Heimskringla - 16.05.1928, Síða 7

WINNIPEG 16. MAÍ 1928
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Nýrun hreinsa blófcið. I'egar þau
blla, safnast eitur fyrir og gigt, tauga-
Kigt, lenclaflog og margir at5rir sjúk-
úómar orsakast. GIN PILLS lag-
faera nýrun, svo þau leysa starf sitt,
og gefa þannig varanlegan bata.
60c askajan alstatSar.
134
kunnur læknir í Holte, skamt fyrir
utan Kaupmannahöfn. Hefði hún
vafalaust ,orðiS ein af helztu leik-
konunum í Reykjavák, eins og fleiri
dætur Indriöa, ef leiö hennar ungrar
hefSi ekki legiS burt þaSan, Nú
fékk hún aSgang meS föSur sínum
aS öllum hátíöarleiksýningunum í
Oslo, og stundum var hún einnig meS
í veizlunum.
Ibsens-háiíðahöldin
í Oslo og Bergen
Frh.
1 Oslo.
ÞaS var svalt í Oslo morguninn 14.
marz, en hreint og bjart veSur. Eg
gekk snemma út, og upp á Karl Jö-I
hanns götu. AuSséS var iþað strax,'
Frá tveimur af bJöðum í Oslo
komu menn til okkar til þess aö spyr-
jast frétta frá Islandi, ung stúiki
frá .bændaJbðaSínu “NjatíorneiV’ og
ungur maSur frá “Dagblaöinu.” Var
spurt um stjórnmál og atvinnumái,
eins og gengur, en þó mest um vin-
sældir Ibsens á Islandi, hvaS þar trrinn
hefSi veriS leikiS eftir hann, hvaS
þýtt af ritum hans, hvaS af þeim væri
mest IesiS, hverjir léku aSalpersón-
urnar í leikritum hans, hvaS nú yrSi
leikiö eftir hann á 100 ára afmælinu
o. s. frv. IndriSi fræddi dagfblaös-
manninn um allt þetta, en ég var svo
heppinn aö meðan stúlkan frá “Nat-
ionen” var hjá mér, kom FriSfinnur
GuSjónsson leikari í heimsókn til
min, svo ég gat þar sýnt henni einn
| af helztu Ibsensdeikurunum hjá okk.
I ur. Þótti henni þaS góBur fengur,
og skýröi FriSfinnur henni frá, hvaS
til stóð aS þaö yrSi gert um nokkur
'þeirra nú fyrir hátíöahöldin. Var
fjöldi áheyrenda á fyrirlestri Kohts
prófessors, en fátt af útlendu gest-
unum. Enda munu fæstir þeirra
skilja norsku.
Kl. 7 hófst sýningin á Brandi í
leikfiúsinu. Eg hef aldrei áSur séö
hann á leiksviSi, og þótti mér mikiS
variö í aS sjá hinn stórfengilega
ramma, sem viSburöirnir birtust þar
í. ÞaS var hátíSlegur blasr yfir öllu,
leiikhúsiS fullt af skrautbúnu fólki og ,, fíc. , ... , .... ... „ . .
3 hefði þjoð hans litt viljað sinna hon-
auSfundiS, að öllum þótti mikils um
vert þessa byrjun á hinum stórfengi-
legustu leiksýningum, sem farið
höföu fram á norsku leiksviSi. Leik.
urinn var á .undan liáfíSasöngur
Svendsens, og áSur en leikurinn hófst
las H. Christensen leikari upp for-
hefðu hlotiS aS vera geysimiklir,' ís, er þaö hélt 7. konsert sinn á þessu
trú hans á köllun sína afarsterk og
siköpunarg.'eSÍn óvenjuleg. þar sem
mótlæti og vanmet ekki hefSu bugaö
Ihann. Nú væri ástæSa til þess, þar
sem svo margir útlendir gestir væru
viöstaddir, aö þakka Evrópu fyrir
þær viStökur sem hún hefSi veitt
Ibsen, er vistin heima fyrir heföi
reynst honum óþolandi. Þvi mætti
ekki gleyma nú í veizlugiIeSinni, er
verk Ibsens væru orSin alþjóðaeign,
aS á bezta framsóknarskeiöi lifs han,
um. En svo hátt hefSi Ibsen haf.
iS land sitt í áfliti meöal menningar.
