Heimskringla - 08.08.1928, Síða 7

WINNIPEG 8. ÁGÚST 1928.
HEÍIV1SK.RINGLA
7. BLAÐSIÐA
atmm+ommm-om^-o-^m-o*
- Stofnaö 1882.
í
Löggilt 1914.
j D.D. Wood& Sons, Ltd.
VICTOR A. WOOD
Presádent
HOWARD WOOD
Treasurer
LIONEL, E. WOOD
Secretary
<Piltarnlr noni ölluna reyna aíí K»knast)
VERZLA MEÐ:
BYGGINGAREFNI — KOL og KOK
BÚA TIL OG SELJA:
SAND-LIME BRICK — CONCRETE TILE
SAND — MOL OG MULID GRJOT
GEFIÐ OSS TÆKIFÆRI
SÍMAR 87,308 — 87,309 — 87,300
Skrifstofa og vefksmiðja:
1038 Arlington Str. (milli Ross og Elgin) Winnipeg.

Á ferð og flugi
Eftir Snjólf Austmann.
t*ess hefir veriS- (gfeti'S í Heims-
kringlu fyrir nokkru, aS ég hafi
komiS til Winnipeg og dválið hér,
i þeirri von að mæta dóttur mnni,
M rs. Fokker. En þetta varð ekki.
Hinn 18. júní fékk ég símskeyti frá
henni í Los Angeles, að þau hjónin
vegna tímaleysis, gfeetu ekki komiS
til Winnipeg, en óski þess að ég og
Clara dóttir mín mæti þeim í Chi-
cago, og tiltók visst hótel, sem við
skyldum gista á.
Hinn 18. júní kl. 6 siðdegis fór-
um við héðan, og komum til Minn-
eapolis kl. 8 næsta morgun, stóðum
þar lítið við, en héldum til St. Paul.
Þar fórum við á aðra lest, sem köll-
uð er “Oriental Line,” og sögð sú
skraut'egasta í heimi hér. Lestin
er öll úr stáli og hin mesta dverga-
smiði; er það fullyrt að fólk meið-
ist 'ekki, þótt allt fari út af spor-
inu.
Strax og við komum suður fyrir
St. Paul, rann lestin í gegnum Wis-
consin til vinstri handar, en Miss-
issippif 1 jótið var til hægri. Aldrei hefi
ég séð eins ljótt land eins og þenn-
an part af Wisconsin. — Ekkert
nema hólar svo grýttir að gras óx
ekki nema i stöku stað. Skógar-
renglur, hálfdauðar, var að líta hvar-
vetna, en ekkert tré að gagni, þvi
gróðurmagn er ekki til. Einstaka
býli lítil og fátækleg, með kartöflu-
garð og hálfhoraðar kýr, þrjár eða
fjórar, gaf að líta þar sem bezt
var. Og þetta landslag hélst þar
til kl. 4 e. h. Þá fór að sjást
gróður að marki, hafra- og mais akr-
ar, all blómlegir, sömuleiðis naut og
svin í girðingum, en hvergi í þessu
ferðalagi mínu sá ég jörð eins frjó-
sama eins og í Vestur-Canada, og
ekkert líkt því; og ef ekki væri tíð-
arfarið eins hörmulegt og það er,
hefðum við eins gott land eins og
hver önnur þjóð.
Til Chicago komurn við kl. 7—8
um kveldið, og fórum á hótelið, sem
Helga min hafði tiltekið. Eftir að
við höfðum borðað kveldverð, fór-
um við að skoða borgina, þessa al-
ræmdu, “Sódóma/’ sem telur fleiri
morð á ári, en Bretland, að með
töldu Skotlandi. Þessa þrjá daga
sem við voruni þar voru fimm myrt-
ir. Og þar er það ljótasta fólk
sem ég hef séð. Allt kvenfólk er
þar hálf horað, og heldur víst að
það gangi betur út, ef það er mag-
urt. En fyrir mitt leyti vil ég
heldur að konan sé í feitara lagi, en
hálf horuð, og svo munu fleiri karl-
menn vera. Þó tekur út yfir þeg-
ar þessir 'hájlf horuðu vesalingar
smyrja sig alla i andliti, þvi það er
eins og þessi tilbúni roði tolli ekki
við horað skinn! En ef stúlkan er
i sæmilegum holdum, er öðru máli
að gegna, og þykir mér þá prýði að,
ef ekki er því meira borið i hörund-
ið.
