Heimskringla - 19.12.1928, Síða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEI M8KRINGLA
WINNIPEG, 19. DES., 1928
Þorsteion Erlingsson
Þorsteinn Erlingsson verfiur verC-
ur sjötugur í dag.
Ef hann væri nú lifandi, myndi
míkiö hafa verið um dýrðir og fagn-
að á þessu afmæli hans. Isjeoiskir
jafnaðarmenn hefði sennilega sýnt
jafnaðar skáJdinu sæmd og þakkað
honum hernaðarkvæði hans og jafn-
aðarljóð. Ljóðavinir og mentamenn
hefði þakkað houum listina og málið.
Mör,g ferhendan hefði þessum end-
urreisanda ferhendunnar án efa bor-
ist í dag. En þakkir vorar og lof-
söngvar um list hans ná honum ekki
framar. Það eru álög á manniegu
þakklæti, að annaðhvort kemur það
löngum of seint, eða þar er oftast
þannig í té látið að það kemur að
titlum notum þeim, e;r þess fckyldi
njóta.
Slíkt varð hlutskifti Þorsteins Er-
lingssonar. Víst gerðust ýmsir til
að þakka honum 1 jóð hans, er hann
lifði. Slíkt hefði sennilega stundum
feagið honum rnokkurrar áifægiju.
Þjóðin viðurkendi og starf hans, er
alþingi veitti honum nokkurn skáld-
styrk. Sá styrkur var honum hetri
en entginn til lifsviðurværis. En hann
var svo lítill að hann studdi hann
ekki að verulegu, svo að hann gæti
óskiftur fengist við skáldskap og
listir. Hann varð að hafa það í
hjáverkum, sem verið skyldi hafa
aðalstarf hans.
An efa verður hans rækilega minst
í dag í sunnanbllöðunum. Slikt skildi
einnig gert verið hafa hér i blaðinu
-og var fyrirhugað. F.n þvi miður
«r ekki kostur á þvi. Hér verða að-
eins rituð nokkur innantóm orð til að
minna á afmæli hans.
Stephan G. Stephansson orti ein-
kennilegt kvæði eftir Þorstein. Hann
kvað hann komið hafa í “söngdísa
sal,” ásanit fjölda annara ‘'kaup-
hyggjumanna", sem allir voru þar í
“heimsfrægðar önnuin”. Þar láigu í
hrönnum allskonar hljóðfæri, “stór-
reidi af blundandi hljómum”, sem úr
mátti hrista hin margvídlegustu hljóð
og hljóma. Skáldið kannaði hljóðfær-
in, frægðin bað og freistaði, en hann
skeytti ekki laðan hennar né glys-
máium, notaði ekkert þeirra “fjöl-
rætndu” : þeirra, sem vænlegust voru
til lofs og frægðar. Hann kaus sér
hijóðpipu “heiman úr koti”.
"“Hann fór svo hirðlofsins van—
hristandi af vængjumnu böndin
raddmýkri syngjandi svan,
vik út um vordrauma löndin
ieikandi á pípuna Pan”.
Það er vel fundið til auðkenningar
Þorsteini Erlingssyni, er skáldið læt-
ur hann kjósa sér pípu “heiman úr
koti”. Aldrei hefir mentað íslenzkt
Ijóðskáld meir samið óðlist sína eftir
íslenzkri alþýðulist en Þorsteinn Er-
’ling'sson. Hann orti undir gömlum
•alþýðlegum háttum og miðaldahátt-
tim. Mál hans var alþýðlegt og lif-
andi, auðskilið hverju barni og hverj-
um bóklæsum alþýðumanni. Samt
var það sniðið og fágað af smekk-
vísi og snild. Hann var lika alþýðu-
skáld, bæði í víðtækri merkingu og
göfugri, þó að mörgum alþýðumanni
gætist illa að efni kvæða hans ag lífs-
skoðun. Alþýðuvinur og alþýðusinni
var hann einhver hinn mesti, er vér
höfum átt. Aldrei hefir íslenskt ljóð-
skáld haft meiri samúð með bágstödd-
um smælingjum vorrar jarðar en Þor-
steinn Erlingsson, hvort sem það
voru fuglar loftsins eða menskir menn.
Aldrei hefir íslenzkt skáld reiðst sva
fátækt og mannfélagslegu böli sem
hann. Hann gerðist jafnaðarmaður
af sannfæringu og tilfinningu og
'trúði á sigur jafnaðarstefnunnar.
