Heimskringla - 17.10.1923, Blaðsíða 1

Verðiaun
gefia
fyrir
Coupons
SendlTi eftir vertSlista til
Royal CrofTn Sonp Ltd.
664 Main St„ Winnlpeg. Umbúðif
Verðlaun
gefui
fyrir
Coupons
og
umbúðir
ROYAU,
CROWN
Sendið eftir verTSlUta tll
Royal Crown Soap Ltd.
(ir»4 Main St., Winnipegr..
XXXVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 17. OKTÓBER 1923.
NOMER 3
Lloyd George.
Um annað hefir ekki verifí tíð- aðstoð liennar við Bretland í ó-
ræddara l>es«a viku en komu Lioyd friðnum mikla. Þá vók liann og að
George hingað til bæjarins, ræðu | hinum mjklu iframfara skilyrðium
hans, og hátíðahöldin í sambandi er betta land hefði. Sagði hann ef
við heimsókn hans. Fara blöðin! l>að værf borið saman við Skot-
hérlendu þeim orðum um það, að land ætti hér að geta búið og lif-
hvergi liafi viðtökrurnar verið ■ að ánægjulegu lífi um 600,000,000
inniiegra, er honum hafi verið ! manna. Framleiðslu möguleikarn-
sýndar á öllu ferðalaginu sem af! ir væri ótæmandj. Fyrir tveim
er, en einmitt hér. Til bæjarins J dögum sfðan kvaðst hann hafa
Ur bænum.
Ritstjóri “Hkr.”, kom úr vestan-
ferð sinni frá Lundar og /£írunba-
vatnsbygð á laugardaginn var.
Hvarvetna var honum og erindi
hans- vel tekiðv En sökum þess að
fyrirvari var tæpur voru ýmsir
ekki við komu hans búnir en hétu
að minnast blaðsins og gera upp
sínar sakir við ]>að seinna. Kemur
það sér vel og vona útgefendur, að
það bregðist ekki. A mánudags-
kveldið fór ritstjórinn norður til
Árlborgar %og gerir ráð fyrir að vera
um viku tímia í þessari ferð. Fer
hann suður bygðina. Á því ferða-
lagi óskar liann eftir að ná tali af
sem flestum vinum og 'lesendum
blaðsins. M& treysta því að Ný-
íslendingar geri erindi bans eigi
síður sæmlegt en vestan-ibygða-
menn.
kom hann á laugardaginn var kl.
rúmt tvö. Niður við járnbrautar-
stöðina voru til staðinls að taka
l'ar á móti honum, forsætisráð-
herra Bracken, fylkisstjóri Sir
James Aikens og margt stórmenni
annað. Hið eftirtekta verða í sam-
bandi við viðtökurnar var, að
verið staddur þar er brent væri
vatni til ihitunar, ljósa og iðnrekst-
urs. Þetta væri ekki eini staður-
inn er þetta mætti gera, heldur
væri óteljandi þvílíkir staðir um
alt land.
Fraintíð brezka ríkisins kvað
hann örugga. Yfir 7,000,000 ferh.
einna mest bar á þjóðræknisfélagi mílna væri nú undir yfirráðum
Walesinanna, er bæði stóð fyrir \ hinna hvítu íbúa þesis (ótalið Ind-
idjóðfæra slætti, söngvum og öðr- land og suðurhafseyjar). í fjórum
um skemtunum. Báru Wales-búar j nýlenduríkjunum, Canada, Ástra-
þeisls rækilegan vott að þeir voru 1 Mu, .Suður-Afríku og Nýja Sjálandi
etoltir af hinum heimsfræga ianda
sínum, sem og þeir sannarlega mega
vera og svo hins .að þjóðernis til-
finningin -er mjðg rík hjá þeim.
Ekki var Lloyd George heldur að
fola það hverrar ættar hann væri.
