornum ráðgjafi í Greenwaystjórninni hér
rokna kinnhest, en doktorinn, sem1 > Manitoba, og leiðtogi liberala-
var heljarmenni að burðum,, brá flokksins eftir (burtför Greenways,
sér þannig við að hann lamdi þar til Norris tók við. Hann var
Curry í höfuðið með staf sínum. I fæddur 1842.
Gengu menn þá á milli og skildu 1 __________0____
þá, en vígamóður var í báðum..
Mannseðlið er hið sama í sam-
bandsþinginu sdm annarsstaðar.
CANADA
Kúabólan hefir stungið sér nið-
ur í Toronto, en þó fremur væg.
Rúmt hundrað manns hefir fengið
veikina.
BANDARIKIN
að ota fram, er óvíst; einna lík-
:gastur talinn Newton Baker her-
nálaiáðgjafi.
Rétarrannsókn út af svertingja-
óeirðunum í Helena, Arkansas(
þar sem 1 0 svertingjar og 6 hvít-
ir menn mistu lífið, stendur nú yfir
og eins og venja er til, er skiíldinni
skelt á svertingjana. Eru 120
þeirra í haldi, en aðeins 6 hvítir
menn. 1 0 af svertingjunum hafa
þegar verið dæmdir til dauða og
26 til 10—25 ára þrælkunarvinnu.
Einn hvítur maður hefir verið
fundinn sekur, og 'fékk sá sex mán-
i aða fangelsi. Þess þaíf ekki að
geta( að kviðdómurinn er skipað*
ur hvítum mönnum einvörðungu,
og eins er dómarinn hvítur. Lík-
lega munu allir þessir 120svert-
ingjar verða dómfeldir áður mál-
inu lýkur.
skifta við þá,
sem sjást fara inn
staði, skulu klagaðir fyrir söfnuð-
um sínum. Meiningin með þess-
um fyrirskipunum er að gera her-
mönnunum lífið óbærilegt.
og þeir prestar, einnig borið hærra hlut í viðskift-
á bannfærða um sínum við Kósakkcthöfðingj-
ann Denikines. Tókst þeim að
ná borginni Tchernigoff, sem er
80 mílur vestur frá Kieff, á sitt
vald, og hrekja Denikin til Kieff.
SkiptapiBretaámeðanástrið-'A^s^ fyrir þessum sigrum
mu stóð var al'l tilfinnanlegur. I D i l -i • . ^ , , ,
»»• . i • 10/12 i • ., Bolshevikinga er su, að fjöldi
Mistu þeir 1243 skip( sem til sam-1 ' 1
ans voru 7,782,396 smálestir. ^zkra herforingja eru nú í liði
Mestu af þeim var sökt af kafbát"! beirra> °g eins hafa þeir mikið af
um, eða 1008, sem samtals voru voPnabirgðum þýzkcf hersins í
6,745( 1 50 smálestir, og 'fórust h°ndum sér.
14,627 manns með þeim.
Wilson forseti liggur ennþá rúm-
Prinzinn af Wales er nú kominn
til Bandaríkjanna. Var honum fastur
fagnað með kostum og kynjum íj
New York, er hann kom þangað^ Merkilegt morðmál er fyrir
í gær. j dó'mstólunum í San Angelo, Ter-
! as. Er m^iður nokkur, David At-
Kosningar fóru fram í nokkrum^ kins að nafni. kærður um morð á
rikjum Bandaríkjanna 4. þ. m. kaupmanni einum, er Tom HarcT
í Massachusetts var Coolidge rík- ing hét, og var myrtur fyrir 22 ár-
isstjóri endurkosinn með H5 þús. | um síðan. Atkinsþessi hefir ver-
Sykurskortur er mikill á Eng-
landi.
Forseti Frakka, Poincare, er
væntanlegur til Englands í þessari
Charlotta, stórhertogafrúin af
Luxemiburg, giftist 6. þ. m. prinzi
Felix af Bourbon-Payma.
Hugo Haase, leiðtogi óháðu
jafnaðarmannanna á Þýzkalandi,
viku. Gera blöðin umtal um það! andatSist 6. þ. m. í Berlín, af af-
að hann og Lloyd George muni ■ ie>ðing áverka, sem honum var
ætla ser að semja nánar um utan-| ve*ttur 8. okt. Skaut Austurnk-
nkispólitík þessara tveggja ríkja í. ismatSur, Johan Voss að nafni( a
framtíðinni. Draga þau það af Haase þremur skotum, er hann
Þinglok.
