Heimskringla - 18.02.1925, Page 7

WINNIPEG, 18. FEBRÚAR, 1925.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSÍÐA
« ~ ....... " ...
The Dominion
Bank
HORNI NOTRE DAME AVE
oB SHERBROOEE ST.
Höfuðstóll uppb.........$ 6,000,000
VarasjóSur ..............$ 7,700,000
ARar eignir, yfir ....$120,000,000
Sérstakt athygli veitt vi?5skift-
um kaupmanna og. verzlunar-
félagu.
Sparisjóðsdeildin.
Vextir af innstœðufé greiddir
jafnháir og annarsstaðar við-
gengst.
PHONE A 9263
P. B. TUCKER, ráðsmaður.
Heimsókn.
'Herra ritstjóri “Hieimskringlu”!
úg veit ekki hvort ég má biöja
yöur um rúm fyrir nokkrar línur í
blaði yðar. Orsökin er sú, aS mig
óefSi langaS til aS fá nokkrar upp.
lýsingar, ef þess væri kostur. Því er
þannig variS, aS kunningi konu
uunna frá barndóms árum hennar á
Kálfanesi í SteingrímsfirSi, í Stranda
sýslu á íslandi, heimsótti okkur 9.
nóvember síSastl. Var hann, ,sem svo
marg>r aSrir, kærkominn gestur.
RifjaSi hann ýmislegt upp frá þeim
°g siSari árum. Er henni kunnugt um
sumt, en annaS ekki. Nú má vera,
a<5 einhver eldri VestfirSingur, karl
c^a kona, geti gefiS okkur upplýs.
ifigar um þaS, sem hún hefur ekki
vitaS.
Eg ætla aS tilfæra þaö, sem maSur
þessi stafsetti á borSiS, því þá skilj.
as' betur skýringar þær, sem konan
getur gefiS.
Þetta er þaS, sem hann sagSi:
úofis karlinum, Ólafi Ólafssyni
aS kalla, svo GuSlaug alla tíma muni
eftir Láfa. Lauga mín, ég er hér.
Lekki þig frá Kálfanesi. (IHvar
varstu?) j?g var þá í Kálfanesi. Eg
k°m seinast aS Kálfanesi þegar ég
var á Snæfjöllum. (Mér þótti ein-
lægt vænt um þig, en fyrir. hvaS
helztr) var Kati. Man alt af
^ftjr Þér, þjr þú varst glögg minnug
a likt. Eg haföi Kata, sem þér þótti
vænt um, svo ég keypti annan handa
þér.
Manstu aS hann Bjarni Jónsson
,et járnin á hann Sölva Helgason?
sömu nóttina sló þeim saman Sam-
syni og Bjarna. Manstu eftir Ragn.
hildi konu Bj arna ?
Langt er síöan ég kendi í bylnum
ókleift aö komast á lahd. Sama
sJaldan ber viö. (Ætli hann hafi
druknaS?) Já. Eg reri hjá Hjalta.
LaS kann ég lengi aS muna. Þor.
láksson var hann. Rétt þegar maS.
ur klakaSur og hélugur kom aS landi,
hlemdi bátinn milli klappa, svo hér lét
e? HfiS. Nú hefi ég þaS gott. Eg
hefi komiS í Kálfanes síðan ég kom
hingaö, og hallaS mér upp aS hús-
Ufium; glaSur þegar dyrnar opnuSust
eS komst inn aS húsdyrunum, sem
klukkan var í. Manstu eftir, aö þaS
Var þar, sem þú áttir einu sinni svo
hágt- Þér sofnaSist þar vfel, en á milli
er 1'fiS í hættu. Þú varst brend í
gamla húsinu hans GuSbrandar. GuS.
finna var hjá honum. Dimt var þá
1 húsinu, og heltist heit súpa ofan á
þig.
Hér kannast ég ei viS okkar illa
eSli. Eg hyllist Jesú.
Lauga, ég kem aftur hingaS.
Úertu GuSi falin og maSur þinn.”