Frá járnbrautanstöðinni var hald-
ið . suður Aðalstrætið, vestur
Fortage Ave. Staðnæmst var við
ráðhúsið á leiðinni suður. Aug-
.væri enn ekki neina 16,000,000 livítra
íbúa. Á Bretlandi sjálfu um 46,000,
000. En nýlendumar ættu fyrir
hendi að vaxa. Bretland sjálft
myndi standa í stað, -þar gæti ekki
fólksfjöldi vaxið frain yfir það sem
nú væri. “Innan -skamms verða
hér 100,000,000 en ]iá teljum vér enn
að eins 46,000,0000 heima fyrir.
Heimalandið er lítið. Það mætti
lýst hafði verið að -samkoman á sökkva því í Ontario vatni, en
Olymipic skautalskálanum ætti að frægð þess verður ekki sök-t. Bók-
Kvenfélag Sambandssafnaöar lief-
ir ákveðið að halda spila- og skemti-
fundi tvisvar á mánuði á þessum
vetri í fundarsal kirkjunnar. Fyrsti
fundurinn verður nú á föstudags-
kveldið kemur þann 19. þ. m. Byrj-
að verður að spila kl. 8.30 og er því
nauðsynlegt að allir verði þá
komnir. Að loknum skemtunum
verður gestum veitt kaffi eins og
verið -hefr. Framvegis verða fund-
imir auglýstir hér 1 blaðinu. Sem
stendur er ekki búið að ákveða
framhaldandi fundarkvelcl.
Hr. Joseph Skaptason frá Selkirk,
man., eftirlitsmSaður fiskiveiða, fór
S. I. fimtudag norður til Steep
Rock og Gypsumville. Hann fór
liangað í embættiserindum. Til
baka kom hann á laugardaginn.
Ungmennafélag Samband'ssafn-
aðar er að efna til skemtisamkomu
er haldin verður í samkomusal
kirkjunruar föstudagskvel-dið 26. þ.
m. Margt verður þar haft til
skemtana, söngvar, hljóðfæraslátt-
ur, ræður og fl. Nákvæmar verð-
ur samkoman auglýst í næstu blöð-
um.
byrja kl. 8.30, en löngu fyrir þann
tíma var húsið orðið svo fult, að
ek-ki varð þverfótað á göngunum.
Rúmar ]iað þó liðug 5,000 manns.
Gert var ráð fyrir að ekki kæmist
l»angað allir inn, -er hlýð-a vildi á
hinn fræga stjórnmálamann svo
ráðstöfun var höfð með það að
hann ávarpaði aðra samkomu er
höfð var í “Board of Trade Build-
ing”, voru þar isamankomninn yfir
3,000 manns.
Samkoman í Olympic skálanum
hófst með því að fylkisstjórinn
kynti gestinn áheyrendunum. Lýsti
hann starfi Lloyd George í þágu
r.íkisinis og -gat þess, sem þó myndi
mentum, sögu, listum og vfsindum
verður ekki sökt meðan heimur
varir. Um bará-ttu þess fyrir frelsi
einistaklingsin-s v\ður jafnan get-
ið. Það hefir varðveitt málfrelsið,
skoðanafreisð] samvizkufrelsið og
trygt því öruggan stað á jörð-
unni”. — Á ýmisl-egt fl-eira drap
ræðumaður, svo sem eins og réttar-
stöðu Canada í brezka ríkinu. Gat
hann þess að brezka stjórnin hefði
ekki getað lögskipað nei-tt framlag
héðan til stríðsþarfa. “Engin
6tjórnarskipun sem við hefðum
getað gert á Doning Str. gat neytt
þetta land til að draga saman her-
deildir. Það varð alt að gerast af
Séra Guðmundur" Árnason frá
Oak Point kom til bæjarins á
föstudaginn, dvalcli hér yfir helg-
ina og hélt svo norður að Islend
ingafljóti.
einsdæmi, um stjórnmálamann erifúsum vilja ykkar sjálfra.”
fallið hefði úr valda sessinum, að i Að ræðunn] lokinni fór 'hann yfir
hann væri svo langt yfir það, vin- í Board of Trade -bygginguna á-
sælasti maðurinn og alþýðumanna j varpaði samkomuna þar, og var
kærastur allra manna í brezka rík- j.efni .ræðu hans ]iar nokkuð hið
inu. Þyrfti ]var enginn að keppa sama.
