Heimskringla - 21.07.1926, Blaðsíða 2

Z BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 21. JÚLI 1926.
Dánarfregn.
13. júlí 1926 lézt a8 heimili sínu 12
mílur vestur frá Swan River bæ,
Snjólaug Þorsteinsdóttir, kona Ro-
berts Dennison. Veiktist hún að
kvöldi 5. þ. m. af slagi. Gerbu þrír
læknar alt sem hægt var ásamt tveim
læröum hjú1<runarkonum, en dau8-
inn varð öllu yfirsterkari. Snjólaug
sál. misti strax málið, og fékk það
ekki aftur meðan lífið entist, en með
sjón og ráði var hún til síöustu
stundar.
Æfiatriði hinnar látnu verða hér
ekki rakin. Er þetta aðeins tilkynn-
ing til skyldmenna hennar hér í
þessu landi, sérstaklega alsystur herm
ar Kristínar, ekkju Asmundar Krist-
jánssonar í Alberta, og margra ann-
ara náinna ættmenna vestur við haf.
og víðar hér í þessu landi. Hér t
bygðinni átti hún einn hálfbróður,
H. J. Egilsson.
Jarðarför hinnar látnu fór fram
14. þ. m. frá heimilinu. Var þar
margmenni saman komið, ásamt hér-
lendum presti, sem flutti ræðu við
þessa burtför hennar frá fallegu
heimili og mörgum endurminningum
alt frá landnámstíð, súrum og sæt-
um; syrgðri af ástkærum eiginmanni,
einni dóttur og tveim sonum. Frá
heimilinu voru jarðnesku leifarnar
fluttar í kirkju í Swan River bæ,
og þar haldin hinsta kveðja að við-
stöddu fjölmenni, og gætti þar Is-
lendinga margfalt minna en annara
þjóða fplks, þó fjölmennir væru. —
Að enduðu þvi sem fram fór í kirkj-
unni, var siðasta gangan hafin og
jarðnesku leifarnar hjúpaðar moldtt
í hvílustað dáinna manna í Swan
River.
Sá sem þetta ritar verður að taka
sér það leyfi, að láta fylgja með
þessari dánarfregn almenningsálitið,
sem var á þá leið, að Snjólaug sál.
hefði verið höfðinglunduð, góðhjört-
uð, göfuglynd og gestrisin; góð kona
manni sínum og ástrík móðir barna
sinna; velgerð til allra verka sam-
fara dugnaði; sihlynnandi að bág-
stöddum, og hjúkrandi mörgum sæng
urkonum; gat hún engum synjað
hjálpar sinnar, þegar nauðir þessa
jarðneska lifs höfðu tekið sér ból-
festu í hreysum mannanna.
Þessi sorgaratburður sýnir fullkom
lega fallveltu þessa jarðneska lífs.
Snjólaug sál. var á ferð með öðrum
syni sínum, og kom á nokkur heim-
li hér í bygðinni sér til gamans, full
af glaðværð og ánægju og sýndist
sitja á öruggum stóli í heilbrigðum
likama. En sama kvöldið er hún svo
reyrð fjötrum dauðans. Sannast hér
hið fornkveðna, að enginn dagur er
til enda tryggur.
Nánustu venzlamenn Snjólaugar
sál. þakka innilega öllum Islendingum
hér í bygðinni, þátttöku þeirra í sorg-
inni, og fjölmenna fylgd til síðasta
áfangastaðar hinnar látnu.
H. J. E.
----------x----------
Or Landsbankaskýrsl-
unni 1925.
Síðastliðið ár var yfirleitt gott
aflaár bæði til lands og sjávar. En
hin mikla hækkun íslenzku krónunn-
ar, verðfall flestra afurða og sölu-
tregða í árslokin hefir, að miklum
mun, rýrt afkomu atvinnuveganna.
Fyrir landbúnaffinn var árið yfir-
leitt mjög hagstætt. Tiðarfar sér-
lega gott á Norður- og Austurlandi
og var þar góð grasspretta og fyrir-
taks heynýting. Grasspretta var
einnig góð á Suður- og Vesturlandi,
en aftur á móti var veðráttan þar ó-
hagstæðari og heynýting því lak-
ari. Heyfengur varð víðast mjög
mikill og hvergi undir meðallagi, en
talið er að hey hafi reynst frekar létt.
