Heimskringla - 16.05.1928, Qupperneq 2

2. BLAÐSlÐA
HEI MSKRIN GLA
WINNIPEG 16. MAÍ 192S
Grímseyjar-póstur
(Falinn á hendur HeimtSkringlu.)
Nýung mun það ykkur Vestur-Is-
lendinlgum að 'heyra rödd héðan norð-
an úr nyrztu bygðum. — Því er
pistillinn.
Viðburður sem alltaf telzt hér til
stórtíðinda stendur fyrir dyrum; —
það er skipsvon úr 'landi. — Suður
í “Hollywood” munu það þykja mi'kil
tíðindi ef ný “stjarna” rennur upp á
hinn alstirnda himin (þar. Hér setur
skipsvon eða skips blóð manna -í
engu minni hreyfingu, — og það þó
fleytan sé hund-algeng “motor”
dolla. — — —
I daig er líika veðrið yndislegt, —
bjart, hlýtt og blátt. — Þetta saman-
lagt kemur mér til að senda kveðju
yfir höfin, — kveðju til þeirra þjóð-
systkina minna sem mér eru fjar-
laagust. Þegar sjór og fannir blossa í
vor.sólskini—þegar levsingar afhjúpa
klökkvar hæðir er roðna sem ósnort-
in kona er fyrsita sinn fellir klæði
frammi fyrir elskhuga sínum, — þá
verður hugur vor langseilinn, og
brúar fjarlægðina.
En vorlýsing var ekki ætlunarverk
orða minna.
Fátt eitt munu lesendur þínir,
Heimskringla, hafa heyrt af okkur
OrwnEeyingum. Kemur þessi send.
ing því ef til vill einhverjúm fyrir
augu sem sjaldséðfur fortiíðargestur
utan úr öræfum þess óþekta. — En
villimenn eða svipdimmur, hjárænn
útilegulýður erum við þó ekki. Við
fylgjumst alveg furðulega með oilum
gauragangi mannskepnunnar á þessu
hnattkrili, þrátt fyrir sarrtgönguleysi
og símaskort. Við spigsporum
spekingslega fram og aftur og ræð-
um með fjáligleik rósturnar í Kína,
— Mussolíni, drengjakolla, Banda-
ríkjabann, Braselíanska miðla, Black
Bottom ögi önnur aðaLáhugamál
mannkynsins,, að ógleymdum hinum
sjálfsögðu viðfangsefnum hvers
hugsandi íslenzks borgara: Jónasi frá
Hriflu, þorskinum og brennivíninu.
Ekki eru nú allir komnir svo langt
að hægt sé að telja þá sannkristna j
að kröfum Halldórs skálds (-Kiljan)*
þ.e.a.s. að hafa þrjú herbergi og eld-
hús. — En guði sé lof það á nú
varla mjög langt i land. Að vísu
eru hér enn flestar íbúðir moldar-1
kofar, og þeir ærið bágbornir að
utan sumir hverjir; þó rísa nú upp
árlega steinhús og timburs sem sýni-
legt tákn komandi heimsmenningar-
tíma.
Eg gaf i skyn að bæirnir væru
hálf kauðalegir (sveitarlegir) utan,
sumir hverjir. Þeir eru ekki að
hreykja sér hátt framan í gesti og1
gangandi; vita sem er “að ekki er
allt gull sem glóir” en aftur á móti
ofit “margt það í koti karls sem kongs
er ekiki í ranni.” — Komi gestur
heim á Bæj. rhlaðið opnar bæjar-
hurðin sig upp á gátt og býður hon-
um inn í löng dimm göng sem enda
í bjartri, rúmgóðri baðstofu. Gg ef i
hann nú ekki igeigar þó fis eða |
fjöðurstafur falli á hans “up-to-date”
klæðnað en sest ósmeikur í eitthvert
rúmshornið, mun hann fljótt finna
hlýindi íslenzkrar gestagleði.
Og baðstofurnar eru flestar hrein-
ar. Bráðum hrynja moldarveggirn-
ir utan af þeirn en múrveggirnir
vefja þær rökum örmum.
