Heimskringla - 14.12.1921, Blaðsíða 7

WIXMI'PEG, 14. OES. 1921
tlElMSKRINGLA.
7. BLAÐSIÐA,
.... %
TheDcminion
Bank
HORNI NOTRE DAME AVE.
SIIERBROOKE ST.
OG
HöfnVstöU upyl*...........* «,00«,«0«
Varnsjötiur ..............• 7,000,000
Allar eigvlr .............$70,000,000
Sérstakt athygli veitt viðskilt-
um kaupmanna og verzlunarfé-
aga.
Sp'vrisjóðsdeildin.
Yextir af innstæðufé greiddir
jafn háir og annarsstaðar.
Yér hjóðum velkomin smá sem
stór viðskifti-
PlIOJfE A 0253.
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
olíu í staSinn. Fjögur nýju iher-
skipin sem smícSuð verSa eiga aS
brenna alíu.
HdfiS þér ek'ki tekið eftir gróða
' 'ílh's'H’ ’ -olíulfélagsins — hann var
meira en 7 miljónir punda síSasta
ár. ESa hví, aS ‘‘Anglo-American
Oil Oo.” er að auka hlutafé sitt
um 7 miljón punda. Vitið þér, a'ð
ný olíulhöfn, Skewen að nafni, hef
ir verið by.gð 4 mílur frá Swan-
sea?
iKjoIin eru að ganga úr móð og
; ollían að ryðja sér ti'l rúms. Það
! er ekkert vatfamál. Ein smálest af
oliu jaifngildir tveimur af kolum;
og e.kki er 'það saman'berandi hver
munur er á ílireinlaeti, tilkostnaði
og meðferð. Að iþvtf er eg veit,
Ktfir eng'ihn er niotað heifir ol'u til
brenslu hioúfið tfrá 'benni aftur til
kolanna.
I London brenna yfir 1000
eimvagnar jámlbrautanna koillum,
og í atflstöðinni, sem rekur neð-
anj arðafbrautirnar, eru 16 eim-
Þó verið sé annað veiifið að tala katlar kyntir með olíu.
um tortíming iÞýzkalands, ríkis- Engin haetta er á olíuverkfalli.
gjaldlþrot og vandræði á alla lund Olíurvefkamennirnir hafa elcklert
leynir (það sér ekki, að enn haifa samiband og iþeim er miikllu betur
nágrananr iþeirra, Frakkar, beig bcygað og sæta betri meðtferð en
SARNAQULL.
Hyggja Þjóðverjar á
hefndir?
“Ósýnilegi herinn”.
| mig frá slíkri óihamingju, og ekki sagði: Það gleður mig sannar-
vildí eg missa svo mikið sem ann-
að au.gað tfyrir r.ieitt verð, hvað þá
bæði augun.”
"Þarna sérð Iþú,” sagði gamli
maðurinn, “hvflikan auð guð 'htetf-
ir veitt þér.”
(Tolsboi.)
alf þeim. Þeir Iþýkjast sjá þess
merki, að Þjóðverjar séu þegar
farnir að búa sig undir nýja styrj-
öld. Er málið rætt mjög kapp-
samlega í fröniskum blöðum um
þessar mundir, meðfram fyrir þá
kolanámumennirnir. Á olíunni eru
engin sérleyfi. Þar er ölflug sam-
kepni, oig olían nýlega lækkluð í
verði. Eigi er nein Ihætta á að oMu
flutningur stöðvist í bráð. Um
1 000 oll.’uskip eru á Ihöfnunum að
Það virðist vera gott samkomu |
lag mieð hænunum og |k|isu. Hún er
áf imörgum kölluð rándýr, og má
vel vera að svo sé, Iþó hún ekki
ætíð beri það utan á sér. Kisa er
sem sé sllungin síkepna. Þarna á
myndinni hefir hún sig að mjólflc-
fcríiláti hænsanma, eins og hún sé
sjáltfslögð og jafningi þeirra, sem í
kriing eru. Hænurnar sýna sig
ekiki líklegar til að Ibægja kisu tfrá,
og, að eg heJd, þýkjast vera góð-
ar að hafa hana Iheldur m-ð sér en
móti i þetta sinn, því eigi ber það
ósjaldan við, að kisa hafi gaman
alf að eltast svolítið við þær og
stríða Iþeim. — Oft er gaman að
kisu.
lega að |þér eruð hertoginn af
Wellington, því eg veit að Ihinn
mikli hersihötfðingi heimtar ekki
óhlýðni atf neinum við sinn ýfir-
mann.”