Þá eru þetta skýringar konu minn.
ar- Hún heitir Guölaug Finnsdóttir
Benediktssonar. Var Benedikt fyrri
maSur Petrínar Eyjólfsdóttur, prests
Kolbeinssonar á Eyri viö Skutuls.
fjörö. Misti hún Benedikt, og gekk
síSar aS; eiga GttSbrand Hjaltason,
hfóSur sé-a Andrésar Hjaltasonar, og
er þaö sá GuSbrandur, sem Ólafttr
W’innist á þvi hann var í Kálfanesi um
Þetta leyti, en Petrina var dáin er
óuSIaug fæddist. GuSbrandi þótti
vænt um GuSlaugu, og hændist hún
mjög aS honum. Þegar hún fór aö
geta talaS, kallaöi hún hann afa.
Sóttist hún snemma eftir aö fá aö
^fa í rúminu hans á kvöldin, sem
var i afþiljuöu liúsi í öSrum enda
f'aðstofunnar. Þar var og stór klukka,
sem hann átti. GuSfinna, alsystir
Linns,\ar lengi hjá GuSbrandi, bæöi
aöur en móSir hennar dó og eins eftir
^aÖ- Ekkert man hún eftir því, aö
supan heltist ofan á hana; svo ung
var hún. Seinna var henni sagt þaS,
og litiö ör ber hún enn.
Eftir Ólafi, sem var kallaSur Láfi,
segist hún aö eins muna, og þó ekki
hvernig hann leit út. ÞaS er hlý-
hugur hennar til hans fyrir eitthvaS.
Hvort hann gaf henni litla askinn
hennar, þaS man hún ekki. En hitt
man hún, aS hún átti pínulítinn ask,
sem henni þótti ósköp vænt um. Hana
minnir og, aö litill askur væri stund-
um kailaöur “Kati”. Eftir aS hún
fór nokkuS verulega aS muna eftir sér,
var Ólafur farinn frá Kálfanesi, og
vissi hún ekki hvaS um hann varS.
Líklegt telur hún, aö hann hafi veriS
fremur ungur maöur um 1868, þegar
hann hefur hlotiS aS fara frá Kálfa-
nesi, en ekki veit hún þaS.
Ald:ei heyrSi hún þess getiö, aS
Bjarni legSi járn á Sölva, né heldur
aö þeim lenti saman Bjarna og Sam-
syni, en eftir þessum mönnum man
hún, og eins Ragnhildi, konu Bjarna,
Þó virSist Ólafur vilja færa þetta
fram, meS öSru, til sönnunar því, aö
hann sé hinn rétti Láfi. Á þeim
tíma, sem Ólafur segist hafa druknaS,
kveSur hann formann sinn hafa
veriö einhvern Hjalta Þorláksson, en
ekki getur hann um hvar þaö skeöi.
Um þetta veit hún alls ekki.
Hver veit nú þaS sanna, eSa ósanna,
þau atriöin, sem henni er ekkert kunn-
ugt um?
VirSingarfýlst.
I. Fríntann,
132 Melrose Ave., West,
Transcona, Man.
----------x-------------
Fréttabréf.
Halison,N. Dak., 9. febr. ’25.
Kæri ritstjóri “Heimskringlu”!
Af því að ég man ekki til, aS ég
hafi séS í “Heimskringlu” neitt viö-
víkjandi Hallson-bygS, það sem af
er þessum vetri, langar mig til að
biöja um orSiö.
Já, hér egarst engin stódtíöindi.
Veturinn til þessa tima, ntá heita
góöur, desember samt nokkuö frost-
mikill eftir sögn mest um 30 neðan
zero, en sama sem snjólaus, en janú-
ar aftur mildari, en meö mesta móti
vindasamufi og enginn snjór. Feb.
byrjaöi nokkuö hranalega, 2. þ. m.,
var stórviSri af suSri og talsverö
snjókoma, og 20—30 neöan zero, en
aS morgni þessi 3. s. m. var oröið
frostlaust og regluleg þýSa alla vik-
una út, svo þessi litli snjór, sem
komiS haföi hvarf algerlega, svo nú
er yfir aö Iíta sem sumar en ekki
vetur. Nú í dag (8. febr.) er lítiö
kaldara, en þó eólbráö.
