Heimskringla - 05.09.1928, Qupperneq 6

WINNIPEG 5. SEPT. 1928.
HEI'MSKRINGLA
WINNIPEG 29. ÁGÚST 1928
hellrarnir.
Séra Magnús J. Skaptason, þýddi.
En þessi rökfærsla mín var með öllu ó-
nóg til þess að hrinda vonleysinu úr huga
hans, en ég held þegar tímar liðu hafi hún
haft meiri áhrif á hann, því að hann virtist
vera búinn að ná sér þegar við komum til
Parísarborgar. En þetta hafði þau áhrif á
mig, því að ég gerði mér það að reglu, að tala
aldrei um þessa gömlu tíma ef ég gat komist
hjá því, og þegar Wardrop og Marzida komu
til Parísar þá varaði ég þau við því. En
fullum sex mánuðum seinna, er ég var gestur
hjá Wardrop og konu hans, þá kom Páll
Morgano þar inn sem gestur, og virtist þá
vera hinn sami Páll Morgano, sem við höfð-
um áður þekt.
“Undarlegt! Ótrúlegt!” sagði hann og
baðaði höndunum út í loftið. Nú get ég
vonað aftur, því ég er orðinn ríkur. — Nógu
ríkur til þess að fara aðra ferðina aftur, hve-
nær sem það er mögulegt og óhult.”
“Þú vissir það, að þú gazt fengið alla
þá peninga alla þá peninga sem þig vantaði,
hvenær sem þú hefðir komið eftir þeim, og ég
hef, hvað eftir annað, reynt að skifta með þér
eigum mínum til helminga, ef-að þú hefðir
viljað þiggja það, því að ég á þær þér að
þakka.” ^
“Nei, Hinrik minn, það hefði aldrei dug-
að,” sagði hann. “Eg gat ekki þegið það.
Heldri maður má ekki þiggja peninga að
gjöf. Og ég er þó Páll Morgano. En nú
er ég ríkur orðinn. Feykilega ríkur, og það
áður en ég vissi af því.”
“Viltu þá segja okkur frá því hvernig þú
ailt í einu ert orðinn ríkur, því að við verð-
um eins lukkuleg yfir því, eins og þú sjálfur.”
“Það gekk nú svona til,” sagði læknirinn
og néri saman höndunum. “Það var lengi
nokkuð, þarna vestra, sem ég var í vanda
út af rúnaletri á töflum í höfði líkneskjunnar,
og hef ég verið að reyna að finna það út. En
þá var það loksins, dag einn, að ég fann í
höfði myndarinnar klóklega falið hólf á bak
við töflur þær, sem vakið höfðu forvitni rnína.
Voru í hólfi þessu, að því er virist, steinar
þrír, kantaðir, og nærri því gagnsæir, og
leizt mér vel á þá, og hafði þá fyrir pappírs-
vigt. En nóttina sem ég flúði þá féll mér
illa að skilja við herbergi þetta, sem svo lengi
hafði verið lestrarstofa mín, — skilja við það
í seinasta sinni, og hafa ekkert til minningar
um það, og leit ég þá í kringum mig og sá
ég þá þessa þrjá steina sem ég hafði notað
til þess að leggja ofan á pappírsblöð og greip
þá í flýtir og stakk þeim ofan í vasa minn.”
“Eg ætlaði nú að fara að spyrja hann
spurningu, en hann lyfti upp hend»nni til þess
að hindra mig frá því. Hélt ég að hann ætl-
aði að lesa yfir mér eitt eða annað um Maya-
trúfræði, en því fór nú betur, að hann gerði
það ekki.