þjóöa heimsins, aö þjóSin fengi hon-
um þaö aldrei fulJþakkaS. En þökk-
um honum meS því, sagSi ræSumaS
ur, aS viS látum þaö aldrei spyrj-
ast, aS í landi Henriks Ibsens hafi
málskvæSi eftir Nils Vogt, sem í . , , „ „
, : menn gHeymt þvi, aS andlega hfiS er
leikskránni birtist jafnframt í fransk
Frúin spilaSi viö þetta tækifæri í
stærsta hljómleikasal Parísar, Grand
Salle Playel,” eingöngu verk eftir
Mozart. Dómarnir á þá leiS, aS frú.
in hafi unniö mikinn “sigur” meS
hljómleik sínum. Píanó leikur henn-
ar þótti fagur og kvenlega fínn og!
vakti miikla eftirtekt og aödáun á-
heyrendanna, sem áttu þarna yndis-
lega stund. A söngskránni var hún
kölluö íslenzkur píanóleikari og varö
hún okkur til sóma og landi voru og
vakti eftirtekt á þjóSerni voru. Eft.
irtekt mentaöra Parísarbúa hefir hún
vakiS á íslenzkri list, og ekki hefir
neinn listamaöur haldiö bestur iheiSri
Islands á lofti á músíksviöinu, síöan
Eggert Stefánsson söng hér tvisvar
1925. Jón Leifs var hér með konu
ri þýSingu. Eide lék Brand,
Aagot Didriksen Agnesi, H. Stormo-
en fógetann og Jólhanna Dýbwad
GerSi og sagSi eitt blaSiö í Oslo, aS
þeirn hefSi aldrei betur tekist. Ann-
ars mátti einnig heyra, aS ýmsum
iþótti Brandur nokkuS þitngur og al.
vöruþrunginn til þess að byrja á
honum leiksýningarnar. En
I1SK sinni og fóru þau hjónin héöan til
frú ,1,S fðSta 1 Þ-i6ÍSlifinu 1 Þvl Baden-Baden, en þar hafa þau bæki-
eru folgin hin dýrustu verömæti. Eg stög sina yinnur Jón þar mikig ag
hygg aS ein tilfinning sé nú ríkjand. tónsmígum 0? gerir mikig til ^ ag
hjá okkur öllum, norskum skáldum
og rithöfundum, sagöi ræSumaSur:
ViS finnum aS viö erum smáir. Viö
finnum til vanmáttar okkar gagn-
víöfrægja Island. Væntanlega gefst
Reykjavíkingum kostur á aS hlusta
á píanóleik frú Leifs. ÞaS er leitun
jafn sálargöfgandi list og píanó-
aö Henrik Ibsen var nú dagsins mað-! hann hefSi sýnt á leiiksviSi af fólki [ og áhrifamikiS. Uppi yfir
ur og dýrlingur borgarinnar, þvi
aS í fjölda rnörgum gluggum voru
niyndir af honum, stærri og smærri,
brjóstmyndir úr marmara eða gipsi,
vfi- 1
y 1 I deyföardvala. Ekkert er meira
ihofuS var þetta leikkveld stórfengi-1 fcreasandi og. hvetjandi fyrir þá, sem
vart jotunverki meistarans. En sú I, ., , t-. , • ,•
| leikur hennar er. — Danskt sendi.
tdfmning veldur ekki hugleysi eSa 1. , .
" ___ v , herrann var a hljomleikunum og osk-
aði frúnni til haminigju meS sigurinn
Ibsens, hver mest heföu veriö sótt
af leikritum hans o. s. frv.
