Heimskringla - 19.09.1928, Qupperneq 7

WINNIPEG, 19. SEPT. 1928.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
fram að litla borðinu þar sem
Alice hafði helt tei í bollana,
missti hann annan glófan sinn.
Hann laut niður til að taka
hann upp, en þá datt þykt bréf
úr brjóstvasa hans. Umslag-
ið var næstum rifnað, og það
datt þannig að áritunin snéri
upp.
Hann tók ekki eftir því að
bréfið datt, en það gerði Alice
Hún tók það upp. “Til mín,”
og leit á utanáskriftina.
“Nei.”
Rödd Regga var hörð og hann
var mjallhvítur í framan.
“Eg á við,” sagði hann stam-
andi, “vert þú svo góð að fá
mér það. Það var ekki ætlað
þér.”
“En áritanin er til mín,”
svaraði Alice róleg.
Reggi. “Eg skrifaði þetta áður
en ég heyrði nýungina. Þú
mátt ekki lesa það; það vekur
aðeins gremju hjá þér.”
“Vertu nú ekki flónskur,
sagði Alice brosandi, og settist
til þess að lesa bréfið.
Áhugi hennar vaknaði strax
við lesturinn, og því meira sem
hún las, þess meira roðnaði
hún — ósagt af hvaða ástæðu.
Reggi tók eftir þessu, en —
eins og mönnum er títt — áleit
jhann það aðeins merki um nið-
urbælda gleði, og fanst sér vera
! gerð minkun með þessu.
Alice las og las, og gleymdi
nærveru hans. Við og við var
svipur hennar blíður, og var-
irnar skulfu dálítið, um leið og
| liún laut dýpra niður að bréf-
unu, eins og skriftin væri allt í
einu orðin dauf.
“Gerðu svo vel að fá mér
þetta aftur,” endurtók Reggi
heimtandi.
“Nei, alls ekki, áritanin er
til mín. Það lenti í mínar
hendur og það er mín eign.
sem ég get gert við hvað sem
ég vil.”
“Ef þú vilt ekki fá mér það
aftur, brendu það þá að mér á
sjáandi.”
“Heyrðu nú Reggi,” sagði Al-
ice. “Hvort sem þú ert synd-
ari eða ekki, þá hef ég alltaf
álitið að þú ættir dálitla skyn-
semi. Hvaða gagn er að því.
að þú skrifar fyrst langt bréf
til mín, og biður mig svo að
eyðileggja það áður en ég les
það? Þú skilur h'klega að það
er ekki hægt að forðast að ég
lesi það. Forvitni kvenfólks-
ins lætur ekki gabba sig á
þenna hátt.”
“Ungfrú Worth, sökum nú-
verandi kringumstæða verð ég
að krefjast þess, að þú fáir
mér bréfið aftur — ólesið! Það
er mín eign en ekki þín. Það
datt af tilviljun úr vasa mínum,
og þér hafið enga heimild til
að halda því.”
Ungfrú Worth roðnaði. Hún
vissi sig hafa ranga skoðun, og
þess vegna reiddist hún.
“Eg ætla að fylgja vilja mín-
um,” svaraði hún ákveðin. “Þú
hefir skrifað utan á bréfið til
mín — eftir því er það mitt—
því hið fyrsta áform þitt var
auðvitað, að ég skyldi lesa það.”
Hún opnaði bréfið.
* /
Reggi sté eitt skref áfram.
“Gerðu svo vel að bíða eina
mínútu,” sagði hann. “Ef þú
álítur að bréfið sé þín eign, og
vilt ekki verða við bón minni—
þá vona ég að þú gerir það,
sem ég grátbæni þig um. Eg
hefi aldrei fyr beðið þig um
neitt — um að gera nokkuð
fyrir mig. Og það er einmitt
af þeirri ástæðu, að ég get ekki
beðið þig um alít það sem til-
finningar mínar hvetja mig
til að biðja þig um, að ég nú
bið þig um þetta eina.”
Alice hikaði við að taka bréf-
ið úr umslaginu.
Reggi gætti hennar nákvæm-
lega, og var mjög viðkvæmur,
Varirnar voru þurrar og höndin
skalf, þegar hann rétti hana til
að taka við bréfinu.
“Ó, gerðu svo vel, góða—”
“Alice rétti honum bréfið, —
mjög feeinlega. Nokkuð af
bréfinu hafði ýzt út í op um-
slagsins, og það datt á þessu
hættulega augnabliki, svo Al-
ice gat greinilega lesið þrjú orð.
