Heimskringla - 25.11.1925, Qupperneq 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. NÓVEMBER 1925.
“TVÍFARINN”
Skáldsaga
Eftir H. de Vere Stacpoole.
Þýdd af J- Vigfússyni.
Hann réði yfir kringumstæðunum. Hann
hafði sagt sögu sína og breytt eins og heiðar-
legur maður, og þessar heimsku manneskjur
þöfðu ekki trúað honum, og þær höfðu svæft
hann. Nú vissu þær alt, en þorðu ekkert að
gera. Mulhausen, kolanáman, Plinlimon bréf-
in, umliðinn tími Rochesters, alt voru þetta víg-
girðingarnar, sem gerðu stöðu hans ósigrandi
— svo ekki sé minst á sjálfsmorð Rochesters.
Hræðslan við hið opinbera var ginkefli í
munninum á þeim. Þær gátu farið til Ame-
ríku og fengið sönnun fyrir því, að maður að
nafni Jones, sem líktist greifanum af Rochest-
er svo nákvæmlega, hafði átt heima í Phila-
delphiu. Þær gátu enn fremur farið til Savoy
og fengið sönnun fyrir því, að maður, sem var
alveg eins og greifinn af Rochester, hefði gist
þar um tíma. Þær gátu iagt fram fötin, sem
hann var í, kvöldið sem hann kom ftl Carlton
House Terrace, en til hvers gagns? Og hvað
svo? þetta mundi alt leiða þær fram fyrir rétt-
vísina og stofna þeim í hættu, hræðilega hættu,
sem eyðilegi mannorð þeirra algerlega. /
Þær gátu ekki fengið hann settan í fang-
elsi fyrir svik, þessar manneskjur,. fyr en þær
væri búnar að sanna, að hann væri svikari. Og
til þess að sanna það, urðu þær að leggja fjöl-
skyldusögu sína fram fyrir hinn skrafgjarna al-
menning.
Church kom inn.
“Church,” sagði Jones. “Eg hefi gert fjöl-
skyldu — fjölskyldu minni grikk. Á Savoy
hitti eg einn daginn mann, sem hét Jones.
Eg þarf ekki að fara út í smámuni. Hann
var alveg eins og eg að útliti, og mér til gamans
sagði eg fjölskyldu minni að eg væri Jones.
Hún hélt að eð væri brjálaður, kallaði á tvo
lækna, sem gáfu mér svefnlyf og fluttu mig
sofandi í vitskertrahæli. Eg strauk þaðan,
og hér er eg aftur. Hvernig lízt yður á
þetta?”
“Jæja, lávarður,”
mislíkar það ekki, þá
segja, að það getur
slíka grikki. . Lávarður Langwathby—”
“Hefir hann verið hér?”
“Hann kom í gærkvöldi til að fá skýring
yfir símriti, sem hann sagði að þér hefðuð sent
sér að gamni yðar, og sem hefði gabbað hann
til að fara til Cumberland.”
“Eg skal aldrei spauga oftar,” sagði Jones
“Biðjið að senda morgunverðinn minn hingað
Og heyrið þér, Church, eg hefi beðið systur
mína að fara úr húsinu. Eg vil ekki sjá hana
hér oftar. Annist um að farangur hennar
verði strax borinn ofan.”
“Já, lávarður.”
“Og eitt enn þá, Church, látið þér engan
koma inn, hvorki lávarð Langwathby né neinn
annan. Eg vil hafa næði. Það er satt,
gerið boð eftir vagni, og segið mér svo, þegar
farangur systur minnar er borinn ofan."
Meðan Jones neytti morgunverðar kom
Church inn og sagði, að nú ætlaði ungfrú Bird-
brook að fara. Jones gekk ofan í ganginn
til að líta eftir.