Hlnn' mikli maður tfann þvlilíka
geðlþdk.ni í svari drengsins, að
hann tók upp pyngju sína og gaf
honum nokkra peninga og re;S
svo burtu.
“Hver sem er trúr ýfir litlu rr.un
Hertoginn atf Wellington var, 0g trúr verða ýfir miklu; og hver
eins og mörgum er kunnugt, mikilll sem er ótrúr yfir litlú, mun einnig
hermaður og æðst ráðandi yfir ótrúr yfir því sem mikið er."
gjörvöllum Iher Engliendinga, og j Vér hölfium daglega tiletfni tií
þorði næstum enginn að mæla á ag sýna, að vér séum annaðhvort
móti skipunum hans. En hér skal trúir eða ótrúir.
sagt frá litflum dreng sem ekki ótt
Trúr drengur.
sök, að Ludendoilf he'fir nýlega í flytja 0HU 'fri iframleiðslustöðun-
viðtali við Parísarblaðið Le Ma- um trl kaupenda, og af þessum
tin” tekið því fjarri að Þjóðverjar skjpium eru 350 undir brezku
væru í hefndanhug og talið það fá flaggi.
sinnu, að Þjóðverjar gætu hugsað ^ægt 0.líunni keínur vatnsaflið
till hefnda. — afj £nna ega sjávar'falla. Eng-
Blaðið “Times” hefir tekið í inn va|fi er á þýí, að Severn verð-
streng með Frökkum, og : viku- j UT bdsliið og látin reka smiðjurn-
útgáfu þess 30. if. m. er löng grein ar f Bristol eins Og Nlagara knýr
um málið. Er þar reynt að færa verksmiðjurnar í BuHfalo. Þá má
sönnur fyrir því, að Þjóðverjar^ minna,st á sóliara'flið, þegar vér
séu að reyna að koma því slkipu- iæI1Um að nota Iþað. Litilar sólar-
lagi á ihjá sér, að þeir geti kallað vál,ar eru |þegar tfarnar að ganga
saman 800,000 ,h'er ef á þyrfti að sumstaðar. Árið 1 883 var ein til,
halda. Segir blaðið, að í f járlög- ^ gá sem Eriklseon fann, en ennþá
unum séu veittar stórar fjárupp- eru velarnar 0f tafllitlar ti‘1 þess að
hæðir til hersins, undir ýmsum koma ag gagni. En sólaraflið er
villandi nöfnurn og að iðnaðar-( m;iki,u stórfeldara en vér höldium.
fyrirtækjum Þjóðverja sé þannig^ yér böifum aldrei gert okkur hug-
fyrir komið, að þau geti fyrirvara-
Einu sinni var karl,á fer'ð og
reiddi t'alsviert undir sér. Honum
þótti' Iheldur þung.t á hestinum,
, » , , ■* , - mynd um lþaS' JalfnVel hérna ‘ svo að hann 'fór að Ihugsa um,
li'tið tekið upp tframleiðslu til o- £nglancb: þegar sólin sfcín á
friðarþartfa í sitað álm'enns iðnað-j garg;nn minn — hann er þrjár
ekrur — fara 3000 hestöfl for-
Segir blaðið og, að Þjóð-,
verjar hafi neitað að ónýta her- gSrgum Hvern sólskinsdag fara
mannaskrárnar og borið því við, j 32 mJljaSar hestafla sólarafls til
að á þeiim þyrfti að halda við út- 6nýtis á Englanidi. Vissulegá kem-
hlutun eftirlauna. Tala fyrirliða í ur n6 lgá bugvitsmaður Ifram, sem
þýzka hernum sé alfcöf há í saman- j gétur kent Qgg ag böndla þetta atfl.
burði við hermannáfjöldann Taktu fei|þumlungS stórt pappírs-
skipálagiS á herdeildunum sé hið j biag_ ,Qg iáttu só,ljna skiJna á það
sama og áður var. Ennfremur ( átta stunidir. þats hetfir á þeim
segir blaðið, að það sé áform tíma orgiS (fyrÍT ,eins mikiHi ,orku
Þjóðverja að auka lögvarnarliðið
í öllum 18 samiband'sríkjunum
þýzku og gera úr því varaherlið.
Blaðið lýkur mláli sínu með því,
að krefjast eindreginnar samvinnu
Frakka og Breta til þess að út-
rýma hernaðareitrinu úr ‘þýzka
þj óðl'í kamanum.
Stjórnin í Berlín sendi sam-
stundis ú!t yfirlýsingu út af grein
þessari Og segir hana uppspuna og
endaleysu, ifjarri öillum isanni.
(iMbl.)