Eftir að við Clara höfðum gengið
um hríð komum við að þar sem voru
nokkrar lyfjabúðir i röð, og fórum
við þar inn þvi Clara þurfti að
kaupa þar eitthvað. Fórum við nú
inn í þá búð sem næst okkur var,
og kom fram maður, velbúinn, og
heldur fríður sýnum, eftir þvi sem
menn eru í þeirri borg. Þegar hann
hafði reifað kaupið, rétti hann fram
böggulinn og sagði: “Sjötíu og fimm
cents.” Rétti þá Clara honum
eins dollar seðil. En eins og kunn-
ugt er hafa seðlar þessir mynd af
konungi vorum George. Lyfsalinn
tók nú seðilinn og horfði á um
stund, rétt eins og George væri glæpa
maður, en lyfsalinn spæari í þjófa-
leit. “Þú þarft ekki að horfa; það
gengur ekkert að George konungi,’’
sagði ég. “Svo þetta er George
Bretakonungur?” spurði náunginn,
og horfði fast í andlit mér. “Já,
það er hann, eða að minnsta kosti
myndin af honum.” Rétti hann nú
seðilinn til Clöru og sagði: “No
igood.” Hvað meinar þú? Er það
George konungur eða dollarinn sem
er “no good?”” spurði ég. “Mér
er nú alveg sama hvernig George
líður, og vil ekki gefa fimm cent
fyrir myndina af honum, en dollarinn
þinn er einkisvirði.” Eg reiddist
við mannfjandann og', sagði: “Það
er langt síðan að ég vissi að þið
Bandaríkjamenn eruð fáfróðir; en
ekki hefði ég trúað þvi, hefði ein-
hver sagt mér að þið hélduð að
Canada peninigar væru einskisvirði.
Við höfum í Manitoba meira gull en
þið hafið i öllum Bandaríkjunum,
og þú getur farið til --------. með
þennan böggul þinn. Blóðið sýður
í æðum mér þegar ég sé að þið hér
syðra lítið á okkur Canadamenn eíns
og skrælingja, og segið peninga vora
einskisvirði.’’
Clara tók nú fast í handlegginn á
mér og sagði: “Þú ert allt of bráð-
lyndur faðir sæll, og við skulum
koma út.”
Fórum við nú í næstu dyr, og
kom þar fram maður, vel búinn, sem
hinn fyrri, og sá ég strax að hann
var Gyðingur. Bað nú Clara um
sama hlutinn, og var hann, eins og
í hinni búðinni, 75c. Og Clara ot-
aði enn fram sama dollarnum.
Gyddi leit á dollarinn og brosti.
“Madam,” sagði hann, “Canadapen-
ingar ganga ekki í Chicago, nema
með afföllum.” Hváð viltu gefa
mér fyrir hann?” spurði Clara. “Ja,
það er nú hættuspil, en ég vil samt
gefa þér 75c fyrir hann, eða með
öðrum orðum, við séum jöfn ef þú
tekur böggulinn, en ég dalinn. Það
getur líka komið fyrir að ég geti
snuðað einhvern á honum, og þá fæ
ég 25c fyrir ekki neitt,” sagði Gyð-
ingurinn og brosti. “Þú ert gott
sport sagði ég, og ég skal þvf gefa
þér Yankee dollar. Hér er dollar
með mynd af Washington; við ætt-
um að geta fengið 100 cents fyrir
hann.” Gyðingurinn brosti og fékk
mér kvartinn til baka.
Bar nú lítið við, sem vert er aö
geta, nenia þess, að við fórum í
Lincoln Park þennan dag, sem við
vórum þar. Var margt að líta í
garðinum af ýmsu tagi, svo sem
fugla, fiska, apa af öllum tegundum
sem fundist hafa, og þurfti engann
vísindamann að sjá, að negrarnir,
sem þar voru, eru náskyldir öpun-
um, og af sama bergi brotnir.
Það vóru mörg hundruð eða þús-
und af fólki í garðinum, og heyrðist
varla annað talað en þýzka og Slaf-
nesku málin. Enda var fólkið Ijótt,
stórt og búlduleitt.
