Heimskringla - 22.10.1924, Blaðsíða 2

S. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 22. OKT. 1924.
Pann 20. sept. síðastliðinn safnað-
ist saman hópur af fólki úr Gimlit>æ
og umhverfinu, á heimili Mr. Björns
H. Jónssonar hér á Gimli. Tilefni
til samfundar þessa var þaö, að hjón
in Sveinn Magnússon og Halldóra
kona hans áttu á þessum degi fimtíu
ára giftingarafmæli. Fjöldi fólks
kom saman á áðurnefndum stað, ef-
laust á annað hundrað manns eldra
og yngra.
Gleðimót þetta hófst með því, að
sunginn var sálmurinn “Þín miskunn,
ó, guð”. Þar næst flutti séra Sig-
urður Ólafsson nokkur ávarpsorð til
gullbrúðhjónanna. Því næst var sung
ið “Hve gott og fagurt og indælt er”.
Þá flutti Mr. Guðm. Fjeldsted erindi
til brúðlhjónanna, hlýorða viðurkenn-
ingu á gildi þeirra sem meðlimum
mannfélagsins, er bezt hafði sýnt sig
í góðri viðkynningu við samferða-
menn þeirra á leið lífsins. Ennfrem.
ur mintist hann á trúarafstöðu og
fróðleiksleit gullíbrúðgumans í þeim
málum.
Nokkrir söngvar voru sungnir og
var söngurinn undir umsjón þeirra
Mr. og Mrs. Helgi Benson. Taka
þau hjón öllum framar iþátt í sam.
komu félagslífi þessa bæjar.
Þessu næst bað Sveinn Björnsson
(sonur húsráðanda) sér hljóðs og
mælti hann nokkur hlýyrði til gull-
brúðhjónanna um leið og hann af-
henti gjafir fyrir hönd viðstaddra
og fjarverandi ástvina og samferða-
manna. Gjafirnar voru silfurbúinn
göngustafur áletraður, til brúðgum.
ans, kven.handtaska perlusett með
gullpeningum í, til brúðurinnar.
Einnig silfurdiskur, og var á honum
álitleg upphæð af peningum.
Að loknum ávarpsorðum Mr.
Björnssonar voru sungnir nokkrir
söngvar. Þá var Mr. Guðni Thor.
steinsson pwstmeistari kvaddur ti!
máls. Mintist hann heiðursgestanna
með vel völdum orðum, talaði um
víðsýni og frjálslyndi hjónanna í trú-
arefnum.
ur í Barðastrandarsýslu að Fremri-
Gufudal til móðursystur sinnar Þur.
íðar Sveinsdóttur, svo sem henni til
hugnunar, því hún hafði þá mist öll
börn sín þrjú að tölu. Þar ólst hann
upp til tvítugs aldurs.
Þau Sveinn og Halldóra voru gef-
in saman af séra Magnúsi Hákonar.
syni á Stað við Steingrímsfjörð.
Bjuggu þau á Kálfanesi í sömu sveit
í 4 ár, en fluttust þá að Kambi í
Rieykhólasveit, áttu einn fjórða af
jörðinni, og voru þar í 4 ár. Það
an fluttu þau að Óspakseyri við Bitru
fjörð og bjúggu þar í þrjú ár. Þá
að Víðivöllum í Staðarsveit og
dvöldu þar eitt ár, og þaðan fóru
þau til Ameríku með hinum svokall-
aða Borðeyrarhóp, 1887.
Mrs. Halldóra Magnússon er fædd
á Brekku í Gufudalssveit 20. sept.
1850. Foreldrar hennar voru Guð-
mundur Bjarnason og Helga Finns.
dóttir.
Þau hjón Sveinn og Halldóra ha;fa
eignast 11 börn. Af þeim dóu átta
í æsku en þrjú lifa. Eru þau: Mrs.
Þuríður Hólm, ekkja eftir Magnús
Hólm, búsett hér við Gimli; Odd-
fríður kona Jóns Jóhannssonar, býr
2 mílur fyrir sunnan Gimli; sonur
þeirra, Jón Helgi, er til heimilis hjá
foreldrum sínum. Fósturson hafa
þau alið upp, Þórarinn að nafni, og
hefir hann einnig tekið sér nafn
þeirra. Barnabörn þeirra hjóna eru
10 á lífi, öll mannvænleg.