Um að komast til jafns við hann. J Sunnudaginn gekk hann m-eð
Var ummælum þeim tekið með konu sinni og dóttuf f Velsku
dynjandi lófaklappi. Um kl. 9 JSamftiandskirkjuna. Heyrir hann
hyrjaði Lloyd George að tala. jtil frjálslyndu kirkjunni VeLsku
Uvartaði liann um að naumast j Leigði Sambandssöfnuð.ur Wales-
hiyndi sér verða auðið að láta alla manna Zions Meþódista kirkjuna
til sín heyra í þessum mikla fun-d- 1 þann dag til þess að get-a tekið á
nrsal, því á feralaginu hefði hann móti öllum.þeim hóp -er messu-
tapað róm og safnað allmiklu i gjörðina sótti, því safnað-arhús
^vefi. En ekki bar þó á ©ftir að
hann var byrjaður að eigi heyrðist
til hans. Fyrir fr-aman ræðupall-
ihn sátu fréttaritarar, héðan og
handan, frá stórblöðunum í Aust-
nr-Can-ada og Bandaríkjunum.
-Einnig voru þar Radio-tæki er
fluttu orð ræðumannisins út um
land þangað sem -stöðvar eru,
til að taka á móti þannig löguðum
f^étta sendingum. Mest gekk ræð-
þeirra sjálfra er lítið. Yfirleitt
þennan stutta tíma sem liann
dvaldi hér, var hann eins mikið
með löndum -sínum og honum var
frekast unt. Um leið og sagt er
um hann, að h-ann sé í hópi mestu
manna Breta, verður að geta hins
að hann er einn af þeim sterkustu
þjóðræknismönnum, sem nú eru
uppi, og gott og göfugt dæmi öll-
um er þær tilfinningar bera f
ari út á að þakka Canadaþjóðinni brjósti.
Hr. Björn B. ólson frá Gimli
kom hingað til bæjarins snöggva
ferð á laugard-aginn var. Hann
dval-di hér fram yfir lielgi.
Hr. Guðmundur Jónsson frá
Deildartungu kom hingað til bæj-
ar á finítudaginn var v-estan frá
Swan River, lvar sem liann hefir
stundað vinnu í sumar. Héðan
fór hann norður til Gimli og bjóst
við að tefja nokkra daga.
ir iað koma og hafa vini sína með
sér. Menn eiga að mæta þát sem
Park Line sporið endar (fyrir
sunnan Riv.er Park) kl. 7.30, en til
þess að það -geti orðið, er gert ráð
fyrir að leggja þurfi af stað héðan
úr ibænum að minsta kosti kl. 7.00.
Hver fyrir sig er beðinn að koma
með foolla og teskeið.
A. R. Magnússon,
ritari.
------------x------------
Frá Islandi.
Jakob Gíslason fyrrum söðla-
smiður á Akureyri, andaðist í gær-
morgun. Krabbamein varð honum
að bana, og hafði hann leglð rúm-
fastur eina 3 mánuði. Hann var
65 ára að aldri.
Jakob var ættaður frá Neðri-
Mýrum f Húnavatnssýslu, sonur
Gísla bónda Jónssonar, er þar bjó,
og bróðir frú Ingibjargar Möller,
móður Jakobs Möller ritstjóra.
Kvæntur var hann Maríu Davíðs-
dóttur, systur ólafs Davíðssonar
verzlunarstjóra á ísafirði.