Sambandsþinginu var slitið á
mánudagskvöldið, eftir 10 vikna
setu. Var þetta aukaþing og að
margra áliti hið merkilegasta í
sögu Canada.
Það var kallað saman til þess
* j
aS samþykkja friðarsamningana,
gekk það slysalaust, báðir flokkar
nokkurnveginn sammála um sam-
þykki þeirra..
Öðru máli var að gegna um
Grand Trurik kaupin. Hömuðust
liberalar sem mest þeir máttu á
móti kaupufcum og töldu þau land-
inu um megn. Stjórnarflokkur-
inn leit öðruvísi á málin; taldi það
lífsnauðsyn fyrir þjóðeignarkerfi
landsins, og landinu ódýrara að
kaupa Grand Trunk eiftir mats-
"verði, heldur en að þurfa að halda
félaginu við með lánum. Og eftir
3 vikna barning komust kaup •
•n klakklaust í gegnum báðar
deildir. Það skeði á laugardag-1
inn.
Nú vildu flestir þingmenn fara'
að hraða sér heim, en mikið eftir!
af þingstörfum ennþá ólokið. Tók
þá stjórnin upp á því snjallræði,
sem aldrei hefir áður þekst í þing-
sögu þessa lands, að hafa þingsetu
á sunnudag. Var fyrst setið fram
á miðja ’sunnudagsnótt og síðan
seinni hluta sunnudagsins, en eins
og Sir Geo. Foster komst að orði,
var það gert í góðum tilgangi, og
þar Foster er kirkjumaður mikill
og sanntrúaður, mundi hann ekki
hafa brotið helgidagssiðvenjuna
nema eitthvert það mál lægi fyrir,
sem prestastéttinni væri þóknan-
legt, og svo var, því það voru vín-
bannslögin, sem þingið fjallaði
um.
Raunar voru þetta aðeins breyt-
mgar á núgildandi vínbannslögum,
í því augnamiði gerðar að skerpa
tau. En breytingin fer framá, að
sa> sem sendir vínföng inn í bann-
fylki, sé jafn sekur móttakanda.
Áður var það aðeins móttakand-
lr>n, sem lögin náðu yfir. Þá var
bann á tilbúningi vínfanga í bann-
lagafylkjum, og síðast sérstakt
frumvarp( sem gaf fylkjunum vald
1 hendur að láta a'lmenna at’
^kvæðagreiðslu skera úr, eftir áður
gerðri þingsamþykt, hvort inn-
flntningur víns skyldi leyfður inn i
fylkið eða ekki. Endir þessa máls
varS sá, að allar breytingarnar
náðu fram að ganga, og stríðs-
Aukakosning til sambandsþings , .
ins fyrir North Ontario kjördæmið j gagnsaökjanda ^ i’g aefintýramaður í meira lagi og
á að fara 'frarn 4. desember n. k. .S!n"’. Rlchard H‘ LonS demokrat. j verið bendlaður við rán og grip-
Tvö önnur kjördæmi eru laus og : VlS kosmngarnar næstu þar á und-, deildir, og aðra smærrj klæki.
óráðið um kos/fingar, Kamouraska! a" 7*™,**^" S°mU menn ' kjÖrÍ’ Hann ^1 frá Texas eftir morðið
í Quebec og Temisckaning í Ont-1 f‘1 !tá ha‘öl Loolldge aSeins 1 7 j á Harding 20. marz 1897, og
púsund atkvæoi yrir Long. Helzta flaektist síSan víSa um lönd; fór
þrætumálið á milli þeirra var burt-. til Suður-Afríku og tók þátt í tíúa-
rekstur lögregluþjónanna í Boston, I stríðinu. Dvaldi hann síðan í
sem veíkfallið gerðu í sumar. | Transwall í nokkur ár, en þráin til
Vildi Long að þeim yrði gefin ^eimkynnanna varð honum um
vinnan alftur, en Coolidge ekki. j megn, og hann lét undan henni og
Gerði hann það að aðlatriði hvarf heim til Texas aftur. En
stefnuskrár sinnar( að hann fylgdi^hann þektist þó langt væri liðið
fram lögum og teglúi og á því; frá flótta hans, og nú situr hann í
hrópi náði hann kosningu. 1 New fangelsi, kærður um morð fyrir 22
Sir Edward Kenp, fyrrum her-
málaráðgjafi sambandsstjórnar-
innar, hefir verið gerður að fylk-
isstjóra í Ontario.
Fúlltrúar simákaupmanna hér í
landi héldu nýverið fund í Ottawa
þar sem þeir lýstu því yfir að dýr-
tíðin væri ekki smákaupmönnum
að kenna. Hagnaður þeirra væri
mjög lítill. Jafnframt lýsti fund-
urinn því yfir, að smákaupmenn-
irnir væru fúsir á að bjóða sam-
bandsstjórninni samvinnu sína til
þes3 að bæta úr núverandi ástandi.
Þinghúsið í Ottawa, sem verið
hefir í smíðum síðastliðin þrjú ár"
in, er nú fullgert og kemur næsta
þing saman í því. Eins og menn
muna brann gamla þinghúsið fyrir
fjórum árum síðan. •
arum.
BRETLAND
Jersey unnu democratar með rí-c-
jsstjóraefni þeirra, Edwards, kosn-
ingu, mest fyrir þá sök að hann
barðist á móti vínbanni. I Mary"
land og Mississíppi voru demo-
kratar kosnir í ríkisstjóraembætt-
ip, en republikan í Kentucky. I
New York borg tapaði Tammany-
hringuriqn við kosningarnar. Náðu1 stÍorinn í London hélt honum til
í ræðu( sem Lloyd George hélt
á laugardaginn, í veizílu er borgar-
republikkar þremur dómarasætum
og borgarráðsformannsembættinu.
Einnig náðu þeir miklum meiri-
hluta á ríkisþingny. Ríkin Ohio
Fimtán ára gajnall piltur, James og Kentucky höfnuðu vínbanni.
Moses að nafni, sem bjó hjá
ffSenda sínum( John Moses, í St.
heiðurs, mintist hann á utanríkis-
málin og friðarhorfurnar. fvfvað
hann nú vænlega horfa tl um heim
allan nema á Rússlandi; þar væri
alt í sömu vandræðaflækjunni, og
lítil líkindi til þess að úr rættist
fyrst um sinn. Gaf hann það í
Kolanámuverkfallinu lauk
. . , _ ,. ,,1£ þriðjdaginu. Afturkallaði þáj skyn að það mundi líklegast bezt
Marys, Ont framd. sjalfsmorS | stjórnarnefnd verkfallsins Verk-j aS 8emja-cið Bolshevikistjórnina,
L' ,^ m; m_^ _ ceilg_Jj.S,f’ _ | fallskallið og hófst vinnan sama ef þag gæti orS;S tjl þess aS fá al"
dag. Er þetta að þakka 8am-.gerSan frjS { heiminum. Þegar
bandsstjórninni, sem með lögsókn þessi orS bárust út, urðu flest
sinni á hendur leiðtoganna knúði Lundúnablöðin óð og uppvæg, og
nálægt Trenton, Ont., á fimtudag-j þá dl a$ láta undan. Skilmáiarn' j heimtuðu að ekkert yrði gert í þá
inn. Kviknaði ,um hánótt í húsi ir voru: Þið afboðið verkíallið,' átt aS semja við morðingjastjórn-
bóndans, Benjamin Hatfields, og| en vi® hættum við málsóknina, og ina rússnesku. Líkar undirtektir
brann það til kaldra kol?i á nokkr-j uð beim kostum var gengið. | fengu þessi ummæli stjórnarfor-
þeim ástæðum að frændi hans
hafði barið hann kvöldið áður.
Tvö ungbörn brunnu til bana
um mínútum. Foreldrunuum tókst
að komast út með tvö yngstu börn-
in, tvö hin eldri brunnu inni.
Mál hefir sambandsstjórnin
höfðað móti 1 1 mönnum í Winni-
peg fyri að vanrækja að gera
skilagrein til stjórnarinnar undir
tekjuskattslögunum frá 1917. Einn
a/f mönnum þesum er vel kunnur
og mikiiy>metinn lögmaður hér í
borginni.
William Proutford, fyrrum leið-
togi liberal flokksins í Ontario,
hefir verið gerður að senator af
sambandsstjórninni, og þykir það
tíðindum sæta.
S^ræíumálunu-n verður nú vísað í
gerðardóm. (
SGlgerðarmannaverkfalIið held-
ur ennþá áfram. Hefir það nú
staðið í sex vikur.
Repiíblikana flokkurinn er far-
inn að undirbúa sig undir næstu
forsetakosningar, sem verða að
ári liðnu. Höfðu margir helztu
menn flokksins fund með sér í
Springfield 111., á föstudajjinn var,
mannsins hjá þingmönnunum.
Georg konungur lýsti því yfir
nýlega, að hann væri því mótfall-
inn að Vilhjálmur keisari yrði
framseldur og dreginn fyrir lög og
dóm. Kvað það nóga hegningu
að hafa mist keisaratignina og vera
landflótta í framandi landi.
Irska lýðveldisstjórnin hefr lát-
ið það boð út ganga, að írskar
stúlkur rriegi ekki sjást á götu með
enskum hermönnum eða hafa
því, að franski utanríkisráðherr-
ann, Stephen Pichon, verður í för
með forsetanum. Poinœre hefir
frú sína með sér, og verða þau
gestir konungshjónanna meðan
þau dvelja á Englandi.
Lloyd George hefir falið einum j
af ráðgjöfum esínum, sem Sir L.
Worthington Evans heitir, að
kynna sér írsku málin, og finnal
ráð til þess að leysa úr vandræð-
unum. Ef manni þessum, sem
ennþá er 'I'rið þektur( tekst þetta,
verður hann heimsfrægur rr.aður.
var að fara inn í þinghúsið í Wei'
mar til að halda skammarræðu
um stjórnina. Fyrst gerðu menn
sér vonir um að skotsárin væru
ekki banvæn, en sú varð þó raunin
á. Haase var lögmaður, 56 ára
gamall( og mikill hæfileikamaður.
Hann var altaf á móti stríðinu, og
ávann sér af þeirri ástæðu marga
mótstöðumenn. Harín var mikill
vinur Lieberknects, og nú hefir
hann farið sömu Jeiðina, verið
myrtur. Það sýnist svo sem æs-
ingamennirnir á Þýzkalandi verði
ekki ellidauðir.
heimi er nú Belgískum blaðamönnum, sem
Stærsta loftskip í
verið að byggja á Englandi, og á viSurkendu og undirgengust rit-
það að vera flygfært um jól. Skip- skoðun Þjóðverja meðan á stríð-
ið á að heita R. 80. Það er 535 j inu stóg( hefir nú verið stefnt fyrir
iet a lengd, 20 fet á breidd og 85 rett f Antwerpen, og kærðir um
fet á hæð. Fjórar 240 hesta afl- landráð. Er búist við að margir
vélar eiga að knýja drekann á- þeirra verði dæmdir til dauða.
fram, og er ráð fyrir gert að hann
fari 65 mílur á klukkutímanum.
Skipshöfnin verður 1 6 menn.
Stálgerðarmannaverkfall, sem
Hneykslismál stendur nú yfir í
Danmörku, og er J. C. Ohristen-
sen fyrrum stjórnarformaður rið-
inn við það. Svo er að sjá sem
staðið hefir í rúman mánuð í borg-j j,ýzkaiand hafi á arunum 1906—
unum Ebbonvale, Donlais ogl ]907 reynt að koma'st að samn-
Tredgar, er nú lokið. Heimtuðu ingum viS Danmörku um hermál.
verkfallsmenn 5 sterlingspund á £n [yrir Dönum virðist hafa vakað
viku í Iaun og 8 stunda vinnu í 5 ósk um breyting á skiþulagi Suður-
daga, og hálfan laugardag. Það Játlands. Christensen, sem þá
varð að samkomulagi, að menn- j var fyrir stjórn Dana, sendi skjöl
imir fengu 4 pund og 10 shillings s{n>forstj6ra hermáladetldarinnar í
um vikuna. Berlín. Samningarnir strönduðu
á því, að Moltke virtist ógjörlegt
I að semja um landamæratakmörk
fyr en eftir styrjaldarlok, þar sem
Dantnörk og Þýzkaland hefðu
unnið sameiginlegjan sigur. Er
þessi ei^ráða framkoma og al-
Hertoginn af Abruzzi er nýlega gerSa þögn vinstrimanna foringj-
lagS.Ur.!f StaS * landk!nnunarfer8i ans mjög fordæmd, því það er að-
eins nú að þetta pukur kemst upp.
ÖNNUR LÖND.
og k'omu sér saman um að vinna
að útnefningu Frank O. Lowden’s nokkuð saman við þá að sælda.
ríkisstjóra í Illinois fyrir merkiþj Hver sú stúlka, sem óhlýðnast
bera flokksins, og ríkisstjórinn í; þessari skipun, verður hegnt með
Massachusetts, Galvin Coolidge, I þeim hætti að alt hárið verður
I i ( i e , t j i skyldí verða varaforsetaefni. Hefir, klipt af henni, og skipist hún ekki
! Viðskiftanefnd Canada í Lund- , | ^ .
. ... . .* . „ í Lowden getið ser goðan orðstyr, vig það, verður alvaríegn hegn-
! unum hefir gert samning við full- , ,j . , , , . _. . . * , ,,
i ., . , f, ,, oc serii nkisstjori, og halda margir þvi, mgu beittT Einnig er skorað a alla
| trua stjornarmnar a Italiu um að .. . „..... , ...
selja ltalíu 100,000 smálestir af ,, . rl , , . , c > , __ . ,
, , ., i * r rjalslyndari menn Hokksins hata endur að neta að veita hermonn
j hveiti, og sja um að það verði , u-____T_L______ k______| . .. , c , , u
I komið þangað fyrir jól.
Lowden getið sér góðan orðstýrj vig það, verður alvarlegri hegn
serii ríkisstjóri, og halda margir því j ingu beitt' f
að hann verði álitlegt forsetaefni. ^ hótelhaldara og skemtihúsaeig-
Frjálslyndari menn flokksins hafa1 endur að neta að
augastað á Hiram Johnson senatorj um inngöngu í hús sín eða drykkju
frá Califomia og varaforsetaefni á krár. Þeir, sem á móti þessu boði
Skipagöngur til Montreal eru nú Rosewelt listanum 1912. Hvaða brjóta, skulu bannfærðir, og allir
að hætta, og ganga nú skipin hér manni að demokratar muni ætla sannir írlendingar eiga að hætta
til Afríku, ásamt miklu föruneyti
vísindamanna og annara. Ætlar
hertoginn sér að komast fyrir upp-
tök Webiscibi 'fljótsins, sem renn-
ur gegnum hinn ítalska hluta Som’
alilands út í Indlandshaf. Her-
toginn er víðfrægur landkönnur,-
armaður, og hefir verið í mörgum
leiðangrum.
Kosningar eru nýafstaðnar á
Newfoundland, ogbeið stjórnin ó-
sigur, fékk aðeins 16 fylgismenn
kosna af 36 þingmönnum. Stjórn-
arformaðurinn, Sir Michael Cashin
náði sjálfur kosningu, en þrír af
ráðgjöfum hans féllu. Cashin
stjórnin er liberal. Andstæðinga
flokkurinn kallar sig fiskimanna-
flokk og heitir leiðtogi hans
Richard Squires, sem nú tekur við
stj órnartaumunum.
Hersveitir Bolshevika hafa unn-
ið hvern sigurinn á fætur öðrum
þessa síðustu dagana og rekið af
höndum sér umsátursherinn um
Petrograd undir stjórn Yudanitch
hershöfðingja, sem áðu^ var sagt
að hefði tekið Petrograd. Á Suð-
uf-Rússlandi haifa Bolshevikar
Politiken og önnur andstæðinga-
blöð Christensens, gera harðar og
stóryrtar átásir á hann, og telja
þetta laumuspil hans ganga land-
ráðum næst.
brann verksmiðja í
og nam skaðinn aí
Nýlega
Kristjaníu,
brunanum 10 miljónum króna.
Eyjan Spitzbergen hefir lengi
verið þrætuepli. Hafa ýmsar
þjóðir þózt eiga tilkall til eignar-
rétts á henni, en helzt þó N<vð-
menn og Rússar. Nú kom þetta
eignaþrætumál fyrir friðarþingið,
og úrskuíðaði það að Norðmönn'
um bæri eyjan, svo héðan í frá
hlyrir Spitzbergen undir Noreg.
Samkvæmt lögum, sem þegar
fyrir nokkru hafa verið samþykt,
átti að leggja niður mikið af vigj-
um Kaupmannahafnar og þar á
meðal öll lai^Jvígin, árið 1922.
Heimsstyrjöldin hefir gefið þá
reynslu, að ekki sé upp á þau
kostandi.—Nú kvað ísj-áði að flýta
framkvæmd þessara laga svo að
vígin verði lögð niður strax. . j
/
1