15. marz, kl. 1 var opnuS Ibsens-
sýning í háskólabókasafninu, sem er
málverk, fceikningar t>g Ijósmyndijr, ! stór bygging inni á Drammensvegin-
og í ghiggum bóksalanna var ritverk- um. Yfirbó.cavörSur W. Mwlhe
um hans raðaS með list og prýSi opnaSi sýninguna meS ræSu og skýrði
kringum myndirnar. Blööin voru frá ýmsu bókfræSilegu um útgáfur
einnig full af ýmiskonar greinuni um verka Ibsens, sagöi aS norsk eintök
Ibsen og um hátíðarhöldin. Þetta af bókum Ibsens myndu vera um l/2
var fyrsti dagur Ibsensvikunnar. Ut- miljónir, en aHs myndu bækur hans
lendu boSsgestirnir voru þá flestir vera gefnar út í 9 miljónum eintaka.
komnir og var tekið á móti þeim á Hér birtist lítiS sýnishorn af þessu,
skrifstofu Ibsensnefndarinnar, í Og væri þaS takmark þessarar sýning
fundasal háskólans kL 12—3 unt dag. ar, aS ’leiSa fram ytri mynd af öllu
inn og þeim afhent þar öll nauS-! andilegu starfi H. Ibsens. BauS hann
innganginum til leikhússins vtr nafn
Ibsens í logarúnum, og niöri á þak-
stallinum brunnu stórir, logandi
fram sækja, en aS vita, aS á undan
hafi fariö menn, sem allt stóðust og
fullnægSu hinum fylstu kröfum........
I skáldskap og listum er H. Ibsen
kyndllar, er byrjaö var um kveldiS. Lamvizka Noregs. TiJ hans er hvatn
T lpiHinccolniim com oe rfA«* o.o< .
aS leita, þegar erfiSIeikarnir
og lét í ljós ósk um, aS hún færi til
Kaupmannahafnar og héldi þar
hljómleika.
og
I leikhússalnum, sem er stór
skrautlegur, prýddur Hkneskjuim og
málverkum, var þetta kveld fyrst
sýnt þar nýtt brjóstlíkneski af Ib.
ser, eftir Vigeland mj>ndhöggvara,
og lá lárviSarsveigur utn fótstallinn.
Þegar leiksýningunni var lokiS,
hófst veizla, sem norska rithöfunda.
fálagiS hélt á Hótel Grand, og var
útlendu gestunum boSiS þangað.
Sátu þá veizlu, að sögn, eitthvaS á
ingar
virðast óyfirstiíganlegir, og hvatning
in er í hans óþrjótandi vinnuvilja og
í hans óþreytandi þoIinmæSi. Og
Páll Sveittsson
til hans skyldi hver sá fara,
hugsar sér aS sleppa fram
erfiSleikunum og bjarga sér (
brellum og fúski. Bvggingameistar-1ms a siöustu 12 arum,
mentaskólakennari átti fimtugs-af-
mæli 9. þ.m. eins og getiö hefir veriS
í HíISunum. Þann dag íóp stjórn
Alliance Francaise á fund hans til
þess aS votta honum þakkir fyrir mik
með °g vel tmnið starf í þágu félags-
og tilkynti
sem
hjá
inn rnikli mun hláföarlaust
honum, aS slík aðferS dugi
verk hans sé dauöadæmt . . .
segja|honum jafnframt, aö félagiö heföi
ekki, | hjöriS hann heiöursfélaga — Membre
Mest d’honncur.
3. hundraS manns. Peter Egge rit-! af Þv*’ 86,11 fram kemur í bókment-
synleg°skjöl til þátttöku í hátíöahöld-! svo útlendu gestina velkomna meS ^ höíundur hélt fyrst stutta en fallega J unum °g 1 hinu andlega lífi, er tíma.
unum, aögöngumiSar aS leikhúsinu o. nokkrum orSum á ensku. Konung. j ræöu og bauS menn velkomna. Hann j bundiS. og það er ekkert niSr-
s- frv. SíSar um daginn var fundur ur og krónsprins voru þarna viö- (sag®‘ aö í NorSmönnum væri miki! j an<h- ÞaS er mikiS í þaö varið,
I Vísindafélaginu í Oslo og hinum staddir. Fvrir sýningunni gengust. ufÞra- ^fe® ÞV1 að landið væri ja6 Þ.ióna sínum tíma á heiöarlegan
útlendu visindamönnum boöið þang- HáskólabókasafniS, Gyldendals norsk stórt en fáment, væri þar viða ein- ^t og eftir beztu getu. En þaS
aS.
a bókaverzlun og þjóSleikhúsið.