Og þarna inni er undarlðgt sam.
bland af gömlu og nýju, æfagömul
spor útkjálkábúans í öðru ihorni, en
hin glöggustu sérkenni tuttugustu
aldarinnar í hinu. — Þar lifa og
starfa lí'ka tvær kvnslóðir; — kyn-
slóðir sem lengra Ibil er á milli en
víðast hvar annarsstaðar. Það er
* Sbr. “Alþýðublaðið” s. I. ár.
“Raflýsing sveitanna.” — Eg vil
skjóta því hér neðan við að ég er
skáldinu fullkomlega sammála í því
atriði. — Og til frekari áréttingar
álít ég engann uppvaxandi rithöfund
okkar snjallari til að segja okkur allau
sannleika en Kiljan. — Og mikla
þökk á hann fvrir “Landnemann”
og “Frá arninum út í samfélagið; það
tvent sem ég hefi bezt lesið í vetur
eftir íslending.
eins og það vanti hlekk í hina eðli-
legu framþróunar keðju. Nýju tím.
amir hafa komið hér nokkuð seint og
óvænt. Það var ekki farið að undir-
búa komu þeirra gesta, þegar þeir
fyrst börðu að dyrum. Og þá komu
'þeir í hópum alSkapaðir. Siðan
fjölgar þeim stöðulgt og vald þeirra
vex að sama skapi. En af því jarð-
vegurinni 'var dkki réttilega undir-
búinn komu þeirra urðu þeir og
verða, að samla>gast gömlu tímunj-
um að nokkru.
Nóg um það. — Eg vil hér ekki
Ibeita penna mlínum Grímseyinigium
til lofs eða lasts. En eitt er mér þó
óhætt að fullyrða að einangruninni
hefir það fylgt, að menn eru hér í
yfirliti upplitsdjarfari og hreinni í
hugsun, en þeir menn sem lifa og
hrærast í kösinni, — en einnig ef til.
vill hugsunasnauðari. Qg einsýn,
blaðrandi flokikafífl þekkjast hé.'
varla. — Öþarfi að kalla þá fáfróða
þar fyrir.—Þeir “una glaðir við sitt,”
hæðirnar og hafið, — rollurnar og
þorskinn. — “Sælir eru einfaldir.”
Hygg ég þeir myndu ekki telja sig
sælli þó þeir fengju hingað blóð-
bunandi Bolshevika, greipagleiða,
stórgróðaþjófa, gaulandi “hjálpræð-
is” (!) her, eða víga-Barðalega
bændamenningar-postula. — Hér eru
engir “istar” eða “ismar”, engir
“vaknin|ga”_menn, engir grasbítar
(vegetarianar). En Epikúr sálugi
hefði verið viss með að fá hér þó
nokkra lærisveina, hefði hann lifað
karlsauðurinn. —
Þeir hlusta á gargið og kliðinn,
sem berst handan yfir sundið, —
handan yfir höfin og veita því eftir-
tekt á sama 'hátt og þeir hlusta á
fýlunga og skeglugargið í björgun-
um sínum og veita því eftirtekt.
Þegar þessar linur verða komnar
þarna “vestur í bláinn" til ykkar er
mesti annatími ársins hjá okkur lið-
inn hjá, apr. og maí. Undanfarin
ár hefir komið hér feykilegt fiskjar
hlaup hvert vor, sem staðið hefir yf-
ir 6—8 vikna tíma. Slík ógrynni
eru þá veidd hér af blessuðum þorsk-
inum að fá dæmi eru jöfn, hér á
landi. Þá er nú “líf í tuskunum
■hérna, laism,” og “handaigangur í
öskjunum.’’ — Margir tugir róðra-
og vélalbáta, auk stærri skipa, stunda
þá veiðar hér; flest frá Eyjafirði og
Húsavík. Nokkur hundruð og nokkr
a tugi faðma frá landi er þá ausið
upp þúsunda og tuga-þúsunda virði,
og það þykir nú dálaglegur skilding.
ur hér, 'þó þið þarna í “dollaralandi”
ypptið kannske öxlum yfir því.- _ -
Einn góðan veðurdag er svo allt
horfið, nema litlu Grímseyi'sku
tveggja_manna kopparnir (förin)—
þorskinum hefir þóknast að bregða
sér bæjarleið og öll þvagan eltir. Stór
og drembileg vélskip bruna á undan,
og láta “vaða á súðum” en svölitlir
kulbbslegir motorhnallar dandalast
hlöktandi og skröltandi á eftir.