Hún kipti að sér hendinni,
sem hélt á bréfinu.
“Nei,” hrópaði hún; “ég
skila því ekki fyr en ég er bú-
in að lesa það frá upphafi tTl
enda!”
Hún hló í huga sínum.
“En ég skil ekki,” stamaði
Þetta var langt bréf, en höf-
undiurinn hefir efalauist vfitað
hve mikla þýðingu það haföi.
Hann hafði ekki eytt tímanum
til að finna hinar áhrifamestu
setningar, en liann hefði samt
ekki munnlega getað sagt bet-
ur, það sem bjó í huga hans,
heldur en hann hafði gert í
þessu langa bréfi.
Alice var nú komin að sein-
ustu blaðsíðunni, og þá féll tár
frá auga hennar og lenti á
undirskriftinni.
Regi sá það, og fann um leið
til einhverra óþæginda í háls-
inum.
Heila rnínútu sat Alice með
bréfið í höndum sínum, þegar
hún var búin að lesa það. Með
litlu angurværu brosi horfði
hún inn í kalda ofninn.
“Nú,” sagði Regi loksins, og
honum heyrðist rödd sín vera
næstum ruddaleg.
“Mér finst,” sagði Alice
skjálfrödduð, “að þetta sé það
indælasta bréf sem ég hef
nokkru sinni lesið.”
“Alice—” hvíslaði Regi.
“Nú, já?—” spurði hún með
dálitlu af sinni gömlu kæti í
röddunni.
“Áttu við, að þú—” byrjaði
hann. ”En Dalton þá?”
“Eg—hr. Dalton leggur upp
í ferð til Suöur-Afríku á laug
ardaginn held ég. Hann kom
hingað í gær og sagði mér það.
Ó, Reggi, Reggi,” hún viknaði
allt í einu,” þú hafðir næstum
gert allt að hinum lélegasta
hrærigraut, og við hefðum bæði
orðið að hinum ógæfusömustu
manneskjum það sem eftir er
æfi okkar.”
Og nú látum við tjaldið síga,
sannfærð um að þessi tvö vilji
helzt vera alein.
ENDIR.
---------38-.,----
Söderblom erki-
biskup um erindi
kristninnar og
atstöðu páfans
Einingartilraunir kristnu kirkju-
c'ieildanna hafa vakiö niikla athygli
víösvegar á seinustu árum og hefir
Lögrétta sagt frá því helzta, sem
gerst hefir í þeim málum og síöast
páfabréfinu, sem tók af skarið um
afstö'Su kaþólsku kirkjunnar. Um
þetta páfabréf (Mortalium animos)
hefir margt verið rætt og ritað og
telja ýmsir það eitt af hinum merk-
ustu páfabréfum og jafna því við
syllabus Píusar IX. frá 1864 eða bull-
una gegn nýguðfræðinni frá 1907
(Pascendi dominici gregis), þótt
þessi bréf þyki taka því fram að
krafti og lipurð. Söderblom erki-
biskup i Uppsölum hefir nýlega
skrifað um þetta síðasta páfabréf, og
m. a. borið það saman við ýms á-
þekk eldri skilríki kaþólsku kirkj-
unnar og ástand kristninnar fyr og
nú. En þar sem erkibiskupinn er
einn af helztu frömuðum þeirrar
kristilegu samvinnu, sem páfabréfinu
er beint gegn, er fróðlegt að kynnast
áliti hans.
Hann rekur fyrst tilraunirnar til
þess að fá rómversku kirkjuna til
þess að taka þátt í fundahöldum um
einingarstarfið og það að sumir mót-
mælendur hafi verið því fráhverfir,
en rómverska kirkjan neitað þátt-
tökunni, þótt svipaðar hreyfingar
hafi að vísu fyr á tímum verið Tnh-
an kaþólsku kirkjunnar sjálfrar og
ýmsir merkir rómversk-kaþólskir
kirkjuhöfðingjar séu enn málinu
hlyntir, þótt ekki tjaldi þeir því op-
inberlega nú orðið, eftir að vilji
Vaticansins í aðra átt er kunnur orð
inn. Ennfreanúr gagnrýnir erki-
biskupinn og andmælir ýmsum sögu-,
legum og guiijfræðilegum atriðum
páfabréfsins, sem hann telur hæpin
eða röng, s. s. skýrgreiningu þess á
trúarhugtakinu. Annars fer hann
einnig lofsamlegum orðum um ýmis
legt í fari kaþólsku kirkjunnar, s.s.