Símskeyti send ’ skáldinu
Stephani G. Stephanssyni
íslendingar heima voru þess
minnugir, að skáldið Stephan G.
Stephansson varð sjötugur hinn
3. þ. m. Sendu ýms félög og leið-
andj menn þar heima honum heilla-
óskir og vinakveðjur við það tæki-
færi, þar á meðai ráðherra Is-
lands, stjórnarnefnd Bókmentafél-
agsins og stúdentafélagið.
Símskeytin eru þessi:
Afmælis-óskir.
ísafirði, 2.
okt.
Stephan G. Stefánsson, skáld.
Markerville, Atla.
Bestu hamlingjuóskir frá vinum
á ísafirði.
Larsen-Ledet, ritstjóri, einn kunn
asti bannm-aður Dana, sem oft hef-
ir verið minst á hér í blaðinu, er
nú á leið hingað með fjölskyldu
sinni og ætlar að dveljftst hér, sér
til hvíldar og -hressingar nokkra
hríð. Hann er talinn einhver mesti
mælskumaður Dana, og ætlar að
flytja hér nokkrar ræður um bann-
málið.
1
Reykjavík, 2t okt.
Stephan Stephansson.
Markerville, Innisfail, Alta.
Bókmentafélag óskar skáldinu,
heiðursfélaganum sjötugum, ham-
ingju.
Reykjavík, 2. okt.
Stephansson, Box 76.
Markervelle, Innisfail, Alta.
Islenzkir stúdentar hylla arf-
þega Egils.
Reykjavík, 2. okt.
Mr. Stephan G. Stephansson,
Markerviile, Innisfail, Alta.
Heill þér!
Félag Vestur-íslendinga í
Reykjavík.
Reykjavík, 3. okt.
Stephan G. Stephansson,
“Þó þú langförull legðir sér-
hvert land undir fót, bera hugur
og hjarta samt þíns heimalands
mót.” — Til hamingju með 70. ár-
ið íslendingur.
Sig. Eggerz.
Reykjavík, 2. okt.
Stephan G. Stephansson,
Markerville, Innisfail.
Hamingjuóskir!
Baldur.
Skip stranda. — Tvö skip rak á
land á Siglufirði um síðustu helgi!
Annað var norskt og 'brotnaði all-
mikið. Hifct var íslenzkt, heitir
“Ingólfur” frá Akranesi. Það
brolivaði lítið eitt.
Dægradvöl heita endurminningar
Benediks Gröndals, og hefir Ársæll
Ámason gefið þær út. Það er
stór bók og einkennileg. Hún mun
koina á bókamarkaðinn laust eftir
helgi.
Þann 27. sept. s. 1. urðu þau
Guðmundur I. Goodman að Oak
Point og kona hans fyrir þeirri sorg
að.missa son sinn, -Sólmund Sigurð,
9 ára gamlan, hinn efnilegasta
dreng. Banameinið var lungna-
bólga.
Jóns Sigurðssonar félaigið hefir
spilafu-nd foann 24. þessa mánaðar,
að heimili Mrs. W. J. Líndal, 784
Wols-eley Ave. Spilað verður þar
Bridge, Five Hundred og Whist.
Góð verðlaun verða gefin og nóg
af ágætis veitingum. Þeir sem
tryggja viija sér borð 6ru vinisam-
lega beðnir að sfma Mrs. W. J.
Lindial B 5736, eða Mrs. Carson
B 2931. Félagskonur vonast eftir
fjölm-enni og eru allir velkomnir,
jafnt utanfélagsfólk sem innan.
Halldór Daníelsson hæstaréttar-
dórnari, andaðist á heimili sínu
hér í bænum í gær, síðdegis, eftir
hálfsmánaðar legu í lungnabólgu,
68 ára gamall.