Heilsufar yfirleitt er gott, samt
hefir skarlatssóttin stungiö sér niö-
ur hingaö og þangaö tim mest alla
Pembína-bygð, en hún mun ve-a
mjög væg, og nú síSast veiktist eitt
af börnum síra Kristins á Mountain,
og er sagt aS húsinu hafi veriS lok-
aS og skóianum lika, og væri óskandi
aS sú veiki yrSi einangruö sem fyrst,
því hún er einaf verstu og hættuleg-
ustu sjúkdómum fyrir börn og ungl.
inga. Sagt er. aS ekki sé veikin
skæS á barni síra Kristins, sem veikt-
ist, og er þaö gott. ekki sízt þar sem
hann er 1600 niílur f á heimili sínu.
Hér á Hallson er heilmikiö líf og
fjör i fólki; samkomtir eru hér ald-
rei færri en tvær i hverri viku, og
þá auövitaS dans, — hann er aðdrátt-
arafl alls unga fólksins Svo er Wood.
man og Workman altaf aö koma sam.
an, og nýir meölimir aS ganga inn,
og þá er nú ekki lítið um gleöi.
Eg hefi nú verið hér siSan 17.
síðastl. mán. og liSur vel, og ég hefi
lagt merki til, aö fólki hér, bæSi ungu
og gömlu, sýnist líöa rniklu betur en
síSastliöinn vetur, og mun ástæöan
vera: betra árferöi og betra verS á
hveiti og öllu setn bóndinn fram.
leiöir, utan rjóma; hann mun vera
kominn svo lágt, aS ekki mun borga
sig aö hafa og fóöra kýr til mjólk-
ur,og fá svo aSeins 33c fyrir smér.
fitu-pundiö.
Mér var sagt í gær, aS viS Hallson
búar mættum eiga von á okkar gamla
nábúa og hans góSu konu, Mr. og
Mrs. Eiríkur Simundsson. Mun hann
setjast aftur á eign sína % section
noröur af Hallson, er hann seldi
fyrir 5—6 ártim og fékk $12,000 út í
hönd, hálft veröið; síöan ekki neitt
og mátti svo taka við eigninni og
borga alla áfallna skatta, síSan selt
Var. Eg talaöi viS Sæmundson í
Grand Forks, þegar ég kom aö vestan
og gat hann þess, aB heldur heföi
hann kosiö aö kaupandi heföi getað
haldiS áfram meS löndin, heldur en
aö þurfa nú aS byrja upp á nýtt, og
ekki um neitt annaö að gera en að
kaupa nýjan bústofn aftur, og veröa
sjálfur aö játa sig nú oröið lítt fær.
an til aö stjórna svo stóru búi aö í
iagi sé. VeriS velkomin bæSi til baka
í okkar farsælu Hallson-bygS! Og
ég skal láta þig kunningi vita, aS ég
ef til vilí get dregiö út fyrir þig
plógskera næsta sumar, svo þú ekki
þurfir aS ómaka þig meö hann til
Cavaler.
Meö beztu óskum til ritstjóra
“Heimskringlu” og allra lesanda
hennar, er ég ykkar einlægur.
S. A. Anderson.
-----0-------
Bókmentir.
DavíS Stefánsson frá Fagra.
skógi: Kveðjur. Reykjavík,
1924. Prentsmiðjan “Acta”.
Sjálfsagt hafa margir hugsaS um
þaS, þegar fyrsta bók Davíös.
“Svartar fjaSrir”, kom út, hvernig
höfundur þeirra muni ráöast, þegar
árin færast yfir hann, hvaö miklum
stakkaskiftum hann tæki — hver yröi
hinn fasti og auðkennandi svipur
hans, er greindi hann frá öðrum ljóö.
skáldum þjóöarinnar. Fáum mun
hafa dottið í hug, aS bókin sýndi hann
allan.