Venetia hafði haft með sér veski úr krók-
ódílshúð og koffort, sem var borið út í vagninn
Ekki lét hún tilfinningar sínar í ljós með
einu orði. Hræðslan við rifrildi meðan þjón-
arnir voru til staðar, bannaði henni það.
yðar í salnum. Hjnir héldu að þér væruð vit-
skertur. Eg vissi að þér sögðuð satt.
“Og þess vegna hlupuð þér út?”
“Já, hvað meira hafið þér að segja?”
“Eg hefi miklu meira að segja yður. Fáið
yður sæti.”
Hún settist á stól, spenti greipar og horfði
jafn hræðslulega á hann.
“Eg verð að segja yður, að eg hefi alt af
reynt að haga m^j- sem heiðarlegur maður. Eg
sé að þér eruð hræddar við mig eins og ó-
freskju. Mig furðar það ekki, en hlustið nú
á mig. Maður yðar notaði tvær ástæður,
fyrst, að eg hafði sama útlit og hann, og þar
næst, að eg var í klípu, ókunnugur og peninga-
laus í London. Eg er aldrei vanur að drekka
of mikið, en það kvöld gerði eg það; hann not-
aði tækifærið til að senda mig heim í stað sín.
Nú verð eg að segja nokkuð ljótt. Slíkt gera
ekki göfugmenni.”
Teresa skalf á stólnum.
öðruvísi, en þér eruð, þá mundi . eg ekki taka
jafnmikið tillit. Þá gæti eg fengið mig til að
fara, og skilið yður eftir bundna við skugga.
En þér eruð sú, sem þér eruð, og það er hið
erfiðasta. Eg hefi ekki vitað það fyr en nú,
að eg vax* svo fast bundinn við yður. 1 gær, í
hælinu, og alla næstu nótt, hugsaði eg ekki
um yður. Eg kom hingað í dag, af því eg var
peningalaus. Eg var svo gramur yfir öllu
ásigkomulaginu, að eg afréði að halda áfram
að vera Rochester hér eftir. En svo fór eg að
hugsa um yður, og eg sendi Church til að biðja
yður að koma hingað og tala við mig — eg
hefði eins vel getað látið það vera.”
“Það er eg ekki viss um,” sagði hún.
Hann leit til hennar, en hún leit niður.
Á næstu sekúndu knéféll hann fyrir framan
hana og hélt í hendi hennar. Litla stund þögðu
þau bæði. Svo talaði hann, eins og hann
væra að svara spurningu.
Við getum gift okkur, — og eg er því ekki
“Það er viðbjóðslegt að tala illa um dauð- } mótfallinn, að vera greifi af Rochester. Stund-
an mann,” sagði Jones. “En eg er neyddur um hefi eg haldið, að eg væri að því kominn að
til að segja yður sannleikann. Þér verðið að verða brjálaður, en nú, þegar þú þekkir sann-
sjá hann eins og hann var.” j leikann, get eg auðveldlega haldið leiknum á-
Hann gekk að skatholinu og tók upp nokk- fram. Maður getur látið gifta sig aftur —
ur bréf, og rétti henni eitt af þeim. Hún las: auðvitað verður það að vera gert í kyrþey —
“Haldið áfram hlutverkinu — ef þér get- , eg held að yður rnuni aldrei geta þótt vænt um
ið. Þér munuð sjá hvers vegna eg gat það mig, en þó getur það skeð. Skeytið þér nokk-
ekki lengur. Rochester.” uð um mig, já, um mig sjálfan? Eg er lík-
“Þetta er rithönd mannsins yðar?” j lega hálfbjáni, en segið mér nú, nær var það,
“Já.” ' sem yður fór að þykja vænt um mig, um mig
“Hugsið um hverja þýðingu þetta hafði sjálfan?”
fyrir yður. Hann sendi mig, ókunnan mann, “Ef mér þykir liið minsta vænt um yður,”
heim í hús sitt, án þess að hugsa um yður.” j sagði hún, “þá er það sfðan um kvöldið—”
“Hvaða kvöld?”