Hugulsemi.
Eg gekk niður strætið, og á
undan mér gekk drlengur, sem
varla gat verið eildri en tíu ára.
Alt í einu hljóp Ihann út af s'tétt-
irnni og stakk á sig ’flöskulbrotí, er
lá á miðri götunni. 1 hvern skyldi
hann æítla að Ihenda þessu, htigs-
aði eg með sjá'lfum mér; þessir
anum og reid.di Ihann ekki heldur
undir sér eða fyrir aiftan sig. “Nú,
hésturinn ber ekki það sem eg
ber,” svaraði karl.
aðist þenna mik'la herflhöfðingja.
Á Englandi er það ekki sjald
Lítíl' síúlka sat við borð og var
að draga upp mynd á pappírs-
gadft að göfugir Iherrar ríði á dýra j
veiðar, og ríða þeir þá oft yfir bla«. "Hvaða mynd á þetta að
ratfFuð lönd fátækra bænda án ^ vera hjá þér, bamið mitt?
; spurði miamam hennar. “Það er
Auðurinn, sem guð gefur mönn-
unum.
MaSur nokkur var óánægður
strákar þurfa altaf að hafa eitt- °8 möglaði gegn guði.
hvað handbært tl’l þeirra hluta.
Rétt á etftir sá te,g að drengurinn
leggur flöskubrotið á afvikinn
stað í slorplhrúgu. Mér þótti þetta
hálf skrítið, og segi við snáðann
um leiS og eg gi)f k fram hjá: *
“Því varstu að takp upp gler-
brotið, drengur minln?”
“Það var þarna rétt tfyrir hesta
fótunum, og þeir gátu stigið á það
og meitt s:g,” sagði drengurinn.
Snjallræ'Si.
a hvernig íhann gæti létt á honum
með góðiu móti. Seinast datt
honum það snjallræði í hug, að
binda pokanm upp á 'bakið á sér,
og reið svo bíspertur leiðar sinn-
ar. Einihver mætti karli og spiurði
hví hann væri að mæð'a sig á pok
“Hinn góði guð,” sagði hann,
“veitir öðrum mönnum auð, en
mér getfur hann ekkert. Hvernig
á eg, sem, (fxikert á, að geta komið
áfram Mfinu? ”
Gamaíll maður IheyrSi þessi orð
hans og sagði:
“'Ert þú þá í sannle'ka svo fá_
tækur, sem þú heldur? Hetfir
guð ekiki gefið iþér heilsu og
krafta? ”
^jú, því get eg ekki borið á
móti. Eg er stoltur af 'heilsu
minni og krciftum.”
iGaml'i maSiurinn tók í hægri
hönd hanls og spurSi:
“Viltu láta þessa hönd frá þér
fyrir 3000 kr.?“
“Nei, það vildi eg sannarlega
ekki!”
“Svio. En hina vinrtri þá?”
“Nei, heldur ekki.”
Vildir þú ganga að þvií að verða
blindur fyrir 30,000 Ikjr. ?"
“Nei, eg bið guð að varðveita
alls leyfis. |
Bóndi nokkur átti dáliítið akur-
lendi, sem honu'm var mjög ant
um, að ekki yrði eyðilagt. Hlann
se'tti son sinn 1 2 ára garr'an til að
gæta hliSisins, þar sem gangstíg-
urinn lá í, gegnium inn á akurinn.
Hann átti ekki að leyfa að neinn
færi þar inn, sem líkindi væru til
að mundi gera þar neiin spelll eða
skemidir.
Ekki leið langur tími unz mikiill
flokíkiur ríðiandi veiSimanna riðu
að hliSinu, og einn þeirra vatt sér
að drengum og bað hann að lopna
hliðið. “Nei, herra minn,” svar-
aði drengurinn, “mér helfir verið
falið á hendur að leyfa ergum að
fara ýfir þetta akiurlendi.’
MaSurinn kvað hlann nofckuð
mikinn fyrir sér, og bauð honum
að nýj'u að láta hliðiS opið og
hótaði Ihonum IhörSu, ef hann neit
aði að gera það. En hinn litli
gæzlu'^iaður neitaði djailflega að
h’Iýða iboði hans.
Þá sneri e:nn a!f veiðimönnun-
um sér lað drengnum og sagði:
“Eg er hertoginn af Wellington og
þetta eru embættlsimienn mínir, þú
mátt ekki ihinldra ferð vora.” —
Drengurinn var fastur við mein
ingu sína, tók ofan Ihútfuna og
guð,” svaraði Stúll'kan. “Guðl”
át mamma hennar etftir henni.
