Heimskringla - 26.10.1927, Page 6

6. BLAÐSIÐA.
HE IMSKRI N O L A
WINNIPEG 26. OKTÓBER 1927
Slóðin fiá ’98
(Skáldsaga úr Norðurbyggðum.)
Séra Magnús J. Skaptason, þýddi.
Einu sinni enn fór eg út á strætið, iðandi af > Eg horfði forvitnislega inn. Mennirnir voru
mannfjöldanum. Það var komið langt fram yfir j þreytulegir og náfölir. Þeir þukluðu spilin eins
miðnætti; en hinn glóandi roði á norðurloftinu ! og utan við sig, en augu þeirra voru farin að
lýsti þar upp strætin með undarlegum töfrakrafti.' verða afar þreytuleg, og gullsóttin og græðgin
Og þó að nóttin væri komin, þá var eins fjörugt var svo mögnuð hjá þeim, að það var sem þeir
strætinu eins og um hábjartan dag. Menn vorm vildu ekki líta við því, þó að þúsund dollarar væru
að leggja þar af stað með múlasna sína, og vildui í veði í einu spili. Vafalaust höfðu þeir unnið
Hinn stóri dalur var óvanalega kyrr og þög-
ull, eins og steypt hefði verið yfir hann skrúði
hinnar löngu og þögulu nætur. Landið var svo
stór og þegjandi og líflaust; en þó voru brot mik
il og hrukkur í feldi þessum. Og fjöllin voru lík-
ust sofandi tröllum. Hér og þar mátti sjá líking
líkamsparta mannsins. Þarna var brjóstið á
sofandi konu; þarna var partur af mannslæri
þarna aftur var hrúga af tröllum liggjandi á jörð
inni, og teygðu þau úr hinum stórvöxnu limum
sínum. En langt, langt í burtu sáust hinir skörð
óttu tindar Klettafjallanna.
Þeir risu þar upp móói himni, voðalegir,
hryllilegir, og var sem menn fengju pústur þung
an, er menn litu þau. Myndin af þeim í huga
manns var öll höggin og tætt og söguð í sundur
En þarna stóðu þau ein sér með tindunum og
skörðunum og dölunum; og enginn maður hafði
komið upp á tindana eða í skörðin, og jafnvel
ekki dalina, frá sköpun veraldar. Sannarlega
voru þau tignarleg, þessi fjöll og fjallaklasi.
Svo leit eg þangað, sem hópur námumanna
voru. Þar sýndist allt krökt og kvikt af mönnum
og eldum. Þar var nú gulldalurinn, sem hafði
verið steinþegjandi öldum saman; en nú mátti
heyra þar óp og köll, rifrildi manna og deilur. En
ofar höfðum þeirra reis upp Klondykefjallið
skóglaust að ofan, en gnæfandi hátt við him
in, rétt eins g það væri að bræða það með sér
að steypast yfir mannfjöldann fyrir neðan og
mola hann allan mjölinu smærra. Allt þetta var
stórkostlegt, skelfandi og ógnandi. Og glaður
varð eg, er eg sneri mér þangað sem hvítu tjöld
in vru í þéttum hópum, og líktust nú, þar sem
eg stóð„ sandkornum á sjávarströndu.
Einhversstaðar þarna í tjaldahópnum var
hún Berna, máske skjálfandi af ótta, máske grát
andi á svæflinum sínum. Hún hlaut að vera
þar og eg mátti til að finna hana.
Eg sneri aftur til búðanna. Eg gekk þar eft
ir langa strætinu einu sinni ennþá; strætinu
með hinum óteljandi iðnaðarmerkjum, öllum mál
uðum á léreftsstranga. Þetta var fánaborg, hver
ein og einasta verkstofa hafði sinn fána. Og
undir þessum fánum iðaði skrafandi fólkið
endalausum þvögum og hópum. Þar voru menn
frá námunum í flónelsskyrtum og “Korduroys’
buxum, með Stetsonhatta og í háum stígvélum
Þar voru menn nýkomnir af slóðinni í duggara-
peysum og rosabullum, með húfum stórum og
héngu eyrnaskýlurnar niður yfir eyrun. En all
ir voru menn þessir sólbrenndir á svip, af úti-
vstinni, holdgrannir og hvatlegir. Eg gat ráðið
það af því hve alvarlegir þeir voru á svipinn. En
þeir hlutu líka að vera það, úr því að þeir voru
á þessu ferðalagi. Það var karlmanns starf í
karlmanns landi, í þessum norðurbyggðum, þar
sem hin langa og kalda vetrarnótt hvílir svo
lengi yfir landinu.