En samt hefir þetta reynst svo. Da.
við var allur í fyrstu bók sinni. Hann
hefir síöan gefið út tvær bækur, og
hann er sá sami í þeim báSum, aö
öSru leyti en því, sem aukin lífsreynsla
og þroski hefir dýpkaö sjón hans og
hvest, og fært honum ýms ný yrkis.
efni. Svipur ljóðanna er hinn sami
enn í dag, oftast djarfur jafnan
hreinn og bjartur; hugmyndaauöur.
inn jafn mikill, léttleiki kveðandans
jafn frábær, og horf hans viö tilver-
unni svipaö. Þegar hann orti fyrstu
bók sína fossaði blóS hans heitt og
eldfimt, og tilfinningarnar vortt skir-
ar og sterkar. Hann söng um sjálf-
an sig og viSskifti sín viö lífiS, svo
snjalt oft, að sunt þau ljóö komust
á hvers manns vari \ En hann braut
ekki vafaspttrningar tilverunnar til
ntergjar. Þetta er svo enn. “Kveöjur”
bera þaS með sér, að blóSiö er enn ó-
rólegt, þó nokkuö hafi þaS kyrst. En
landnám ytkiseínanna hefir hann fært
út að nokkrtt, vegna vaxandi þroska
og víöari sjónar.
í “KveSjttm” eru ýms góS kvæöi,
og nokkttr ágæt. Má benda þar í
fyrstu röS á “Helgu jarlsdóttur”. I
þvi lætur skáldiö Helgu rekja sögu
sína, alt frá því er þau HörSur binda
ástir á Gautlandi, og þar til satn-
vistum þeirra er lokiS. Sá skáldþrótt-
ur, sem Davíð ræöur yfir nýtur sín
vel i þesstt kvæSi, þar er fult svig-
rúm fyrir hann. Og þetta kvæði
sýnir það, aö yrkisefni úr sögum vor-
um ætti Davið aö leggja meiri rækt
viö en hann hefir gert. Eitt erindiö
úr kvæSinu er á þessa leiö:
t
Hann var öllum öðrum fegri,
eygur vel og lokkableikur,
öllum hetjum hetjulegri.
Hann var logi, aörir reykur.
'Hann var íslands ungi sonur,
óskabarn af norsku kyni.
Fræknir menn og fag'ar konur
fögnuSu HerSi Grímkelssyni.
“Feneyjar” er og aS mörgti leyti
glæsilegt kvæSi, og ort undir dýrari
hætti en venja er hjá DavíS. Eu
braggáfa hans er svo óskeikul og rat-
vis, aS honum er hátturinn létt verk.
Mö"gum ágætum myndum er brugSiö
upp i þessu kvæSi:
Eyborgin siglir meö italska fán.
ann viö húna
vt'S Andvarpa brúna.
KonungsrikiS er stofnaö,
en lýöveldiö sofnaö. .
Ljónshjartað, und ast. Á mál-
lausan ntarmaraboga
slær morgunsins loga.
I faömlögttm dansa um torgin
gleBin og sorgin.
ÞaS gæti leitt til ýmissa hugsana,
aS bera þetta kvæði saman viö ýms
stórborgakvæði Eina,‘s Benediktsson.
ar. Engin ljóö eru ólikari. Einar er
fastur fyrir, þungur i vöfttm, risa.
vaxinn jötunn, foldgnátt fjall. DavíS
ör og léttur, kvikttll og heitur, lík.
astur leiftrandi blossa.
KvæSiS “Á föstudaginn langa” ætti
aS verða tekið upp í næstu útgáfu
sálmabókarinnar, en vikja þaöan sum.
um sálmum, sem þar eru nú — svo
innilegt er þetta játningarljóS, svo
þrungið af lotningu og tilbeiöslu, að
enginn mun lesa þaS óhræröur,
hvaö sem trúartilfinningum eða trú-
rækni líöur. LokaerindJ k\jæðlsitis
nægir til aS sýna afida þess:
Jeg fell aS fótum þinum,
' og faðma lífsins tré.
MeS innri augum mínum
jeg undur mikil sé.
Þú stýrir vorsins veldi
og verndar hverja rós.