11 ár dvöldu þau Sveinn og Hall.
dóra í Winnipeg eftir að þau komu
að heiman, en síðan við og á Gimli
í 26 ár.
Það er hjartanleg ósk allra vina
þessara öldruðu hjóna, að æfikvöld
þeirra verði fagurt, og aftanskin æfi
þeirra unaðslegt., og bendi til ár.
bjarma eilífðardagsins.
Viðstaddur.
Til Sveins og Halldóru Magnússon
(I gullbrúðkaupi þeirra, 20. sept..
Þá las Mr. Hjálmur Þorsteinsson
kvæði, er Mr. Sigfús Benediktsson
hafði ort til gullbrúðhjónanna.
Fleiri tóku til máls. Meðal annara
Mr. Gísli Jónsson kaupmaður, og árn
aði hann hinum öldruðu hjónum allra
heilla, með einkar hlýjum og viðeig-
andi orðum. Sagði meðal annars að
eplið félli sjaldan langj: frá eikinni,
og mintist þannig gervileika barna
brúðhjónanna, er mjög líktust for.
eldrum sínum. Því næst flutti Mr.
Fjeldsted þakkarorð fyrir hönd gull.
brúðhjónanna, fyrir kærleika þann
og samúð, sem þeim hefði verið sýnd
ur á þessum merka degi á æfi þeirra.
Einnig talaði Mrs. Margrét Jacobsen
nokkur orð, og var hún ein í hópi
gestanna, er hafði setið brúðkaup
þeirra fyrir fimtíu árum síðan.
Meðan ræðuhöldin fóru fram, sat
fólk að veizlu, því ágætar veitingar
höfðu verið fram reiddar.
Skemti fólk sér að því loknu við
söng og samtal. Fór svo heim ánægt
yfir því að hafa setið í sólskini end-
urminninganna með hinum öldruðu
hjónum.
Sveinn er ættaður úr ísafjarðar.
sýslu í föðurætt. En móðir hans hét
Ragnheiður Sveinsdóttir, ættuð úr
Gufudalssveit S Barðasttandar sýsl u.
Sveinn er fæddur á Þiðriksvöllum í
Strandasýslu 5. jan. 1845. Þar ólst
hann upp hjá foreldrum sínum til 6
ára aldurs. Þá var hann léður suð-
1924.
Fimtíu ár eg augum hugar renni
aftur í tímann, þar sem rjóður sveinn
hjá brúði stóð, og helgu tengdur
henni
hjartnæmu bandi, sannur, trúr og
hreinn.
Að unnu heiti háleitri með lotning,
hann heitum kossi þrýsti að meyjar
vör;
Nú var hans heitmær honum kjörin
drotning,
og hennar var hann prins á lífsins
för.
Svo liðu árin, líkt og vökudraumur;
þó lífið væri bæði sætt og ramt,
og stundum mætti mótlætisins
straumur,
var meðaltalið heillavænlegt samt.
Nú hér þið standið, sveipuð sigur.
ljóma,
á sviði lífsins gegnum bros og tár
þið leiddust, eins og börn í æsku.
blóma,
sú brúðkaupsganga stóð í fimtíu ár.
Eg man þá tíð að tjóður afturhalds.
ins
í töfralæðing reyrðu göfga sál,
er fegurð lífs í dýki deyfðarvaldsini?
nær druknað hafði; kulnað innra bál.
En þá steig andinn upp í hærra veldi,
í uppreist gömlu friðarböndin sleit,
þá fyltist sálin sannleiks heitum eldi,
og sólin græddi nýjan vermireit.
Þá var það, sem mér hlýja höndu
réttu
þær hetjur tvær, er stigu sigurspor,
og með mér síðan sömu stefnu settu;
að sigla andbyr tekur dug og þor.
Nú standið þið, sem hetjur hátt í elli,
þó hárin gráni, er sálin ný og ung;
þið hafið staðist alla ölduskelli,
því ástin léttir byrðatökin þung.
Nú árna vinir heilla’ yður af hjarta,
að haldi stefnu lífsins sigurknör,
að sjáið ennþá sigling langa og
bjarta,
unz sólarmegin rennur gnoð í vör.