“Hverni'g getur þú dre.gið mynri
af honum? Það hefir enghin sécS
hann og það Veit enginn hverníg:
hann l'ftur út. Það er engin mynd
til alf hor.um og emgtnn, se n
mundi þekkja hann iþó hann ger01
sig sýni'legan. “Þeir skulu þekkja
hann,” sagði li’tla stúlkan, "þegar
er er búin með mýndina,’ og hún
hélt áfram að 'teikna.
SannleiksásL
Það er sagt að þegar Cyrus
Persfl Janungur var spurður um,
hvað han nhetfði fyrst lært, ha i
hann svarað:
"Að ssg’ja sannleikann.”
Sannl'eik.'ást er e'tt hið fegurs’, f
skraut sálarirr.ar; sá, slem ekfci
h :|Cir hað t'I að bera, 'I hvaða sté t
eða stöðu sim hann er, hetfir Iít.S
maojigildi f augum eðaUyncfs
manns.
Leitaðu sannleikan's og hættu
ekki, hvað sem Iþað kosltar, fyr en
þú hefir fur.dið hann.
Olía eða kol?
NeSansfcráS grein Ibirtíst nýlega
í ensku tímariti:
Ko laframle 1 Ss I a n er Iþjóðar-
hætta og misklíðarefni. Þar þarí
reikningslok — endurreisn —
umbæfcur. Að Iþví er virðist eiga
hvorki námamenn né námaeigend
ur vitra 'leiSitoga og starfi sínu
vaxna. UmlliSnir þrír mánuðir
hatfa sýnt, að atvinnúfyrirtæki
geta ékki treyst kölunum.
Við verð'um að svipast um dft-
ir nýju eldsneyti í slaðinn: annað
hviort olíu eða vatnsafli. Cadbury-
verksmiðjumar hatfa tekið upp
olíu til eldsneytis og sama háfa
þrjú stærstu veitingahúsin í Lon-
don gert iog 'fjöldi verksmiðja í
Shéffield. Þriðji hluti allra vél-
knúðra skipa í heiminum brenna
nú 'öltfu í stað kola. Jötunakipið
Aúutania brennir olíu og er nú
aðeins hálfan dag að fylla sig elds
neyti til langferða, í stað fjögra
daga áður. Brezki flotinn er að
hætta við kólakynding og tekur
og maðurinn notar S meSallagi á
dag. Aldrei hötfum við getað í-
myndaS okkur hve gítfurleg sólar-
orkan er, og hugvitsmaðurinn sem
ge'fcur náð henni og sent hana sím-
leiðis eins olg ráfmagnið, skapar
heimsbýltmgu S Öllum iðnaði.
Vísindamennirnir eru að ta’la
um að leysa atómkraftinn úr læð-
ingi og ná orku með efnabreyt-
ingu. t>að er draumuT í dag en
getur orðið staðhæ'fiing á morg-
un. Neyðin er móðir upgötvan-
anna og neyðin rekur oss till að
finna eittlhvað í stað kolanna. Þeir
sem við kolatframileið slu fást, hafa
gert það sem þeir gátu til þess,
að leggja atvinnu sína í rústir, og
þeir m'ega sjállfum sér um kenna,
er þeir missa þúsundir skiftavina.
(Mbl.)
Rausnarleg ritlaun.
Hinn 7. október tilkynti Gyld-
endalsbóikaverzlun, að hún héti
50 þúsunid króna verðlaunum ‘fyr-
ir beztu skáldsöguna, er bærist
bókaVerzlaninni fyrir 1. marz
1923. Á bóikin að prentast í 20
þúsund erntökum, ög ritlhö'fund-
urinn að fá tfyrir hana, auk Verð
launanna, 20 Iþúsund krónur.
Venjuleg ritlaun hjá Gyldendal
munu vera, fyrir skáldsögur, þús-
und krónur fyrir þúsund eintök
sem prentuð eru. Söguna ska
senda með diulnetfni, sVo að eigi
,geti tiH'komið, að hlutdrægni ráði
nokkru um dóminn og ungir rit.
höfundar geti óhræddir lagt verk
sitt í hendur dómnöfnidinni. Bók-
in verður að vera á dönsku eða
norsku og er val nelfndarinnar
samkvæmt því. 1 henni eiga sæti
J orstjóri Gyldendals, Alex Garade
Vílh. Andersen, prótfessior, sá, er
lér var á tferð í sumar, og ljóð-
skáldið Ludvig Holstein, allir
Danir. Auk þeirra eiga sæti í
nefndinni norski pTÓfessoxinn
Francis Bull og einhver ihinn helzti
áf yntgri ritdómendium Norð-
manna, Anders Krogvig, bóka-
vörðiur.