Hann var fæddur í Glæsibæ í
Eyjafirði 6. febrúar 1855. Foreldr-
%
ar hans voru Daníel prófastur
Ilalldórsson og Jakobína Magnús-
dóttir Thorarense-n. — Hann varð
stúdent 1877 og kandidat í lögum
1883. Sama ór varð hann sýslu-
maður Daiasýslu og gendi þvf em-
bætti f þrjú ár, en bæjarfógeti í
ReykjavJk 1886—1908. Þá varð
hann yfirdómari og loks hæstarétt-
ardómari. Kvæntur var hann frú
önnu dóttur Halldórs Kr. Fríð-
rikssonar, yfirkennara.
Halldór Daníelssonar var orð-
lagður fyrir dugnað, röggsemi og
samviskuse-mi í em-bættisrekstri og
var mjög önnum hlaðinn meðan
hann var bæjarfógeti og lagði afar-
mikið á sig. — Hann varð R. af
Rfor. 1904, Dtorm. 1907 og stórríild-
ari Fálkaorðunnar 1922.
landi í gærkvöld. För þessa fer
hann fyrir áskorun frá félaginu
“Norden”, því foiskupafundur ' sá,
sem til stóð að lialdinn yrði í Nor-
e-gi í isumar, ferst fyrir og verður
ekki haldinn fyr en næsta súmar.
Jón biskup Helgason verður fyrst
við hátíðahöld í Lundi í éSvíþjóð.
Dómkirkjan -þar á 800 ára afmæli,
er halda skal hátíðlegt 17. og 18.
september, en í Lundi eru vígðir
maigir hinir eldri biskupar okkar,
meðan íslenzka kirkjan laut erki-
biskupastólnum þar. Á þessari
minningarhátíð er ráðgert að Jón
biskup Helgason haldi fyrirlestur
um fslenzku kirkjuna þ lýðveldis-
tímunum, en annan, um eitfchvert
trúfræðii-legt efni, á trúmálaþingi
sem hefst að kirkjuminningarhá-
tfðinni 1-okinni. Frá Lundi fer hann
til Kristjaníu og ætlar að halda fyr-
irlestur þar á háskólanum 25. sept-
ember um nútímalífið á íslandi,
og annan í norska stúdentafélag-
inu 27. september um íslenzku
kirkjuna undir norskri stjórn. Frá
Kristjaníu fer hann til Bergen,
heldur þar fyrirlestur og prédikar
þar 30. september. Gerir svo ráð
fyrir að halda þaðan heimleiðis
með Síríusi snemma í október.
Carl J. Guðmundsson kaupmað
ur á Stöðvafirði, druknaði 14. ]). m.
— féll fyrir borð á bát á heimleið
frá Fáskrúðsfriði. Hann var bróð-
ir Stefóns kaupmanns Guðmuiids-
son-ar á Fáskrúðsfirði.
I
Skógargildi Stúdentafélagsins.
Eins og ráðgert var á síðasfca
fundi, efnir Stúdentafélagið til
skógargildis laugardag-skvöldið 20.
þ. m. — Allir stúdentar eru beðn-
fyrstu peningshús, um tveggja
metra breitt, og lá frá norðri til
vesturs. Yoru þar ummerki eftir
flór og heybálka. Undir þeim
n-eðsta fanst koparpeningur frá
ríkisstjórnarárum Kristjáns III.
Danmerkurkonungs og á svipuðum
stað hluti af kojiarskærum; þarna
voru og hlóðir og kolaaska, en
steinarnir ákaflega brunnir, svo
æfla má, að síð-ar hafi verið þarna
smiðja. Enda fundust þarna lóð-
steinar og ljábakkabrot.
Norskir rannsóknamenn hafa fyr-
ir skömmu orðið að yfirgefa skip
sitt norður f íshafi, og hefir verið
leitað um það hingað frá Noregi
til norska konsúlsins hér, að skip
væri fengið til að sækja mennina.