Sú gullöld dýr, sem dygðin hefir
skrifað,
mun dregin upp á lífsins söguspjald,
hvar ástin hefir björtu lífi lifað
og loksins hlotið veglegt endurgjald.
Sigfús Benediktsson.
--------0--------
Dómur eftir líkum.
(Circumstantial Evidence).
Þetta er nafnið á nýrri bók, sem
skrifuð er af íslendingi. Er það j
stutt skáldsaga, en þrungin af efni !
til umhugsunar. Höfundurinn er
Bogi Bjarnason ritstjóri í Kelvington
í Saskatchewan.
Efni bókarinnar er i stuttu máli
þetta: Úti í sveit eru tveir nágrann.
ar; óvinátta hefir skapast milli
þeirra og hélzt við alla þeirra æfi.
Hjónin áttu sinn soninn hvor og ekki
fleiri ibörn. Drengirnir gengu báðir
á sama skóla og í sömu kirkju, og
voru aldir upp báðir á svipaðan hátt.
Þeir erfðu óvináttu frá foreldrum
sínum, þannig að þeir höfðu horn í
síðu hvor annars, stríddu hvor öðrum
á skólanum og skapraunuðu hvor öðr
um við hvert tækifæri sem gafst.
og hann flutti sögurnar, að út af
Phyllis þessari myndi eitthvað ger.
ast, sem tíðindum sætti.
Einn góðan veðurdag vildi svo til,
að Garrick málugi var staddur úti
við skamt frá heimili manns, sem
Simson hét. Sér hann þá hvar Jón
kemur í bifreið sinni aleinn á leið í
kaupstaðinn. í sama bili kemur
James sömuleiðis einn á sinni bifreið
á leið heim frá kaupstaðnum. Lágur
skógarrunnur var þar skamt frá, og
kelda i honum, en slétta beggja meg.
in. Var höggið vegstæði í gegnum
skógarrunninn og vegur lagður yfir
kelduna, svo mjór að bifreiðar gátu
j ekki mæzt, og svo lágur að nálega
vatnaði yfir.
Nú sér Garrick að þeir hlytu að
mætast á leiðinni yfir kelduna, en
vegna skógarins sér hann ekki hvað
fram fer, þegar þeir mætast. Hefðu
báðir haldið áfram viðstöðulaust, þá
hefðu þeir komið útúr skóginum
sinn hvoru megin eftir fáeinar sek.
úndur. I stað þess kom James eftir
10 mínútur ok |ók rakleiðis heim.
En Jón sást hvergi. Garrick beið í
hálftima, þá fór hann að gæta að,
og sá hvar bifreið Jóns var hálf úti
í keldunni og nálega á hliðinni. Sjálf-
ur lá Jón með fæturnar úti í vatninu
en höfuðið uppi á veginum, andlitið
var blóðugt og hann var örendur.
Garrick sá í huga sér hvernig þetta
hefði viljað til. Jón og James höfðu
mæzt t miðri keldunni, hvorugur
hafði viljað víkja fyrir öðrum. Þeir
höfðu byrjað að ónotast, slðan hafði
lent í háa rifrildi og brígslyrðum —
loksins í áflogum, sem þannig end-
uðu, að James gekk af Jóni dauðum.
Svona hafði það verið; já, það lá í
augum uppi.
Garrick gerði lögreglunni aðvart.
Likskoðun fór fram, og saga Garr.
icks, sem var eina vitnið, var talin
áreiðanleg.
Þegar þeir óxu upp, tóku þeir þátt
5 félagsmálum og íþróttum, en einnig
þar gerðu þeir hvor öðrum alt til
vanvirðu.
Annar pilturinn hét Jón, en hinn
En svo segir skáldið frá því, sem
Garrick sá ekki; segir frá þvi hvern.
ig í öllu lá í raun og sannleika. Jón
og James höfðu komið á hraðri ferð
og ekki gætt þess að stöðva bifreiðar
James. Jón var með þeim veikleika I sinar fyr en þeir voru komnir út á
fæddur, að hann var afskaplega
hræddur við snáka; tapaði með öllu
sjálfsstjórn, ef hann snerti þá. Þetta
vissu leikbræður hans og notuðu sér
óspart, einkum James. Kastaði hann
stundum í hann snákum, lifandi eða
dauðum. I öllum öðrum atriðum
var Jón hugaður.