Hann fagnaði byltinigunni niiklu, sem
Steypti af stalli auðjörlum og kóng-
um, klerkum og kirkju, er hann —
• tréttilega — taldi vörðu og verndar-
vætti félagsdegs íhakls og ríkjandi
þjóðfélagsskipunar. Um kúgun
og þrælkun — sem hann kallaði svo
— orti hann sín hvassorðustu ljóð,
sem stálstormur blés í og mestur
■stálagustur gnúði um. Hann boð-
aði, i alþýðlegum íslenzkuni list-
búningi, alþjóðlega stjórnmálatrú ag
alþjóðlega lífsskoðun. Er þess goit
að minnast, að snjallasti frumherji
jafnaðarstefnunnar hér á landi var
ramíslenzkur. Þorsteinn Erlingsson
var þjóðlcgur jafnaðarmaður. Tungu
vorri og íslenzkum fræðum unni hann
og var þar vel að sér. Eg hefi eng-
um kynst, sem ver þoldi útlensku-
sflet'iur og óislenzkulega meðferð á
tungu vorri heldur en Þorsteinn Er-
lingsson.
Ef einhvern tíma skyldi verða rit-
að um viljann í íslenzkum bókment-
um af manni með göfgum vilja ag
viti í senn, verður þar langur kafli
um Þorstein Erlingsson. Hann
trúði á framtíðarlöndin, stefndi þang
að og þráði þangað. Það var hróður
hans, að hann mat meir sannffeering
sína og .hugsjónir heldur en hégóma
og frægð. Hann orti fyrir trú sína
og fegurra mannfélag. Sökum þess
arar trúar hans var bjart yfir hon-
um. Síðasta sumarið, sem hann
lifði, kvað einhver merkasti maður
íslenzku kirkjunnar til hans:
“Sumarvonir, sólskinstrú
sendirðu öllum, er þig vilja skilja.”
Siyurður Guðmmuisson.
—Dagur.
---------*---------
Stúdentablaðið
Þess var á síðastliðnu sumri getið
í ísenzku blöðunum hér i Winnipeg,
að rit það er stúdentaráð Háskóla
slands gefur út, og nefnist “Stúdenta
blað,” væri nú orðið að mánaðar-
riti; en það hafði áður verið ársrit.
Innihalds tveggja fyrstu mánaðar-
blaðanna (frá apr. og maí>' var all
ítarlega getið í Lögbergi og sagt frá
því að ég, undirritaður, tæki á móti
pöntunum fyrir blaðinu hér vtestra
fyrst um sinn að minnsta kosti, og
að áskrif*argjaldið væri $1.50. — Nú
vildi ég vekja á ný athygli mentalýðs
meðal Vestur-Isendinga á blaði þessu, |
því mér þykir sjálfsagt, að einhverjir
meðal þeirra vilji eignast tímarit, er
stéttarbræður þeirra á Is-landi gefa
út, líkt og skólalýðurinn hér í land: .
gerir, við hinar ýmsu mentastofnan- ;
ir.
I bréfi til mín lætur ritstjóri
Stúdentablaðsins hr. Lárus Sigur-
björnsson, cand. phil., í ijós þá ætlun
sina, að sennilega muni íslenzkur
mentalýður hér vestra, þeir af honum
að minsta kosti, sem enn leggja eyra
við hjartaslöigtim þjóðar sinnar og móð
urmáls, líklegir til þess að vilja kynn
ast áhugamálum og andastefnu ísl.
stúdenta, eins og slíkt opinberi sig
í þeirra eigin málgagni.
“Forspjall” ritstjórans í fyrsta mán
aðarblaðinu, er á þessa leið: “Svo
sern kunnugt er, hefir Stúdentaráð
Háskólans gefið út “Stúdentablaðið’’
í fjögur undanfarin ár. Hefir blaðið
komið út í eitt skifti á ári 1. des-
ember, og verið hátíðarrit stúdervta
á degi þessum. — Eins og fyrsta blað
ið, sem út kom af Stúd. bl. (1. des.
1924) ber með sér, var það tiUetlun-
in, að blaðið kæmi nokkuru oftar
út en í þetta eina skifti á árinu, til
þess, eins og komist er að orði “að
gefa þeim, sem um slíkt hirða, sem
fjölbreyttasta heildarmynd af andlegu
lífi háskólastúdenta.” Þessu mark-
miði varð auðvitað ekki náð með einu
riti á ári„ riti, sem áuk þess bar á
sér flest einkenni hátiðarrits; en
vinsældir blaðsins og eftirtekt sú,
sem það vakti á stúdentum og mál-
um þeirra, virðist lænda ótvírætt í
þá átt, að þjóðin muni leggja hlust-
ir við mál stúdenta, eins og það mundi
flutt í mánaðarblaði. sem kæmi út
reglulega, a. m. k. háskólaritið.” —
Um stefnu blaðsins segir ritstjóri
ennfremur þetta: “Rétt er að taka það
fram, að í höfuðatriðum mun blaðið
i hinni nýju mynd sinni fylgja þeirri
reglu, að vinna ekki fyrir neinar á-
kveðnar stefnur í þjóðfélags- eða
mentamálum, sem uppi eru með þjóð
vorri nú, heldur kosta kapps um að
t------------------------
FORD COKE
■■■■■■■ wmmmmrr
—All Sizes—
Western Gem Coal
Lump, Stove and Nut Pea
THE
WINNIPEG SUPPLY
& FUEL CO. LTD.
