Heimskringla - 30.11.1927, Qupperneq 5

WINNIPEG 30. NÓV. 1927.
HEIMSKRIN G L A
6. BLAÐSIÐA,
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
KAU PIÐ A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
BirgSir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
kve5juskyni. UndirritaSur aöstoSaöi.
Friðrik A. Friðriksson.
og vér finnum andlitiö hitna.
Aftur á móti valda aörar geöshrær-
ingar því, a'ö þessar taugar ganga
Iengra í starfi sínu en góöu hófi
gegnir; þá þrengjast útæöarnar i and-
litinu meira en skyldi; blóöið kemst
því ekki þanigáö og andlitið veröur
föít og kalt; orsakast þetta oftast af
hræöslu eöa kviða.
Sig. Júl. Jóhánncsson.
■—Framh.
Skiftí og sala
bóka og blaða.
Vegna þess aö íslenzkar bækur og
rit, gefin út vestan hafs, eru, almenn-
ingi vitanlega,, hvergi til sölu hér á
Islandi — sem þó er næsta undarlegt
og óviöurkvæmilðgt — og svo til
þess aö greiöa fyrir. bróðurlegri sam-
vinnu Austur- og Vestur-Islendinga,
og þó einkum til aö glæða, (ef veröa
mætti) virðingu og samúö fólks hér
til góðu, einlægu þjóövinanna vestra,
— þá hefi eg áformað að gefa kost
á að takast á hendur sölu íslenzkra
bóka, rita og blaða, sem gefin eru út,
eða hafa verið gefin út, vestan hafs,
annaöhvort í umboði meö sanngjörn-
um umboðslaunum, eöa til kaups með
borgun strax í peningum, eða íslenzk-
um bókum og blöðum, eða öðru verð-
mseti héöan að heiman.
heir útgefendur bóka, rita og blaða
vestra — sem og bóksalar — er þessu
vilja sinna, geri svo vel aö senda
sýniseintak og tilkynningu um sölu-
verð þess, er þeir hafa að bjóða og
söluskilmála þá, er þeir óska að kæmu
helzt til greina, með þessari áritun
minni, sem allra fyrst.
Vinsamlegast og virðingarfyllst,
Stefán B. Jónsson
Box 315, Reykjavík, Icdand.
Dánarfregn
4 — /
Aöfaranótt suunudagsins 16. októ-
ber síðastl. andaðist ekkjan Sigríður
Bjarnadóttir Halldórsson, a ðheim-
ili Mr. og Mrs. G. Goodman, Leslie,
Sask. Var banameinið hjartabifun.
Sigríður var í þenna heim iborin 28.
febrúar 1846, að Kambfelli í Djúpa-
da'l í Eyjafjarðarsýslu. Foreldrar
hennar voru hjónin Bjarni Jóhann-
csson, Halldórssonar, og Halldóra
Randversdóttir. Missti hún móður
sína, er hún var aðeíns þriggja ára,
og ólst upp hjá föður sínum, að
Kantbfelli til fullorðinsára. Arið
1863 giftist hún Davíð Kristj ánssyni
frá Dvergsstöðum í Eyjafirði, og
byrjuðu þau þar búskap. Fluttu það-
an að Kristnesi; þá að Ongulsstöðum
og loks að Jódísarstöðum; þar bjuggu
þau 20 ár. Arið 1892 missti Sigríður
manrt sinn. Þeim hafði orðið 11
barnaauðið; dóu fjögur kornung; 7
komust upp og fluttu öl'l vestur um
haf. Þau eru: Bjarni, kvæntist Sig-
ríði Pétursdóttur frá Stóru-Laugum
í Þingeyjarsýslu, missti hana 1917,
er nú til heimilis hjá dætrum sínuiu
í Saskatoon, Sask. Þá Þórunn, dó
1902 í Winnipeg, Man. Þá Rósa,
kona Lárusar B. Nordal. Þá Jó-
hannes, ikvæntur Jónínu Daníelsdóttur
’frá Dagfvterðjareyri; Eiríikur, k\iænt
ur Þorgerði Benediktsdóttur frá Ak-
ureyri. Systkinin þrjúi síðastnefnd
eru öll búsett að Leslie. Þá Halldóra
til heimilis að Hanley, Sask. Þá Júl-
íus, trésmiður í Winnipeg, kvæntur
Soffíu Jakobsdóttur frá Isafirði.