Báðir voru piltarnir fyrirmyndar.
drengir; áttu enga aðra óvini. Nú
voru þeir orðnir vaxnir menn og
höfðu báðir tekið við búsforráðum
á heimilum sínum.
Um það leyti kom nýr kennari í
héraðið. Var það ung stúlka úr borg
inni og hét Phyllis. Það hafði verið
siður um langan tíma, að gjaldendur
t skólahéraðinu borguðu part af
skólagjaldinu með því að hýsa og
fóðra kennarann í hálfan mánuð
hver. Þeirri reglu var einnig fylgt
5 þetta skifti.
brautina yfir kelduna sinn hvoru meg
in. Þá höfðu þeir báðir getað stööv.
að nógu fljótt til þess að rekast ekki
á. Fóru þeir báðir niður úr bif-
reiðum sínum og hjálpuðtt hvor öðr.
um með góðu, þangað til bifreiðarn.
ar voru komnar hvor frá annari. Síð.
an ætla báðir Ieiðar sinnar. James
varð fljótari af stað og ók heimleið-
is. Þegar Jón fer af stað, tekur hann
eftir því, að annað afturhjólið hefir
grafist niður í bleytuna og hring.
snýst án þess að fara áfram. Hann
hallar sér eins langt og hann getur
út og aftur, til þess að sjá hvort
hann muni komast áfram án þess
að fara út úr bifreiðinni. Sér hann
I þá að endi á staur, sem var i keld-
! unni, festist í hjólinu og kastast upp
! í loft og áfram. En þannig hafði
J viljað til að snákur lá yfir þann enda
I staursins sem i keldunni var og kast-
ast beint yfir andlitið á Jóni. Af
Þegar Phyllis dvaldi á heimili Jóns,; þessu varð hann svp hræddur, að
fann hann það brátt að hann hafði I hann stökk í dauðans ofiboði og hugs.
aðrar tilfinningar gagnvart henni en | unarleysi út úr bifreiðinni um leið
öðrum stúlkum. Phyllis var ein þess í ög hún losnaði og fór af stað. Þegar
ara ástleitnu stúlkna, sem leika sér að ^ hann kom þannig niður, hálsbrotnaði
því að veiða hvern einasta pilt og láta hann og dó samstundis.
hann svo fara eins og særðan fugl.
Þennan leik lék hún við Jón. Hann
var aftur á móti eins og hver annar
saklaus sveitadrengur — einlægnin
sjálf og tók allri ástleitni Phyllis
með fullri alvöru.
Þegar hún kom á heimili James,
fór á sömu leið milli þeirra. Hún
tældi báða og kastaði .báðum. Þetta
James var tekinn fastur. Garrick
var eina vitnið eins og áður, þegar
málið kom fyrir. Dómari og kvið-
dómur ftindu hann sekann. Hann
var dæmdur til dauða og hengdur í
nafni réttvisinnair. Enginn efaðlist
um sekt hins dæmda og dauða manns,
nema foreldrar hans. Þau dóu bæði
, . T, á þeim þriggja mánaða tíma, sem
jok ovinattu þeirra. Jon var sann. I — . , - . . „
' j James beið 1 fangelsinu eftir þvi að
færður um að James hefði tælt hana
frá sér, og James var jafnviss um það
sama að því er Jón snerti. Báðir
voru vissir uu að Phyllis væri sak-
leysið sjálft.
Nú lifnaði talsvert yfir héraðinu.
Nú var eitthvað til þess að tala um.
Fólkið vonaði, að þetta yrði til þess
að kveikja reglulegt bál úr gömlu
glæðunum.
Maður er nefndur Garrick málugi;
var hann vikakarl til skiftis á nokkr.
um heimilum; þar á meðal á heimil-
um þeirra James og Jóns. Þegar
lund hans leyfði það ekki að hann
væri lengur í einum staðnum, þá fór
hann á annan, og bar æfinlega róg-
burðarsögur á milli. Nú gerðist hann
spámaður og sagði það fyrir um leið
dómnum yrði framfylgt.
Þetta er efni sögunnar. Hún er
ágætlega skrifuð, málið vandað og
gott. Mannlífið er þar sýnt og mál.
að í réttum litum; t. d. er greinilega
lýst hundseðlinu í manninum að því
leyti að allir keppast við að troða
niður þann, sem undir verður —
þann sem ósigur bíður, en upphefja
þann sem sterkari reynist.
