Heimskringla - 07.05.1924, Blaðsíða 1

I
VERÐLAUN GEFIN FYYTR
COUPONS OG UMBÚÐIR
SenditS eftir vertilista til Royal
Cruwn Soap L<t(l.( 654 Main St.
Winnipeg.

VERÐLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBÚÐIR
ROYAt,
CROWN
Sendi'5 eftir vertSHsta til Royal
Crown Soap Ltd., 654 Main St.
Winnipeg.

XXXVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 7. MAí, 1924. *
N úiner 32.
CANADA
Þriðjudaginn 22. apHl voru þeir
tebnir fastir Sir Richard Squires^
fyrrunr for.sætisráðlierra Newfotlnd
iands, Bon. Alex Camphell, fyrv.
1)iln aðaririálaráðherra og John; T.
Mieaneey, fyrv. i'áðsmiaSur áfengis-
sölu á Newfoundlandi, Squires og
Mjeaney ákærðir fyrir að hafá mis-
hrúkað opiinbert fé og Campball
•fyrir að hiafa notað opinbert fé til
persúnulegra þarfa.
, l
Kensluniálafélag Maniitoba fylkis
liólt ársþing isitt frá 21.—28. apríl
á Royal Alexandra Hotel í Win-
nipeg. Prófessor Skúili Johnson frá
Wesley hafði forsæti í þeirri deild
er fjallaði um “Claissies”.
Brackon forsætisráðltarra skýrði
ráðu(neyti sínu frá því, er liann
kom aftur frá Ottaua, að hann
væri_ þess fulltrúa, að aamibands-
stjórni næílaði sér f nánustu fram-
tíð að gera við ]>ær 320 mílur af
Hudsonsílóa brautinni, er nú þeg-
ar væru lagðar.
Um 5 miljón ekrar voru komnar í
hveltteamlag Saskr^teh ew a n- f y 1 k is
nú um mánaðamótin. Vantar þá
eina miljón é að ákvæðistölu sé
náð, og er haldið áfram af ítappi að
amala inn þeim afgangi. Tíítölulega
virðist iseni samvinnu hugmyndinni
blúfi blíðari byr þar, en hjá ojs hér
í Manitoba. Hafa þeir náð inn 83
al*hundraði af ákvræðistöiu, en vér
70 af hundnaðii. Ættu Manitoba-
bæiKlur nú að sýna l>aö í verkinu,
að þeir eéu meiri framfai'a og hug-
sjónarnonn, en bændur annara
fylkja og fylia hund r aðs töluna
fyi'Stir allra.
mommmomm-o-mmt-o-mm-ommm-fr^^mo
Bandaríkin.
Símað er frá WashLngton, að í
ráði isé, að senator Robert M. La-
' Toillette muni gefa kost á sér við
næstú . forsetakosningar og verður
það utan við Demiocilats og Repuib-
lieans, á voguim nýs stjórnmála-
flokks er fynst um sinn nvun kalla
sig “þá óháðu” (Independents.)
Funöur um petta var haldinn að j
heimílí T,a Foliettes sunnudaginn
20 apríl, og voru þán viðstaddir
i
senatorarnir Ladd Og Frazier, frá
Norður Dakota; Brookhart frá
Iowa, og Norris frá Nebraska, og j
eru þessir Repuíbliýans • Thomson'
og Shii>ste>ad, f'rá Minnesota, bænda j
—og Verkaflokksmenn, Wheeler frá j
Montana og Dili frá Washington,
Demaei'ots.
-----------x-----------
Onnur lönd.