Skepnuhöld voru" góð, en slátrun
allmikið minna en venjulega vegna
hins mikla heyfengs. Þrátt fyrir
hækkun íslenzkrar krónu fékst hærra
verð fyrir útflutt saltkjöt, en árið
áður; var meðalverð á saltkjöts-
tunnu um kr. 180.00; ull féll aftur á
móti mjög í verði, og fékst fyrir
hvita vorull nr. 1 aðeins kr. 2.50^—
2.90 fyrir kg. Um haustið var með
tilstyrk rikissjóðs gerð tilraun með
útflutning á frosnu kjöti.
Þótt síðastliðið ár væri hvergi nærri
viðlika gott fyrir sjávarútveginn sem
árið 1924, þá varð það fyllilega
meðaláx. Botnvörpuskipin voru í
árslok 36, höfðu 6 bæzt við á árinu,
en 3 farist. Ennfremur fjölgaði
línuveiðas'kipum og mótorbátum,
þeim síðartöldu einkum í Vest-
mannaeyjum. Veiðitími botnvörpu-
skipanna var skemmri en árið áður;
flest skipin löskuðust í mannskaða-
veðrinu mikla F febrúarbyrjun, og
töfðust við það frá veiðum, og í
nóvembermánuði stöðvuðust að heita
má öll botvörpus'kipin vegna kaup-
deilunnar. Aflabröðin voru yfirleitt
góð, en fiskverkun gekk stirðlega á1
Suður- og Vesturlandi. I Vestmanna
eyjum var vertíðin lakari en árið á
undan; aflinn varð að vísu jafn-
mikill og þá, en bátunum hafði fjölg
að mikið. I mörgum verstöðum sunn-
an lands varð afbragðsafli, og góður
afli á Vestur- og NorðurlSndi, en
rýrari á Austurlandi, einkum suður-
fjörðunum. Verð á stórfiski var í
byrjun um 180 kr. skp., en var í júlí
komið niður í 160 kr., hækkaði svo
aftur upp í 175 kr.; féll verðið svo á
ný og var í árslokin komið niður
fyrir 150 kr.. Labradorfiskur lækk-
aði stöðugt á árinu; féll hann úr 135
kr. skp. niður í 95 kr. í árslokin og
hefir síðan fallið að miklum mun.
Talið er að í árslokin hafi verið
liggjandi fiskur sem svarar 60,000
skp af fullverkuðum fiski. Síldveið-
in vár stunduð mjög mikið og er tal-
ið að alls hafi verið saltaðar yfir
250,000 tunnur (þar með talin krydd-
söltun) og að í bræðslu hafi farið
147,000 mál. Síldarverðið fór sí-
læklcandi og er talsvert af síldinni
óselt enn,
Útfluttar vörur hafa á síðastliðnu
ári alls numið 71 milj. kr. Um að-
fluttar vörur liggja ekki enn full-
komnar skýrslur, en áætlað er, að
fluttar hafi verið inn á árinu vörur
fyrir 57 milj. kr., og hafa þá út-
fluttar vörur, umfram aðfluttar,
numið um 14 milj. kr. Af útfluttum
vörum á árinu er talið að fiskíafurð-
ir hafi numið um 63 milj. kr. og
landafurðir 7.5 milj. kr. Síðan 1913
hafa að- og útfluttar vðtur numið
því, er hér segir:
helming septembermánaðar og hélt
krónan áfram að hækka fram til októ
bermánaðarloka; allan þenna tíma
var óvenjumikið framboð á erlendum
gjaldeyri. Landsban1<inn keypti sam-
tals á árinu erlendan gjaldeyri fyrir
'31,838,026. kr.
Kisa tekur trygð
við hænuúnga.
(Sönn saga.)
Eftir E. S. Guðmundsson.
Þjóðhátíðin 1930.
Eftir Eggert Briem frá Viðey.
(Brot.)
Heimsókn Vestur-lslendinga.
Vitneskju þarf að afla um það,
hvað búast megi við að mikið verði
úr hinni fyrirhuguð heimsókn Vest-
ur-Islendinga, og undirbúa það sem
gera mönnum kost á að þjóðhátíð-
inni lokinni.
