Heimskringla - 28.06.1922, Blaðsíða 5

WJNNIPEG, 28. JCNÍ, 1922.
HEIMSKRINGLA.
5. BLAÐSÍÐA.

Látið drauma yðar rœtast.
Ertu aíS safna fyrir — húsiS sem þú býst við aS
eignast, skemtiferðina sem þig iangar að fara, verzl-
unina sem þig langar að kaupa, hvíldarstundimar er
þú býst við að njóta?
Byrjaðu að safna í sparisjóðsdeildir.ni við þennan
banka og stöðugt innlegg þitt mun verða iykill að
framkomu drauma þinna.
IMPERIAL BANK
OF CANAÐA
Riverton bankadeild, H. M. Sampson, umboðsmaður
Útibú að GIMLI
(309q
svo skipið að bíða þarna f sólar- ;
j hring áður en það gat losað vör-
urnar. Svipað þessu gekk til það
sem eftir var leiðarinnar suður.
Hvaða tapi útgerðin hefir orðið
fyrir,. verður ekki með vissu sagt.
En ef dæma skal af tekjuhalla
skipsins á undanförnum fjórum
ísland.
(Framh. frá 1. bls.)
Móðurlandið, landið, sem mót-
íði sál móður minnar — og þinn-
ar.
Föðurlandið, þar sem eg, barn-
ið, gekk sæll við hlið föður míns
ann út af fyrir sig. Ef hér hefði ið alla leið. En ferðalagið tafð-
verið um límingarmál Dravídanna ist svo með ýmsum breytingum,
eða einsatkvæðismál Kínverja að er gerðar voru, að komið var 10
ræða, og Lögberg ætlaði á annan dögum síðar en áætlað var til á-
hátt, en því er ósjálfrátt að fara fangastaðar, og var þá vistaskort-
að kenna þau mál, hefði aðfinslan ur farinn að sverfa að mörgum,
náð einhverri átt. En óánægðir sem peningalausir voru. Með töf
með síðustu þýðingu Lögbergs á þessari tapaði fólk þetta 10 daga
orðinu “conserve” erum vér ekki.1 vinnu, og mun eigi of í iagt að
Það sleppir þar úr “afturhaldi” j ætla hverjum 15 krónur á dag;
og “íhaldi”, eins og rétt er. En nam því vinnulaunatapið kr 3000
um uppruna orðsins er það að yf,r dagmn eða 30.000 kr. í það
Scgjá, að þar sem latnesku orðin heila. Eigi mun þó skipið hafa
“servo” = að geyma og “servio” grætt tilsvarandi við tap farþega,
— þjónn, eru samstofna, er því flutningur er fremur lítill um
erfitt að segja það með öllu ó- það leyti vors.
skylt því síðartalda. En um það j Annað dæmi kom fyrir í sum-
er ekki neitt sérstaklega meira að sj. Landssjóðsskipið Sterling, er
fást, úr því íslenzka þýðingin er gert er út af Eimskipaíélaginu,
lagði af stað austur um Iand í
strandferð 12. ágúst. Sæmilegri
áætlun hélt»það til Húsavíkur fyr-
ir norðan, var aðeins degi á eftir,
er það fór þaðan, en úr því var
ekki farið eftir neinni áætlun, og
12 dögum var það orðið á eftir,
er það kom aftur. Frá Akureyri
var bætt við hver'jum viðkomu-
staðnum eftir "annan. Var
árum, er numið hefir til jafnaðar; Cg þú við hlið föður þíns,
um kr. 300,000 á ári, nú með 10 Landið, þar sem vagga okkar
strandferðum á ári, verður tapið var. Landið, sem við öll vildum
eitt sinn — og kanske viljum enn
— að sæi hinsta bros okkar, eða
hmsta tár. Það land er Island,
það land er enn land okkar, þó
örlög hafi því valdið, að það er
eigi lengur dvalarstaður vor.
Tungan, sagan, sál íslands, ef
enn okkar tunga, okkar saga,
okkar sál. En tungan, sagan, sál
íslands, og ísland sjálft, er eitt og
orðin hin sama.
Heiman og heim.
Ferðasögubrot og minningar.
Eftir Rögnv. Pétursson.
Framh.
svo
Annars virtust samgöngur bæði Sagt, að það væri eftir skipun út-
á sjó og landi síðastliðið sumar í gerðarstjóra lEimskipafélagsins
megnustu óreiðu. Mátti sérstak- ega Samgöngumáladeildannnar. Á
lega svo að orði kveða með ahai viðkomustöðum gekk afgreiðslan
skipaferðir landa á milli og með v,§ast hvar afar seJnt, og urgu
ströndum fram. Við fyrirfram- tafirnar fram yfir það, sem
samdar áætlanir um ferðir og við- ^ annars hefði þurft að vera. Var
komustaði, var lítt staðið, og hcf- helzt svo að sjá sem útgerð skips-
ír að því verið vikið áður. Að ^ jns J^Q^taði ekkert og þyrfti því
lítt rannsökuðu rnáli vntist engu ^ ekki að greiða ferð þess; það
vera um þetta að kenna nemajværi samæ hyar það yærj að
hagsýmsleysi landstjórnar; og svo juncja ^ Siglufirði leið rúmur
útgerðarstjóra og yfirstjórn Eim- j klukkutími frá því varpað var
skipafélagsins sjálfs, er meslu, ajtjcerj unz jjq^uj. hreyfing gerð-
ræður um skipin. Er undan þessu, jst f ]an<ii með að koma fram. Og
var kvartað voru tilsvör jafnan þá var þag ]oks einn maður a svo-
hin sömu, að þetta stafaði fia lítillí kænu, er kom til að grensl-
friðarárunum; þá hefðu allar á- j ast eftlr bréfum. Þarna átti að
aetlanir farið á ringulreið og ^æri taka m5rg tonn af ]ausum fiski og
eigi komið lag á þetta enn. Skip tok framskipunin fram á kvöld.
hefðu þá farið, er þau hefðu get- yar þyí næst fariS jnn á Haganes-
að og eitthvað þott hggja við; j vík Qg ekkj farjð jengra ^ n6tt_
hefði þá þessi vam komist a, og £inum mannj var þar skotið
vildu menn svo halda honum, ]and Qg ejnu bátsfermi af vörum.
þætti það frjálsara og hentugra. Hofsés var næsti viðkomustaður
Enginn vafi var þó tahnn á þvi, eftjr áæt]un- Er þangað kom
að fastar áætlamr yrðu settar yar veður tekjð að yersna_ Nokkr
á hverri ferð um 30,000 krónur,'
og er eigi ósennilegt, að það hafi
tapið verið í þetta sinn. Er það
svo gífurlegt að furðu sætir, að
Önnur eins ráðsmenska skuli líð-
ast, og fer eigi hjá því, að betur
megi gera, eða finna einhver önn-
ur og ódýrari ráð til samgöngu-
bóta en þessi. Annars virðist sem
Eimskipafélagsstjórnin sé að ein-
hverju leyti sök í þessu. Auðvitað m0 Sama‘ V'ð e,™m, enn “k'
á hún við stjórnarráðið að deila Sálir vorar eru íslenzkar Við er-
og getur að sjálfsögðu skotið ! um klut.' f Islandl- Vlð erum
nokkru af skuldinni yfir á það, s an S]a.íj , . . ,. .
, , . , , . öiondeildarhrmgunnn vikkar;
þegar aætlunum er breytt og skip- , , • , -
•* . r * r , S,. ^ tandans hrmgur vikkar, eftir þvi
id tarið o. s. frv., en utgerðin og
sem árin" Hða
Þó langt sé leitað, um lönd og
höf, að láni og farsæld, og hring-
ur andans víkki, víkki, þá er
“ættjörð samt inst í honum”. Og
hver íslenzk endurminning verður
fögur endurminning. Hver
von
þegar fram í sækti.
Að hverju leyti þessi óvissa og
óregla var frjálsari og hentugri,
fékk eg aldrei skilið, en hitt lá
hverjum manni í augum uppi, að
þetta hlaut að skapa allskonar ó-
hagræði með ferðalög og rugling
og auka kostnað með flutning, er
um tonnum af vörum var skipað
þar upp og gekk það slysalaust.
Hefði þar mátt afgreiða alt, er
fara hefði þurft til sveita þeim
megin fjarðarins. Skipið var með
um 30 tonn af kolum og mjöli,
er ganga átti til Búnaðarskólans
á Hólum. Hefði nú legið beinast
naumast var þó á bætandi. Auka- Vlð að setja þenna varning þar á
kostnaðurinn er fólginn í því, að ]and> eins Qg átlit var fyrir með
vöruflutningur getur tafist svo til-1 ve3ur En við það var ekki
finnanlega með Iþessu móti, að j komandi. Skipun frá Stjórnar-
það skifti mánuðum og jafnvel j rá3inu mælti svo fyrir, að þær
missirum. Þá er uppskipun ogjsky]du ]átnar jnn á Kolkós.
framskipun á mörgum stöðum og Stytti það leið heim til Hóla er
geymsla eigi gerð án tilkostnaðar, SVaraði tveggja tíma lestagangi.
þó eigi se til greina tekin týnsla, j Var því haldið inn á Kolkós, en
sem fyrir getur komið, eða sá þa var veður tekið svo að hvessa,
bagi, sem mönnum stafar af því, lað hafa þurfti hraðann við, ef
vörum átti að koma á Iand. En
það fór á aðra leið. Hólamenn
vissu eigi af, að skipsins væri von
að fá ekki það sem um er beðið
á tilteknum tíma. Þá stafar og
ferðamönnum eigi lítið tjón af
þessu, er komast þurfa á tiltekn- Bað skipstjóri fyrir símaboð frá
um tíma á ákveðinn stað, en kom- j Siglufirði til Hóla, svo einhverjir
ast eigi sökum endalausra breyt-
inga, sem gerðar eru með ferða-
áætlanir skipanna. Sem dæmi þess
var oss sagt frá því, að á síðast-
yrðu til staðar að afgreiða skip-
ið. En símastjóri Siglufjarðaf
gleymdi að koma boðunum. Voru
þar þá engir, er inn á Kolkós var
hðnu vori hefðu 200 manns tek-jkomið. Þurfti þá fyrst að síma
ið sér far með skipi frá Reykjavík heim að Hólum. Voru Hólamenn
t 1 Seyðisfjarðar, er vistast höfðu
þangað í síldarvinnu. Átti skipið
að vera komið austur innan
tveggja sólarhringa, tók fólk
þetta eigi nema hið allra minsta
með sér til fararinnar, því það
þugðist skjótt myndi verða kom-
við vinnu, en hross öll í haga.
rók nú nokkurn tíma fyrir þá«að
smala að sér hrossum og ríða
fram eftir. Höfðu þeir þó hrað-
ann við. Stóð það á jöfnu, er
þeir komu að sjór var orðinn svo,
að ekki réðist við neitt. Varð
aðalumsjónin er þó í höndum fé
>g sins. Ems og ferðum var hag-
að í sumar, var tap fyrirsjáanlegt
á hverri ferð. Yfir júlí og fram í
miðjan ágúst gekk ekkert skip frá
féiaginu í kringum Iand, en síðari
hluta ágústmánaðar eru öll fjögu\ krýnd ást. Því svo röm er sú taug,
s. ipin send í hringferð þessa sem enn heldur oss föstum við alt,
hvert á eftir öðru, á alla hina sem íslenzkt er, að Island á enr.
sömu viðkomustaði, með fárr? hug vorn allan.
oaga miliibili. I byrjun september íslenzk sál getur aldrei orð-
eru allir Fossarnir inni á Húnaílóa \J annað en íslenzk sál. Þetta
að skifta á milli sín þeim fáu ull- j er sannleikurinn, þótt sum okkar
arpundum er til höfðu fallið und- hafi ef til vill reynt að telja sjálf-
an sumrinu, og var þá Sterhng ný-I um okkur trú um, að sálir okkar
farinn vestur fyrir og eigi kominn hafi ummótast eftir enskum og
suður. I augum ókunnugra er! amerískum fyrirmyndum. En því
svo að sjá, sem annaðhvort sé fer fjarri, að þær hafi ummótast.
ckkert með skipin að gera, eða Sál hvers íslendings er ennþá ís-
þá að útgerðarstjóri félagsins viti lenzk, þó hjá örfáum sé hún inni-
ekki, hvað hann er að gera. j lukt, eins og fangi í klefa, þar
I tjóni því, sem útgerðin bíður sem slagbrandur lokar einu hurð-
með þessari tilhögun er ekki talið “ini- En se 'sá brandur brotinn,
það tap, sem farþegar verða fyr- mun ut fara íslenzk sál, út úr
ir og nemur það eigi litlu með myrkrinu og út í sólskinið. Jafn-
hverri ferð. Er þá fyrst tímatap- vel salir ljarna ykkar, barna ykk-
ið og þar næst fæðiskostnaður, er ar*. sem borin voru °§ nærð a
nernur 10 kr. á dag. Myndu flest- b,'Í°stum sléttulandsins, eru ís-
ir heldur vilja eyða þeim tíma og lenzbar sálir. Sálir margra þeirra
fé í landi, og eigi sízt þeir, sem eru eru eins íslenzkar og íslenzkar sál-
í kynnisför og þetta er máske eina 11 f5ta lslenzbastar verið.
ferðin er þeir fara á æfinni heim1 ,™m er su taug’ sem svo hald'
til átthaganna fornu. Er þeim þá g0?, fr: f . ..
hver stund dýrmæt, því farar-! Goðlr Islendmgar!
frestur er skammær — sumarið Su er trua mín- Su tru mín er
skjótt að líða. Er svo áætlað, og n'áttng* svo máttug, að eg veit.
láta nærri, að hver dagur = a5 bá er eg lft Island að

mun
fer
að þá er eg lít
mun ekkert það hafa fyrir mig
komið, er rr mæt’.i hennar drc.
Fæst ykkar munu ísland afl,ur
sjá. Og það mun sviða valda
mörgum. Þið hafið komið hing-
að í hamingjuleit. En öll sönn
um *þaö | hamingja Eýr hjð innra fyriri
Islandi kosti þann, er héðan
að vestan og eigi hefir nema ú
þrem mánuðum að spila til allr-!
ar ferðarinnar, um 25 dollara, þó
tíminn sé að engu metinn, sem til
ferðarinnar gengur
íeiknaður er allur ferðakostnað- því> að vera trúr sjálfum sér> eig.
ur fra þv, far.ð er að heiman og in hugsjónum. En að vera trúr
komið er heim aftur. Það mun sjá]fum sér ]iggur einnjg * því> að
mega artla m.nst sex vikur t, vera trúr ]andi sjnu> sá] þess þv{
ferðarinnar upp t,l landsms og t,l ámæ]i eg engum Is]endingi> hvar
baka aftur. Eru þá eftir aðrar 6 sem hann er staddur f heiminumv
vikur t,l þess að sjá s,g um og hvar sem spor hans ]iggja Qg hanr
fmna ættmgja og v,m. Og deili; sáir> uppsker og þakkar guð; sín.
maður þeim dogum í það, sem um> ef hann er enn ^ sjá]fum
ferðin kostar, mun láta nærn, að | sér> trúr fs]andj> trúr sá] þess> ef
hver þessi dagur kost, þessa á- hann varðveitir arf sinn> ef hann
minstu upphæð. En þó eigi sé lætur ekki arftré sinnar eigin sál-
tekið til greina þetta verðmæti ar gnapa, þegar gnýstormarnir
dagsins, og það munu þeir eigi ensku og amerísku vilja lim þess
vilja gera er peninga hafa nóga að jörð fella.
eða ekkert vit hafa á þeim, — þá Láttu ekki rætur arftrés sálar
hefir hver þessi dagur annað og þinnar
meira gildi, er taka má til greina, Frjófga
sem hinir algengu dagar æfinnar | kraft
hafa ekki til að bera.
ferðamaðurinn til J>ess
þorna, visna, deyja.
mold hugans. Dragðu
hverja rót þaðan, sem
Finnurj kraftinn er að fá. Sæktu þangað
svo, að i moldina í garð muna þíns, regnið
ana a arftrésgreinunum.
Sæktu það til hennar móður
frá því að hann kemur í landsýn i á rósirnar í garði sálar þinnar,
og þangað til það hverfur honum1 sólskinið, sem opnar brumhnapp-
aftur, er inn í æfi hans skotið
aukasögu, sem hann brýtur blaðið
við, og vill treina sér sem lengst, þinnar, til þíns lands og míns, til
— með þulubrotum og staðleys-1 Islands.
um, löngu numdum og löngu Geymdu hverja minning.
gleymdum, — sögu, er fyrir hon-i Hlúðu að.hverri minning. Mundu!
um skýrir, að ekki er öll vitleysa! G,eymdu ekki. Mundu! Mundu
eins og að sum vitleysa er furðu lslandl
mikið vit. Jafnvel vísa Ragn-
hildar jarlaskálds verður furðu
nákvæm kvöidlýsing, þegar sól
er gengin fyrir Reynistaðaröxl.
“Þá situr hún úti í hafinu
með Staðaröxl á bakinu.”
Framh.

Mundu það, þegar stormarnir
geisuðu í sínum versta ham, þeg-
ar stórhríðin hristi kofann, sem
þú varst borinn í, og hún móðir
þín þrýsti þér að sér, unganum
sínum, í angist og heitri bæn.
Mundu það, þegar útsynnings-
byljirnir þeyttu til skútunni,
manndrápsbollanum, þar sem
hann faðir þinn stóð við stýrið,
föiur í kinnum, en óttalaus í aug-
um. Mundu það þannig og
gieymdu því ekki, að á slíkum |
slundum mótuðust íslenzkar sál-
ir.
Á slíkum stundum hófu íslenzk-
ar sálir sig upp og ögruðu hams-
lausu veðrinu.
Mundu það einnig, þegar mið-
nætursólin kysti land og lá. Þeg- (
ar miðsumarfriðurinn ríkti. Þegar
dökkblá fjöllin stóðu á höfði í
gulli lituðum sjónum og hvítur
jökullinn sýndist rósrauður í skini
aftansólarinnar.
Mundu það þannig og gleymdu
því ekki, að einnig á slíkum stund i
um mótuðust íslenzkar sáhr. Mild-1
ar, átsríkar sáhr, sál móður minn-
a>- — og þinnar. Sálir íslenzkra
kvenna.
Mundu það í söng skáldsins.
Mundu sál íslands, eins og skáldið
I lýsti henni með pennadráttum;
■ skáldið, skáldin, skáldin okkar
mörgu og góðu.
Mundu sál þess í orðum Njáls,
Þorgeirs og Jóns Arasonar,
Mundu hana í sál Gunnlaugs og
Steingríms, Kórmáks og Þor-
steins, Egils og Einars. Mundu
hana eins og óþektir íslenzkir
listamenn hundruðum saman
greyptu hana í myndir, sem
prýddu söðulboga mæðra okkar,
d.-kiokið hans langa-Iangafa þíns,
og mundu hana eins og hún var
ofin í glitklæði víkinganna og
kvenna þeirra.
Mundu hana í tónum lang-
spilsins til forna, í fiðluleik okkar
ungu listamanna. Mundu hana
eins og Ásgrímur málar hana á
striganm Mundu hana eins og
Enar meitlar hana í steininn.
Mundu sál sjómannsins. Mundu
sál bóndans. Mundu hverja ís-
Icnzka sál. Mundu sál Islands.1
Mundu þína eigin sál. Mundu, að
guð hefir verið góður Islandi. j
Mundu að biðja guð um, að halda
áfram að vera góður Islandi.
Og að síðustu, má eg biðja þig
að muna, má eg segja Islandi, að
eg hafi lesið í augum þínum, að
þú ætlaðir að kenna börnunum
þínum að muna Island, sál Is-
lands, eins og þú manst hana?
Má eg segja íslandi, að það
gangi í ættir hér vestra, að biðja
fyrir, að biðja guð um að vera
góður íslandi, að ísland hafi hver
íslenzk sál hér munað, löng árin,
muni enn, muni altaf muna?
Eg veit eg má það.
Því eg les í augum ykkar, að
þið unnið Islandi. Sú ást ljómar
í augum ykkar. Sú ást er fegursta
ástin, sterkasta aflið í sálum ykk-
ar. Megi hýn aldrei hverfa úr
augum ykkar. Megi hún aldrei
hverfa úr íslenzkum augum. Megi
Island blómgast. Megi alt ís-
lenzkt dafna. Guð blessi landið
okkar.
Svar til Mr. Brown.
Til ritstj. Tribune!
(Þýtt úr Tribune. — Aðsent.)
Island lifi!
Axel Thorsteinson.
Vegna fjarveru minnar vestur i
landi, og ýmsra anna, sem eg varð
að gegna fyrst, hefi eg ekki haft
tækifæri til að svara Hon. E.
Brown, um spurning hans í Tri-
bune, hvers vegna eg hafi yfirgef-
ið Liberalflokkinn og gerst stuðn-
ingsmaður Progressiveflokksins.
Svar mitt er þetta: Eg hefi
yfirgefið liberalflokkinn, af því
að hí nn er nú að mestu leyti að-
eins í Quebec og Ontario. Sem
flokkur þekkja þeir lítið til og
hirða lítið um, hverjar eru þarfir
vesturfylkjanna. Þessi flokkur
hefir horft aðgerðalítill á, að rétt-
ur vesturfylkjanna væri fyrir borð
borinn, bæði í málinu um oáttúru-
auðæfi fylkjanna og flutnings-
gjöld með járnbrautum. Það er
því áreiðanlega kominn tími til,
að hér vestra myndist einhver
flokkur, sem kjósi okkar eigin
menn til að berjasl fyrir rétn okk-
ar eigin manna. Þann flokk ætt-
um við allir að styðja, og þann
flokk vil eg styðja, á hvern hátt
sem eg get. «.*;'!
Flokkanöfnin Iiberal og con-
servative hafa enga þýðingu í
mínum augum. Spurningin er að
mínu áliti; Hvað er bezt fyrir
okkur í vesturfylkjunum? Og úr-
lausn þeirrar spurningar finst mér
vera sú, að styðja Progressive-
ílokkinn, kjósa okkar beztu menn
til að reka réttar okkar í Ottawa,
berjast fyrir því, að við fáum það
atkvæðamagn, sem okkur ber, f
Ottawaþinginu, og sem ríkisstjór-
inn hefði átt að vera búinn að út-
vega okkur. Við höfum nú 15
atkvæðum minna en okkur ber
að lögum, í Ottawaþinginu, og
það getur ráðið baggamuninn
okkur til skaða í flutningsgjalda-
rnálinu, og atkvæðagreiðslu um
Crows Nest Pass samninginn, og í
öðrum samkynja málum, bæði í
ríkisþinginu og fylkjaþingunum.
Eg hefi gott traust á Progressive
flokknum, að hann geri alt, sem
hægt er, til að reka réttar vestur-
fylkjanna. En eg hefi mist alt
traust á liberflokknum, sem hefir
alt sitt afl og aðalstöðvar í aust-
urfylkjunum, að þeir unni okkur
vestanmönnum jafnréttis við sig.
Sem leiðtogi liberalflokksins hér í
fylkinu hefir Mr. Norris komið
þannig fram, að hann vill eyði-
leggja þá hugmynd, að hér vestra
myndist Progressive flokkur,
myndaður af vestanmönunm til
að berjast fyrir hagsmunum og
rétlindufn vesturfylkjanna, óg eg
hygg að hann vinni að því, ef
hann nær kosningu, að eyðileggja
áhrif þess flokks.
Eg býst við, að Mr. Norris hafi"
engar Iíkur til þess að hafa stærri
flokk eftir kosningarnar, en hann
hafði á þessum dáðlitlu tveimur
undanförnu þingum. Kjósendur
voru alment óanægðir með afrek
síðustu þinga, og það mun vera
almenn ósk, að slíkt haldist ekki
við framvegis.
Winnipeg 6. júní 1922.
J. H. Ashdown.