Ó, ef eg aðeins gæti fundið hana!
Eg keypti eitt eintak af blaðinu ‘ Nugget ,
og fór á gestaskála til þess að lesa það. En þegar
eg var að sötra kaffið og lesa blaðið, þá rak eg
augun í grein eina, sem fyllti huga minn með
gleði. * ...
rfÍ-T T

2. KAPÍTULI
Hér er það sem eg las:
JACK LOCASTO TAPAR $19,000.
Það er eitthvert mesta peningaspil, er nokk-
urntíma hefir verið spilað, sem þeir spiluðu í
Malamute-salnum í Dawson, Jack Locasto frá
Eldorado , sem er talinn ríkasti námueigandi í
Klondyke, og þeir Claude Terry og Charles Haw.
En spilamennskan kostaði Jack Locasto 19,000
dollara.
Locasto kom til Dawson frá námu sinni í
gærdag. Og það er sagt að hann hafi tapað nær
5000 dollurum áður en hann fór til Forks. Og
í gærkvöldi fór hann að spila við þá Haw og
Terry, til þess að vinna upp eitthvað af því, sem
hann hafði tapað í Forks. Þeir spiluðu alla
nóttina, en þegar þeir hættu, þá var Locasto bú-
inn að tapa 19,000 dollurum, og er það mesta
tap, sem nokkur maður hefir beðið síðan þeir
fóru að spila póker þar.”
Jack Locasto! Hvernig stóð á því að mér
skyldi ekki detta hann fyr í hug? Ef að nokk-
nr maður kynni að vita hvar Berna var niður-
komin, þá var það hann. Og eg var ekki lengi
að ráða með mér, að eg skyldi finna hann undir-
eins og spyrja hann um hana.
Eg flýtti mér að drekka kaffið mitt, og spurði
þjóninn hvar eg gæti fundið Klondyke-konung-
inn.
“Ó, hann svarta Jack,” mælti hann. “Hann
er annaðhvort á Green Bay Tree eða Tivoli eða
á Monte Carlo. En þeir eru margir að spila þar
póker, og það er mjög líklegt að hann sé að spila
líka.”
heldur vera á ferðinni á nóttinni en á daginn, til
jess að sleppa við hitann og flugnabitið. Mátti
>ar sjá menn á ferðinni, granna í andlíti, er þeir
jrömmuðu áfram með feiknastórar byrðar á
herðum sér. Vanalega báru þeir stóna sína, á-
breiður, potta og pönnur, exi og skóflu, og var
)etta þó ekki nema lítill partur byrðarinnar.
Löggæzlumenn úr riddaraliðinu fóru um
strætin, og voru auðkenndir á hinum rauðu treyj
um sínum. Þeir gengu stífir og hnakkakertir um
strætin, og tóku eftir öllu sem fram fór. Var
)ar alt fult af kvenfólki, reykjandi og hlæjandi,
er gekk hiklaust út og inn um opnar dyr vínsölu
húsanna. Þær höfðu málað kinnarnar rauðar,
og augabrýrnar og augnalokin voru líka máluð;
en augun voru sindrandi af víninu, sem þær
höfðu drukkið. Þær horfðu á mennina sem eld-
isskepnur og litu til þeirra girndarlegum augum.
Það lá þar í lofjdnu einhver lauslætisandi; eitt-
hvert æringja-lauslæti, sem enginn gat búist við
að hefði góðan endi.
Svo kom eg að stauragirðingunni, sem reist
var utan um byggingu lögregluliðsins. Sá eg
þá hin gleggstu merki þess, að fljótið hafði gert
strætið að síki, er það flóði þar seinast yfir. Hér
og hvar voru pollar og holur, er hestar myndu
detta ofan í upp í kvið eða miðjar síður. Hitti
eg þá lögregluþjón einn, háan mann og grann-
an og lipurlegan. Reyndist mér hann sannur vin-
ur í neyð.