Arið 1893 giftist Sigríður seinni
manni sinum, Sigurði Halldórssyni.
Árið 1900 fluttust þau hjón tii Vest-
urtheims og settust að hjá Bjarna syni
Sigríðar að Big Point, Man. 5 árum
síðar námu þau land 4 mílur vestur af
Foam Lake bæ, og bjuggu þar í 7
ár. Því næst dvöldu þau fimm ár í
Saskatoon, á vegum Halldóru dóttur
Sigriðar, sem þá var til heimilis í
Saskatoon. 1917 ffuttu gömlu hjónin
til Jóhannesar sonar Sigríðar, og
dvöldu þau þar eitt ár. Þá fluttu þau
til Jóns Goodman og konu hans Lilju,
fósturdóttur sinnar og dótturdóttur
Sigríðar, og héldu þar til meðan
aldur entist. — Þegar Þórunn móðir
Lilju dó 1902, tóku þau barnið að
sér, ólu hana upp með aðstoð Hall-
dóru dóttur Sigríðar, og unnu henni
mikið. Launaði hún og maður henn-
ar, að sögn, vel uppeldið. Attu gömlu
hjónin kærleiksríkt athvarf á heimili
iþeirra síðustu árin. Sigurður dó 1921,
Sigríður heitin hafði verið mjög
myndarleg stúlka og kona, og sér-
lega hraust alla æfi, enda kappsöm,
stórvirk og mjög vel verki farin.
Hetja er sú kona, sú 11 barna móð-
ir, fósturmóðir, bóndi og landnemi >
tveiin heimsálfum, sem ber 8 tugi
aldursára svo vel sem hún. — Hún
var vel gefin kona og væn, fastlynd
og vintrygg, og vel skyldurækin um
öll hlutverk lifs síns.
Jarðsetningin fór fram i bjÓrtu og
bliðu veðri, miðvikudaginn 19. októ-
iber. Þrátt fyrir afas; annriki seinnar
þreskingar, komu allmargir vinir í
YETRAR
SKEMTIFERÐIR
KYRRAHAFSSTRÖND
? FARBRAP TIIi SttL.Ut
1, G, 8, 13, 15, 20, 22, 27, 20 desember
3, 5, 10, 12, 17, 10, 24 janfiar
t 2 «(f 7 febrfiar.
Heimferðartími 15. apríl 1928.
AUSTUR CANADA
FARlIRftP TIIi SttUUt
frfi 1. denember tll 5. janfiar
frfi Htöttvum f
BVanitoba (Winnipes: ojc vestur), Sankatchwean og Albert«.
Ferðartími Þrír mánuðir.
SKEMTIFERÐIR til FRAKKLANDS
SÉRSTÖK LEST
Frfi Wlnnlpejg kl. 3 e. h
17. deHembcr
tll
OTTAWA MONTREAL RUEBEC
SHERBROOKE SHAWINIGANA
Um frekarl
upplýNÍnjcar
Hlttltl
Farbréfanalnnn
Clty Tlcket Offlce
Símart 84 3211-12-13
Depot Tlcket Offlce
Phone 84 3216.17
CANADIAN PACIFIC
Gunnar Gunnarsson.
rithöfundur hélt ræðu nýverið á stú-
dentafundi, er haldinn var í Kaup-
mannahöfn. Var ræða hans þrungin
ádeilu, og vakti mikið umtal og deil-
ur.