“Kvöldið sem þér börðuð—”
“Rússneska manninn. En þá hélduð þér
sagði Churnc, “ef yður
skal eg leyfa mér að
ýerið hættulegt að gera
31. KAPÍTULb
%
Hann fann sjálfan sig.
Kl. níu að kvöldi þessa dags, sat Jones í
reykingaklefanum og skrifaði. Hann hafði
gefið Church áríðandi skipun, svo áríðandi, að
öll fraintíð hans bygðist á afleiðingum hennar.
Ef lesandinn vill líta aftur á lífsviðburði
hans, eins og hann gerði nú sjálfur, þá sér
hann, að hinn frjálsi vilji hans var að beygja
sig fyrir valdi kringumstæðanna.
Forlögin, sem hafa áhrif gegnum vald
kringumstæðanna, höfðu frá fyrstu stundu á
kveðið, að hann skyldi verða lávarður.
Eg vil ekki kasta neinum skugga á neins
manns einstaklingseðli. Eg segi að eins, hafi
forlögin ákveðið að einhver maður verði að
lávarði, er gagnslaust að veita því mótspyrnu.
Kl. hálf tíu var barið að dyrum, og inn kom
Teresa. •
Jones stóð upp og lokaði dyrunum, og þau
stóðu hvort í móti öðru.
Hún settist ekki, hún stóð og horfði á hann
hálfringluð, eins og húi^ væri nývöknuð og
vissi ekki hvar hún var.
Jones skildi hana strax. x
“Þér hafið getið sannleikans,” sagði hann,
“Þér vitið að eg er ékki maðurinn yðar.”
“Eg vissi' það um leið og þér sögðuð sögu
Hún dró ekki andan að sér.
“Eg fyrir mitt leyti,” sagði Jones, “hefi frá
því augnabliki að eg sá yður, hugsað um vel-
ferð yðar. Eg sagði sögu mína yðar vegna, að eg væri hann.”
til þess að allur sannleikurinn kæmi í ljós, og “Máske,” sagði hún dreymandi, “en mér
sem þakklæti fyrir það, var eg sendur á vit- fanst þetta vera svo ólíkt honum — skiljið þér
skertra hæli. Eg slapp þaðan, og yðar vegna mig?”
segi eg nú frá öllu þessu. Er það nokkur á- “Eg veit það ekki. Eg skil ekki annað,
nægja fyrir mig, að afhjúpa eðlisfar manns yð- en að þér séuð mín, og þó skil eg það heldur
ar? Eg vildi heldur höggva af mér hægri ekki.”
liendi, en það mundi ekki hjálpa yður. Þér * * *
verðið að vita alt, ,annars get eg ekki á neinn “Góða nótt,” sagði liún að síðustu.
hátt losnað við þetta. Lesið þér þessi bréf.” Hún stóð ferðbúin.
Hann rétti henni Plinlimon bréfin. “Fjölskyldan þekkir sannleikann — hún er
Hún las þau með athygli. Á meðan sat að minsta kosti viss um, að hún þekkir hann.
hann og beið. En það er, eins og þú segir, þannig ástatt, að
“Þau hafa verið skrifuð fyrir tveimur árum hún getur ekkert gert. Hvað heldur þú að
síðan,” sagði hún í sorgbitnum róm, um leið hún hugsi, þegar eg segi henni frá því, sem við
og hún braut þau saman. “Þetta hefir átt höfum komið okkur saman um! Þegar eg
sér stað einu ári eftir að við giftumst.
Það var hreimnum í rödd hennar að kenna.
Þegar hún fékk honum bréfin aftur, sá hún
að augu hans voru full af tárum.
stend víð hlið þína, er hún alveg úrræðalaus.
“Til allrar hamingju eru engin lög, sem
banna tveimur giftum manneskjum að giftast
aftur í kyrþey. Hinir góðu gömlu lögsemj-
blöðin flytja um
ENDIR.