Alveg eins og eigendurnir í landi.
Annan góðan veðurdag leggja svo
Grímseyingar á Stað “upp á bjang.”¥
með “signinga” áhöldin, kaðalfestina
o. s. frv. Öðruhvoru í 3 vikur er
svo sígið eftir eggjum í sextugu
hengiflugi. Kaðalfestin er grönn og
brimgnýr og brimskaflar niðri í
hyldýpinu.
Bjargtekja (egg og fugl) er tölu-
verður liður í tekjudállk bændanna
á þessum 11 jörðum.
Þar tefla þeir lífinu á tvær hættur,
daglega fiyrir nokkrar krónur, og það
sem bezt er, glaðir og reifir., — án
þess að þeim komi til hugar að það
sé ekki i alla staði eðlilegt. Svo
'gleymist hættan. — Limlest og bein-
brotið lík getur með nokkuð margra
ára millibili vaíkið þá vitund þeirra
um stund. _ - - En skyldi ekki sum-
um þarna vestur i vestrinu, bregða
ónotalega í brún ef þeir yrðu skynd-
ilega knúðir til a® skifta kjörum við
einhvern Grímseyinginn. Mér mynd
i nú satt bezt að segja þykja hálf
*Hér heitir það svo, því eynni
hallar allri frá austri til vesturs 50—
60 faðma þverhmpt bjarg í sjó að
austan en Iágir bakkar víðast að vest-
an og öll bygð að vestanverðu. Mið-
eyjan hájhólótt.
gaman að sjá t. d. Rookerfeller dingla
á endanum á kaðalspotta yfir sex-
tugu hengiflugi ag ......... tína egg.
— Þetta hefði nú vel getað skeð i
fyrndinni, þegar æfintýrin fæddust
og andar, Iguðir og töfrakarlar löbb-
uðu um “sprell’Iifandi eins og annað
fólk; en nú er það, því miður, víst
ómögulegt. _ - -
Veturinn hefir liðið hjá okkur eins
og vanalega, — tilibreytingarlítið.
Samgöngur hafa þó verið óvanalega
tiðar; fjórar ferðir frá nóvemiber
til april og það köllum við nú mik-
ið. — En skammdegið líður undar-
lega fljótt. Við spilum whist og
bridge eins og innfæddir “Club’L
Bretar,— fáum okkur kaffi á næsta
bæ og öðruhvoru “snúning’’ í barna
skólanum eða einhverju fiskihúsinu.
En hér stöndum við á lægra menn.
ingarstigi en flestir og væri þó viljinn
nógur. Enn þann dag í dag verðum
við að láta okkur nægja “one-step”
“vals” og annað álíka, — ef vel læt-
ur eina og eina “variation” úr
“Tango.” “Fox trot, Shimmv
Charleston,” og allt þeirra skyldulið
hefir farið hér fram hjá bæjardyr-
unum, án þess svo mikið sem Líta
inn. Eg tala nú ekki um Black
Bottom og “Heebie-Jeebies.”
Hvað klæðnaði viðvíkur þá erum
við þó komin það langt að engar
nema “kerlingarnar” myndu blygðun-
aríaust sýna sig á peysufötum, sem
betur fer. — Þykja þau “peysuleg.”
Og við karlmennirnir erum ósköp
líkt til fara og aðrir vanalega “hvít-
ir menn,” við slík tækifæri.