Til þess að gera almenningi al-
fleiri skip í förum, svo að sem minst
ur tími fari til sjóferðanna fyrir
hvern og einn, og ættu þá þessir
framkvæmdastjórar að vera yfir-
stjórninni til aðstoðar, til þess að
greiða fyrir þvi, að innanhéraðssam-
göngurnar og strandferðirnar stand-
bezt, að hún geti orðið þeim til sem 1 ist sem bezt á
mestrar ánægju. Og kemur mér þá j
til hugar, að það, sem þeim kunni Ahncnnmgnr sjái scm mest um sig
anfarið'? Er ekki svo, að hingað og
þangað hafi verið borið niður, eftir
því sem þingmönnum hefir tekist
staðar á landinu sem jafngreiðast að'togstreitan, hverjum fyrir sitt kjör-
sækja þjóðhátíðina, þarf að hafa dæmi, á einum staðnum lagður veg-
Við áttum heima í 7 .ár um tvær
mílur enskar vestur af Hallson-póst- J ?
húsi í Norður-Dakota. Arið 1895
flutti móðir min og stjúpfaðir til
Roseau County i Minnesota-riki. Ekki
var
móðir mín; og kött átti hún. Ekki
mjög löngu áður en við fluttum,
gaut kisa og lá hún undir stónni með
ketlinga sina. Um sama leyti ung-
aði ein af hænunum út. Eg man, að
einn morgun, hafði einum unganum
orðið kalt, og var nær dauða en lífi,
er bróðir minn kom út í eldhúsið.
Tók bróðir minn ungann og bar hann
inn í hlýjuna og lét hann við stóna.
Mundi ekki i svipinn eftir kisu. Fór
hann svo eitthvað frá, en er móðir
mín kom út í eldhúsið, var kisa búin
sjálfur.
Að minu áliti er verkaskifting í
að þykja mest í varið, auk þátttök-
unnar i sjálfri hátiðinni, væri að
geta átt þess kost, að sjá sem flesta
átthaga sína og sem mest af landinu J Þa átt- sem eg hefi taláÖ mjög
þann tíma, sem þeir dvelja hér. | 2tri®ar>di, með þvi eg lít svo á, að
Geri eg því ráð fyrir, að þeim t!1 Þess aö þjóðhátíðin fari vel úr
, - . . , ! myndi sennilega þykja mest um vert, hen<Ii, útheimtist að almenningur út-
ui stort, en faem hænsm atti ag {arig ^ vigast , .f ig búi sig sem mest sjálfur, og að fólk-
. /«» lii. l___ t?i j ; ° . , . ,
um landið; enda er það svo, að það sJái ser ah sem allra mestu leyti
bezta, sem hér er upp á að bjóða,
er landið sjálft, öræfin og hin frjálsa
náttúra út um sveitirnar.
Vegamál.
Kaldidalur akfcer
o. fl.
Nú eru vegagerðir eitt af nauð-
synjamálum þjóðarinnar, og hugsa
eg mér þvi, að það ætti að vera
einn aðalliðurinn í móttöku Vestur-
Islendinga, að hraða þeim sem niest
að taka ungann og farin að hlúa og er það þá meðal annars samband-
að honúm. Móðir mín varð hrædti j ið við Borgarfjörð, sem taka þyrfti
fyrst í stað, og hélt að kisa mundi
gera unganum mein, en sá brátt að
Aðflutt Utflutt
Ár milj. kr. milj. kr.
1913 16,7 19,1
1914 18,1 20,8
1915 26,3 39,6
1916 39,2 40,1
1917 43,5 29,7
1918 41,0 36,9
1919 62,6 75,0
1920 82,3 60,5
1921 46,1 47,5
1922 52,0 50,6
1923 50,7 58,0
1924 60,0 80,0
1925 57,0 71,0
Tekjur ríkissjóðs á siðastliðnu ári
fóru langt fram úr því sem áætlað
var; er talið að tekjuafgangurinn
hafi orðið 5milj. kr. Rl’kisskuld-
irnar, sem í árslok 1924 voru 16,6
milj. kr., voru í lok síðastliðins árs
11,8 milj. kr.