“Á d’Argent stræti lifir einn af mínum
gömlu vinum. Hefir hann dálitla búðarholu
og slípar steina. Hann safnar þeim allstaðar
að, og pólerar þá og geymir þá í herbergjum
sínum, og — hann hefir verið mér hinn bezti
drengur. Þegar ég í fyrri daga vissi ekki
hvar ég ætti að fá að éta, þá hjálpaði hann
mér oftlega, og svo hugsaði ég mér að ég
skyldi nú gefa honum þessa steina. Eg fór
því með einn þeirra til hans. En þegar ég
kom til hans varð ég forviða nokkuð. Hann
tók við steininum, virti hann fyrir sér, fékk
sér stækkunargler og horfði á steininn litla
stund. Snéri sér svo að mér og tók í kápu-
lafið mitt og dró mig með sér úr prívat her-
bergjum sínum þó að þar hefði ég ætlað að
spila við hann um kveídið piquet. Fór
hann svo niður í verkstofu sína, og vigtaði
steininn. Tók sér þar önnur gleraugu og fór
að horfa á hann aftur og prófaði hann með
vissri þjöl, en svo lauk því þannig að hann
fór að dansa um gólfið, sem vitlaus maður.
en pappírvigtin, sem ég hafði gefið honum
var demant, sem var nærri því eins stór eins
og kalkúnsekk.
Það var nærri því hlægilegt að sjá það
hvernig við beygðum okkur allir áfram og
drukkum í okkur orð litla vísindamannsins,
sem sat þarna brosandi og sigrihrósandi; að
heyra upphrópin hjá okkur; og taka eftir því,
hvernig við færðum okkur nær honum til þess
að missa ekki af neinu því sem hann sagði.
“Þetta er áreiðanlegt; ég get fullvissað
ykkur um það,” sagði læknirinn. “Og vinur
minn vildi ekki taka steininn að gjöf, þó að
ég væri harður á því. En hann vildi slípa
stein þenna. Og þegar ég sagði honum að
ég hefði tvo aðra steina, og hann gæti átt
þenna stein, þá vildi hann ekki þiggja stein
inn en vildi slípa þá alla. Er það ekki undar-
legt og óskiljanlegt, að sumir menn skuli vera
þannig gerðir. Og hvað mig snertir, þá get
ég aldrei skilið í því.”
“En monsier Clergerau var vinur minn
og deildi æfinlega mat sínum milli okkar þeg-
ar ég var hungraður, og ég varð nú að láta
undan honum, og láta það vera eins og hon-
um líkaði bezt. Hann hefir nú lengi verið
að vinna að steinum þessum og ekki hugsað
um annað.”
Læknirinn starði nú á teppið, og hafði ég
verið að horfa á hann, en ruglaðist er ég
leit við og sá Marzidu skjótlega leggja hönd
sína í lófa Wardrops, en hann snéri höfðinu
til hennar. Og svo lokaðist hönd hans yfir
hönd hennar — en ég leit í aðra átt, rétt eins
og ég hefði verið að troða mér inn í einhvem
helgidóm, þar sem ég væri framandi gestur.
En þá kallaði rödd læknisins til mín og
heimti mig til jarðarinnar aftur, sem ég skríð
á.
Eg lét hann ráða því öllu, því þó ég sé
nokkuð fær í viðskiftum þá hélt ég að honum
myndi líka það betur að ég léti hann selja
verk sitt, án þess að fá leiðbeiningu frá mér.
Hann stansaði nú og dró úr vasa sínum
kveldblaðiö, óhreint og illa brotið, og hélt
því fyrir augum okkar, og sá ég þar standa
með svörtu letri þessi orð: “Frábærir dem-
antar. Hinir sjaidgæfustu gimsteinar sem
menn þekkja. Alveg óviðjafnanlegir allir
þrír. Alveg gallalausir. Seldir af lítt þekt-
um gimsteinasala, krúnunni fyrir fimm milj-
ónir franca,”
Við vorum þrír í herberginu þarna á
þessari stundu, og ég efast ekki um það, að
við vorum allir í hæsta máta ánægðir og lukku
legir. Það var eins og við allir værum allt í
einu orðnir skyndilega ríkir.
“En veiztu það,” sagði læknirinn; “Eg
vildi láta gimsteinasalann taka helming fjárs-
ins, en ég gat ekki fengið hann til þess. Hann
vildi aðeins taka við 25,000 frönkum til þess
að hressa upp á búðina sína. En loksins gat
ég þó komið því svo fyrir, að ég lagði miljón
franca á banka fyrir hann, og bjó svo um að
enginn gæti brúkað þá nema hann, og verður
þá Clergerau nauðbeygður til þess að brúka
þá.”