stjórnarskipun hennar og telur að
hún hafi í heild sinni holl siðgæðis-
áhrif á menningarlífið. En að lok-
um segir hann:
Það er dapurlegt að sjá hversu
sjóndeildarhringurinn þrengist inn-
an róni|’ersku kirkjunnar. Fyrir
nokkrum áratugum, þótt ekki sé
Iengra farið, voru starfandi kirkju-
höfðingjar í bezta skilningi eins og
Mignot erkibiskup í Aíbi í Frakk-
landi, Bonomelli Cremonabiskup,
Spalding erkibiskup í Norður-Am ■
eríku, John Ireland erkibiskup í St.
Paul, Gibons kardináli og Keane há-
skólarektor í Washington. Um
þetta má lesa nánar í bók minni um
Trúmálin (1910). En ætt þeirra er
aldauða. Eftirkomendur þeirra eru
duglegir þjónustumenn kirkjuvalds-
ins. Ef sálufrændur þeirra eru enn
til innan kirkjunnar þá þegja þeir i
öfugstreymi tímans. Roma locuta,
causa finita. Svo hefir sagt verið:
Róm hefir talað, málið er útkljáð
Eftir útkomu páfabréfsins Mortual-
ium animos væri það fávizká og
barnaskapur að vænta opinberrar
samvinnu eða nokkurrar samúðar frá
Róm. En það hamlar þvi samt
ekki, að samvinna evangeliskra og'
rómverskra presta fari fram i kyr-
þey um fram allt í móðurlandi sið-
bótarinnar, en einhig annarsstaðar,
með æðri rétti en þeim, sem páfinn
getur veitt, sem sé í samræmi við
óf rávikjanlegt kærlfeiksboð lausnar-
ans. Og þegar Róm hefir talað,
hefir það, gamkvæmt vitnisburði
kirkjusögunnar þýtt það, að málið er
ekki útkljáð. Arið 1228 var ný-
guðfræði þátimans fordæmd i páfa-
bréfi. “Nokkrir meðal yðar, seg-
ir þar, laga orð himneskrar ritningar
eftir lögum heimspekilegrar skyn-
semi”. Villutrú þeirra var í þvi
fólgin, að þeir lásu og beittu Ar-
istotelesi til þess að færa sönnflr á
sannindi trúarinnar. Var Aristotel-
esarstefnunni þar með lokið innan
rómversku kirkjunnar? Oðru nær.
Hinn mikli löggjafi heimsins var
lesinn af miklu kappi. Hann var
í kirkjunnar augum heimspekingur-
inn öllum öðrum fremur, spekingur-
inn sem sýnir það. hversu skynsemin
svo hægt sé að búast við
öðru en svölum kveldum
svo hafa þurfi eld i ofni
og hlóðum. Góður Arctic
viður og kol á núverandi
lágverði bætir bezt úr
þvi. Símið —
ARCTIC
ICEsFUEL C0.LTD.
439 PORTACE AVE.
Oppos/U Hudson*
PHONE
Hvar sem þú kaup-
ir það og hvenær
sem þú kaupir það.
þá geturðu altaf oj
algjörlega reitt jjij á
Magic Baking
Powjíer
af Jjví, að jjað inni-
heldur ekkert á!ún,
e3a falsefni aí nokk
urn t'íguirl
BÚiÐ TiL í CAtNADA
MACIC
BAKINC
POWDER
brugfðið npp frjamltíðármynd. Þcss-
ir ‘“panchristiani,” þessir sannkristnu,
sem í raun og veru trúa á eina heil-
aga, almenna (—kaþólska) og postul-
lega kirkju, vilja giarna vera, og
ættu að vera það, sem viðurnefni
páfans getur einnig þýtt: “alkristnir.”
Sá dagur mun upp renna að þeir
skulu gera að veruleika og fram-
kvæma einingu sína á þann hátt, sem
okkur órar nú ekki fyrir. Kannske
kemur Róm þá einnig og biður
þess, að mega vera með.
—Lögrétta.
Iílard
sannar tilveru guðs og setur til-
veruna í kerfi. Aristoteles varð
næstum því jafn mikils virði fyrir
grundvöll kirkjukenninganna, eins og
hin kristna opinberun. A heim-
speki Aristotelesar reisti hinn mikli
Tómás hið svimandi kénningarkerfi
sitt, sem Leo XIII. gerði i fyllingu
tímans, í lok síðustu aldar, að trú-
arlögmáli , sem öllum var skylt að
aðhyllast í rómversku kirkjunni.