Brezka stjói-nin befir í samráði
við íslenzku og dönsku stjórnina,
afnumið leiðarbréfsskoðiín (pass-
ports) mSlii þessara þriggja landa,
nema því aðeins að viðkomándi
ætli sér að leita atvinnu í því
landi er hann fer til. Þossi hlunn-
indi eru1 algcrlega gagnskiftileg í
öllum löndunum,
Viar sannarlega kominn tími til
þess, að hætta að gera mönnum
érfiðara fyrir með öll ferðalög inn-
an þessara rikja, öllum til óánægju
og engum að gagni. Samningarnir
gengu í gildi 1. marz s.l.
iStjórnarnofnq hveitisamlagsms í
Manitoiba kveður 7200 bændur vera
komna í félagið 25. apríl siðastiið-
inn, og hafa þeir skrifað sig fyrir
690^000 ekruin, Aðeins 40 rnanns
hafa sagt sig úr félaginu, síðan til-
kynt var, að enin væru ekki nægi-
iega margar ekrur komnar f sam-
lagið. Br ®ú úrsögn miklu minni
en búist var við.
Frá Toronto er símiað þ. 5. þ. m.,
að stjórnarnefnd pós|:þjónafélaigs-
)
ins hafi fund mcð sér þann dag, til
þess að ákveða vei'kfall, of «vo vilji
til takasrt vegna þess að póstþjón-
ar l>ykjasit sjá fram á að af stjóm-
inni isé einiskfe góðis að vænþa uim
það, að bæt,a kjör þeirra. Þykjast
þeir fá fögur loforð /en litlar efnd-
ir. Hafa þeir haft nierfnd manna í
ÓJ tawa, og á nú að kalla þá heim
aftur, tef sitjórnin genguir ebki að
skilim)álum pósrtþjóna, og liefst þá
vei'kfailið í dag.
Setning þasisi istóð efisjjk á stein-
spjaldi, er fanst fyrir nokkra isíðan
á Serabij: ei Chadajn hálendinu. Því
miður ei'u ]>að aðeins brot, sem
liafa fundist. 'Segi.i' prófessorinn, að
,eif itöiflurnar hefðu fundi,s|t heilar,
hie,fði það verið meina vei't fyrir
mlenninguna on alliir þeir fujndir, er
gerðir h,a,fa viei'ið í gröf Tut-Ankh
Aoniens.
Frá London «r símað 6. maí að
franiskir lofþflotar hafi skotið.á og
eyðilagt u.m 60 sýrlenzk ]>orj>. Úpp-
reisn liefir verið gerð víða fram
ni|eð iandirjærunum og þeíja ráð
itekið til þess að kæifa hana. Sýr-
iand hefir verið erfiður biti í hálsi
fyrir bæði Frakka og Englendibga,
er iskiftu yfirráðumi ]>ar á milli sín
oftir Versailles friðinn. Feisal ’bon*
ujmguir Araba hafir þó verið Bretum
hjálplegur með að afcilTa trúbræður
sína til ifriðar í þeirra parti, en í
fransk!a iholmjngníum hefii' óánægj-
an aitaf lifað í kolunuim.
Fi'á Paris ,er simað, að stefnuskrá!
ihinis nýja ráðuneytis Poincaré hef-1
ir verið tilkynt nú. Segir þar, aö
.jtjórnin mun halda fast við fyrri
st'Ofnu sína bæði í innan- og utan- j
í'íkismáiimó. Ennfiiomur sogir'svo: :
“Báðuneytið ler ajt á einu máli
n|m| að' efla friðinn í Evrópu. Þeg-
ar isá dagur renriur upp, að ákveð-
ið verður að fulihægja friðar samn-
imgunum, og vér fáum igreddda,'
skaðabætu(r vorar, eða ‘ tryggingai'
verða «ett,ar fyrir þeim, verða Frakk j
ar ntanna fyrstir til þess að sýna |
göfuiglyndi. Frakkar óska þess ein-
læglcga, að bafa goft isamkomtnliag
við bandairnenn sJna um ]>au tvci
mái, sem framtíð ríkisins veltur á,
on getur hinsvegar ekki kallað Ikv
sinn frá Ruhr memla jafrK'Jbt og
skaðabótagreiðsluir fara fuam, því
ekki er hægt að sleppa föstum
tryggingum gogn óvissum ioforð-
um Þjóðverja. Vona Frakkar, að úr
þessum miáLumi greiðist, jafnsikjójfct
og sénfræðimgamefndirnar hafa lok-
ið stönfum isínum. En búist er við
áliiti þeirra í þessari viku.”