Nú brosti hann, varð svo alvarlegur, og
sagði:
“En ég sakna þó pappírsvigtanna minna.’
En nú er sagan nærri búin, og er þó eft-
ir að minnast eins.
Einu sinni sátum við Wardrop tveir einir
í höllinni hans í Touraine. Hann er þar
sumarmánuðina með konu sinni og syni. Við
sátum þar úti um kveldið í tunglsljósinu og
drukkum kalda drykki til að svala okkur, og
fórum þá að minnast á liðna daga.
“En veiztu það,” sagði Wardrop, og
blés frá sér reykjarmekki, “að það er eitt atr-
iði í allri þessari reynslu minni, sem einlægt
verður mér leyndardómur.”
“Við hvað áttu,” spurði ég?
“Eg á við þá þrjá pilta — Azani, Pozocan
og Zujil. Þeir fundust dauðir í húsi yfir-
mannsins, en hvernig heldur þú að þeir hafi
dáið?”
Beni Hassan hafði, að vanda, verið að
fylla glösin okkar, og kom hann þá til okkar
og sagði á hinni þýðu og mjúku Arabatungu:
“Saudatak (herrar mínirý, þessir þrír
trúleysingjar höfðu ætlað sér að laumast inn
í hús hans hátignar Manco, og myrða yður.
En ég var svarinn til þjónustu þinnar, bæði í
þessu og öðru lífi, og ég heyrði launskraf
þeirra, því að þeir töluðu á spanskri tungu,
til þess að þjónamir, sem töluðu Mayatungu,
skyldu ekki skilja hvað þeir segðu.”
Wardrop og ég fórum nú að hlusta, en
þjónninn hélt nú áfram.
“Eg læddist því,” herrar mínir, sagði
Benny, “í gegnum dymar, sem ég hafði fund-
ið daginn áður, og kom að þeim sofandi, og
setti snöru um hálsinn á þeim öllum, og sendi
þá út í hin yztu myrkur, þar sem þeir áttu
heima. Þeir hafa farið til spámannsins Ico-
pan, en ég vildi ekki láta þá fara þangað ó-
kenda, og svo setti ég með blýant merki á enni
þeirra allra, merki trúar þeirrar, sem þeir
gengu undir. Meðan þeir lifðu voru þeir
óvinir mínir, en þó gerði ég allt sem ég gat
til þess að hjálpa þeim til þeirra eigin sælu-
staðar. Eg drap þá þar alla. —
ENDIR.
HÚSIÐ á ströndinni
“Nú, hvað segir umboðsmaðurinh?”
spurði frú Denton; “getum við fengið að
kaupa húsið. Eg er svo skotin í því að ég
hætti ekki fyr en ég get búið þar um mig
fyrir ókomna æfidaga.”
Denton hló um leið og hann ypti öxlum
og svaraði:
“Já, góða, við getum fengið að kaupa
það eða leigja, hvort sem við viljum. Leigan
er lág, og það er söluupphæðin líka. Það
er mikið ódýrara en lélegi litli kofinn sem við
leigðum síðastliðin vetur. Spursmálið er
ekki hvort við getum fengið það, heldur hvort
við viljum hafa það.”
“Hvað meinar þú með þessu?’ spurði
frú Denton áköf. Hún hafði eytt heilli viku
til að leita að húsi, og var orðin óánægð.
“Við viljum það auðvitað. Hvers vegna
ættu,m við ekki að vilja það? Góði maðurinn
minn, ég hefi margoft sagt þér, að það er ein-
mitt eins og við viljum að það sé. Hvers
vegna ertu svo dulur viðvíkjandi þessu húsi?”
“Það er alment álitið að þar sé drauga-
gangur.”
“Draugagangur? En það rugl.”