Eg notaSi þennan dag til þess aS Sýning þessi var mjög fjölbreytt
skoöa mig um í Oslo. Þar er allt °g fróöleg. Þar voru bækur Ibsens
meö stórborgarsniöi, enda hefir nú 1 gönilum og nýjum útgáfum á ýms-1
bougin 250 þús. ibúa. Byggingar eru um málum, bréf frá honum frá ýms-
þar stórar og ásjálegar, margar úr unl tímum, óteljandi fjölda mynda
graníti, sem er dýrt í vinslu, en var.. afr honum á öUnm skeiðuim æfinnar,
anlegt mjög. HöfuSgatan er Karl myndir af fæðingarstaS hans og bú.
Jóhanns-gata. ViS enda hennar er [ stöðum hans á ýngri árum, þ. á. m.
hæö, og þar uppi stendur konungs- al herbergi hans, þegar hann var lyf-
höllin, en frarnan viS hana er stórt salasveinn í GrimstaS. Einnig var
Híkneski af Karli Jóhanni á hesti. þ'lr fjöldi skopmiynda af honum.
eru til verk, sem lifa lönigu lífi.
er því ekki svo varið um
ódauSflegu verk s bókmentunum,
Og
hin
aö
manalegt, og þetta skapaði útþrána.
En á fjöllum Noregs, í fjörðum, döl
um og skógum, væri Hka laðandi ró ’
og kyrö, sem ekki væri aö finna í Þau kefi okkur meira en sjálf sig?
hinum þéttbýlu sléttulöndum og ætti Þa^ er um Þau Hkt og hinar miklu
einnjg sitt) aödráttarafl. MaSurinn,1 kirkjur og musfceri víösvegar um
sem nú er minnst, átti mikiS viö þess heim, hver svo sem stíltegundin er,
að þaS fvlgja þeim einhver hughrif.
Þetta sama má segja -um stærstu
a þrá aS stríSa, sagði ræSumaður.
Þegar hann var heima, hafði hann
útþrá, en þegar hann var ytra, hafði verk fbsens. ÞaS er andi hans, sem
| hann heimþrá. Hverja nótt þeysti 7fir Þeim svífur, og hann er meiri en
j hugur hans frá sólskinsströndinni j verkin sjálf. Insta eöli hans er voild-
j'heim til snælandskofanna. En þessi u8'’r kjarkur og vo'dugt hugsýnj,
Björgulcg sending frá BreiSafirSi.
Mótonbáturinn Svanur, hlaðinn
nýfiskaðri lúðu, kom í gær frá Stykk
isbólmi (til matarbúöarinnar Hrímn-
ir, á horninu á Rlapparstíg og Njáls-
götu). Vógu surnar þessar lúSur um
130 kíló. Fallegri sendingu er sjald-
gæft aö sjá hér. Mun Hrímnir ætla
aS senda lúðu þessa á
London.
markað
Bcltisglítna á IsafirSi.
Kappgl.íma um VestfjarSabeltiS
fór fram á IsafirSi 31. marz. Þatt«
takendur voru 9, en einn þeirra, GuS-
mundur Jóhannesson úr Súganda-
firði, fatlaSist í fyrstu glímu sinni
og gekik úr leik. Sigurvegari varS
sá, er áöur hafði beltiS, Marínó
NorSkvist úr Bolungarvík.
ÞórSur Sveinsson,
geSveikralæknir á Kleppi, hefir
veriS sæmdur prófessorsnafnbót.
Þorleifur H. Bjarnason,
yfirkennari, hefir veriS
rektor Mentaskólans.
settur
. | þrá knýr tfl sloáldskapar, hugsjóna og 0o Þetta «r dýrasti arfurinn, sem hann
NeSan viS hæöina er háskólinn ööru- bæði úr norskum og erlendum blöö-
megin, en hinumegin leikhúsiö, sem um- Myndir úr leikritum hans wru'^ Hann varg heimsborgar! ihefir eftirlátiS okkur. Og viS höf-
er mikil °g veg’eg bygging. Yfir Þarna 1 miklu urvah, þ. e. leikgerfi heimsskál(] og hann ]ét stundum 1 um rétt til að ætla, aS hann glatist
aÖal dyrum þess stendur nafn Hol. Þeirra. sem fanS hofðu meS helztu|frá ^ övingjarnleg orS um þjós 'ekki Hjá þjóö okkar. Hann getur
og hlutverkin á ýmsum tímum, og bún- j ermsdýrktmma. En engin getur af.! »eiki« 1 bylgjum, þorriö og vaxiS,
^bengs, en nöfn þeirra Ibsens
Björnsons sitt til hvorrar hliöar. En mgar sumra ^ \oru einnig ^ sýndir. neitaS uppruna sínum, síst allra lista- [ en hann getur ekki horfið meS öllu.