Við Clara vorum þarna þrjá sólar-
hringa, þvi, vegna óveðurs, varð
Fokker, með föruneyti sitt, að snúa
aftur, og dvelja í Salt Laké City I
tvo daga, því þau komu til baka í
sama flugfarinu sem bar þau vestur.
Þetta var ný gandreið sem ber 12
manns fyrir utan 2 stýrimenn. Mað-
urinn sem keypt hafði reiðina hét
Talbot og hann og kona hans fóru
í henni vestur á strönd, en komu nú
til baka og fóru ekki lengra en til
Chicago, því þar búa þau.
Anthony G. H. Fokker er fæddur
á eyjunni Java, fyrir 37 árum, í
Austur Indíum, þar sem Hollending-
ar eiga nýlendur, með meir en 40,
000,000 íbúa. Faðir hans ræktaði
þar kaffi í stórum stíl og varð mað-
ur vel fjáður. Atti hann tvö börn,
dreng og stúlku, og var stúlkan eldri,
og er gift kona í Hollandi.
Þegar “Tony” (svo er hann jafn-
an nefndur) var sex ára fjutti faðir
■hans alfarinn til Hollands, og gekk
Tony þar á skóla, og sömuleiðis á
Frakklandi, og Englandi. En
snemma bar á því að það var meira
við hans hæfi að fást við vélasmíði
og uppfvndingar, en rýna í bækur
þær, er ekkert flytja nemendum til
ágætis annað en forn tungumál. Um
þetta leyti var það sem Bleriot hinn
franski flaug í vél sinni yfir Ermar
sund, og voru nú margir farnir að
sjá það, að hægt myndi vera að
framleiða vélar sem yrðu bæSi til
gagns og gamans.
Fór nú “Tony” til Frakklands,
til að skoða vélina sem flogið var í,
og var hann þá barn að aldri. Þegar
hann var 13 ára leyfði faðir hans
honum áð reisa smiðju fyrir aftan
hús það er karl bjó í, og allar stund-
ir sem hann var ekki á skóla, var
hann að gera uppdrætti af flugvél,
því dráttlist er eitt af því sem þarf
hagar hendur. Og þá, er hann
hafði gert uppdrátt af loftfari, með
einu *"þaki,” fór hann að fást við
að smiða verkfæri, sem hann gæti
notað við smiðarnar. Þegar hann
var 16 ára gat hann fyrst flogið, og
á ég mynd af þeirri vél. Og skyldi
enginn ímynda sér að slíkt hrip
gæti flogið. En hann var að end-
urbæta smíðið ár frá ári, og 1913
var vél hans sú bezta í heimi, og er
það enn í dag. Hann sagði mér
að hann hefðj mikið fleiri pantanir
en hann gæti sinnt.
Tryggva-rímur
(Frh.)
Lá ég svefns í ljúfum dvala—
leit til Huldu inn,
og til fjarra Ægis-sala
anda tók hún minn.
Sá ég undur Ægis-djúpa,
öll við töfra ljós;
Þar af gulli daggir drjúpa
dagsins móti ós.
Þar við hilling hugsjónanna
heilög Eden rís;
fyrrum sökt frá sjónum manna,
sælu Paradis.
Æjgir sat á gullstól glæsti
grænum skreyttur hjúp;
fagur töfra logi læsti
lofðungs hallar djúp.
Fagurt var i víðri höllu,
veldis-svipinn bar.
Geislar stóðu’ á allt af öllu,
allt því gullið var.
Fyrir utan öðlings gættir,
úði hvala þröng;
hákarlar og voða vættir
vörðu hallar göng.
Dönsuðu Ægis dætur prúðar
dátt um hallar sal,
glit-skær feldur elds og úðar
ítran skapnað fal.
Heyrði’ ég þrumu hljóma gjalla
hátt um víðan sal,
Tryggva sá ég svipinn snjalla
svnda inn á hval.
Lyftust faldar létt i skyndi
Ijúfra mevja þá,
holdsins fegnrð — hjartans yndi
hetjan fríða sá.