Meðal annars sagði Gunnar: “HTnn
íhaldssinnaði æskulýður hefir hreiðr-
að sig í ýmsum rústum gamallar ó-
menningar. Meðal þessara rústa er
ríkiskirkjan. Eftir stjórnskipunar-
lögum nútímans eru flest okkar skirð
eftir hinum evangelisk-lúthersku siða-
reglum, og við höfum, meðan við
vorum varla hálfþroskuð, staðfest
þessa trúarskírn vora. Foreldrar vor
ir eða forráðamenn hafa látið okkur
'leggja eið út á það, að við tryðum á
þríeiningu Guðs. Fermingin er í fám
orðum sagt misþyrming sálarinnar.
Hve lengi eigum við að láta það við-
gangast, að láta prestana skira okkur,
ferma okkur, gifta okkur og jarð-
syngja á svo fölskum og vitlausum
grundvelli, sem þeir gera nú ?
Þar næst kemur ríkið, sem er fullt
af allsikonar meinsemdum og bábilj-
um, frá einveldistímabilinu. Lögin
eru samin eftir fölskum, úreltum, og
jafnvel að vissu 'leyti gleymdum for-
sendum. Þrældóminn er ekki hægt að
afnema fyr en lifsskoðun sú, að sá
sem ekki vill vinna, á heldur ekki mat
að fá”, er viðurkenndað fullu. Breyt-
ingin verður að komast á samkvæmt
skipulagi þingræðisins. Hvers vegna
eigum við að biða með það ? Eru
menn hræddir við stjórnskipu'lag, snið
ið eftir Rússlandi? Eg skal viður-
kenna, að skuggar stafa þaðan. En
það eru morgunskuggar, ekki kvöld-
skuggar. Það eru birtuhvörf upprenn
andi sólar, og sá sem hefir byggt það
reisulega hús, er að leggja grund-
völlinn að slíkri byggingu í öllum
löndum heims.......”
(Alþýðublaðið.)
og eru með mÖnnum þar eystra. Svo
hefir þó ekki orðið enn, og má það
vafalaust mest iþakka Carol, fyrver-
andi krónprinsi Rúmeníu, föður Mihai
smákonungs. Lýsti hann jafnskjótt
yfir því, að sér dytti ekki í hug að
nota dauða Bratianos til að reyna
að brjótast til konungstignar eða rík-
isstjórnar. Væri hann staðráðinn í því
að taka hvorugt, nema hann væri
sannfærður um það, að það væri ein-
dreginn vilji meirihluta þjóðarinnar.
Meðal annara ófriðarfrétta, er bár
ust frá Búkarest, rétt eftir lát Bra-
tinos, var sú, að uppreisn, eða ein-
hverskonar borgarastríð ætti sér stað i
Ukranje. Var fregnin byggð á því,
að áköf skothríð hefði heyrst yfir
Dnjesterfljótið frá borginni Kame-
netz-Podolsk, og ættu þar að hafa
fallið menn svo hundruðum skifti i
strætabardögum.
Fregn þessi er óstaðfest enn, og
eins víst, að hún sé huganburður einn.
En þar á móti er víst, að mjög miklar
viðsjár eru með Lithúaníumönnum
og Pólverjum. Var sagt i skeyti frá
Berlin á laugardaginn, að svo ófrið
lega liti út, að Rússastjórn hefði var
að Pólverja við þvi, að ráðast á Li-
thúaníu. — LitShúanía er smáríki, um
20,000 fermílur, með 2,000,000 íbúa..
Bréf til Heimskringlu.
Hallson, N. D.
27. nóv. 1927.
Mr. B. Pétursson.
Kæri vinur!