Þegar einhver hreyfing hefir náð
því gildi, að ekki verður framhjá
henni gengið, eða við henni þagað,
þá tekur Róm rólega og hátiðlega til
máls. Jafn fús og Rómakirkjan er
til þess að veita viðtöku allskonar
nýjungum, sem auka veldi páfans og
kirkjunnar og tryggja kirkjunni
hylli hins fjölgyðisdýrkandi og ein-
feldnistrúaða múgs, jafn hneigð er
Rómakirkjan til þess að vísa á bug
öllu því, sem orðið gæti til þess að
víkka sjónhringinn, auka persónulegt
sjálfstæði og veikja tök kirkjunnar
á mannssálunum. Þessi aðferð
hefir átt sína píslarvotta á ýmsum
tímum. Guðsmennirnir, sem eru ó-
afmáanlegur sómi kirkjunnar og
lagt hafa fram það andlega líf og
starf, sem hún hefir að miklu leyti
á, þeir hafa venjulega annaðhvort
verið fordæmdir og reknir úr kirkj-
unni, eða lifað í smán á takmörkum
trúvillunnar, þar sem djarft eða ó-
varlegt orð sjálfra þeirra, eða ákæra
annara gat hvenær sem var steypt
þeim í glötunina. Slík eru kjör
þeirra enn í dag.
En hugsunin er skattfrjáls. Hjá
mörgum rómversk-kristnum mönnum
vekur páfabréfið aukinn áhuga á
einingarstarfinu. Hugsjónin grær
áfram. Við skulum af okkar hálfu
halda ótrauðir áfram að fullkomna
kristna skyldu okkar eftir hvatningu
andans. Mynd sú sem páfabréfið
bregður upp af ósamstæðum hóp
kristtrúaðra, ótrúaðra og heiðinna
manna er ímyndun ein. Við lítum
á eininguna með dýpra skilningi en
Rómverskan gerii/. Andinn léiðir
samfélagið lengra inn í sannleikann.
Hið andlega starf stöðvast ekki. Að
sjálfsögðu sáldast starfsemin og af
markast á ýmsan hátt. Vegurinn
getur auðveldlega orðið þrengri en
við ætlum nú. Um það má lesa
nokkuð í heimslokaræðum lausnara
okkar. En svo mikið hlýtur sérhver
sá að sjá, sem leggur úrslitaáherzlu
á gildi lausnarans og fagnaðarerind-
isins, að þessi sáldun og afmörkun
fer ekki eftir því hvert menn að-
hyllast eða hafa óskeikulleika páf-
ans, guðsnjóðurdýi4<un, flek'klausutn
getnaði Maríu, og öðrum kreddum,
sem páfadæmið kann að ákveða á
ókomnum tímum, heldur miklu ein-
faldar og óendanlega miLlu erfiðar
eftir persónulegri afstöðu Krists og
hlýðni safnaðarins við anda sann-
leikans. Osjálfrátt hefir páfabréfið
Fyrirlestur wm Islaiid
Islendingar, sem dvelja árum sam-
an erlendis, finna oft sárt til þess,
hve almenningur þar veit lítið um
Island. Það er okikur útlögunum
því sérstakt gleðiefn'i, þegar við
sjáum eða heyrum í ræðu eða riti,
rétt sagt frá átthögunum — af út-
lendingi — einkum ef það er gert í
skilningi og samúð. — Einn slíkan
fyrirlestur hélt dr. phil. Erifch Nag-
el í stærsta fyrirlestrarsal (Auditor-
ium Maximum) háskó’tans í Halle
a. d. Saale, þann 27. júní s. 1. Dr.
Nagel kom til Islands i fyrrasumar,
dvaldi þar tvo mánuði og ferðaðist
um Suðurlandsundirlendið). Fyrir-
lesturinn nefndi hann “Tsland, land
og þjóð.” „ Fyrst gat dr. Nagel um
hve lítið almennin'sur í Þýzkalandi
vissi. um Island, sem þó verðskuldaði
að vera veitt eftirtekt, sérstaklega
af Þjóðverjum, þar sem Islendingar
væru sú þjóð, sem bezt hefði gevmt
germanska menningu og varðveitt
sögurnar og Eddurnar, sem væru
ómetanlegur fjársjóður fyrir alla
sem mæltu á germanska tungu.