, Gestinn Ægir glæstan kendi—
| gefst því virðing mest—
þar við sína hægri hendi
^ hcf i sæti bezt.
t Drúptu höfði ljúft í lotning
, liðar Ægis þá;
hnísan bæði og- hafsins drotning
horfðu manninn á.
k
I Veifar Ægir hraustum höndum—
j hóf svo gestsins skál;
| eins og brim við Islands strendur
I öðlings hljómar mál.
I 'Hollandi t^efir hann stærsta
verkstæðið, og vinna þar 700—800
m&nns. I Bandaríjkjunum hefir
hann 3, og eru 2 í New] Jersey, en
eitt í West Virginnia, og vinna 6—
7 hundruð manns í þeim. I Los
Angeles og Winnipeg sagði hann
mér að hann hefði í hug að setja upp
smiðjur áður en langt um líður.
Hér er félag sem kallað er “The
Western Canada Airwtiys” og flytur
þunga vöru norður að Hudsonflóa
og námur, bæði i Norður Manitoba
og Ontario.
(Frh.)
“Þig hefir Dofri heilum höndum—
hingað til mín seitt,
leyst svo verði’ úr beiskju böndum
barn mitt kærsta eitt.
Fjallkonan hjá ís og eldi
öld í nauðung dval.
Hrímnir fyr til hennar feldi
hug og til sín stal.
Henni þúsund ára aldur
örlög hafa þjáð.
Hrímnis því við glæpa galdur
gefðu heilla ráð.
*Aður höfðu allar vélar verið
byggðar með tveimur, —kvoru upp
af öðru.
Þú sem oft úr fári flestu
fannst þá réttu átt,
njóttu þinna bragða beztu
brjóttu þussanns mátt.”
á að eignast Kæliskáp,
gerðan upp, og jafngóðan
sem nýjan, með miklum
sparnaði, — $10 og þar
yfir, meðan upplagið
hrekkur. Allar stærð-
ARCTIC
ICEsFUEL CQ.LTD.
439 P0RTAGE AVE.
Opposite Hudsons BayC
PHONE
42321
Tryggvi af skapi undra æstu,
orðum haga vann:
“Ungur fyr ég eirði fæstu
ofraun sjaldan fann.
Flér og þar á Heimskringlunni
Hildar framdi’ ég leik
Iíkt og Ófiinn kveða kunni
kvæði, sjaldan veik.
Oft ég magran málstað rarði,
matinn vel af þjóð—
Þegar ég á Bergi barði
á bre'iðri Heljar-slóð.
Voröld allra verstu drauma,
var mér hvumleið þá,
því í Giallar gleymsku strauma
götu henni’ ég sá.
Kvað ég drauga og djöfla niður,
djarft var oft mitt spaug —
sá ég gegnum galdra iður—
gull ég sótti í haug.
Arma ’um Stepháns ljóð ég lagði
Iikt og octopus.
Sleipni hleypti’ að Braga bragði
betur Pegasus.
Asta var mér liúft að leita—
lund mín oft var hress—
Vafurlcgann heljar heita
híeypti ég vegna þess.
Oft á mínum Utgarðs-ferðum—
öfund Þórs ég ber—
EIIi gömlit’ hrumum herðum
hefi’ ég undir mér.
Skal því nýiar dáðir drýgja,
djarft á Hrtmnis slóð;
skal nú hetiu hendur vígja
hrrmþussanna blóð.
Miðgarðsorntinn mttn ég taka
mikinn fyrir plóg;
Fjallkonunni öklnu aka
undan Hríntnis kló.”
* * *
Draumsjón endar — Huldu hylling
hafið felur brátt.—
Sé ég morgun-sólar-gylling
sveipa austrið blátt.
Pálmi.
Bréf
Hecla P. O.,
20-7-28.
Herra Sigfús Halldórs frá Höfnum!
Þó ég ekki eigi heima á Þórðar-
höfða, þá dirfist ég til þess að senda,
þér nokkrar línur, því þó gamlaður
gerist þá- brestur mig ekki þor til
hinnar oftnefndu heimfierðar, því
ég á víst að verða með þeim, sem
betur hefur.
Mikil hetja er Jóhannes Pálsson
á ritvellinum, að vaða svona ber-
skjaldaður mót'i nítján Berserkja-
nefndinni og er óvíst hvað af hlýzt,
máske beinbrot eða bani.