Eg las í blaði yðar 2. þ. m. um
samskot, sem hafin eru á Islandi til
kirkjuibyggingar á legstað Hallgríms
Péturssonar, sem minrtisvarða frá allri
íslenzku þjóðinni. En eg hefi ekki
séð neinar undirtektir i þessu máli, þó
Heimskringla lofaði að veita móttöku
því, er sent væri í þessa átt. Mér
finnst ósómi fyrir okkur Vestur-Is-
lendinga að láta ekkert af hendi rakna
til þessa fyrirtækis, því enn er mörg
um fróun í því að lesa eða heyra
sungna þá andriku sálma. Eg sendi
hér með $5.00 til að byrja samskotin,
eða auka þau, ef þegar eru ha(íin. —
Vill ekki Heimskringla vera svo góð
að hefja máls á því, að við Vestur-
íslendingar tækjuni svo mikinn þátt
í þessari fjársöfnun, að Saurbæjar-
söfnuður þurfi ekki að greiða þá
upphæð, sem hann hefir skuldhundið
sig til að leggja í fyrirtækið. En það
sem hann í fátækt sinni gæti lagt fram
yrði til að prýða og viðhalda kirkj-
unni.
Það ætti ekki að vera mjög tilfinn-
anlegt fyrir okkur að skjóta saman
$1200—$1300, vitandi vel að með þvi
léttum við svo mikið byrðina á fá-
tækum bræðrum okkar heima.
Vinsamlegast,
A. J. Jóhctnnsson.
Erlendar fréttir.
Rumenía.
(Frh. frá 1. bls.)
Edison ekki
af baki dottinn.
York Times í Berlín, Waldemar
Kaempffert:
“Á borði einu stóð kassi, hálft
fjórða fet á lengd, tvö fet á breidd
°g þrj ú fet á hæð. Stutt látunsstöng
stóð upp úr kássanum hægra megin,
en út frá vinstri hliðinni gekk látúns
hringur, svo sem átta þumlungar í
þvermál.
Hinn ungi rússneski vísindamaður
snerti ekki þetta verkfæri. Hann tók
sér stöðu ná'lægt þvi, eins og dálítið
tilgerðarlega og pataði svo höndunum
út í loftið. Þá heyrðist úr hljóð-
rnagna líkum þeim, sem vér þekkjum
svo vel frá viðvarpinu, hinir kunnu
tónar Etude eftir Scriabine, leiknir að
því er virtist . á fið'lu, er framleiddi
yfirgengilega fagra og svellandi tóna.
Eftir þvi sem prófessor Tborenin
Eftir þvi sem prófessor Theremin
eða færði . hana nær honum, svall
hljómurinn, eða veiktist, svo að naum
ast var mögulegt að heyra,, og eftir
því sem hann færði hægri ihendina
nær látúnsstötiginni eða fjær, eftir því
varð hljóðið hærra eða lægra í tón-
stiganum. Og þegar hann hristi
hægri hendina ofurlitið, kom fram
titringur fiðlustrengsins.”
Verður lítið eitt nánar skýri frá
þessari uppfyndingu í næsta blaði.
og dvaldi þar til dauðadags. — 8.
maí 1888 giftist hún eftirlifandi niauni
sínum, Einari Brandsson. Þau hjór»
eignuðust 6 börn; tveir drengir dói»
í æsku, en fjögur eru á lífi, uppkom-
in: Bjarni, Brandur, James og Mar-
garet, sem stendur öll til heimilis &
Victoria, B. C. í ....
Kunnugur segir blaðinu, að ekkju-
máðurinn, hr. Éinar 'Brandsson, sé
búinn að vera umsj'ónarmaður við
stærsta grafreit Victorjaborgar í 26
ár.
HRINGHENDUR.