En við lesum töluvert mikið og
höfum bókaköst góðann, samanborið
við fólksfjölda. ( 130 manns). Er
það mest að þakka hinum látna öðl-
ingi próf. Willard Fiske. — Mun
mörgum kunnugt að hann gaf eynni
ágætt bókasafn, og 45,000 króna dán.
argjöf, auk alls annars. Nokkurn
hluta af vöxtum þess fjár er árlega
varið til bókakaupa, enda fenginn
hingað meiri hluti þeirra bóka er út
kernur á íslenzku. Dagblöðin og
tímaritin fáum við og flestöll, þar
á meðal Heimskringlu, Lögiberg og
Tímarit Þjóðræknisfélagsins. Eru
þessir boðdærar Vesturheims vinsælir
'hér.
1 safni því er Fiske heitinn gaf
eynni upphaflega, er miikið af ensk-
um tímaritum, ferðasögum og ritum
viðvíkjandi Islandi; einnig nokkuð af
dönskum, þýskum og frönskum fræði
ritum. F.ngin skáldrit eru þar á er-
lendum niálum en nokkur faigurfræðis
og bókmentasögu rit. — Islenzki
hlutinn er aftur á móti auðugur af
skáldritum.
Þetta er þó ekki allur bókakostur
okkar sem betur fer. Prestur eyjarinn
ar, séra Matthías Eggertsson, —
ibróðursonur Matth. Joch., — á safn
sem er alit að því helmingi stærra
og meiri hluti þess danskur, þýskur
og enskur, — nokkuð á frönsku. Er
þar mikið úrval skáldrita og margir
gimsteinar heimsbókmentanna, , —
en mest eru það þó “Classiskar”
ibókmentir; tilfinnanlega skortir t. d.
sum amerrsku skri f finsku-skáldín,
jafn góð og þau eru á sprettum, Jack
London, Frank Norris, Upton Sin-
envey, Elster, Nexö o. s. frv. —
Einnig hina Vn,,>ri Norðurllanda
snillinga, Aakjær, Bönnelycke, Wild-
envey, Elster, Nexö o. s. frv. —
Jafnvel er lítið til eftir sjálfan Ham-
sun.
Af gömlum timaritum erl. og innl.
er hér töluvert og síðast en ekki
síst annað stærsta skákritasafn á Is.
landi, gjöf próf. W. Fiskes.—Sann-
leikans vegna vil ég ekki draga dul
á, að erlendu ritin geta fáir notfært
sér, nema dönsku lítið eitt síðustu
tvö árin. Er það að þakka unglinga-
skóla sem haldinn hefir verið í eynni
undanfarna þrjá vetur.
Þér munuð spyrja eftir skáklist-
inni, ef þér hafið heyrt Grímseyjar
að nokkru getið. Sú var tiðin að
próf. Fiske, þessi heimskunni tafl_
maður og taflfræðingur, taldi Gríms
eyinga með allra fremstu skákmönn-
um þó víða væri leitað. — En árið
1928 er hægt að fara fljótlega yfir
sögu. — Þeir eru hættir.— Það
myndi þykja gegna tíðindum ef ein-
ihverjir hinna eldri taflmanna settust
með borðin á milli sín .............
....Þetta er um Grímsey.— Eg
bef viljandi hleypt fram hjá mér
skraufþurrum landfræðislýsingum.
Bréf eiga að vera í brotunrí — svo
njóta þau 9Ín bezt. - _ -
Engin myndi telja sig svikinn af
náttúrufegurðinni hér. — Fálbrotin
Og veturinn liður hægt en með
jöfnum hraða.
Þegar við opnum bæjardyrnar á
morgnana, og horfum yfir um sund-
ið, þar sem fjöll landsins, hálf sokk-
in í sjó stíga fram í kuldagrátt
dagsljósið, þá kemur það fyrir að
óljós þrá og eyrðarleysi grípur mann,
að minnsta kosti okkur sem eigi
hafa átt hér rætur frá öndverðu. —
Þrá eftir að skygnast inn á milli
fjallanna, sem virðast hafa laigt sam_
an dalina og harðlæst fjarðarmynn-
unum.— Þrá eftir nýjum andlitum,
nýjum kveðjum. Maður hefir á til-
finningunni að vera fangi; ekkert
hljóð berst að utan, þó finnur maður,
hinutnegin múrsins, hjörtu þúsund-
anna slá, raddir þúsundanna óma.