Ekki hefir Heimskrinyla getið
um hvernig ykkur þrímenningunum
gekk að opna skilning fólks á list
Björgvins, og mætti margt ónterki-
tegra í blað setja. Það kentur von-
andi, þegar heimferðarmálið er út-
rætt. Mér hefir orðið tafsamt á
Mikley, og gæti ég haldið á að gera
hér lengri dvöl ef vildi, — býst samt
við að halda braðum héðan, og kem
ég þá við á þeirri kringlóttu.
I nítján bersjerkjanefndinni,
nóg er þar til af hefndinni,
en allt heldur minna af efndinni.
Hingað var sendur fleigur þeirra
sjálfboðnu, til undirskriftar — var
boðinn til undirskriftar á fundi sem
haldinn var fyrir sjúkan mann.
Undirskriftir fengust þó nokkrar, og
var það ekki mér að þakka, því ég
gerði það lítið ég gat til að spilla
því, enda þó ég viti að þetta heim-
ferðamái er löngu orðið þjóðflokki
vorum til óafmáanlegrar skammar i
bráð og lengd.
Annars er það ein þessi vind-
höggvaspeki, þessar undirskriftir á
aðra hlið, því þeir, sem ekki heim
fara, finnst mér ekki koma það
við.
Svo flöggum með fölskum vind og
lit,
þvi fáir hérna græða meira vit,
við getum ei um manndóm af oss
máðann,
enn meira virðum dalinn lau*gu
þráðann.
Svo þynnist mælgin þegar liður frá,
hér þvnnist út það góða er sérhver á,
svo tittum við með titlum upp í
skörðin
og trevstum því hún sýnist vestan
hjörðin.
%
Þá flækjast héðan flokkar smáir
tveir,
uni frelsið breska veit ég ,guma
þeir
bi lært hér hafi að lúðra eins og
hundur
þar lýðfrjáls hugsun.öll er tætt í
sundur.
Og þetta er þá gróðinn granni minn
sem gafst hér fyrir vestur flutning
þinn;
það hrósar litt þó hafir fögur klæði,
ef hjá þér tapast dýrust andleg
gæði.
Ekki er ég að senda þér þetta sem
neina andlega fyrirmynd, heldur sem
kunningja-rabb, og veit ég þú tekur
viljann fyrir verkið. Eitt er ég
viss um, að ef ég ætti Þórðarhöfða
í Skagafirði, þá byði ég þér hann til
ábúðar í næstu fardögum. Sannast
að segja sé ég eftir þér, jafn völd-
um dreng sem sáðmanni í þennan
ófrjóa þjóðernis-akur Vestur-Islend-
inga, af þeirri einföldu ástæðu að
það ærlegt sem upp úr honum grær
verður öðrum eigi náð, líkt og
fundur þesa lands.
Fátt hér í fréttum að segja af
ferðalagi mínu, og ljóðaupplestri, og
held ég að flestum fátt um finnist.
Geng ég ekki að því gruflandi því
ég flækist ekki alfara leiðir í skoð-
unum; þyki of bersögull og and-
stæður stjórn og Itrúmálum, því nú
er allt svoleiðis brúkað til auðs og
metorða, og gef ég lítið fyrir varn-
ing þann.
Bilaðist ég á bókstafs trú,
brást það upplaginu;
Ekki er betri aðferð sú,
innst hjá guðleysinu.
Marga ei brestur mælgina,
mentaða Islands sonu;
Hafa þeir löngum hræsnina
haft að fylgikonu.
Alla daga æfi þína
undu bezt á sannleiks vegi;
Megi lærdóms ljós þitt skína
lýðum þeim, sem rata eigi.
Meðan ertu á vestur vegum
vertu skæður þeim sem ljúga;
öllum ösnum tauma tregum,
tamninguna gerðu bljúga.
Ef að þú sérð einhvern skrattann
ana sléttar króka leiðír;
haltu sjálfur 'beint á brattann
brekkan allri leti eyðir.
Alla daga, Islendingur,
að þér lifið kröftum safni;
Öskar og biður Bragyrðingur, '
bæn þá flyt í sannleiks nafni.
Sigurður Jóhannsson.
Kaupið
HEIMSKRINGLU