Verðlagið innan lands hefir farið
smálækkandi á árinu. Samlcvæmt
skýrslum Hagstofunnar um smásölu-
verð í Reykjavík hafa verðlagsbreyt-
ingar á síðustu árum verið á þessa
leið (meðalverð í júlí 1914 talið
100): I okt. 1920: 454, í okt. 1922:
286, í olkt 1924: 312, í okt. 1925:
279 og í árslok 271. Verðlækkunin
hefir haldið áfram það sem af er
til athugunar. Leiðirnar, sem um
hefir verið talað, er sveitaleiðin ann-
það var ekki tilgangurinn, og lét ars vegar og vegur um Uxahryggi
hana svo hafa ungann. Þegar ung- j og Lundareykjadal hins vegar. —
anum var orðið heitt, var hann látinn J En bifreiðafær vegur báðar þessar
sjálft fyrir vistum, svo að það geti
notið útilífsins og útilegunnar í.sem
fylstum mæli, í stað þess að hrekjast
milli veitingaskála. Þetta hefir auk
þess þann höfuðkost i för með sér.
að það gerir þjóðhátíðina miklu ó-
dýrari en ella.
Neeði á Þingvöllum.
Að endingu vil eg ekki ganga fram
hjá því. Að Þingvallanefndin gerir
i áliti sínu ráð fyrir kvikmyndasýn-
ingum á Þingvöllum 1930, og margs-
I konar öðrum skenitunum. Þetta er
' erlend tízka, til þess að hafa saman
fé, sem eg álít réttara að gera ekki
of mikið að, svo að fólkinu gefist
til móður sinnar aftur, en ek"xi leið
á löngu áður en kisa fór út og sötti
ungann og bar hann inn til ketlinga
sinna. Og hvað oft sem út var farið
með ungann, sótti hún hann einlægt,
leiðir myndi verða mjóg dýr, og óvíst
að vegagerðinni yrði lokið í tæka
arspotti, a öðrum bygð brú, o. s.
frv., en samhengi og hejldarskipulag
vantað ? Því miður er ekkert sæmi-
legt vegakort fáanlegt af landinu, en
væntanlega kemur slíkt kort á mark-
aðinn innan skamms. Vegirnir okk-
ar eru hvergi nærri góðir. Fæstir
þeirra þola nokkurn samanburð við
vegina í nágrannalöndunum. Jafn-
vel bílvegirnir svokölluðu eru víðast
mjög lélegir, ósléttir, holóltir og
blautir. Allir Reykvikingar kannast
við Hafnarfjarðarveginn, fjölfarn-
asta veginn á landinu. Hann er á-
gætt sýnishom þeirra vega, sem hér
eru kallaðir bílvegir, þótt fremur
mættu þeir vegleysur heita.
Mér er jafnan minnisstæð göngu-
för, sem eg fór, ásamt gömlum skóla-
bróður, sumarið 1914, þvert yfir
Noreg, frá Merok á vesturströndinni
og yfir í Ottadal, sem er einn hinna
mörgu afdala, sem skerast inn í hi-
lendið austan fjalls inn úr Guð-
brandsdalnum. Vestan fjalls liggur
leiðin upp snarbratta fjallshlíð, en
vegurinn, sem Norðmenn hafa lagt
þarna, er hreinasta listaverk, enda
var hann um langt skeið víðfrægur
mjög. Sannast að segja urðum við
lítið varir við snarbrattann, svo hag-
lega var vegurinn lagður, og egg-
sléttur eins og fjalagólf. Nú munu
vera komnir aðrir vegir í Noregi enn
þá meiri dvergasmíð en þessi. En
þarna þutu bifreiðar fram og aftur
næði til þess að skemta sér sjálft og aMan dagánn fluttu ferðamenn
um þessi hrikalegu fjallahéruð, sem
finna að máli frændur og vini hvað
anæfa af Iandinu og frá Vesturheimi,
tíð. Hygg eg því, að ástæða væri j Þvi a® mönnum verður það minnis
til að athuga, hversu mikið það myndi! st*»ara meiri án*RÍa a* Þvi eftir
kosta, að gera akfært fyrir bifreiðar
og var hárviss með að koma með j leiðina frá Þingvöllum til Borgar
þann rétta; svo móðir min lofaði
henni að hafa ungann hjá sér, og var
eins og kisu þætti ennþá vænna um
hann en sín eigin afkvæmi.
Oft höfðum við bræður gaman af
að sjá til kisu, þá er hún var að
reyna að venja ungann á spenann, en
það tcflcst aldrei. Hvað aumingja
kötturinn lagði sig í líma með öllu
upphugsanlegu m'óti, til að senna
honum sömu aðfeiðina og sinum eig-
in afkvæmum, var bæði aðdáunarvert
og hlægilegt um leið, eða svo fanst
okkur drengjunum. En unginn gat
ekki skiiið fóstru sina, varð bara
feginn að njóta ylsins og ástríkis
kisu; en að læra að sjúga, gat hann
ekki.