“Alveg það sem ég sagði við umlboðs-
manninn. Hann hló líka sjálfur að þessarí
munnmælgi. En samt sagði hann mér að
það væri óhrekjandi sannleikur, að þar væri
einhver svipur, að það hefði alloftast staðið
tómt. Eigendurnir hafa sagt umboðsmann-
inum að hann skyldi aldrei dylja þetta. Þó
að reynt hafi verið að komast eftir því af
hverju draugagangurinn stafaði, Hefir engum
tekist að fá vissu um það ennþá.”
Frúin horfði undrandi á mann sinn.
“Fyrst að svona e r ástatt þá er ómögu-
legt fyrir okkur að nota það. Ekki af því ég
trúi þessu, eða sé hrædd, en þegar þjónamir
heyra minst á þetta, þá þjóta þeir undireins í
burtu.”
“Draugagangur,” sagði Nora Hilton;
“það er aðeins ímyndun.”
Nora var yngsta systir frú Denton, og
miklu kjarkmeiri en hún, mjög lagleg, sjálf
stæð og góð.
“Draugagangur,” endurtók hún háðs-
lega. “Nei, Nelly,” sagði hún við systur
sína, “maður má ætla að þú hafir alist upp á
miðöldunum.”
“Mér dettur ekki í hug að trúa þessu
Nora, en þegar þú hefir eignast heimili, þá
muntu reyna hvernig vinnufólkið er,” svaraði
frúin.
“Nú, það er auvðelt að komast eftir
sannleikanum. Eg vil sjálf fara til hússins
og tala við drauginn,” sagði hún ákveðin.
“Þetta mátt þú ekki gera,” sagði Denton
alvarlegur.
“Nei, Nora,” vertu svo góð að gera ekki
slíkar tilraunir,” bað Dick Marston. “Það
er óhugsanlegt fyrir þig að ganga um kring,
með hár, sem hefir orðið hvítt á einni nóttu.”
“Vertu ekki heimskur Dick!” sagð'i Nora.
“Draugarnir eru aðeins ímyndun. Við erum
auk þessa ekki gift ennþá, og ef að ég verð
að hlýða þér eftir brúðkaupið, þá er ekki nema
sennilegt að þú hlýðir mér þangað til sá
helgisiður er afstaðinn” Hún hneigði sig
glettilega fyrir honum.
1 “í sannleika sagt, Nora,” sagði mágur
hennar, “þú mátt alls ekki gera slíka tilraun.
Eg er samþykkur skoðunum þínum, en það
er líklega einhver sem vill halda húsinu tómu
sér til hagsmuna, og hann getur verið hættu-
legri en hundrað draugar.”
Frú Denton hafði athugað andlit Noru,
og breytti því umtalsefninu undireins.
Enginn tók eftir því að Nora veitti lykl-
um hússins athygli, sem nú voru í geymslu
Dentons.
Hún þekkti húsið vel, þar eð daginn áð-
ur hafði hún dvalið þar ásamt systur sinni í
tvær eða þrjár stundir til að skoða það.
Um leið og hún gekk til heribergis síns,
gat hún náð lyklunum. Hún hafði fataskifti
og tíndi saman kertin, sem þar voru.
Þegar hún ætlaði að fara, starði hún
augnablik á skrifborðið sitt.
“Já, það er bezt,” sagði hún við sjálfa
sig, og gekk að skrifborðinu, opnaði þar
skúffu og tók upp úr henni skammbyssu, sem
Dick hafði gefið henni.
Hún lét hana ásamt nokkrum skot-
hylkjum í kjólvasann.
Enginn tók eftir burtför hennar.
Svo gekk hún hávaðalaust ofan stigarín.
Kveld þetta var stjörnubjart, dálítið kalt,
en hinn röski gangur hennar gerði henni
gott.
Það tók hana kringum tuttugu og fimm
mínútur að komast til hússins.
Húsið var gamalt en stórt. Trappa lá
upp að útidyrunum. Lítill garður var á milli
hússins og götunnar, umkringdur háum múr-
steinavegg með grindarhurð úr jámi.
Nora Hilton gekk inn um hliðið, upp
tröppurnar að dyrunum og opnaði þær.