Islendingar ættu sem flestir að
lesa þessa bók; hún flytur þarfar hug
vekjur og myndir, sem mörgum væri
holt að skoða.
(Framh. á 5. síðu.)
■---^—0--------
Kæra <<Heimskringla,,!
Ég og nokkrir kunningjar mínir
höfðum ofurlitla kvöldskemtun ný.
lega, — ekki við spil eða “home-
brew”! — Bar þá margt á góma,
eins og vant er, þegar vitrir og mál-
gefnir menn skrafa saman í heima-
húsum. Ræddum við um öll þau
málefni, sem nokkurs eru virði, milli
himins og jarðar, t. d. heimsspeki
vísindi, trúfræð.i og pólitík.
Eins iog gefur að skilja, vorum
við ekki á sama máli í mörgum at-
riðum, því satt að segja, erum við
hver með sínu marki brendir. Þeg-
ar við höfðum gripið niður hingað
og þangað í þessum fjölbreyttu
fræðigreinum, “bitum við okkur
fasta” í pólitíkina, því, eins og þú
veist, eru allsherjar-kosningar í
nánd hjá okkur hérna syðra, og bar.
dagjinn byrjaðitr. V;iö þöfðum til
hliðsijónar allmörg blöð, með and-
stæðum stefnum, og var þar gnægð
skaplegra setninga, eins og alkunn.
ugt er, og hægt að fá nóga texta.
I þetta sinn vildi svo ti'I, að flest-
ir af okkur, sem þarna vorum, eru
dálitlir hagyrðingar, eins og títt er
um Islendinga. Fór því svo þegar
leið á kvöldið, að gáfa sú tók að
brjótast út. Aldrei þarf nema einn
gikk í hverri veiðistöð. Einn fé-
lagi okkar kastaði fram erindi um
það, sem við vorum að tala um.
Ekki þurfti meira til, allir fóru að
yrkja, og söng þar hver með sínu
nefi. Og áður en við vissum af,
var þarna komin heil idrápa, m(eð
dálítið einkennilegu rími, en sæmL
legu þó. Það er sagt: Margur er
skáld þó jhann yrki ekki. En það má
líka segja: Margur yrkir þó hann
sé ekki skáld. Við skákum Iíka í
skjóli því.
Þegar eg fór að lita yfir það, sem
við höfðum aett saman, þetta merki
lega kvöld, sá ég, að það var — ekki
harla gott, en viðunanlegt. Datt
mér þá í hug, að gaman væri að sjá
þetta verk á prenti, — það er eigiti-
leiki, sem erfitt er að stríða við, —
og þess vegna sendi eg þér nú,
“Heimskringla” sæl', þessia óskila
króa, ef þú vildir gera svo vel að
útvega þeim kristilega skírn og skrá
setningu í kirkjubókum þínum.
Til skilningsauka óuppfræddum
lesara, skal það tekið fram fram,
að flest af stórviðburðum þeim, er
kvæðið fjallar um, eru slanni,r, sam.
kvæmt því, sem blöðin greina frá.
Auðvitað er viki ðvið orðum í stöku
stað, þar sem nauðsyn þótti ríms-
ins vegna.
Einn af höf. kvœðisins.
Kosningaslagur.
Nú skal kveðinn kynjabragur
kosninganna rammaslagur,
úrslitanna drottinsdagur
og dómsins, óðum nálgast fer.
Næsti fjórði nóvember.
Ekkert vanst við áhlaup fyrsta,
ýmsir lágt í valnum gista.
Megin afli Mammonista
mátti til að forða sér. —
Fjörið launa fótum ber. —
Gripu flóttann háif hattar
hnakkadrembnir ístruskrattar.
Hetjurnar, sem boruibrattar
berjast fyrir “Gí. O. Pí”.
Frést hefir þær færu á “spree”.
Ógreitt verður Mammons megiin
mannúðin þá riður veginn.
FTækjast Kúlis flöggin dregin
fótum troðin leirnum í.
Wallstreets-klíkan veldur því.
Færist nú á hana hallinn;
hérna liggur Dosi karlinn,
klumsa varð við kjapta.pallinn.
kímdi í skeggið Jónatan.