Við límTæður í þinginu kom í
Ijós, að jjiekjiur af hemámiimu í Ruhr
höfðu orðið 1300 miljónir franka ár-
ið sem leið1, að frádrognum kos'tn-
toði. Er talið líklegt, að þær verði
þrír injiljarðar á yfinsitandandi ári.
Frá Þýzkalandi.
Kosningaí' re^ni nú nýjafetaðnar,
og eins oá' búi-Í var við hafa
Nationaliistar unnið foiknamikið á.
Þeir hafa alveg jafnmörg sæti í
þinlgingu og sósíalistar, nefnilega
99. Cenfcristar 62; Comlmúni (|tar 61,
Volkspart'ei 48; Vokistar 32;
Demókratar 24; Bæverski þjóð-1
flokkurinn 15; Bæverski bænda-
flokkurinn 10; Nayional Lfberalar
9; Hamlóterflokkurinn 5; og
Doufcsche 'Soziale (þýzkir sósialist-
ar) 4. Búfet er við að meiri hlutinn
gangi að Dawes—Mc Kenna skilmá’.-
unum, tseim síðar niun verða vikið
að hér í blaðinu. Enn]>á eftirtelkt-
arverða, — af því ,að það er miklu
óvæntara — en áviinningur Nation-
alista er þó ávinninguir Commúnista
G ita Frakkar og engir aðrir þakk-
að sér ]>ann ávinning, eða kemt, ef
lxeim kynni að líka iniöur, eins og
reyndar enginn etfi er á.
Af þeim mönnu'in er mest hefir
borið á, af þeirn) er á þing hafa
verið kcxsnir má nefna Ludendorff,
hersiiöfðingjann fræga og íoringji
æsitustu Nationalirj a, sem reyndar
eins vel miættiu nefnasjt beisara-
sinna; .\íarx kanzlari; Wirth, fyr-
venandi kanzlari; Biismarck fursti
hinn ujngi, soniansoniur járnfkanzlar-
ans mikla; Oscar Hergt; Otto Wolls
og von TiriiiifcZ aðmiíráll, flotamála-
ráðiherraíin fyrvemndi og nafn-
kunni.
JMjög er Val i ð sienniilegt, að meiii
hluti þingsins mundi verða fyl^i-
andi konungsríki, ef til þess kæmi.
Við jarðarför
GÍSLA GÍSLASONAR,
(Skagfirðings)
á Winnipeg Beach 16. janúar 1923.
Gísli dáinn — horfinn —- farinn heim;
Hættur öllu starfi á jarðar máta.
Þyrnum stráð og þung er lífsins gáta.
En allir verða að lúta lögum þeim.
•
Hvað er gröfin? Lífið? Löngun vor?
Lítið er, sem flestir okkar skilja.
Stjórnumist þó af sterkum æðri vilja.
Hvað er æfin? Okkar störf ög spor?
%
Því er ekki þörf að svara í dag.
Það.er nóg: að kveðja hinn liðna bróðir,
Sem fluttur er á fegri og betíí slóðir.
Hver vill reyna að hefja harmalag?
En eitt við getum sagt: Við söknum hans,
Og sveitin hans nú verði fyrir tapi:
íslendings með öldnu hetjuskapi —
Það er lilja á leiði hins dána manns.
Jón Kernested.
n>4
Sálarrannsóknarfélagið.
Tilraunirnar meö Einari Nielsen.
Viötal vií Einar H. Kvaran.