framan viS leikhúsiö og nokkuS frá
Þrí standa Hkneski þeirra Ibsens og
HefSi þurft langan tíma til þess aö
skoða þessa merkiilegu sýningu ti'I
Björnsons, gerS af Sinding mynd-, hlítar, svo sem vert var, en hér var
böggvara. Ibsen er álútur og horf ;a«eins unl fljótt y-firlit aS ræSa i
ir til jaröar, í hneptum yfirfrakka, Þetta sinn, og ég hafSi ekki tíma
fara buxnaskálmar hans líkt 03 t'1 Þess a® koma þangaö aftur, þótt
^kneski Jónasar Hallgrímssonar í 111111 væri °Pin Þa (laKa. se,n ég dvaldi
Keykjavík. Björnson er háleitur og 1 Osl°-
reistur, í óhneptri slagkápu. Koma! K1 3 45 f]utti pr6fessor Ralvdan
einkenni þeirra beggja víst allve!
fram í þessum myndum. En hevra
n>...... . . ’ Brand Ibsens, fróðlegan og vel leiS.
mattu það 1 einni eSa tveunur ræöum,1 b
Forseti stórþingsins, Hambro, var
í veizlunni, og flutti rithöfundafél.
aginu kveöju frá ríkisstjórn og
1 maSurinn. Iibsen gat það ekki held-
ur. Mörg af ver.kum hans geta
ekki veriS (skrifuö af öSrum en NorS
manni, svo sem stórvirki þaS, sem
, sýnt hefir veriö á þessu kveldi, Þing1. en frú Barbara Ring, gömul
Brandur, og sama er aS segja um ' leikkona, gáfuS og mikiilsmetin, sem
I étur Gaut. En okkur NorSmönn. mun vera í stjóm ritíhöfundafélags-
unl þykir vænt uni aö greinamar á ins, svaraði. Dr. Harry Fett flutti
skáldstofni hans eru svo víöfeðmar, 'Svo ræSu til útlendu gestanna, og
Koht fyrirlestur á háskólanum um1 aö itndir þeim geta mæst allar menn-! nokkrir þeirra svöruSu meö stuttuni
ingarþjóðir jarðarinnar.
BauS
sem haldnar voru nú á Ibsens hátíS- beinandi til skilnings á skáldritinu. ^ hann svo alla velkomna, sem þarna
inni, aS NorSmenn eru ekki allir á_ [ SagSi hann að þaS heföi fyrst verið ^ mættust, frá ýmsum þjóðum, meS
n*gSir meS þetta líkneski af Ibsen. samiS sem frásagnarkvæði, en síöan
pótstallarnir undir líkneskjunum eru [ breytt í Rik. HefSi Iibsen ekki tek-
ekki heldur sem smekklegastir. Nokkr jst samning frásagnarkvæSa nema
einu sinni, þ. e. um Þorgeir í Vík.
H. Koht prófessor er landsmálsmaS •
ræSum. Sérstaka athygli vakti þaö
! aö Sophus Michaelis, formaSur rit-
af
aS
höfundafólagsins danska og eitt
helztu skáldum Dana, minnti á
u neSar við götuna stendur stórt
°g fallegt líkneski af Wergeland
skáldi. Skamt þarna frá er ríkis-
ÞinghúsiS, falleg bygging, og hinu-
megin Grand Hótel, sem oft er nefnt
ur og flutti fyrirlestra sína um Ibsen
alla hátíöardagana á landsmáli. Kom
1 skáldritum NorSmanna og mun áS-1 þaö fram í sumum ríkismálsblöSun-
ur hafa verið helzti samkomustaSur1 um a8 þeim féll þetta illa. Voru
nthöfunda þeirra; hafði Ibsen komiS 1
Þa
r daglega á síöari árum í Oslo, og
iðulega greinar í blöðunuim um mála.