E f f i e.
Eftir Annie Frost.
Án þess að segja eitt einasta orð, tók hann endur Englands hafa h'klega hugsað, að mað-
við bréfunum og lét þau í skatholið aftur. Hann urt sem gifzt hefir einu sinni, muni ekki langa
fann að hann hafði slegið þessa saklausu rnann- til að giftazt aftur sama kvennmanninum.”
eskju aftur og slegið hana afar hart.
Svo kom hann aftur. j * * *
“Þér sjáið hvernig við erum stödd,” sagði \
hann. “Til þess að sanna dauða manns yð- Þetta atti, ser stað fyrir nokkrum arum
ar, verð eg að leggja fram fyrir réttvísina alla Slðan’ °S slðan Það skeði’ hafa verið fluttar
æfisögu mína. Það gerir mér ekkert, því eg nokkrar hagfræðislegar og goðar ræður i la-
hefi hagað mér heiðarlega, en fyrir yður væri varðadeild parlamentisins. Þetta er undar-
það alt annað en þægilegt. Sjálfsmorð hans, leS saSa- en ekki u»darlegri en andlit greifa-
dónahátturinn við að senda mig heim til sín, I ekkí°nnar af Rochester,. þegar hun s.tur em-
alt þetta mundi hitta yður, aftur og aftur. Og i mana °S les alt hrósið- sem
svo ásigkomulag yðar nú — eg veit ekki hvað son hennar.
við eigum að gera. Ef eg fer aftur til Banda-
fylkjanna, þá standið þér gagnvart almenningi
sem yfirgefin kona. Ef eg verð hér, og held
áfram að vera greifi af Rochester, þá eruð þér j
bundnar við skugga.”
Hann gekk fram og aftur niðurlútur og
reyndi að ráða þessa óskiljanlegu gátu. Hún j
sat og horfði á hann.
“Hvað er auðveldast fyrir yður?” spurði
hún. : ‘
“Fyrir mig!” sagði hann. “Eg hugsa
ekki um sjálfan mig. Eg get farið, en það
er ekki um mig, sem eg hugsa. Eg hefi mörg 1 “Hún hefir aldrei líkst hinum stúlkunum.
úrræði, sem eru auðveld, en þegar eg hugsa það or tU dæmis hún ungfrú Blanche, sem hefir
um yður líka, þá eru engin úrræði auðveld. Iverið uppáhaldsgoð móður sinnar síðan hún
Haldið þér að það hafi verið auðvelt fyrir mig fœddist, og er nú stærilæti fjölskyldunnar. Þó
að fara hérna um kvöldið, og láta yður sitja ianSt se leitað, finnur þú ekki slíkan hörunds-
heima og bíða mín? Þér hafið hlotið að á- ] hL né jafn fagurt hrokkið, svart hár. Og
lfta að eg væri þorpari. Nei, það var ekki se Beatrice dekkri, þá hefir hún rósir á kinn-
ouðvelt” | unum, sem endurgjalda að fullu leyti hinn
Hingað til hafði hún setið alveg róleg. Nú 1 dökka hörundslit hennar, og þó að hár hennar
laut hún niður og fór að gráta. I se ekki hrokkið, þá er það sítt og mikið, og
“Ó'” sagði hún með grátekka. “Hvers vei sæmandi fyrir drotningu að bera þá kórónu,
vegna eruð þér ekki hann! Hefði hann að sem hún býr til úr því. Drengirnir, tvíburarn-
eins verið þér. Hann skeytti ekki um mig, ir seni dóu, eins og þú veizt, voru fjörugir og
og samt elskaði eg hann — yQur — yður—” i hávaðasamir með stór, svört augu og hrokkið
“Eg skeyti ekki um neitt annað í heim-! hár. Og svo er nú ungfrú Lára, hvít eins og
inum en yður, sagði hann. : LilJa> nieð gult hár og stór, blá augu, hún verð-
Hún skalf og snéri sér frá honum. j nr eins fögur og systur hennar, þegar hún er
“Það er hið óþægilegasta fyrir mig,” sagði j> fullvaxinn. Allar eru þær fjörugar, fallegar
hann enn fremur. “Eg get ekki farið héðan , og aðlaðandi stúlkur, að þessari ejnu undantek-
án þess að olla yður óþæginda, og án þess að j inni, og hún hefir verið veikbygð og vesöl síð-
kvelja sjálfan mig. Samt sem áður get eg j nn hún fæddist. Aldrei hefir hún leikið sér
ekki furðað mig á því, að þér hatið mig.” j eins og hinar, setið og gónað á afviknum kima,
Hún snéri andlitinu að honum, það var j og síðan hún lærði að lesa, er hun alt af með
vott af tárum og blóðrautt.
“Eg hata yður ekki,” sagði hún. “Þér
eruð eini sanni maðurinn, sem eg hefi mætt á
allri æfi minni. Þér eruð ekki sérplæginn.”
“Eg er eigingjarn,” sagði hann. “Það
er af því, að eg elska yður, að eg hugsa meira
um yður, en sjálfan mig, og eg elska yður, af
bók í hendi sinni.”
“Þá er hún ekki heimsk né fávís.”
“Nei, hún er eflaust gréind, en hún er svo
veikluleg og ‘kyrlát.”
“Nú, jæja, hún verður naumast lehgi öðr-
um til byrðar, býst eg við.”
“Bvrðar? Hún hefir aldrei verið nein-
því þér eruð góðar og sannar. Ef þér væruð um til byrðar né ama, því eftirlátara barn hef-
ir aldrei verið til. Þrátt fyrir drambið, verð-
ur manni þó að þykja vænt um þær; en ung-
frú Effie er ekki elskuleg; enginn hefir skeytl
neitt um hana, og eg held að enginn geri það
hér eftir heldur.”
“Þar hringir klukkan aftur. Við getum
líklega orðið samferða ofan, því hún sefur
enn þá.”
Þær, sem töluðu saman, tvær af frú Mars-
halls vinnukonum, gæzlustúlka barnanna og
salsstúlkan, gengu hægt út úr herberginu, svo
sú sem um var talað varð ein eftir. En ves-
alings barnið svaf ekki.
Tvö tár runnu hægt niður fölu kinnam-
ar, meðan grimmu orðin festu rætur í huga
hennar. Var það satt? Var það ómögulegt
að nokkur gæti elskað hana?
Hún rendi huganum aftur í tímann, til hins
liðna lífs síns, til þess að vita hvort hún findi
nokkuð, sem væri í ósamræmi við orð bam-
fóstrunnar; þegar hún hugsaði aftur í tímann,
sá hún móður sína veita hinum þremur eldri
systrum sínum blíðu og umönnun í ríkum mæli,
og heyrði föður sinn hrósa þeim afar mikið,
mean lítið fölt andlit fékk að eins koss, svo
kaldan og kærulausan, án nokkurrar alúðar og
faðmlaga, eins og hinar fengu. Tvo langa
mánuði hafði hún legið í rúminu, sem hún var
í, og á morgnana kom móðirin og spurði hvern-
ig henni liði, fáein aumkunarorð og svo fór
hún, þetta var öll sú móðurást, sem bamið
mundi eftir. Faðir hennar kom aldrei til
hennar.
Það hefir alt af og alstaðar átt sér stað,
að foreldrarnir hafa eitt af börnum sínum út-
undan, og hér virtist vera ástæða til dálætisins,
sem eldri systurnar fengu.
, **
Heimslundin var aðaleinkenni Marshalls-
hjónanna. Bæði héldu auð, heiður og álit
vera sína “aðkomandi guði”. Elztu bömin
þeirra, tvíburarnir, lifðu að eins þrjú ár. Þeir
dóu um sama leyti, og það var að eins eitt barn
eftir, til að fylla plássið í huga foreldranna.