Alþjóöasýning br,ezka kelsara-
dæmisinis var opnuð í London 23.
apríl, af konungi sjálfum. Sýning-
arsvæöiö or 220 ekrur, Og taka öll
brezk samlhandsllönd þátt í henní.
Frá Vínarhorg kemiur sú fréfct, aö
fundnar 'séu leyfar af steintöflunni
er Móses reit iboðorð sín á upprana-
lega. Haía þau verið þýdd af Hiu-
öiert Grimme, próifessor við Mun,-
;|terháskóia. “Ég var tekirin, úr Níl-
fljóti af Egyp'talandsdrotningu”, er
isetningin, soin sá lærði maður hef-
it' þýjftt úr forniebresku, sem var
nálega alveg iglieytmt tungumál.
Mussolini iót f fyrra taka í lög ný
kosningarlög. Mæla þau ®vo fyrir,1
að hiutfa 1 Lskosnirig skuíi vera um
landið alt; en annað nýmæli er þó
merkara í lögunum, isem sé það, að
sá flokkur, sein flest fær atkvæðin,
fær tvo þriðju hliita af öllum þing-
sætunuim. Er nueð þossu móti )|rygt
að ávaJit «é í þirtginu svo sterkur
\
moirl hluþi, að hann geti ölílu ráðið.
Q,g hinn ráðandi nueiri hluti l»arf
ekk; að fá neinua fjórðung allra
gr,eiddi;a atkvæða. Hinir flokkam-
ir, ®em hver um sig h,afa lægri at-
kvæði þótfc samtals hafi þeir
nærri þrefalt atkvæðamagn við*
stei'ka.|ta flokkinn, fá ekki netua
]>riðjunig atkvæða.
iKosningalög Mussoflini fara því
fjarri öllu þjóðræði og eru ekki
annað ,en yfirskyn. En þann, kost
hafa l>au, að Itjórnin h’efir jafnan
öraggan stu'ðning þingsinis.
A'ar raunin og gerð nú í vetur
og fór prýðilaga fyxir Muasolini.
Hann fékk á þenna hátt mikinn
meiri hluta og' ófyrirséð anniað en
að h,ainn sitji að völdum svo að
segja um afldur og æfi.
unu Sá orðrómur sem borisit hefir
,úfc uni að hér hafi komið upp svik,
hefir því cigj neitt við neitt að
Styðjast.
iGg hvað hefir aðallega gerst á
fundunum,?
Fyrirbrigðin hafa aðallega verið j
tveanskonar, flutningar og líkamn-;
ingar. FJnfltningunum o. þ. 1. er
þanniig varið að miðillinn situr
jiueðal ifundarmanna, og halila 2
þeirra við hann. Hlluitir h'reyfast
um berbergið, ósndrtir mannahönd-
um, og ber þá að fundarmönnum
liér og 'þar; slegið er á píanó, og
jafnvel spilað á fleiri hljóðfæri í
einu. ^
oft í svo ríkuieguin mæli að minst
var á rnunum að það væri jafn
stónt veramyndum, og sáu ]>að
nuargir í einu og miðilinn um leið.
“E£ þetta ætti/ að vera svik”, seg-
ir Kvaran að endingu, “]>á þarf
muaðurinn að veva svo fráliær lodd-
ari, að l>að er óskiljanlegt með öilu.
Og þá um leið óskiljanlegt, að hann
ruotaðl sér ekki ]>á fnálVera hæfi-
leika aína sér til fjár og' frairua, þvf
íyrir miiðilsgáfiu sína hefir hann að
•eins fengið 20 kr. einu sinni og svo
litiliiega þóknun hjá okkur nvina”.
(Mbl.)
En. líkamningarnar?
8vo mikið hefir verið talað uHn
auiðilinn Einar Núelsen, og svo
mjög era duliæirefni á dags’krá hjá
þjóðinni, að Mbl. taldi sjpfsagt að
ieditia upplýsinga hvað gerst hefði
um nuanninp, þennan tfma er hann
hefir (jvalið hér sem| igestur Sálar-
rannsóknarfélagsins.