Frá þinum ástareldi
'fá allir heimar ljós.
“HeiSingjaljóS” eru eitt meö beztu
kvæSunutn í bókinni, hressilegt, til-
þrifasnögt, og skýrir ef til vill betur
en önnur kvæSi DavíSs sveiflurnar í
sálarlífi hans, þegar þaö er bo iö
saman viö t. d. kvæðiS, sem nefnt var
hér næst á undan. —
Daviö er marglyndastur okkar
yngri skálda — alt í senn: bljúgur og
storkandi, glaöúr og fagnandi, bjart-
sýnn og bölsýnn, alt hatandi og alt
elskandi. Allar þessar sveiflur koma
fram i kvæöum hans, og gera skáld.
ríki hans þó ekki sé afarvíðlent, fjöl-
breytt og sérstakt.
J. B. — (Isafold).
------0-------
Klausturst. á Islandi
(Framhald frá 3. síðu)
fræSimenn og vísindamenn og aðrir,
sem væru vænlegir til bókmentalegra
afreka. Eins og áöur er sagt, yrði
klaustriö eöa klaustrin slíkum rnönn.
um griöastaSur í ellinni, og þannig
fengju þeir færi á, aS helga sig hugS.
arstörfum sínum, aS loknu starfi sínu
í þarfir þjóSfélagsins. En hins veg-
ar væri og rétt, aö líta á ástæöur
rnanna, og heimila snauSum og göml-
um embættismönnum, sem góös þættu
maklegir, vist í klaustrunum — og
ennfremur gömlum alþýöumönnum.
þeim, er löngun hefðu til bókmenta.
starfsemi, en ættu við bág kjör aS
búa. Rtkið ætti aS leggja til starfs.
fé og rekstursfé, slíkt, er þurfa þætti.
en hinir efnuðu klausturbúa ættu að
leggja meö sér eftir þörfum, eða í
eitt skifti fyrir öll aö leggja eigur
sínar í klaustursjóðinn og njóta svo
vistar í klaustrinu, meðan þeir lifa.
Gera má sem sé ráS fyrir, aö ýmsir
eldri mentamenn, efnaöir, vildu gefa
nokkuS af eigum sínum klaustrinu, og
fá svo aö va pa áhyggjum sínum upp
á þetta elliheimili sitt til æfiloka.
Mjög væri t. d. gott aö hugsa til þess,
aS gamlir og þjóðnýtir uppgjafa.
prestar mættu leita hælis í slíku
klaustri, ef þeir.óskuSu þess. Munu
og ýmsir sltkra manna, sem stööu
sinnar vegna má vænta, aö “eigi hafi
mammóní þjónaS”, heldur efnalitlir
eftir vertíSarlokin.
Margir prestar vorir hafa og ve--
iö, aö dómi sögunnar, fræðimenn
góðir, þó aS bág kjör hafi löngum
Iamaö sálarþ ek þeirra.
Það er nú meö öllu ókleift, aö fara
lengra út í smáatriði. Þessar línur
eiga aöeins aS ýta við mönnum í máli
þessu, ef þær annars þykja verSar í-
huguna’".
\
Aö síðustu skal þaS tekiö fram, aS
klausturheitiS vel ég af virSingu fyr.
ir hinunt fornu klaustrum vorum.
sem kallast tnega mæSur vorru forntt
og frægu bókmenta. Og þessum fyrir-
huguSu klaustrum 20. aldar á íslandi,
þarf eigi annaö sameiginlegt aS vera
hinum fornu, en andlega sta'fsemin.
Klausturbúarnir eiga síst af öllu að
vera munkar i kaþólskum anda. Eg
tel þaö æskilegt, að gömul hjón gætu
orðið samvistum í klaustrunum;
sömuleiöis tel ég heppilegast, aS
‘Ifckaustur-agirm” vaajri eigi *^raq|g-
ur, þannig, aö allir þessir menn gætu
lifaS sínu lífi, án tilhlutunar annara,
og að þeir, sem una eigi vistinni,
megi frjálsir fa-a. — En hins vegar
ætti aS vera skylt, aö gera öllum
klausturbúum lífiö sem þægilegast.