Þótt hugvitsmaðurinn Thomas Edi-
son sé nú rúmlega áttræður, er hann
sístarfandi. Og nú nýlega hefir hann
tekið sér fyrir hendur að rannsaka
allt, sem að togleðursiðnaði lýtur. Er
áhugi gamla mannsins fyrir þessu svo
mikill, að hann hugsar ekki um neitt
annað. Inn á tilraunastofur hans hef-
ir verið flutt gríðarmikið safn af
bókum, sem fjalla um þetta efni. En
'honum nægir það ekki. Hann sendir
unga menn og efnilega út uni ailan
heim til að kynnast öllu, sem að fram-
leiðslu togleðurs lýtur. Velur hann
lielzt þá menn, er ekkert hafa kynnt
sér það áður, ti'l þess að þeir dragi
ályktanir sínar af eigin reynd og at-
hugun, en ekki utanaðlærdómi. —
Fyrir skemstu kom hann til eins af
starfsmönnum sínum og spurði hvort
hann vildi fara til Suður-Ameriku fría
ferð, og fara sem allra fyrst. Hann
Vildi fá að vita hvert erindið væri.
“Að fá upplýsingar um gúmmí og teg
undir þess. . AUt sem þér þurfið til
ferðarinnar, er að læra 800 orð í
spönsku. Það getið þér gert á viku.
Komið svo til mín og fáið nánari fyr-
irskipanir.”
(Mbl.)
Tilraunir, sem gerðar hafá verið
nylega af Ohicagoborg, sýna aö mjog
er hægt að ^lýta bil-umferð, þar sem
umferðin er mest, án þess að leyft
sé að aka fleiri mílur á klukkustund
en áður. Galdurinn liggur í því, að
bílarnir séu bæði viðbragðsskjótir og
fljótir að komast slindrulaust á fulla
ferð.
Tilraunin var gerð með La Salle
bíl, sökum þess hve afar sterkur hann
er í öðru drifi (gear), sem gerir hann
svo fádæma viðbragðsfljótan og
hraðskjótann, og svo með öðrum bíl
vanalegum. Þá leið, sem ákveðin
var, fór La Salle híl'linn á 60 mín-
útum, en hinn þurfti 85 minútur sömu
leið. Munurinn lá eingöngu i því, hvc
langtum viðbragðsskjótari La Salle
billinn var; hann þurfti því ekkki
að stanza við umferðarmerki eins oft
og hinn; en að öðru var jáfnt á kom-
ið. Hvorugur fór auðvitað nokkurn-
tima meira en hinar lögboðnu 25 mil-
ur á klukkustund. Báðir bílarnir
voru nær jafnþungir, og tveir menn
sátu í hvorum.
General Motors of Canada, I.td.
•Stendur valla stuðlafar
stráuminn mjallahvita;
verðlaun falla valla þar,
verk sem gatlar lýta.
Hrum fram skreiðist hugsun ring,
hulið eyðist þýfið;
sjúk útbreiðist siðmenning,
svo að deyðist lífið.
Svona tá'lgar séreign manns
sinnis fjálg hjá bófum;
kröfum sáíga kærleikans,
ikoma á gálgann þjófum.
Líkn frá hæðum litla sér,
löngun skæð er vona;
vöntun gæða virðist mér,
verkin fæðast svona.
Gjal'la ómar innfjálgir;
oft með blómum visnum
falla dómar fráhverfir
ftestum rómi KRISTNUM. '
Jón Bratiano forsætisráðherra Rúm
eníu, og einvaldsherra í raun réttri,
og einn af kunnustu stjórnmálamönn-
um síns tíma, lézt á fimtudaginn vár,
24. þ. m., í Búkarest, eftir uppskurð
við há'lsmeini. Skipaði ríkisráðið
hróður hans, Vintela Bratiano í for-
sætið til bráðabirgða.
Mjög óttuðust menn að dauði Bra
tionos myndi hleypa öllu í ból og
hrand í Rúmeniu, og þá kvikna víðar
i, aðrar eins viðsjár og verið hafa
Heimilisiðnaðarfélagið
ætlar að hafa kennslu í íslenzkum
flosv4fnaði, spjaldvefnaði, rósbanda-
vefnaði o. fl. í næsta mánuði. Kenn-
ari verður ungfrú Brynhildur Ing-
varsdóttir. Bráðum líður að því að
við höldum hátíðlegt 1000 ára af-
mæli Alþingis, og þá mun ætlast til
að i sambandi við þá hátíð verði hald-
in iðnaðarsýning. Er Islandi þá meiri
sómi að því að geta sýnt þar íslenzka
list, heldur en að allt sé stælt eftir
útlpndum fyrirmyndum. — Islenzk-
ar hannyrðir hafa að undanförnu ver-
ið lítt iðkaðar, og er því vel farið að
þessar listir séu endurvaktar nú, svo
konur geti sýnt það 1930, að við höf
um ekki týnt niður öllu því, sem is-
lenzkt listarheiti ber.