/Vér höfum því náð tali af Ein-
ari H. Kvaran uin rannsóknarffund
ina, hittuim hann á skrifetofu lians
í Túngötu 5. Fundimir með Ein-
ari Niolsen hafa verið haldnir í dag
sofu bans ,n,æisit sikrifstofunni —
enda umimerkin þar, svart tjald fyr-
ir einui homi stofuxinar.
Kristj aníu-í undirnir.
Talið hneigisit fyrst að fundahöld-
unum í Kristjaníu í hibteðfyrra,
þar sem því var lýst yfir að verið
befði annaðhvort u)m vísvitandi
eða óafvitandi blekkingar að ræða
frá miðils hendi.
En, segi'i' E. H. K., við sem erum
vanir þessum fyrirbrigðuin, hafum
tengist við þau í 5 ár, við voruin
vLssir umi að þetfca var misskilning-
ur.
Tillvögiuhin var þannig í Kris(-
janíu, að það var engin von til
þess, að fyririirigðin kæmu þar
frami. Og ályktanirnar sem þar
voru gerðar, teljum vér ,a£ vanþekk
ingu sprottnar og f ljófcfærnL
Og þvf var hann fenginn til aö Vierur sjást þó það' sé misjafn-
kamja hingað. svo við gætum iiag- lega skýrt. Þær eru ávalt hvít-
að tilraununujm eftir því som vér kiæddar. — Andlitsdrættir sjást
hér töldum réfctast, en við jafnframt dauiflega, en það er eigi eingöngu
komiið ]>eim þannig fyrir, að ihafð- fyrir ljósskort, því veraleg andlit
ar yrðu svo vandliegar gætur á, sjást iglöggar.
manninumi, að eigi gæti verið að Auk þess sést stundum úfcstreyml
ræða um nein svik. !5 níanna rann- eöa útfrymi, sem engá lögrm fær, og
sóknarniefndin, er gaf yfirlý,siniguna , ]>ann,ig var í kristjaníu uim árið.
í blöðujnum á dö,gunum lueflr haft j En hér fliafa ,aðallogia komiið fnam
hið strangasta eftirlit nueð rruiðlin- j verumyndir. Þetta útstreymi vár
Hann hafði húið í Nesj í Aðaldal
53 ár, og var jafnan við þá jörð
kendur Hann var hinn mesti vask-
leika ntaðui', greindur og vel hag
m|æltur. Sonur hans einn er séih
Adain, nú prestur í einni íslond-
ingabygð í Manitobafylki f Kanada.
Ágætfeeinknnn hefir Guðmundur
Jónsson frá Torfalæk f Húnavatns-
sýslu hlotið nýloga við fyrri hluta
próts við Landbúnaðarháskóianni í
Kaupnuannahöfn.
Aðalerindi E. Niielsen hingað
var leiniuifct að við gæbujm gengið
úr skugga um þær. Og þær hafa
tekist.
Og Kvaran aýnir tjaldið í dag-
sitofunni sem Nielsen er iátinn sitja
á l>ak við. I^r það klofið f miðju,
eg feilur að veggjum. Áðúr en hann
fer innQyrir tjaldið *er hann af-
iklæddur; og skygnir raUnsóknar-
nefndin f öll föt iians og lækifarnir
tíita á hann enn nánar afklæddan,
4>á fær miðillinn fötin inn fyrir j
tjaldið aftnir og fundurinn byrjar.
Danft rautt Ijós or í herborginu
og konua líkaiminingamar annað-
hvorit friam i tjaldraufima í miðjunni
K>ða niieðfrain veggjunum.
Og hvað sézt?
t’að ir J6n Sveinsson.