Oft er brosleg ólukkan.
Sjálfstæðinga sóknin harðnar,
sýnist hinum fátt til varnar.
Bregðast allar blekkingarnar,
bölvað verður þetta flan,
nema hjálpi Klu-Klux.Klan.
Mellon gamlii mestur granna,
— máttarstólpi bannlaganna.—
húkir eins og kampvíns kanna,
Kúlis ekki veitt fær lið,
igrúskar heima að gömlutn sið.
I syndapokann trúi’ eg hann tíni
tekjurnar af stolnu víni.
Aldrei Tinnir 1yst hjá svíni.
Lengi tekur sjórinn við.
— Þorpurunum þjóðveldið. —
Höfuðverkir, bakverkir,
þvagteppa eða þvagmiss.
ir eru viss merki um
nýrnaveiki. Gin Pills
lækna fljótt og vel. 50c
hjá öllum lyfsölum og lyf
sölubúðum.
National Drug &• Chem.
.... Co. of Canada, Ltd.
Toronto Canada
Liggja heima í sæng af sárum,
—situr dögg á gráum hárum,
iðrunar og tregatárum,
Teapot Dome að letnu í
Deniby karl og Daugherty.
Olíu þyrfti allan maka
á þeim skrokkinn, síðan baka
hægðameðal mætti taka
og miðla þeim, litlu Whiskey í
heilir yrðu þeir af því.
Hér svo fyrsta hætti senna.
Hver veit nema, — til að “renná”
þeysi einhver afarmenna
atkvæðanna fram á völl;
—más’ke stærsta Mammons tröll.
Þá mun verða úr djúpi dregin
dulsynd mörg ein báðumegin.
Mörg og pjáturs plata slegin,
prýdd og víggirt dollarshöll.
Kalki þvegin utan öll.
Flestum þá mun verða vopnum
veifað, út frá munnum opnum,
Mammons fáni á frelsistoppnum
flökta hátt í vindasal.—
Dísarmynd með tímatal. —
Þar sem skráð er s'kýrum stöfum
“Skelfist eigi, því við höfurn
tiraust á okkar guði og gröfum,
goðmál það á sérhvern dal.
Breytni vora birta skal.”
Bænda merki: á skóflu skafti
skreytt með hvitu ‘morgeis’ ‘drafti’
Skrímsli hjá með kraibba kjafti,
krækja vill í “dókúment”,
glottandi með ginið flent.
Þarna nærri strákur stendur,
striga klæddur, sólu brendur.
Járnklump stóran hefja hendur,
honum skal í ginið sent,
— skjalið svo á bálii brent
Þá mun verða af þjósti barist.
Þá mun ibæði sótt og varist.
Hætt er við að vitið farist,
verði öllum reglum slept,
en til sigurs aðeins kept.
Öllum valda vélum snúið,
versta andans gasi spúið.
Sérhvert “Otó” keyrt og knúið,
kastað skeytum “right” og “left”
Fast að sumum kanske krept.
Verkamenn og ibændur bölva,
ibíta á jaxl og virkin mölva.
Hræðsla setur suma fölva,
sem er kallað feigðarmark.
•— Sumir þola ei svoddan hark. —
Báðir fram í bræði vaða.
Bændur veifa mykjuspaða.
Hætt er við þeim hiámentaða I
hrylli við og missi kjark.
— vanur eigi slíkt við slark.
Mörku spáð er leiks um lokin.
Lagasnápur, kirkjupokinn,
bankahöldur hárastrokinn,
halda að Mammon sigri víst,
hvernig sem að snældan snýst.
Kúlí þó að flatur falli,
frægur Daddi, Wallstreets lalli
standi eins' og steinn á fjalli,
stjórnarlið svo verði ei níst.
—Stundumi Hka skýrum skýzt.—
Verkamenn og bændur brosa,
brigða vanir jeljarosa
hræðast enga gleiða gosa,
gortara né K. K. K.
Þykjast vísan sigur sjá.
Foringja nú fengið hafa,
flestir munu í litlum vafa,
— 'hvað sem fjárbralls fuglar
skrafa —
frægð og völdum muni ná.
Mammon rekinn ríki frá.
Síðstu fréttir segja að Dosi,
—sveiptur mjúku bankaflosi—