“Já,” sagði hann, sem svar upp á spurningu
mína. “Eg held eg geti fundiö þenna mann fyrir
þig. Hann er einhversstaðar niðri í bæ. Komdu
með mér, við skulum fara og finna hann.”
Við spjölluðum nú saman, er við gengum
eftir strætunum, og sagði hann mér ýmislegt af
sjálfum sér.
“Það er víst ekki langt síðan þú fórst að
heiman frá gamla landinu? Eg bjóst við því. Eg
kom þaðan fyrir fjórum árum síðan, og gekk í
lögregluliðið í Regina. Það er nokkuð breytilegt
og frábrugðið lífinu í stórborgunum; og maður
er svo frjáls og óhindraður úti á sléttunum. En
hérna láta þeir mann vera að hanga og snapa
kringum búðirnar mestallan tímann. Eg er nú
búinn að vera á þessari lögreglustöð í sex mán-
uði. En mér fellur það ekkert illa. Þalý er ein-
mitt rækalli skemtilegt. Eg hefði ekki viljað
missa af því fyrir heilan búgarð. Og þegar eg
skrifa fólki mínu heim unl það, þá heldur það að
eg fari með ýkjur einar. Faðir minn er prest-
ur. Hann sendi mig til Harrow og vildi gera úr
mér biskup. En eg var óeirinn og gat aldrei lært.
Það átti ekki við mig.”
Eg sá undireins hvers kyns maður þetta var;
ærlegur, hreinlyndur, hvatur og fjörugur. Hann
var einn af þeim flokki Breta, sem er bezta stoð-
in undir hinu víðlenda veldi þerira. Svo hélt
hann áfram:
“En hvað hann faðir minn myndi verða for-
viða og undrandi, ef að eg gaöti haft hann hjá
mér hérna í Dawson, þó ekki væri nema einn
einasta dag. Hann gæti ekki litið á heiminn sömu
augum og hann gerir; skoðanir hans hlytu að ger
samlega að breytast; þessar skoðanir, sem hann
er búinn að hanga á seinustu 30 árin. Þeir eru
svo vanafastir heima á Englandi, að það er ó-
mögulegt að koma því inn í höfuðin á þeim, að
menn geti séð hlutina frá fleiri hliðum en einni.
— En sleppum nú þessu; við skulum koma hér
inn.”
Við fórum nú inn um dyrnar, sem full-
ar voru af fólki. Það var ein af hinum vanalegu
vínsölustofum og spilahúsum, þar sem einlægt
er spilað, æfinlega um peninga, og það vana-
lega alla nóttina líka. En spilin sem spiluð voru
— þau voru af öllu hugsanelgu tæi og nafni. En
spilararnir voru einlægt að kalla í hópana og
reyna lukku sína, því öll voru spil þessi lukku-
spil. Og þama í kringum borðin voru hóparnir
svo þéttir, að varla var hægt að troðast í gegn-
um þyrpinguna. Innan við borðin sátu þeir er
stýrðu spilunum, og höfðu þeir allir græn skyggni
fyrir augunum. Þarna voru teningaborð, veltu-
borð, Klondyke-spilið og póker; og þétt þyrping
manna var um hvert borðið; sumir að horfa á
en flestir til að reyna að græða.
í horninu sá eg þar, mér til mikillar undr-
unar. gamla Mosher kunningja minn. Var hann
að spila þar sem aðrir, og var nú að gefa spil-
in ®g skaut hverju spili til spilaranna með lipru
handbragði. En á öðrum stað í salnum voru menn
að kaupa smáplötur til að spila með, og borguðu
með gullsandi, sem veginn var á hárfína gull
vigt.
Félagi minn benti með hendinni á herbergi
þar innar af, og voru dyrnar lokaðar.
“Klondyke-kóngarnir eru þarna inni, og eru
að spiia af kappi. Þeir eru búnir að spila þarna
stöðugt í tuttugu og fjóra klukkutíma, og halda
einælgt áfram.”