Dálítill hryllingur fór um hana, þegar liún
sté yfir þröskuldinn.
En hún var kjarkgóð og skynsöm stúlka,
sem forðaðist alla hræðslu.
Hún gekk inn, lokaði dyrunum á eftir
sér, kveikti ljós, og hélt áfram eftir gangin-
um.
Bergmálið af fótataki hennar ómaði um
allt húsið, og margfaldaðist hálf ógeðslega.
Hún hafði ákveðið hvar hún ætlaði að
vera yfir nóttina. Hún muiidi eftir mjög ^
þægilegum stól, sem stóð í fremstu dagstof-
unni, með bækurnar sem hún tók með sér, og
ljósið, bjóst hún við að eiga *þar rólega nótt.
Dagstofuhurðin var gömul og stirð, svo
henni gekk illa að opna hana, en loks flaug
hún upp með óþægilegum hávaða, og loft-
straumurinn hafði næstum slökkt Ijósið.
Henni varð bylt við þetta hvorttveggja,
en lokaði samt dyrunum á eftir sér.
Fjóra Ijósastjaka fann hún þar; tvo lét
hún á arinhilluna og tvo á litla borðið hjá
stólnum, sem hún ætlaði að sitja á.
Herbergið var stórt og hátt undir þak
með fáum húsmunum, í samanburði við hin
herbergin.
Hún settist á stólinn og byrjaði að lesa,
Þegar hálf stund var liðin fór henni að leið-
ast, hún leit á úrið, sem var aðeins hálf eitt.
Hrollur fór um hana, og hún reyndi aftur
að fara að lesa, en henni gekk illa að festa
hugann við prentuðu blaðsíðumar, og að síð-
ustu var henni það ómögulegt, og þrátt fyrir
hið ákveðna áform, að vera skynsöm, var all-
ur hugur hennar bundinn við að hlusta eftir
hinu minnsta hljóði, og að horfa rannsakandi
í kringum sig, hvort allt væri eins og þegar
hún kom inn.
Þessi mikla æsing, sem reyndi allmikið
á taugar hennar fór að lama hana. Hún
fann að það myndi vera sér þægilegt að fá
einhverja umbreytingu. Þessi míkla kyrð
eyðilagði kjark hennar og kraftá.
Loks stóð hún upp og flutti borð og stól
að einum glugganum, þaðan sem hún gat
séð um alla stofuna.
Hávaðinn sem þetta orsakaði, gerði hana
rólegri og sterkari.
En þegar kyrðin kom aftur varð hún á
ný kvíðandi og hrædd.
Ef hún hefði nú getað staðið upp og far-
ið út, þá hefði hún gert það, en hún vogaði
ekki að ganga fram í stóra og dimma dyra-
ganginn.
Svo kveljandi var kyrðin, að hún þorði
naumast að draga andann.
Hún leit aftur á úrið sem nú var tvö.
Hún tók upp skammbyssuna, lét skothylkin í
hana og lagði hana svo á borðið. Nú varð
hún aftur rólegri.
Enn þá leið ein stund, — svo —brakaði í
stiganum í fjarlægð.
Nora horfði á dyrnar og hlustaði.
Það varð löng þögn, en svo marraði aft-
ur, lægra en fyrst, og nær henni, eins og sá,
sem á ferðinni var, gengi með varkárni. Mjög
hægt, með löngum millibilum, nálgaðist fóta-
takið.
Nú var það komið í næsta stiga, og Nora
sat og horfði á dymar lafhrædd.
Sér til skelfingar sá hún dyrnar opnast,
án þess að snert hefði við skráarhúninum.
Hún greip skammbyssuna og stóð upp.
Hana langaði til að æpa eða hljóða, en gat
það ekki.
Hún greip í gluggablæjuna, eins og hún
ætlaði að flýja þá leið.
Alltaf opnuðust dyrnar meira og meira,
en hávaðalaust. Nú voru þær alopnar.
Hún rétti fram handlegginn tilbúin að
skjóta, en ekkert sást, og hendin með skamm-
byssuna skalf mikið.
(Frh.)