Er við fluttum, gátum við ekki tek-
ið öll hæsnin, og móðir mín treysti
fjarðar, um Kaldadal, Húsafell og
Reykholt. Mikið af þessari leið er
þannig, að litlu mun þurfa til að
kosta til þess að gera akfært. En
leiðin sjálf er ein af tilkomumestu
fjallvegum landsins.
Er úr þessu gæti orðið, og vega-
kerfið að öðru leyti væri gert sem
fullkomnast, hugsa eg mér, að verði
Vestur-Islendingarnir svo margir, að
það taki því fyrir þá að leigja sér-
stakt skip til fararinnar, þá ættu þeir
að koma með bifreiðar sínar með
sér, tjöld og svefnpoka. Gætu þeir
þá ekið fram og aftur um landið eft-
ir vild sinni, frjálsir og sjálfráðir
um það, að taka sér náttstaði þar sem
þeim þætti sér bezt henta, án þess að
óþægindi og vandræði þyrftu að
hljótast af, sakir fólkseklu og hús-
sér ekki til að fara með hænuna, I næðisleysis í sveitunum. Hefi eg
sem var með ungana. Lét hún konu j ;’ltt tal um þetta við nokkra Vestur-
þá, sem keypti kofann af oklcur, fá
hænuna. Með kisu og ketlingana
fór móðir mirt þó. Var kisa látin í
kassa og ketlingarnir með henni.
Man eg, að móðir min sagði við
konu þá, sem hænuna fékk, að hún
héldi að hún mætti til að fá ung-
ann hjá henni handa kisu; en þó
varð ekki neitt af því.
Fyrsta 'kvöldið, er við fórum af
stað, fórum við aðeins flmm mílur.
Er við vöknuðum næsta morgun, var
Islendinga, sem hér eru staddir, og
lízt þeim vel á þessa fyrirætlun. —
Leyfi eg mér því að skjóta þessu
fram til athugunar beggja megin
hafs.
Hvert sýslufélag sitt afmarkaða
svœði á Þingvöllum.
A ÞingvöIIum hugsa eg mér, að
úthluta ætti hverju sýslu- og bæjar-
félagi ákveðinn stað handa mönnum
1,1 V V UIVll UU UHI M XCX. O V** II lOI ^ Ull't V <1 1 ( a J f
kisa horfin. Gátum við ekki lagt af Þagan’ ti] Þess a» rC'Sa þar tJ°'d S’"'
satð úr áfangastað okkar, annara or-j A sama hatt.hufa ** *"?’ a8 A1’
, , . bingi og gestir þess hafi einmg sinn
saka vegna, fyr en um miðjan dag, j p b & ,
svo eg var sendur til að leita að kisu, i
og var hún komin heim og var hjá
unga sínum. Fór eg með hana til
ákveðinn stað í þessu skyni, og eins
Vestur-Islendingar, og ennfremur að
móttökunefndir, til þess að greiða
fitt með' £°tu ntIendinga’ sem hingaíi homfl,
þessu ári og var verðvísitalan fyrir jbaka aftur- attum v>« erfi , sama hatt ákveðið svæði til
aprilmánuð 260. Verðfallið er þó a« hemfa hana hJa hethngunum.
m : Gátum við ekki látið hana út svo að i umraöa' 111 pess a0 taka d mot*
ærið misjafnt a hinum einstoku j ... , ... . . . ., Dönum, skoða eg Dansk-íslenzka fé-
við ættum ekki í longum eltingaleix i x u ’ ....
vörutegundúm. Mest hefir það orðið
á aðfluttum vörum, en minst á þeim
vörum, sem eru alinnlendar. 33 af |
vörutegundum þeim, sem verðlágs- j
skýrsia hagstofunnar nær til, eru að-j
fluttar og varð meðalverð þeirra i
aprílmánuði 234 (á móti 100 fyrir
strið), 5 vörutegundir eru blandað-
ar (aðflutt efni, innlend' gerð) og
va rmeðalverð þeirra 255, en 19 vöru
tegundir eru innlendar og var meðal-
verð þeirra 306. Ennfremur liggja |
fyrir skýrslur um framfærslukostnað
og er þar átt við útgjöld meðalfjöl-
skyldu með tilteknum tekjum fyrir^
stríð. Sé framfærslukostnaðurinn i
júli 1914 talinn 100, hefir hann verið
haustið 1920 : 446, 1922 : 291,
1924 : 321 og 1925 : 283.