(MW.)
Dánarfregn.
Hinn 6. nóvembey þ. á. andaðist að
heimili sinu, 1124 Woodstock Ave.,
Victoria, B. C., konan Sigríður Brand
son, 69 ára gömui Hún var fædd 9.
júni 1858, að Mið-Hvoli í Mýrdal, í
Vestur-Skaftafellssýslu á Islandi. —
Foreldrar hennar voru þau hjónin
Einar Bjarnason og Inigveldur And-
résdóttir, sem lengi bjuggii á Mið-
Hvoli. Sumarið 1886 flpttist hún til
Ameriku, og dvaldi fyrst eitt ár í
Pembina, Norður Dakota. Þaðan flutt
ist hún árið 1887 til Victoria, B. C.,
Erosti reípin fast í kleip,
fljóðið hleypur, beljar;
féll um keipa froða sleip,
fædd i greipum heljar.
Rán í úða rauk um far,
reyndi lúða strengi;
undir súðum aldan bar
áfram prúða cfrengi.
Lengri óð eg ekki kann
undir hljóða íínum.
Virtu, bróðir, veikleikann
vel í ljóðum mínum.
.... Sigurður Johannsso'n.
Miss Sigríður Johnson, 395, Alex-
ander Ave., Winnipeg, og Mr. John
Guttormsson frá Lundar, voru geTin
saman í hjónaband 29. þ. m. af séra
Ragnari E. Kvaran.
Hingað kom í gærkvöldi frá Moun-
tain, N. D., hr. Gunnar Guðmundsson
er þar hefir dvalið um tima tindan-
farið. Sagði hann yfirleitt allt göté
þaðan að frétta.
Hér eru staddir í bænttm J. S. Gil-
lies og Arni Ölafsson frá Rrown,
Man., meðal fulltrúa svéítar sinnar, a
þriggja daga allsherjarfundi Union ói
Manitoba MunicipaTities, er nú steniÞ
ur yfir. t
Merkileg uppfundning.
Ungur rússneskur vísindantaður,
Leo Theremin prófessior við eðlisfræð
isstofnunina í Leningrad, sýndi ný-
iega í Berlín, þar sem saman voru
komnir mörg hundruð hljómsnilling-
ar, vísindamenn og tónskáld, nýtt tæki
er hann hefir fundið upp, og má með
þvt frandeiða hina dásamlegustu
músík, með því að “leika á loftið
tómt”.
Þessu er svo lýst af fréttaritara New
Fyrir ykkar
VETRAR HELGIDAGA
FERDIR
Vér mttnúm, eftir vild ykkar leið
•v-s
CANADIAN
NATI0NAL
bydur
I ÁH FARGJALD
beina og hjálpa ykkur, með aö JLlBRAUTIR ÚR AÐ VELJA
vejla þægilegustu og fegustu
brautirnOr;
HAMARK FERflALAGS ÞÆGISDA,
Hl,imN!]HDA Oti ÖHULTRA VAGN
LESTA tTBÍNAÐl.
A USTUR
A CANADA
K'YRRAHAFS
IV ST I (11
eðaGAMLALANDIÐ
Umboðfimrnn vorlr hvnr mem er vettn yfinr allar npulýnl^gar
—EÐA SKRIFIЗ
W. J. QUINUAN, RtSSva far|»eg:a-ninbotIi»ma5ur — WINNIFEO
flANADIAN ]V[ATI0NAL