Komið hefir til orða að “Egill
Skallagrímsson” farl, en óráðið var
það í gær.
Veðurblíða hefir verið á Norður-
landi undanfarna daga. Þannig
var t. d. 14 stiga hiti á Akureyri í
fyrradag og besti þurkur.
Freysteinn Gunnarsson cand.
theoL, kennari við Kennaraskólann,
er nýkominn heim hingað -aftur frá
Landsbankinn. Nýi bankinn er
nú langt komlnn. 1 afgreiðslusaln-
um niðri er verið að setja upp
þiljur, afgreiðsluborð, hurðir og
því um líkt. Er það alt út eikarviði
og smfðað hjá Jóni Halldórssyni
& Oo., smekklegt og vel vandað.
komin, vantar iítið nema málning-
una. 'Stigar og sum gólfin eru enn
ófu-llgerð. Er gert ráð fyrir, að
hægt verði að flytja í húsið 1. des-
ember.
Dánarfregn. — Nýlega druknaði
maö-ur úr önundarfirði, og á fer-
tugs aldri, uppeldissonur séra Jan-
usar heitins Jónssonar. Ennfreih-
ur druknaði maður af Akureyri í
ólafsfriði á þriðjudagskvöldið var,
Jóhann Stefónsson fiskimatsmað-
ur. Druknaði hann í ós, sem fell-
ur úr ólafsfjarðarvatni og hafði
fallið út af trébrú. Hann var mág-
ur Ásgeirs Péturssonar.
Færeyjum. En þar ihefir hann Heilbcrgin uppi eru einnig langt
dvalið um sex vikna tíma og kent
’íslenzku á kennaranárnskeiði, sem
færeyiska kennarafélagið gekst
fyrir. Var þar einnig Norðmaður
nokkur, sem flutti fyrirlestra sögu-
1-egs efnis, en annars var á nám-
skeiðinu aðeins kend íslenzka og Prófessor Ágúst H. Bjarnason og
færeyiska. frú hans komu með “íslandi”, úr
ferðalagi víð-a íim Norður-Ameríku
1 Psychishe -Studien undir ára- bæði frá Kanada og Bandaríkin.
mótin síðustu var prentuð smá- Hefir prófessorinn víða haldið fyr-
grein á þýzku, sem dr. Helgi Pét- irlestra og ræður, eins og fyr er
urs hafði skrifað blaðinu um upp- frá sagt.
runa og eðli drauma. Var það
stuttur útdráttur úr, eða yfirlit
um það, sem hann hafði áður um
þessi efni skrifað á íslenzku. Nú
hefir Islendingur einn í Þýzkalandi
(Jón Lefs) .látið sérprenta þessa
grein og dreifa henni út og meðal
annars sent hana þátttakendum í
altoeims þingi sálarrannsókna-
manna í Varsjá í Póllandi, því sem
prófessþr Haraldur Níelsson fór
nú til að sitja.
Dr. Jón Helgason biskup fór áleið-
is til Sviþjóðar og Noregs með ís-
Fornar minjar. Þeir sem hafa
verið að grafa fyrir fótstallinum'
undir líkneski Ingólfs á' Arnarhöls-
túni hafa komið niður á rústir af
húsi, er þeir ætla að verið hafi í
Heyverð hefir verið mun lægra
í sumar hér í bænum, en undan-
farið. ILefir gott hey verið selt fyr-
ir 5 aura pundið og er það mjög ó-
dýrt. Verðfallið stafar af of miklu
framboði, fremur en liinu, að fram-
leiðslu kostnaðurinn hafi lækkað I
sama hlutfalli og verðið. Vinnu-
kaupið í sveitum er aðeins litlum
mun lægra en var í fyrra.
Síldarafli hafði verði
norðanlands framan af
Viku, en var að glæðast
daga. SílNarverðið kvað
hækka.
----------xx--------
tregur
þessari
síðustu
vera að