•stríSiS, og ríkisstjórnin, eða kenslu-
altaf setiö á sama staS, í horni út j ,nlá,laráJherrann sérstaklega.fókk harS
a° götunni. 'Standa þarna við göt.
una nieS litlum millifoihim konungs-
höJIin, háskólin, leikhúsiö og þing-
húsiS svo að þar má vel kalla hjarta
^ngarinnar.
frtdriða félajia minum hltJtuíí^jst
Þenna dag sú mikla gleöi, aS dóttir
hans, fr6 Kára Bogason, kom til rnóts
V,Ö hann í O9I0, frá Danmörku. Hún
er gift Pétri lækni Bogasyni Pét-
Urssonar biskups, sem er nú nafn.
ar ákúrur fyrir þaS í stærsta blaSinu
í Oslo, aö sent haföi veriS út til
allra skóla skjal um Ibsenshátíða-
höildin á landsmáli. Hin stærri
iblöS í Oslo og Bergen eru öll á rík.
ismáli. En 6amt mun landsmálið
vinna meira og meira fylgi, enda er
því haldið fram af miklu kappi af
forvígismönnum þess. ÞaS er sagt,
aS dr. SigurSur Ibsen hafi bannað aö
snúa ritum föður síns á landsmál, er
þeini sameiginlegahug.aðiheiSra minn. Danir ættu nokkurt tilkall til Ibsens
irtgu Henrik I'bsen. — Peter Egge [ og nokkurn þátt í gengi hans; rit
er einn af helztu skáldsagnahöfund-1 hans heföu verið gefin út í Dan-
urn NorSmanna nú, maður á efri! mörku o. s. frv. Var dálítií ertni
Atti ég síSar stutt tal við 1 ulllnlælUnum og nokkur þytur í
heföi krin£ um ræöumann, meöan hann
I talaði, en endaði í gáska og ganini.
langaö að koma til Islands, og r, .v .. . ,.
0 | Samsætiö stoS yfir fram undir morg.
arum.
hann og sagöi hann að sig
lengi
baS mig aS bera hingað kveðju
un.
(Frh.)
Lögrétta.
iHátíöarræSuna hélt formaður rit.
höfundafó!agsin.s Ronald Fangen.
Hann kvaS rithöfundafélagiö stofnað
1893 og hefSi H. Ibsen þá bréflega
tilkynt, aS telja mætti sig einn af
istbfnendununi. Enginn efi væri á
því, aS hann heföi hugsað sér rit-
höfundafélagiö sem vörS andlegs
frelsis og víösýnis í landinu, enda Frú Annie Leifs, kona íslenzka
hefSi hann manna mest fervgiö að ^ tónskáldsins, og hljónisveitarstjórn-
kenna á vöntun þessa um eitt skeiS, andans Jóns Leifs, var gestur pfhil-
æfi sinnar. Andlegir kraftar hans ( harmonisika músíkfélaigisins hér í Par-
Frá Islandi.
Frú Annie Leifs.
Frá París er F. B. skrifaS:
Hitarnir koma!
Komið í veg fyrir óþœgindi af matarhæfi
á sumrin með því að nota
Geri/sn eydda
MJOLK
ÞaS nauSsynlegasta í meðferð ungbarna er: —,
að nota ekki ógerilsneydda mjólk, seSir
Dr. Abraham Jacobi,
Columbia University.
þó að gerilsneyðing mjólkur sé nauðsynleg á öllum tímum
árs, er hún nauðsytilegust um sumarmánuðina, þegar
þarf að viðhafa sérstaka varasemi með allt sem lýtur að
þessari aðalfæðu fjölskyldunnar — MJÓLKINNI.
Sumarkvilla og meltingaróreglu má koma í veg fyrir með
því að nota gerilsneydda
CITY MILK
Öll meðferð City Milk er háð eftirliti mjólkursérfræðings
okkar, sem lítur daglega eftir allri framleiðslu okkar, frá
því að hún kemur inn í hina nýtízku verksmiðju vora og
þar til að hún er afhent neytendum, alstaðar í Winnipeg
og nágrenni, hrein og gerilsneydd og í loftþéttum flösk-
um.
Verjist sumarkvillum með því að
drekka Gerilsneydda CITY MILK.
CITYDAIRYLtd.
“By Every Test the Very Best.”