AS svo mæltu lýk ég máli minu —
og viröi nú hver, eins og hann hefir
vit til.
SveitamaSur.
“ísafold”.
------0-------
TIL HÖFUNDAR
“ÞÖGUL LEIFTUR”.
"Þögul Leiftur” las ég þín.
LíSa andans fyrir sýn
grátský þrungin — grúfa svört.
Glampa leiftrin þögul, björt.
Eins og barn á brautu eitt,
blíSu sakleysinu skreytt,
augunum tárvotum titrandi
er mændi;
ó, hvaS fallega þú grætur,
frændi.
Oflátungar meS brotin bök,
bogra við sin grettistök.
BjargiS samt þú barst á garöinn,
LagSir þar upp Enok Arden.
t
Svo legg ég saman ljóöakver.
Lindin hægstrauma þaö ber,
líðandi í IjóSahafiS.
Þar aS geymast, gleymt ei né grafiö.
George Peterson.
MENN ERU ALDREI ÓVISSIR UM
m@íadiaN (Sjb:'
WH ÍSKY
Sambandsstjórnin ábyrgist aldurinn.
GÁIÐ AÐ MARKINU Á HETTUNNI.
Vér ábyrgjumst að þessar whiskytegundir hafa dafnað í
eikarfötum í kjallaraklefum og tiltekið er á þessu marki.
LESIÐ MIÐANN Á FLÖSKUNNI.
í>ú gerir kaup þín við stjórnarverzlun, og það er trygging
þess, að þú færð það sem þú biður um.
Gufusneyit og helt á flöskur af
Hiram Walker & Sons, Ltd.
WALKERVILLE, ONTARIO.
t>eir hafa bruggaS fint Whisky síðan 1858.
MONTREAL, QUE. LONDON, ENGLAND. NEW TORK, U. S. A.
EIMSKIPA og JÁRNBRAUTA
FARBRJEF
Til og frá öllum pörtum heimsins
URVAL LEIÐA
— Á —
Lartdi eða Sjó
UMBOÐ FYRIR ÖLL
EIMSKIPAFJELÖG
1 ÓKEYPIS AÐSTOÐ VI® tTVEGUN VKGA-
BKÉKA, RÆBISMANNA UNDIIISKRIPTA
LANDGÖNGULEYFA O. S. FRV.

Farbréf borguð í Canada
VER GETUM HJALPAÐ YÐUR VIÐ
FLUTNING SKYLDMENNA YÐAR TIL
CANADA
Spyrjið nœsta umboðsmann:
CANADIAN NATIONAL RAILWAYS
Styzta leiöin milli Vestur.Canada og ættlandsins er meS Can.
adian National Railways, um Halifax, N. S. eSa Portland, Me.
Úrval leiSa — beint eöa um Toronto.

A^A A^A A^AAtiAA^AA^A A^A A^AA^A A^AA^Aa^AA^A A^aA.
♦♦♦
♦♦♦ Wýjar vörubirgðir Timbur, Fjalviður af öll- ♦♦♦
♦♦♦ —------------5------ um tegundum, geiréttur ♦♦♦
«!► og allskonar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar. <£►
♦♦♦ ♦£♦
Komið og sjáið vörur. Vér erum ætíð fúsir að
sýna, þó ekkert sé keypt.
♦!♦ TheEmpire Sash & Dood Co.
♦.♦ Limited.
HENRY AVE. EAST. WINNIPEG. J
f
T
T
t
t
♦♦♦ ♦.<
❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖$
?
❖
:♦♦>♦♦♦
❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖
t
t
JTW
t
t
t
KOL! - - KOL!
HREINASTA og BEZTA TEGUND KOLA.
Bæði til HEIMANOTKUNAR og fyrir STÓRHÝSI.
Allur flutningur með BIFREIÐ-
% Empire Coal Co. Limited
4
j&t
T —y
T Sími: N 6357—1
6358
♦>
603 Electric Ry. Bldg. f
♦!♦