Þess skal getið, að Jóni Sveins-
(syni hefir verið boðið að koroa til
íslands í suinar, og haifði hann tek-
ið boðinu hið þakksaanlegasta, og
um hríð virtiist ekkert vera því til
fyrirstöðu að hann kæmi. En sam-
kvæm,t nýfeugu bréfi frá -íronum,
hefir hann nú flemgið skipun um að
fara til Rómaborgar í iok þessa
mánaðar, og nuun verða að dvelja j
]>ar franu eftir sumri, svo að loku
er skotið fyrir að hann konui heim
í ]>etta sinni. — Annars eru allar
líkutr til. að úr ráðagerðinni ggti
| orðið að sumri. **
“Norden” í Svíaríki býður ís-
lenzkum blaðamönnum á náons-
isikieið, siern það heldur (uppi síð-
ari hfluta nuaíuuánaðar í Sbokkhólmi.
Félagið uruun sjá þeim, er kunna
að viija far,a, fyrir ókeypis járn-
brautarferð frá Málmhaugum til
Stokkhólms, o gað líkinduan einnig
útvega þeim þar ókeypis húisnæði
mieðan nánusskeiðið stendur yfir
(18.—31. tnuaí). N
F|RÁ ÁLÞINGI. — Fjárlögin fyrir
ái'ið 1925 vora til 3. umr. Þórarinn
.1 ónsson luafði framsögu og gerði
gnein fyrir t>rtt. n'efndarinnar.
Hofir nefndin hækkað tekjuáætlun-
ina usnu 380 þúis. kr. vegna gengis-
upþbótarinniar á toliinuim, sem nú
er oi'ðinn, að lögum. (Brbt. um
hrokkun á áætlun aukateknanna
ii'in 40 þús. hefir nefndin tekið aft-
ur). Einnig loggujr nafndin til, að
lækka nokkuð gjöldin, en benuur
aftur nueð fcill. œn gjaldahækkan,
ir, og ,eru sunuar ]>annig vaxnar, að
|>aús gjöld eru hvort se.m er greidd
samkv. þingsál. eða sérstökum
lögntm. Hefir nefndin skilað frv.
nueð 129 þús. kr. tekjuatgangi, f
stað þess, að l>að var afgreitt m)eð
47 þús. kr. tekjuhalla við 2. umr.
Aðrir ]>m. eiga brtt,, . er samtafls
auka gjöldin um 104 þús. kr.
Karl Eimirsson syslu.maður f
Yestmannaeyjuim hefir fengið iausn
'frá emúífeitti. Sigurður Sigurðsson
lögfræðingur frá Vígur er settur
sýslumaður þar.
Rfitstjóri “Lögrétlbu” biður þos,
getið, að tvö fyretu blöðin, sem ú
konui af henni ofitir skilnaðinn fr;
%
“Morguniblaðinu”, flytji gréinar þæ
úr “Morgu|nb]aðinu", sem hún átt
þá eftir óbirtar, en síðan komi húi
út með sérstöku efni og verði þi
fyrsit boðin til sölu í bænum.
.Látiun er um siðustu áramót að
Hnauni í Aðaldal öldungurinn Þor-
grínunr Pétifcrsson, 31 árs að aldri.
Ur bænum.
Messur í Riverton og Árborg.
Séra Ragnar E. Kvaran flytur
m|essu kl. 2 e. h. í Riverton-Hall
næstkonuandi sujnnudag, og þann
saina dag í Ánboiig kl. 8 að kvöldi.
Kvenfélag Sani!i>andssafnaðar fær-
jr hérmieð beztu ]>akkir síraar öllum
þeiim, er sóbtu vonsölu þess 1. Og 2.
1>. m. í kjallara Sauíbandskirkjunn-
ar. Yonsalan vár ijómandi vel sótt.
Fyretuj verðlaun í fliappadrættinu
hlaiut Mrs. Þorsfc. Bjarnason, Hotcfl
Kirig George á happdrættismig.u
No, 880, ,en önnur hlaut Mra. Giiflis,
680 Banning Str., á happadrættis-
miða Nr 538.