Siðan gaf dr. Nagel stutt, en á-
gætt yfirlit yfir sögu Islands, mintist
á einokun, kúgun af Dana hálfu,
eldsumbrot og landfarssóttir, sem
alit hefði gert sitt til að undiroka,
þessa nyrstu verði germanskrar
menningar. Jóni Sigurðssyni líkti
hann við Bismarck og taldi hann
vera mesl'a manninrt, sem Island
hefði átt. Benti siðan á hinar af-
ar miklu framfarir seinni hluta
síðustu aldar fram til þessa tima,
eða síðan einokunin var afnumin og
Island fékk stjórnmálafrelsi; lýsti
atvinnuvegum þjóðarinnar og vexti
og gengi þeirra, einkum fiskiveið-
anna. — Sem málfræðingur talaði
dr. Nagel af sérstaklega mikluin
skilningi um islenzka tungu og bók-
mentir, sagði að Islendingár væm
að líkindum einasta þjóðin i heimL
sem enn í dag talaði sama mál og
feður hennar fyrir 1000 árum. Hann
benti á, að Þjóðverjar gætu tekið.
sér Islendinga til fyrirmyndar hvað
máíhreinsun snerti. Utlend orð
gætu ekki samlagast íslenzkunni, þau
ættu þar alls ekki heima. Háskól-
inn sagði hann að væri minnsti há-
skóli heimsins og dáðist að því, -að-
land með aðeins 100,000 íbúa skyldi
hafa sinn eigin háskóla. —Sérstak-
lega var dr. Nagel hrifinn af lands-
bókasafninu, sem hlann kynti sér
nákvændega í fyrra sumar.— Hann
hrósaði mjög gestrisni og alúð Is-
lendinga.— Því næst lýsti dr. Nag-
el landinu frá land- og jarðfræði-
legu sjónarmiði, sérstaklega eldfjöll-
um, jöklum og hverum. Að lokum
sýndi hann 100 skuggamyndir af
öllum helztu og fegurstu stöðum á
landinu. Af þessum 100 skugga-
myndum voru 25 ágætis myndir frá
Islandsvininum Erkes í Köln, af
Dyngjufjöllum og Odáðahrauni. —.
Gat dr. Nagel þess, að árið 1907
^Riu tveir Þjóðverjar, v. JCnebel og
Rudolff, druknað í Oskjuvatni i
Dyngjufjöllum, og stakk upp á því
að þeim vrði reistur minnisvarði.
Fyrirlesturinn var vel sóttur
ágætlega tekið. Dagblöðin
ljúka lofsorði á hann.
Halle (Saale), 1. júlí 1928.
Þ.
og
hér
Þér þurfið að láta hreinsa strompinn hjá yður, áðitr en
þér farið að nota hitunarvélina!
WOODS COAL COMPANY, LTD.
Pembina við Weatherdon
bjóða yður að gera þetta ókeypis, með því -skilyrði að þér
kaupið af þeim eitt eða fleiri tonn af kolum, innan sextíu daga
þar frá.
Simið 45262 og vér sendum lögskipaðann sótara.
S K I F T I D
YÐAR FORNFÁLEGU HÚSGÖGNUM
Skiftið óþörfum og úr sér gengnum húsbúnaði upp í
nýjan. Símið eftir matsmanni vorum. Fáið hæsta verð
fyrir. Þér getið látið gömlu húsgögnin ganga upp í
þau nýju.
Viöskiftatími
8:30 a.ai.
til 6 p.m.
Laugardögym
opið til
kl. 10 p.m.
SÍMI 86 667
J.A.Banfield
LIMITED
492 Main Street-
Húsgögn
tekin í
skiftum seld 1
sérstakri deild
með góðum
kjörum.
Stofnað 1882.
Löggilt 1914.
í D.D. Wood& Sons, Ltd.
VICTOR A. WOOD
President
HOWARD WOOD
Treasurer
LIONEL E. WOOD
Secretaxy
(Piltnrnlr sem öllum rcynn ntt pókunstj
VERZLA MEÐ:
BYGGINGAREFNI — KOL og KOK
BÚA TIL OG SELJA:
SAND-LIME BRICK — CONCRETE TILE
SAND — MOL OG MULID GRJOT
GEFIÐ OSS TÆKIFÆRI
SfMAR 87,308 — 87,309 — 87,300
Skrifstofa og vefksmiðja:
1038 Arlington Str. (milli Ross og Elgin) Winnipeg.