En rétt í því að hann sagði þetta, hringdi
bjallan í herberginu, og þjónninn tók til fótanna
að gegna þeim.
“Þarna eru þeir,” sagði kunningi minn, þeg-
ar dyrnar opnuðust. “Það er svarti Jack, Still-
water Villi, Claude Terry og Charles Haw.”
og tapað í stórum stíl, þegar þúsund dollara
Jackpottur var varla þess virði ð líta við hon
um. Vafalaust höfðu þeir unnið mikið og tapað
miklu; en hvað gerði það? Nóg var gullið í jörð
inni; þar voru mörg hundruð þúsund dollarar í
haugunum, sem búað var að grafa upp, en ekki
hreinsa; og í jörðinni þarna lágu miljónir, eða
þúsundir miljóna, sem enginn hafði rótað við.
Allir voru men þessir af meðalhæð, nema
Locasto. Stillwater Villi var í kvöldbúningi. —
Hafði hann rautt hálsbindi með demantsprjóni,
og var steinninn gríðarmikill; en til fótanna var
hann í stígvélum stórum og ákaflega óhreinum.
“Hvernig fékk hann þetta nafn sitt?” spurði
eg.
“Þeir segja að hann hafi verið eini maður-
inn, sem ekki þorði að leggja út í Hvítahests-
strengina. En nú þykist hann vera mesti maður.”
Hinir tveir voru ekki eins eftirtektarverðir. —
Haw hafði móleitt hár og hvikul augu og óróleg;
en Terry var byggður sem bolahundur, rekinn
saman og sterklegur. En af þeim veitti eg þó
Locasto mesta eftirtektina.
Locasto var maður rekinn saman, lima-
sver og sterklegur sem naut. Hann var og breið
ur um herðar, og öll bygging hans bar vott um
styrkleika, og eins hitt, að hann myndi ekki hlífa
ef til kæmi; hakan var breið og mikil, en háðs-
bros á munni; nefið var sem á fálka; en áugun
svölrt og köld eins og langstaðið vatn í gömlum
brunni. Hörundslitur á andliti hans og hið hrfna
svarta hár hans, sýndi svo ljóslega hið mexic-
anska blóð í æðum hans. Hann var svo stór
vexti, að hann gnæfði yfir félaga sína sem tröll,
og eg fann og skildi, hvernig hið dýrslega afl og
samvizkulausa streymdi út frá honum til hinna,
sem voru að spila við hann.
Þá kom þjónninn aftur með bakka fullan af
vínglösum handa þeim, en fór svo út aftur og
lokaði dyrunum.
“Jæja, nú ertu búinn að sjá hann,” sagði
Chester lögreglumaður. “Hið eina, sem þú getur
gert, ef þú villt tala við hann, er það að bíða
þangað til þeir hætta að spila. Þegar pókerspil
kemur í bága við eitthvert starf þitt, þá verður
starfið að fara fjandans til. Þeir lx>la ekki að
nokkur ónáði sig, spilamennirnir. Jæja, gamli
kunningi; ef þú getur ekki verið góður, þá farðu
samt varlega; og ef þú þarft mín eitthvað við,
þá hringdu mig upp á bæjarstöðinni. — Vertu nú
sæll.”
Hann labbaði svo burtu.
um frá einu spilaborðinu til annars, og tók vel
eftir svipnum á andlitum þeirra, sem voru að
spila, og lét sem hann hefði mikinn áhuga á spila
mennskunni. En í rauninni hafði eg hugann all-
an á lokuðu dyrunum; en eyrun lagði eg til að
heyra smellina í spilapehingunum. Eg heyrði
“Eg heiti Jack Locasto,” svaraði hann kæru-
Ieysislega.
Gekk eg svo við hlið hans.
“Og eg heiti Meldrum — Athol Meldrum.”
“Ó, mér stendur alveg á sama hvað þú heit-
ir,” sagöi hann stygglega. “Vertu ekki að ónáða
mig núna. Eg er þreyttur — dauðþreyttur.”
“Það er eg líka,” . mælti eg; “afskaplega
þreyttur; en það skaðar þig ekkert að hlusta á
nafn mitt.’