Islenska krónan hækkaði mjög mik
ið á árinu og varð hældkunin mest
síðustu daga í ágústmánuði og fyrri
koma henni attur ofan í: laSiS síálfkjöri«> °S eins Norðmenn,
- Er við vorum búin að J busetta 1 RQ*Javlk. 4,1 Þess ^ gre>öa
götu Norðmanna, er hingað kæmii
o. s. frv.
með að
j kassann.
| vera Um tvær vikur á ferðinni, og
| vorum komin á annað hundrað milur
J að heiman, lofuðum við kisu út.
J Leið ekki á löngu þar til hún var
i horfin, og gátum við ekki fundið
I hana, hvernig sem við reyndum, og
jurðum að fara án hennar. Þar var
j hus- svo sem fjórðung úr milu frá J hefðu hvert í sínu lagi veg og vanda
þeim stað, þar sem við áðum, og,af sínu fólki, og serndu fyrir þess
fórum við þangað, en urðum einskis hönd unt nauðsynlegar veitingar því
til handa, að svo miklu leyti sem
Umhyggja fyrir almenningi.
Nefndir þær, sem tækju á móti út-
lendingunx og sýslu- og bæjarfélög,
hygg eg að hagkvæmast væri, að
varir.
Tveimur árum siðar gistum við í
húsi þessu og spurðum eftir kisu, og
var okkur þá sagt, að köttur hefði
komið þar og verið að snuðra á milli
hænu-unga, hélt fólkið að það væri
í illum tilgangi, svo kisa var skotin.
(Sunnudagsblaðið.)
svo
einstaklingunum er
á, en kvikmyndum og öðrum .venju-
legyim bæjarlífsskemtunum.
(Lesbók Morgunbl.)
e'i<ki fetlað að(
Framtíðar-fartækin
Það er engin smáræðis upphæð á
íslenzkan mælikvarða, sem lögð hefir
verið fram alls til samgöngumála
hér á landi, siðan fyrst að hið opin-
bera fór að veita fé til þeirra mála.
Sú upphæð skiftir mörgum miljón-
um. Þó fer fjarri þvi, að samgöngu
málin hér á landi séu komin i það
horf, sem þyrfti. Öðru nær. Sam-
göngurnar hér, hvort sem er á landi
eða sjó, eru mjög ófullkomnar, þeg-
ar borið er saman við ástandið i ná-
grannalöndunum. Og það er svo «að
sjá sem framfarirnar séu mjög hæg1
fara, að minsta kosti hvað strand-
Jerðirnar snertir, þvi á vetrum eru
nú öllu strjálari strandferðir til
sumra landshluta heldur en áður. A
sama tíma og hægt er með góðu móti
að ferðast umhverfis jörðina, kemst
maður ekki aðra eins vegalengd hér
á landi eins og t. d. milli Reykjavik-
ur og Austfjarða, enda þótt líf manns
liggi við. Þannig liðu yfir 40 dag-
ar milli ferða héðan úr Reykjavík
austur á Seyðisfjörð núna um ára-
mótin síðustu. A annan í jólum
lagði s.s. “Nova” af stað frá
Reýkjavík norður um land til Nor-
egs, og kom við á Austfjörðum í
þeirri ferð. Fjörutíu og einum degi
síðar, eða 5. febrúar síðastliðinn, fór
s.s. Goðafoss norður um land til
Kaupmannahafnar og kom við á
Austfjörðum. Báðar þessar ferðir
voru mjög óhagkvæmar, þar eð leið-
in lá í bæði skiftin vestur og norður
um land, en ekki sunnanlands. Þetta
er aðeins lítið sýnishorn þess, hvern-
ig samgöngurar eru hér ^á sjó að
vetrinum til. En eklti eru þær berti
á landi, því á vetrum er þvi nær ó-
gerningur að komast landieiðina
milli fjarlægra landshluta. Um önn
ur farartæki er ekki að ræða en
hesta og sína eigin fætur, því þótt
oft megi komast í bifreiðum um ná-
grenni Reykjavíkur að vetrinum til,
er ekki slíkum farkostum að heilsa í
langferðir. Það er alls ekki að
furða, þó að manni verði að spyrja
líkt og Jónas Hallgrímsson, er við lít-
eru um leið aðdáanlega fögur. AI-
staðar voru góð gistihús, með þetta
15—20 km. millibilí, meðfram veg-
inum, og á sumrum er hann mjög
fjölfarinn. I þetta skifti lá ennþá
um þriggja álna djúpur snjór á há-
fjallinu skamt frá fyrsta gistihúsinu,
Djupvandshytten, og var þó komið
fram í seinnihluta júnímánaðar. En
menn höfðu rutt veginn, svo að ekki
hindraði snjór bilaumferðina. Oft
óskaði eg þess á gönguförinni, að við
heima ættum aðra eins vegi, og oft
hefi eg óskað þess sama síðan, þegar
eg hefi verið að ferðast um vegleys-
urnar hér.
Einstaka menn líta svo á, að lítið
sé unnið við bættar samgöngur fyrir
andlega velferð þjóðarinnar. Þeir
sömu menn halda, að bættar sam-
göngur eigi eitthvað skylt við eirð-
arleysi og féglæfra, þjóðin verði af-
huga góðum og gömlum þjóðlegum
verðmætum, gleymi sínu eigin mann-
gildi fyrir aðfluttu léttmeti, gefi sér
ekki tima til að hugsa nokkra heil-
brigða hugsun, en alt snúist upp í
heimshyggju og dans um gullkálfinn.,
nienn geti ekki, þótt þeir vildu, leitað
þess heilnæmis, sem einveran veitir.
En þetta er hin mesta villa. Bættar
samgöngur hafa jafnan komið, af
stað andlegum og efnalegum fram-
förum. Með þeim hafa mönnum opn-
ast ný og betri sjónarsvið en áður.
Aftur á móti er reynslan sú, að ein-
angrunin og samgönguleysið hefir
hvarvetna gert menn að eftirlegu-
kindum. Enda er það jafnan ein-
kenni á memTingarþjóðum, að þær
teggja mikið á sig til þess að bæta
samgöngurnar. Hvar sem Róm-
verjar hinir fornu fóru, lögðu þeir
vegi, sem enn þann dag í dag vekja
undrun og aðdáun. Það fyrsta, sem
atotikusamir landnemar gera, er að
teggja vegi, járnbrautir, síma og yfir
leitt afla sér sem beztra samgöngu-
tækja. Þegar fyrsta gufuskipið var
smíðað 1807 og fyrsta járnbrautin
var lögð árið 1825, gerðust einhverj-
ir stærstu sigurvinningarnir í sögu
mannsandans. Seinna gerðist sá við-
burður, að rafmagnið var tekið í
þjónustu samgöngumálanna. Við
fengum ritsíma, talsíma og nú nýlega
víðvarpið. Fyrir 30—40 árum var
fyrst farið að nota bifreiðarnar, og
síðasta aldarfjórðunginn hafa menn
verið að leggja undir sig loftið með
flugvélum og loftskipum. Alt eru
þetta þýðingarmiklir áfangar á fram
sóknarbraut mannkynsins. Hér á
um yfir ástandið í samgöngumálun-
nesta sig sjálfir. En vitanlega þyrfti Um eins og það er: “Hvað er orðið j landi er kvartað yfir því, að fólkið
yfirstjórnin að vera í ráðum með J ohkar starf?” Hefir árangurinn afiþyrpist til bæjanna úr sveitunum.
og aðstoða framkvæmdarstjóra sýsl-
anna, bæjarfélaganna og nefndanna
eftir föngum, bæði um veruna á
Þingvöllum, og ferðirnar milli
Reykjavikur og Þingvalla, og eins
skemtiferðir, er ástæða þætti til að
öllum fjárveitingunum orðið minni en. Ein ástæðan til þess er samgöngu-
við mátti búast? Er ekki svo, að: leysið í syeitunum, og væru sam-
miklu af fénu hafi verið ráðstafað göngurnar betri, myndi mikið draga
fyrirhyggjulítið ? Er ekki reynslan úr þessu ískyggilega böli.
sú, að mjög hafi skort á forsjá í Bilfæra vegi fram og aftur uni
framkvæmdum samgöngumálanna und þvert og endilangt landið þurfum vvð