Það er hin kallandi “Voice of the
silence.” — En aðeins augna-
iblik. Morgunloftið hleypir í mann
ihrolli. “Man skutter sig” eins 00'
danskur “Vestenbro.dreng,” og hypj-
ar sig inn í glóðvol.ga baðstofuna;—
kveikir í pípunni,— teygir sigi upp
á hilluna og nær í Shakespeare, Zola,.
eða Wilde, eftir því hver er hendinni
næst. — — Og eftir nokkur augna-
blik er maður áhyggjulaus og rólegur
eins og indverskur yoga eða Arhat,.
— sá er öðlast hefir nirvana. - _ -
Grímsey þann 29. marz 1928.
Stcindór SigUrðsson.
Ath.—Lögbeng er heimiluð greinin ef
það æsikir þess.
* ¥ ¥
Heimskringla þakkar höfundi
hjartanleiga þessa fróðlegu og skemtí
lega rituðu grein, er fylgdi séríega
vingjarnlegu og velkomnu bréfi. —
Ritstj.
er hún, en að sama skapi stórfeld og
hátignarleg. Haf,— haf á alla vegu,
djúpblámi með grænni slikju, sem í
sífellu breytir blævarpi: —fjöllin,—
dökkar risamyndir í fjarska og skýja
skraut ofið t himinbláma hins ægilega
rúms.
Nægir þetta ekki? Þurfum vér
fullkomnari fegurðar til að fyllast
mikillæti yfir því að vera tiÞ— vera
ómælanlegt vald og máttur í allri
þessari fullkomnun.
“Are not tihe mountains, waves and
skies a part of me and my soul, as
I of them?’’ segir Byron ...... --....
HR. MÁLARI:
Tryggðu þér beztan árangur og notaðu
DUR-O-ZINC WHITE PASTE
Það er alveg skjallahvítt; og hylur framúrskarandi vel
Einnig selt fulllblandað til notkunar.
CONSOL SUPER GLOSS PAINT
Það eru langbeztu kaup á meðaldýru máli, fullblönduðu, sem
mönnum hafa nokkurntíma verið boðin.
Búið til hjá
THE NORTHERN PAINT CO. LTD., Winnipeg, Man.
Fæst hjá
PJETURSSONS HARDWARE COMPANY,
§
MacPherson’s
ALE
rrTHE BREW SUPREME”
Ef sent skal heim
þá símið Ölgerðinni
24 841
MacPherson’s Ale og
Bock Beer
McPherson Ale getití þér keypt á eftirtöldum Stœrri Söludeild-
um Vínsölunefndar Stjórnarinnar í Wlnnipeg:
McDERMOT AVE
FORT ST. STORE
HENIiY AVE. STORE
TACHE ST.t ST. BONNIFACE
MACPHEKSOlfíktY/iHG^
CASH AND CARRY
1 elnnnr e*a tveKTKja tjlfln umbaðnm.
•WINN IPEG
mo»*thcn2*proofj
***»»*’»» n
MACPHERSON
BREWING, LTD.
FURBY VIÐ NOTRE DAME
HGIÐ ÞÉR VINI A GAMLA LANDINU
ER VILJA KOMAST TIL CANADA?
SJE SVO, og langi yður til þess að hjálpa þeim
hingað til lands, þá komið að finna oss. Vér
önnumst allar nauðsynlegar frainkvæmdir.
ALLOWAY & CHAMPION, Rail Agents
UMBOÐSMENN ALLRA FARSKIPAFJELACÁ
««7 MAIST 8TREET, WINNIPEC SIMI 2« 861
EKa hver CANADIAIM NATIONAL «em er.
TEKIÐ Á MÓTI FARÞEGUM VIÐ LANDGÖNGU OG Á LEIÐ TIL ÁFANGASTAÐAR
FARBRÉF
FRAM OG
AFTUR TIL
allra staða
í veröldinni