“Jæja, herra Athol Meldrum — vertu sæll.”
Röddin var köld og allir tilburðir hans meið
andi, svo að mér þótti fyrir til muna.
“Bíddu við eitt augnablik. Þú getur gert
mér stórkostlegan greiða, — hlustaðu á mig.”
“Jæja, hVað viltu?” spurði hann hryssings-
lega. “Vinnu?”
“Nei, mig vantar aðeins upplýsingu. Eg
kom hingað til landsins með Gyðingum, js^m
heita Winkelstein. Eg hef misst sjónar á þeim,
og eg held að þú getir sagt mér, hvar eg geti
fundið þá.
Hann veitti mér nú hina fyllstu eftirtekt og
sneri sér að mér. Og á svipstundu var hann orð-
inn allur annar maður. Hann var nú hinn hefl-
aði og fágaði heldri maður, klúbbmaðurinn frá
San Francisco.
Hann strauk stutta skeggið á hökunni á sér,
hörkusvipurinn hvarf af andliti hans, og rödd
hans varð þýð og róleg.
“Winkelstein?” sagði hann og var hugsi. —
“Mér finnst eg hálfkannast við nafnið, en mér
er ómögulegt að muna hvaðan.”
Hann horfði á mig eins og köttur á mús, og
lét sem hann væri af öllum kröftum að hugsa
um þetta.
“Var nokkur stúlka með þeim?”
“Já,” svaraði eg með ákefð; “ung stúlka.”
Ung stúlka, ojá!’ Nú lét hann sem hann
færi að brjóta heilann aftur. “Jæja, vinur minn,
eg er hræddur um að eg geti ekki hjálpað þér!
Eg man það, að eg tók eftir þeim, þegar þau
komu. En hvað síðan varð af þeim, það hefi
eg enga hugmynd um. Eg skifti mér vanalega
lítið af svoleiðis fólki. Jæja, góða nótt, eða
réttara sagt góðan daginn. Þetta er hótelið, sem
eg gisti á.”
Hann var hálfkominn inn, en stanzaði og
sneri sér að mér. Andlit hans var þýðlegt og róni
urinn sætur og blíður. En mér fannst dulið háð
vera í rómnum.
“Ef eg kynni að verða þeirra var, þá skal eg
láta þig vita það. Hvað er nafn þitt? Athol Mel-
drum Það er rétt; eg skal láta þig vita það.
Vertu nú sæll.”
Hann var farinn, og mér hafði mistekist.
Eg tautaði við sjálfan mig og kallaði mig flón.
Maðurinn hafði gabbað mig og eg spillt fyr-
Eg gekK parna ír sjáifUm mér með því að gefa honum hugmynd
um, að eg væn að leita að stúlku þessari. Og
nú fannst mér Berna vera fjær mér en nokkru
sinni áður. Eg fór heim, niðurlútur og örvænt-
ingarfullur.
Svo fór eg að brjóta heilann um þetta. Hann
hlaut að vita hvar þau væru; og ef að hann virki-
óminn af röddum þeirra;; en við og við hraut iega œtlaði sér að ná í stúlkuna og væri nú að
blótsyrði hjá þeim, eða eg heyrði þreytugeispa. fela hana þá myndi það yekja grun & honum
En hvað mig langaði til að þeir kæmu út þaðan! — »—* . ...
Hinar og þessar konur komu að dyrunum, luku
þeim upp og gægðust varlega inn; en þær urðu
fljótlega að hördfa burtu, er blótsyrðin og for-
mælingarnar dundu á þeim frá spilamönnunum.
Stóru mennirnir voru þarna önnum kafnir, og
kvenfólkið varð því að bíða eftir geðþótta
þeirra.
En sú þreyta, að verða að bíða þarna.
Mig langaði svo til þess, að sjá hana Bernu, að
það lá nærri að eg yrði brjálaður. Það var ein-
hver þoka yfir heila mínum, og þessi þoka hélt
mér föstum, blýföstum.. Eg fann það að eg þurfti
að sjá þenna mann, þó mér þætti erfitt að minn
ast á hana í nærveru hans. I þessu bæli spillingar
innar, var hugsunin um stúlkuna mér yndisleg
og kær, rétt eins og sólargeislinn, sem fær að
komast inn í viðbjóöslega dýflissu.