Er þama um að ræða bæði fé
og frægð, svo að um munar. Eini
Islendin.gurinn ,sem vænta mætti
að nokkra Von hefði utn árangur
af að taka þátt í kepninni um
verSTunin, mun vera Gunnar
Gunnarsson.
Sumir eldri rithölfundar Dana,
svo sem Jeppe Aakjær, hafa lýst
þvtf yfir, að þeir taki efcki þátt í
kepninni, segjast ekiki þurfa þess
og talja hina imgu eiga að tfá að
reyna sig — og svo gaeti farið, að
atfbragSs höfundur ungur, er 'fyr-
ir hemdi ætti mikla baráttu, ibæri
þarna sigu af hólmi, er yrði hon- ems
um til ómetanlegs gagns.
—Austu rland—
EftirtektarverÖ
staðhæfing.
MaSur er ne'indur Osvald
Spengler. Er hann Þjóð\erji.
Held'ur hann tfram mjög svo ein-
kennilegum sfcillningi á menningar-
sögu mannkynsins. Hyggur hann
að eigi sé um að ræða samstæða
sögulega þróun, heldur sé um að
ræða algerléga sérstæðar menn-
ingargreinar. Má þar néfna hina
kínversku, egipsku, 'forngrísku og
hina verzlunarlegu nýmenning.
AlTar halfa þær sérstök einkenni,
er skilja þær frá öðrum svo greini-
lega, að eigi verður um vilzt. En
éf bornar eru þær saman, kemur
í ljós að innri bygging þeirra er
algerlega tilsvarandi, þetta í einni
svarar til hins í hinni. Þróun þeirra
í bernsku, æífcu, á fulllorðinsárum,
í el’Ti og dauða er að öllu leyti
hliðstæð. Spengler fullyrSir jafn-
vel, að Ihinar miklu straumrastir
í trúaibrögðum, listum, stjórn-
máilum, þjóð'félagsskipun o. s. frv.
tfari tfram og deyi út um sama leyti
og á sama stigi í öllum greinum
menningarinnar, miðað við
þroskaaldur þeirra sjáltfra. Það
er sem sé þannig að slk.ilja, að
ekkert sé það til, sem n'okkurs sé
vert eða örlagaþrungið sé í einni
grein menningaTÍnnar, að eigi
verði hliðstæðan fundin á ákveðn
,um. stað og tfyllilega greiniTeg í
annari. Og alf þessu megi ráða á
með öllu VÍ'sin'dialegan hátt, að
með samanburði, hvemig
gangur sögunnar í öjlum aSal-
dráttunum verSi í framtíSinni.
Og hiS sögulega takmark Spengl-
er líka einmitt þaS. Hann grand-
skoðar á hvaSa stigi menning Vor
stendur nú. SíSan atihugar hann
hliðstæSurnar í sögu annara menn
ingargreina og framhald þeirra, og
býr lok'S eftir því tiil mynd af and-
legum Iþroskastigum menninigar
vorrar, þær aldir sem enn á hún
ólifaSar. En eins er henni vís
gröifin og hverju öSru, sem dauð-
legt er og falTvaft, og verSur ekk-
ert við iþví gert.
—Austurland—
Hvað er lífið?
HvaSerlífiS? LeyniþráSur,
leiffcur guSs frá hörpu'strengjum,
tindrandi ljósmagn, töfraylur,
tengiafl frá hæsta valdi.
ÞaS er ást, sem hreinsar helgar
hringiSunnar eltfu strauma,
sameiningar sviS upprunans,
sáílafþroskun eflílfs tfriSar.
Ef viS kynnum m'átt iþann me'ta,
mættum vér ag kraft þann skilja,
þaS dýrSarvald, sem veitir ltflfiS,
þann vermigeisla sannlei.ksástar.
Frá höfuSpúnkti hæsta vísdóms
heilagleikans geislar titra;
á leitfturbýl'gju skarti skílrúms
skærar dtemantsperlur glitra.
Alt í gegnum and'an'g heima,
iSu 'hrin'gs í Steypifailli,
sér þrýstir Ijós um gernigsgeima
guSleg stjórn og lög á táfli.
Þótt aS hiljómar he'lju gjalli
heims um gervöll lög og svæSi,
englaskarar eru á 'fetfli,
út Sín breiSa líknárklæði.
Yndó.
í DAKÓTA.
1 Dakóta aula her
auSvalds bllóta goSin.
Réttatfbót Ihver einasta’
undir tfótum troðin.
er