Blanche var eíns og sköpuð fyrir þessa
stöðu, því metnaðargirni þeirra yar fullnægt
með hennar óvanalegu fegurð og fjörugu skyn-
semi, og jafnframt og þau elskuðu hana, voru
þau hreykin yfir henni. Tvær aðrar stúlkur,
keppinautar hinnar fyrstu um fegurðina, komu
til að fylla bikarinn með drambsamri ást, og
svo fæddist fjórða barnið. Foreldrarnir skim-
uðu áköf eftir fyrstu merkjunum til væntanlegr-
ai fegurðar, sem þau höfðu áður séð. Ágæta
heilbrigði, fagran hörundslit, stór og greindar-
leg augu, voru gjafir náttúrunnar til hinna
eldri barna, og í stað þess fann móðirin fölt,
deyfðarlegt andlit, hvers eina lífsmerki var lágt
kjökur.
Smátt og smátt hætti hún að skima eftir
fegurðinni, og litla barnið varð meir og meir
falið umsjón barnfóstrunnar. Engin furða að
fóstran fór að dæmi móðurinnar, og vanrækti
barnið meir og meir.
Hin mesta ánægja barnfóstrunnar var, að
skreyta hinar með verðmiklu kjólunum, sem
búnir voru til handa þeim, og að fara út með
þær, svo að þeim yrði dáðst fyrir fegurð þeirra;
én þegar hún fann að allar tilraunir hennar,
með að gera föla, magra andlitið hennar Effie
fagrara, urðu árangurlausar, hætti hún að taka
hana með sér á skemtigöngur, svo hún var
skilin ein eftir í hinni loftvondu barnastofu, og
varð fölari með degi hverjum. Að eðlisfari
kyrlát og hræðslugjörn, hafði skortur á ást á
barnsárum hennar gert þessa eiginleika enn
þá viðkvæmari, þangað til kalt augnatillit eða
hörkuleg rödd, varð orsök sannrar skelfingar
fyrir barnið, og hún lokaði sorgina inn í huga
sínum, til þess að gráta yfir henni í kyrð og
einmana.
Þar eð hún var ekki nógu hraust til að
sækja sama skóla og systur hennar, lærði hún
seint að lesa; það var ein eða önnur af systrum
hennar, sem leiðbeindi henni við og við. En
þegar hún var farin að geta lesið, var henni
stór ánægja að því, að setjast í einn eða ann-
an kima og sökkva sér niður í innihald bókar-
innar, sem hún var með. Ein hugsun hafði
snemma fest rætur hjá henni: Á hverjum
degi fékk hún að heyra að hún væri ljót, og á
hverri stundu að hún væri eftirbátur systra
sinna, pg hve óhugsandi það væri, að nokkur
gæti elskað slíka ófríða vesalings stúlku. Þrá-
andi ástina, sem henni var neitað um, leit hún
með aðdáun upp til síns fagra, hávaxna föðurs
ög tíguglegu móður, en svo fann hún einn dag í
bókinni sinni frásögu um barn í samskonar á-
sigkomulagi og hún átti að búa við, og þetta
barn náði ástum allra með hinni yfirburða miklu
þekkingu sinni^
Þetta var orsökin til hennar hvíldarlausa
lesturs. Skólabækur systra hennar bað hún
um að fá, undir eins og þær væru búnar að
nema þær — sem voru tældar og keyptar til
að læra það, sem Effie þráði svo innilega að
vita. Hún varð þess brátt vör að “ó, heimsk-
ingi, eg vil ekki láta trufla mig,” mætti hverri
spurningu, sem þær voru ekki færar um að
svara, en höfu ánægju af því með barnslegrl
hégómagirnd, að láta í Ijós hina miklu þekk-
ingu sína, undir eins og þær skildu erfiðustu
setningarnar. ,