Það var farið að morgna þegar þeir hættu að
spila. Uti fyrir var loftið hreint, sem þvegið gull;
en inni var það fúlt og daunilt, sem andardrátt-
ur úr dauðadrukknum manni. Mennirnir komu
út fölir og gulir í andlitti, og soguðu í sig loftið
og goluna, sem lífgaði þá, eins og kampavín.
Það var drengur eirtn látinn sópa upp ó-
hreina, tóbaksataða saginu á gólfinu. (Þetta
var aðalstrf drengs þessa. Hann þvoði gullið úr
saginu, og fékk nóga peninga til þess að komast
í gegnum háskóla og taka háskólapróf.)
3. KAPÍTULI.
Hann var fölur og þreyttur. Með hinum
þunglyndislegu augum hans voru mókorgaðar
rákir. Hið þykka, hrafnsvarta hár hans var allt
í ólagi. Hann hafði tapað miklu, og kastaði laus
lega kveðju á þá, sem þarna voru og fór svo í
burtu. En eg fór þegar á eftir honum og náði
honum.
“Þér eruð Locasto?” mælti eg.
Hann sneri sér undireins við og starði
á mig með hinum þungbúnu augum sínum. Þau
voru tómleg og eins og augu í drykkjumanni,
sem er uppgefinn bæði af drykkjuskap og
þreytu.
ef eg færi nú að spyrja eftir henni. Og hann
tæki hið fyrsta tækifæri til að vara þá Winkel-
steinana við þessu. En hvenær ætlaði hann að
gera það? Að öllum líkindum þessa sömu nótt.
Þetta var ályktun mín; og eg einsetti mér, að eg
skyldi vandlega hafa gætur á þessu.
Eg fékk mér sæti í salnum, þar sem eg gat
séð til gistihússins og beið þar rólegur. Eg Held
eg hafi beðið þar í fulla þrjá klukkutíma. Fannst
mér það býsna þreytandi og var orðinn dauðleið-
ur að bíða. En þráin hélt mér föstum. Loksins
fór eg að hugsa að hann hefði einhvern veginn
sloppið frá mér. En þá sá eg hann koma eftir
liliðarstræti einu, sem lá þangað, og kom hann
þá frá rauðljósahverfinu.
Hann gekk hratt, og fór þá stíg þann, sem
, lá meðfram mýrinni, sem var á bak við þorp-
ið. Eg var ekki í neinum vafa um erindi hans.
Hjartað fór að slá hraðara í brjósti mér. —
| Stígurinn sem hann gekk eftir, lá upp eftir hæð-
inni og voru blóm og smáskógur til beggja handa
og hér og hvar smáir húskofar. Einu sinni sá eg
hann stanza og líta aftur. Eg hafði aðeins tíma
til að skjótast á bak við runna nokkra, og hélt í
fyrstu að hann hefði séð mig. Nei, það var ekki,
og hann hélt áfram og flýtti sér nú meira en
áður.
Eg sá það í huga mér að eg hafði getið
mér rétt til um erindi hans. Hann lét sér of annt
um að dylja slóð sína. Slóðin lá þar á milli
grannra skógarhrísla, og var svo krókótt, að það
var lítt mögulegt að sjá hvar hann fór. Svo þeg-
ar hann herti á sér, þá fór eg líka að hraða mér.
Það var lítið um kofa þarna; það var einveruleg-
ur staður, þó að það væri nálægt bænum. En
þá hvarf hann mér allt í einu, og þaut eg þá
áfram í flýti, og hélt að eg hefði misst af hon-
um.
En þá stanzaði eg algerlega. Eg sá engan
mann. Hann var alveg horfinn. Slóðin eða stíg-
urinn hélt áfram, krókóttur eins og tappatogari.
Þessir ólukkans pílviðarstönglar voru svo þéttir.
í blindni hélt eg áfram, og svo kom eg þar sem
stígurinn skiftist, og stanzaði eg þar snöggvast
og dró andann, en fann þá að einhver lagði hend
ina þungt á öxl mér og mælti: