Heimskringla - 23.03.1921, Blaðsíða 1

SendVð eíftr »
floTKÍ Smip, JLtd.
6€4 Main St» Wixmipe^
aabflðb'
VorSbniB
geíin
tyvr
'SsyjMjas’
®S
íssdJxiSir
» n etlir veröll.sta tí
Pfcl »>•«» S»«a|í. L«i
^iH?n öi Wi'Tvn*t»e
XXXV. AR.
WMPEG, WWTOBA, MDVIKUDAGINN 23. MARZ, 1921
KC'.,71R 25
CANADA
SambandsþingiíS.
Húdsonsflóajárnbrautin kom til
umræSu í þinginu á miSvikudag-
inn og kom ótvíræSilega í ljós aS
andsiþinginu.
:ur Herbert er conservative og hef- ins befir samþykt þingsálykttun aS Chamiberlain( fjármálaráSherrann,
.r veriS þingmaSur í 20 ár. Eru nema úr gildi njósnarlögin sem og Birkenhead lávarSur, sem er
nú 3 þingsæti laus orSin í sam- samlþykt voru þegar Bandaríkin forseti leyndaráSsins. Alment er
fóru í stríSiS og gilt hafa fram á nú spáS kosningum á næsta surnri.
þennan dag. / t , ,
: Brezka stjornin hefir nýlega
RíkisþingiS í Michigan hefir felt numiS ur gildi bann þaS sem ver-
aS leiSa í gildi dauSahengningu. i iS hefir í gildi síSan á stríSstím-
Frumvarp þar aS lút-andi hefir ver- um viSvíkjandi komu útlendra
io þar tid meSferSar undanfarna herskipa á enskar hafnir. Er
ManitobaþingiS
nu
, , . .. . . .... Fjárlögin Ihafa veriS fyrir þing-
nun nehr llitmn byr i þmginu sem n , „
. , . _ , ,, , . it:u þessa siöustu daga og eru allar
stendur J. A. Campbell, þmg- j líkur tíl aS þau ver8i ekki afgrekitl
maour fyrir Nelssons kjordæmiS i ( jyrir mánaSarmótin. FjármálaráS- da»a- °S helztu meSmælin meS herskipum allra þjóSa hehnilt aS
i an^° a* ar ram pingsá y tun herrann Hon. Edward Brown gat voru þauf aS morS og stór— koma til Englands^ en viku til-
artillögu þess ®fni» a Sstjórnin léti j þea9 f fjárnaálaræSu sinni, aS tekju g'l*P>r f*ru stöSugt vaxandi í rík- kynning verSur aS vera gefin á
hailli hefSi orSiS á stjórnarbúinu 5 undan'komunni.
Fi5*” Mrn á ■ldri"“m ttó 2! Lloyd George l,efir byrjaíS nýj
n«m $460.336.81, »81,0 til 8 á,a tófnoío i royt í hú» fo,- „ tóUum,eita„ir viSS Sinn Feina.
“* 1“'*“ TO‘5 0,1. eldra .inna Saull Ste. Marir. Mich BoSiS leiS.ogum )«ir. „KWíI til
h.n síjomarar Nor™.t,om.,m„„, ,8. j, m. Forddrarnir J,„ .» :heim,»hia si8. le lotaS
7\- h’“ . $T:! * ** * tv.W»d,.ý»m£u ,)rim aS ,ara , bur[u a([ur - .reit[ir
000 V w”1! Tuooer r ' -l' ! en botmn lnni 1 hu.inu aS-j e( eayir samningar takisl Ástand-
. . J. pp , jarmaa- ur en þau (óru. Skömmu asnr.a iS á (rlandi er engu betra on yeriS
Jngnrynar. eonservattya va, alt|tótu nigranna,nir eltir þvr ,S befir, mo,S og hermdarverk dag-
ennara, akoSunar. Kv.S l.ann kviknaS var , husinu. „ var eld- ,egir visburSir.
retkmngsfærsl'u fjarmalaraSherr- liS kallaS. Er broti,9t var inn { hlis. I
varS þaS ljóst aS ÞjóSverjar
höíSu unniS stórkostlegan sigur.
Kaus Slésía meS 8'00,000 atkvæS-
um gegn 500,000, aS tilheyre.
! /ÞýÆalandi — svo vilji íbúanna er
iótvíræSur.
j Forsetakoisning ej- nýlega um
.garS gengin í Cuiba. NáSi kosn-1
ingu varaforsetinn Dr. Alfredoj
Zayas, forsetaefn i íháldsmanna !
\
þegar á þessu ári fuilgera brautina,
þaS mundi ekki kosta nema 2 til 3
miljónir dohara, og borgaSi þaS
sig betur fyrir landiS aS verja því
fé til fyrirtækisins en aS láta þaS
verk sem þegar hafi veriS unniS á
brautinni bg kostaS hafi 23 milj.
dollara, skemmast eSa leggjast
meS ödlu í eySi. JárnbrautarráS-
herrann kvaS stjórnina ekki sjá sér
fært undir núverandi kringumstæS
um aS halda áfram brautarbygg
ingunni á þessu ári( tapiS sem orS-
i8 hefSi á járnbrautaikerfi stjórn-
iSLAND
Lausn frá embseltum. Bjarni Þ.
Johnson, sýslumaSur í Dalasýslu,
hefir samkvæmt beiSni fengiS
lausn frá embætti 3 1. f. m. án eftir
launa. Séra SigurSur prófastur
Jensson í Flatey hefir fengiS 'lausn
frá embætti frá næsfkomandi far-
dögum, vegna heilsubrests. Enn-
fremur hefir sýsIumaSurinn i SuS-
ur-Múlasýslu, Sigiurjón Markússon
fengiS lausn frá emibætti, án eftir-
launa, samkvæmt beiSni sinni.
Merkisbóndinn SigurSur Jóras-
son á ReynistaS f SkagafirSi, er
nýlátinn.
! 'ans ramskakika og aS róttu 'lagi |
'þeasu 6 ára stjórnartímabili Norr-
■arinnar væri svo mikiS aS ekki ., .
, , | isstjornarmnar. 1 ætti Mr. 1 upper
væri vit í aS bæta á þaS, þvi ,. ,. * .« D .-i
1 ijarmalaræou Mr. Brovrns til agna
Hudsonsflóabrautin gæti ekki und , ,. , ,
ög sýndi tram a aS tjarhagsreikn-
AtvinnuleyhiS á Bretlandi er
aS þ ví er atvinnu-
Alþingi.
tilstóS 15.
ÞaS
þ-
Rvík 22. febr. j Konungskoman. Konungshjón-
var sett eins og ’ m ^“laaleg hingaS 18,—20. júlí
rara fyrst til Graenlandis og leggja
m. Kosningin í'
upp í förina seint í júnímánuSi.
JÓNS SIGURÐSSONAR
MINNISVARÐINN.
iS .fundust börnin dauS; eldurinn
væri $1.464,572.13 tekjuhalH á hafSi þó ekki ná8 til þeirraj enj heldur í rénun
reykjarsvælan hafSi kæft þau. I málaráSgjafinn hefir nýlega skýrt
I frá í þinginu.
Clara Smfth Harnon, sem sökuS \ \
ingarnir væru
sniS
nir í pvi augna-
aS stór tjóni. Dixon eSa Queen
munu tala af hálfu verkamanna í „ ,, ,
o miljomr dollars, nakvæmlegí
'dag.
dr neinum kringumstæSum boriS
sig. En um þaS lofaSist hann aS! .„. , .. , n .
miSi að glepja monnum syn. P. A.
sja aS ekki fegSist þaS i eySi sem Talboti &f hálfu hæncJa-
búiS væri aS ibyggja af brautmrii. r- • *
illokksins og for engu vægari orð-
Tillaga CampibePs fekk htinn. ,. , , .. D
i um um fjarmalabrask Mr. Browns
stuSning, voru flestir þingmenn , ,*■ . * m
° * 'en Ippper hafSi gert. KvaS Norr-
isammála ráSherranum um að . , ..
. . i 'sstjornina þa eyðslusomuslu
skuldasúpa jarnbrautarkertisins . ., f*. .
, * i , • . r Istjorn sðm nokkru isinni hetði set-
væri svo giturleg að ekki væri a
hana bætandi. AS lokum var
samþyk't tillaga frá Thomas Hay,
þingmanni Selikirkkjördæmisins,
þess efnis aS stjórnin héldi áfram
byggingu Hudsonsflóabrauitarinn-
ar strax og kringumstæ'Sur leyfSu.
Fjárhagur j árn'brautarkerf isins,
sem þjóSinni er eignað, var sýnd-
ur í þinginu næsta dag og var hann
alt annaS en glæsilegur. 1 ap á
keríinu yfir starfsáriS nam nálægt
70 miljónum, eSa 21 miljón meira
en áriS á undan. ÁætlaS tap fyrir
hiS nýbyrjaSa starfsár er $60(-
892,720. Tekjur járnbrautarícerf-
isins fyrir áriS 1920 voru: $125,-
641,752.31, en útgjöldin $195,-
967,198.15, þar til talinn bæSi
starfákostnaSur og vextir a'f lánum
SagSi ráSherrann aS þaS kostaSi
ketfiS $1.39 aS vinna sér inn $1.
ÁStæSan fyrir tapinu kvaS ráS-
herrann aSallega liggja í .hækkuS-
um starfskostnaSi og dýrleika á
ölilu efni. Fyrir stríSiS hefSi meS-
alkaup starfsmanna veriS $700.00
um áriS( nú væri þaS $1880.00.
Gufuvagn sem kostaS ihefSi áriS
1914 $24,000 kostaðd nú $72,000
og þanig væri hvaS eftir öSru.
var um
morS á Jrænda sínum,
mi'ljónamæringnum Jake Hamon
frá Oklahoma, eins og áSur var
getiS uim hér í blaSinu, var nýlega
sýknuS af þeim ákærum af kviS-
dómi( c-g laus látin. Sýknun henn-
ar var almerit fagnaS og hafa 6
menn beSiS 'hennar síSan, en hún
hefir hafnaS þeim öllum.
jS aS völdum í Manitoba og aS j Dýrkeypt reyndist republikka-
'fjármálabrask fjarmalaraSherrans ag koma Hardjng upp f foraela.
hefSi vakiS alment hneyksli meSal. .* c , ■*
| sætið. Bamkvæmt eiðsvarinm
fjárnaálafræSinga og væri fylkinu
Verzlunarsaminingar eru nú
komnir á milli Breta og Bol'she-
■vika á Rússílandi.
Rt. Hon. Austin Chamberlain,
fjármálaráSherra Lloyd George
stjórnarinnar, hefir veriS kosinn
ieiStogi 'fhaldsflokksins í staS A.
Bonar Law.
SíSasta áriS fyrir stríSiS, 1913
14 námu skattar í Bretlandi 3
sterlingspundum 121/2 4h. á mann
aS meSaltali. En á síSasta fjár-
hagstímabili voru skattarnir 2 I £
DómsmálaráSherrann hafir lagt
fyrir þingiS ifrumvárp um breyt-
ingar á kosninga'lögunum. Fer
fram á aS innleiSa hlutfallskosn-
ingar í einmenningskjördæmium,
þegar fleiri en tvö þingmansefni
em í kjöri. FrumvarpiS hefir mætt
taílsverSri mótspyrnu, en samt er
búist viS aS þaS kornist í gegnum
þingiS.
í kvöld tekur þingiS sér hvfld, rátt til>
fram yfir páskana. | er lögin
skýrslu féhirSis kosningasjóSsins,
kar kosningakostnaSurinn rúmarj 6A. á mann og á yfirstandandi
ÍVri eru þeir áætlaSir 22£ á mann;
hafaþeirþví vaxiS um 520% síS-
an fyrir ófriSinn.
| $8( 1 00,759.00. Demokratar hafa
alla jafrian veriS fátækari, eyddu
þeir aSeins $2,237,770.00 til þess
aS koma Cox aS, enda tókst þaS
ekki.
Senator Borah frá Idaiho, hefir
lagt fram frumvarp til laga, sem
ákveSur aS hver sá sem verSur
uppvís aS því aS hindra málfrelsi
ritfrelsi eSa opinberar samkomur
skuli sæta fjársektum,
veiti boirguruim ríkisins
ONNDKLÖND.
Bolshevikistjórnin á Rússlandi
hefir ennþá einu sinni haft betur
í viSskiftum viS óvini isína. Hefir
hún bælt niSur uppreistina og náS
aftur bæði Petrograd og Kron-
stadt aftur úr höndum uppreistar-
fangelsi og vera vikiS úr þjónustu inanna- Nú er hun farin aS hefna
Fimtíu þúsund dollara meiS-
yrSamál hefir veri'S höifSaS gegn
dómsmálaráSherranum í Ontario(
Hon. W. E. Raney, af þeim Frank
Lalor sambandslþingmanni og
David Hasting, lögregtudómara í
Dunnville, Ont. MeiSandi ummæli
um menn þessa báSa á ráSherr-
ann aS látiS sér um munn fara viS
sendinefnd kom á fund hans.
Þingheimur hlustaSi hljóSur á Kolanámur Donminion Coal
skýrslu ráSherrans en enginn gat.Co. í Sidney, N. S., stnda óunnar
séS ráS 'til aS bæta fram úr var.d- þessa dagana. Var aflri vinnu
ræSunuim. Voru reikningar og hætt { þeim á laugardaginn aS
fjárhagsáætlun raSherrans síSan hoSi( eigendanna. 10,000 manns
samiþyktar þvínær orSalaust.
Helztu útgjaldaliSir stjórnar-
innar á fjárhagsárinu nýliSna,
1920—21 voru ta'ldar í síSasta
blaSi. Útgjöldin námu $61 3,225,-
411.02
Samibaodsstjórnin lánaSi til
húsalbygginga á fyrra fjárhagsári,
$11,750,000: Lán þessi eru veitt
fylkjunum, sem svo aftur lána
sveita- og bæjafélögum féS. Lán-
unum var skift niSur sem hér segir:
Ontario $8,750,000, Manitoba
$1,580,000, British Columþia
750,000, Nev: Brunswick $600,-
000( og 60,000 til Quebec. Nova
Scotia, Princ
Saskatchewan
ekkert.
eru iSjulausir fyrir bragSiS. Námu-
eigendurnir segja aS þaS borgi
sig ekki aS starfrækja námumar
meS því háa kaupgjaldi sem nú
sé í gildi.
Geo. McCraney fyrrum sam-
bandsþingmaSur fyrir Saskatoon,
Sask., varS bráSkvaddur þar í
borginni á laugardaginn, fimtugur
aS aldri.
ríkisins.
GuUsendingar eru um þessar
mundir aS streyma til andaríkj-
anna frá Evrópu, mest til banka í
New York. MeS gufuskipinu
Aquitania komu '$2,500,000 í
gullpeningum frá Frakklandi og
Englandæi. MeS Albania komu
nærfelt $3,000,000 í gulllstöngum
frá Englandi og meS skipinu Drott
ingholm komu $700,000 í gull-
9töngum frá SvíþjóS. Mest af gulli
þessu fór til National City Bank,
New; Y ork.
RíkiS Nevada hefir nýlega sam-
þykt aS taka glæpamenn af lífi
meS gasi. ÁSur voru dauSadæmd
ir glæpamenn hengdir.
Edward Island,
og Alberta fengu
Sir Herbeft Ames, sambands-
, þingmaSur fyrir eitt af kjördæm-
um Montreal borgar hefir nýlega
sagt þigigsæti sínu lausu. Hann er
fjármálaráSunautur AlþjóSasam-
bandsins og fluttur til Svisslands.
BANDARIKÍN
Harding forseti hefir beSiS
dómsmálaráSherra sinn, Dauherty
aS 'kynna sér ölil gögn í Débbs
málinu. Er þaS því grunur manna
aS ekki muni líSa á löngu þar til
Eugene Débbs verSi náSaSur af
foraetanum. Eins og kunnugt er,
neitaSi Wilson hvaS eftir anraS
aS náSa jafnaSarmannaleiStog-
ann.
öldundadeíld Washingtonþings
sín á uppreistarmönnum þeim sem
teknir voru til fanga og hafa fleiri
hundruS þeirra veriS teknir af lífi
og líkunum veriS hent út á ísinn
kringum Kronstadt. Ganga hroSa-
sögur af grinmdaræSi stjórnarhers
ins viS hefndarverkin.
AtkvæSagreiSisll'a fór fram í
Efri-Slésíu á Þýzkalandi, um þaS
hvort 'hún iskyldi tilheyra Þýzka-
landi áfralm eSa sameinast Pól-
landi. FriSarsamningarnir höfSu
gefiS Pólverjum landiS, enda er
meir en helmingur íbúanna pólsk-
ur, en ÞjóSverjar undu þeirri
ákvörSun hiS versta og fengu því
til leiSarkomiS aS fylkiS sjál'ft
skyldi ákveSa hvoru ríkinu þaS
vilidi tilheyra. AtkvaéSagreiSslan
skyldi fara fram undir umsjón
bandamanna og skýldu allir þeir
atkvæSisbærir sem fúDlveSja væru
aS aldri og sem annaShvort væru
heimilisfastir í fylkinu eSa fæddir
þar. VarS þetta síSari ákvæSi
sett fyrir þrábeiSni ÞjóSverja og
hafa þeir hagnýtt sér þaS dyggi-
lega. SmalaS Slósíufæddum mönn
um ékki einasta um alt Þýzkaland
hel'dúr og frá öSrum löndum, jafn-
Reykjavík hafSi veriS kærS sök-!
um formgalla en var þó samþykt
eftir noikkrar umræSur. Embættis-!
mannakosningar fóru þannig. l|
SameinuSu iþingi: Forseti Jó-
hannes Jóhannesson, þingmaSur
SeySfirSinga, með 22 atkv. Vara-
forseti Sveinn Ólafsson, I. þm.
Sunn-Mýlinga, meS 26 atkv. Skrif
arar: Eiríkur Einarson, 1. þm.
Árnesinga, A. Jónsorj, 1 þiftgm.
fsfirSinga. — NeSri deild voru
kosnir:Forseti, Benedikt Sveinsson
þm. NorSur-Þingeyinga, meS 19 j
atkv. I. varaforseti Sig. Stefánsson j
þm. NorSur-lsf., meS '12 atkv.
(Ma^nús Kristjánson ifé'kk 10 at-i
kv., 2 seSíar auSir). 2. varafor-j
seti Bjarni Jónsson frá Vogi, þm. j
Dallamanna. Skrifarar: Magnúsí
Pétursson, þm. Strandamanna, og
Þorsteinn M. Jónsson, þ. m.NorS-i!
Mýl'inga. —— í efr: deriá var-GuS i
mundur landiæknir Björnsson
kosinn forseti og fékk 12 atkv.,
en auSir voru 2 seSlar. Varafor-
seti var kosinn GuSm. Ólafsson, ForstöSunefnd Jóns Sio-UrS®-
en annar varaforseti Karl Einars- sonar minnisvarSamálsins, hefir
son. Skrifarar voru kosnir Sig. H. þann I 6. þ. m. látiS flytja mynda-
Kvaran og Hjörtur Snorrason. styttuna af Jóni SigurSssyni í h:S
Flokkaákifting lí þingimu mjög nýja þinghús Manitobafylkis og er
óljós' ennþá, nema IhvaS heima
stjórnarflokkurinn gamli virSist
uppleystur. Fátt sögulegt hefir
gerst á þinginu til þessa.
Húsbruni og manntjón. Morg-
uninn 14 þ. m., kl. rúml. 9, kom
BRETLANB
Rt. Hbn. Arthur onar Law, leiS
togi Lloyd George stjórnarinnar í
neSri málstofunni hefir gengiS úr
stjórninni, og boriS fyrir sig heilsu
brest. Þetta þykja mikil tíSindi,
sökum þess aS Mr. Law er for-
ingi íihaldsflokksins og er því spáS
af mörgrum, aS bandalag hans viS! vel alla leiS frá Ameríku, og voru
Joyd George liberalanna sébráS-jrúm 100 þús. innfæddra Slésíu-
um á enda. Balfour( Walter Humej manna sendir heim til aS kjósa á
Long og Millner lávarður, allir! kostnaS þýzku stjórnarinnar. Pól-;
leiSandi íhaldsmenn, hafa gengiS verjar hafa einnig unniS kappsam-:
úr stjórninni hver á eftir öSrum, j lega, og stóSu þeir betur aS vígi,!
svo aS nú eru aJlir helztu menn j þar sem nærfélt tveir þriSju hlútar
lokksins aS þremur undanskildum íbúanna voru a: pósku bergi brotn
farnir úr henni. Þessir þrír sem eft-ir. Margir voru þó miklu fremur
ir eru, eru: Curzon jarl, utanríkis- þýzkir en pólskir, svo tvísýnt þótti i
ráSherrann, Rt. Hon. Austin um úrslitin. En er þau urSu kunn, I
henni komiS fyrir á aSal-gólfi
hússins og á hún þar aS standa,
þar ti'l þinighússvöllurinn hefir ver-
iS svo undirbúinn aS hún geti orS-
iS sett upp þar. Þó það sé óvana-
legt aS myndastybtur séu hafSar
upp eldur í húsinu á Spítalastíg °PÍnkerleSa til sýnis fyr en þær
9 og breiddist svo Pljótt út, aS hús ffa veri® reistar á fótstall og af-
iS brann til grunna á rúmum jóp^Sar á þeirin staS sem þær
klukkutíma, og var þó allstórt, I e'5a ah standa um aldur og æfi,
tvdyft á háum kjallara og meS hef'r í°rstöSunefndin breytt út
stórum kvistbyggingum efst. Hús- af t)eirri siSvenju hér( aSallega til
iS áttti Karl Lárusson kaupm., og t1658’ hrinda þeim orSrómi sem
bjó á 1. hæS, en á 2. Jens B. borist hefir út meSal blendinga.
Waage bankeistjóri. Uppi bjuggu ah imyndastyttan hafi orSiS fyrir
mæSgurnar María Pálsdóttir og al{emdum. '^u Sef3t fólkinu kostur
Laufey Pálsdóttirog eitbhvaS af, a SanSa úr skugga u'm slíkt,
einh'leypu fólki. 1 kjallaranum var meh hvr ah skoSa hana í krók og
vinnustofa bræSranna Baldvins og hrinS, þar sem hún stendur í þmg-
Björnstjerne Björnssona gullsmiSa husinu'
Eldurinn köm upp í herbergjum SjóSur sá( sem Vestur-lslend-
Karils kaupm. Lárussonar, en óvíst ing111111 var gefinn meS myndastytt-
á hven háttþaS varS. FólkiS sem unni frá lslanrli °S nam $522.30,
í húsinu bjó, kotnst meS naum-
indum út, sumt skemt og meitt, aS
einum unglingspilti undan, Eggerti
syni J. B. Waage, sem var 1 5 ára
gamall, efnilegur og góSur dreng-
ur, aem allir sakna, sem kynni
höfðu af honum. Hann brann inni.
Annar unglingspiltur, Vilhjálmur
aS nafni, er mikiS brendur á hönd
um, and'liti og baki. MæSgurnar,
sem áSur eru nefndar, eru og tölu-
vert skemdar af brunanum, og
stúlka sem SigríSur heitir Tómas-
dóttir, handleggsbrotnaSi, er hún
stökk út um glugga. Hún hefur
einnig brunasár. Jón GuSmitnds-
son gúllsmiSur skar sig á rúSu og
brendist einnig eitbhvaS. Alt þetta
fólk var flutt á sjúkrahús. Eigandi
hússins K. L. kaupm., hafSi verio
nýlega genginn út, þegar eJdsins
varS vart. Af innanstokksmunum
bjargaSist því nser ekkert.
hefir í síSastliSin 5 ár boriS 6%
rentu og er nú aJIs $668.64, aS
frádregnum lítiilegum kostnaSi
viS aS búa svo um myndastyttuna,
þar sem hún var geymd síðan hún
kom hingaS vestur, að eldur og
vatn eigi gæti á henni unnið.
SjóSnum hefir n'ú veriS komiS fyr-
ir í spari'banka Manitobastjórnar-
innar, þar til á honum þarf aS
halda.
Ekki er gert ráð fyrir aS þing-
hússvöllurinn verSi svo ursdirbú-
I inn aS minnisvarSinn verSi reist-
ur þar á komandi sumri, en aS öll-
um líkindium má gera ráS fyrir aS
þaS verSi á næsta ári.
Winnipeg, 21. marz, 1921
Fyrir nönd forstöSunefndar Jóns
SigurSssonar minnisvarSans
Ólafur S. Thorgeirsson
ritari