Tel. 876 15 — 214 Ave.Bldg.
gera öllunv,stefnum jafnt undir höfði. |
Dóma um menn og málefni munum
vér þó eigi leiða hjá óss, en þó haga
Jifim svo, að sem flestar skoðanir
fái að njóta sín„ njá enda segja,
að vér byggjum blaðið á þeirri stað-
reynd, að meðal stúdenta eru menn
nákomnir öllum stéttum landsins, svo
enginn hörgull ætti að vera á mál-
svörum fyrir allar stefnur.”
Blöðin frá okt. og nóv. eru ný-
komin hingað vestur, og flytja þau
ýmislegt læsilegt efni í bundnu og
óbundnu máli. — Fyrsta greinin í
október-blaðinu er eftir ritstjórann
og er á þessa leið:
“Stúdcnt
Ár eftir ár.
■Og aftur í ár stendur stúdent í
hópi félaga sinna á skólaþrepunum
og syngur: A, a, a, valete studia.
Valete studia.
Hann kveður gamla skólann bein-
linis með virktum — með söng -r- til
þess i sömu andránni að depla augun
um frammi fyrir ásjónu lífsins, hins
máttuga, hins dularfulla. Það beið
hans þó, þrátt fyrir allt.
Valete studia.
Gamall stúdent horfir á eftir bif-
reiðunum, sem þjóta upp úr bænum
með hina glöðu Þingvallafara. Hann
svarar kveðjunum, veifar, brosir, og
veifar aftur. • Því einnig hann stóð
einu sinni á skólaþrepunum og söng:
Valete studia.
En hvers vegna leggur honum nú
sting fyrir brjóst? Honum, sem
ekki vildi gera kaup. þótt boðin væri
öll veröldin fyrir að hafa farið á
mis við þau fáu augnablik, er hann
stóð á skólaþrepunum, grænn í gegn,
og drap titlinga framan í lifið.'
Bros þú, bros. því einnig þetta
er lifið, dularfulla.”
Fyrirsagnir annara ritgerða í
okt.-blaðinu, eru þessar: Sumarið,
Trá Stúdentamótinu í Stokkhólmi,
Nestor guðfræðisdeildarinnar (með
tnynd), Stúdentagarðurinn (með
tnyndumý, Bækur, Setning Háskólans,
Guðfræðiskandidatar vorið 1928 (með
mynd), Frá Stúdentum. Þá eru þar
og tvö smákvæði: “Að skilnaði”
eftir Sigurjón Guðjónsson frá Vatns
dal, stúd. itheol., og “Það kveldar,”
eftir Kristján Guðlaugsson, stúd.
jur. — Það hljóðar svona:
Það kvöldar
Reikar um rauðgul blöð
roði frá aftansól,
•gullofin sýnast stund,
sveitin í nýjum kjól.
Blágresið hátt í hlíð
hýrnar við sólaryl,
glitra hin gulu strá,
gleðinnar finna til.
Uða frá lífsins lind
leggur um hreysi’ og bæ,
hingað ber unaðsóð
utan frá lygnum sæ.
Skuggar á legi og laut
lengjast, þá andar frið
utan frá auðri nótt
inn yfir lífsins svið.
Sólin, er gleði gaf,
igengin er braut á ný,
lengst út á blántans beð
blóðlituð hvila ský.
Daggperlur bera blóm,
biðja um meira skin,
gleðin er breytt i grát,
—grát yfir horfnum vin.
Hylur sem helgilín
húmblæja dal og fjörð,
allt það, sem lif er léð,
lýtur í bænagjörð.
Sorg þagnar, svefninn ,vær
sveimar um auðan geim,
draumanna brenna blys,
birta upp nýjan heim.
I nóvember-blaðinu er innihaldið
þetta: Samband ísl. Stúdentafélaga,
Iæifur Guðmundsson, minning (með
mynd), Stúdentabúgarður, Vinna
við Stúdentagarðinn, Stúdentaráðs-
kosning. Ljóð, (mikið og nýstárlegt),
eftir Tómas Guðmundsson, Leikhús,
Nýr vísindamaður, Kveðja frá nor-
,ræna mótinu, Bækur, 1. desember
og Frá stúdemtum.
Blaðið fyrir desemlær verður stórt
og efnismikið; að því stendur, auk
ritstjórans, nefnd er til þess var kjör-
in af stúdentaráðinu.
StofnaS 1882.
Löggilt 1914.
D.D. Wood& Sons, Ltd.
KOLA KAUPMENN
Vér þorum aS hætta mannorði voru og velgengni
á viðskiftin
SOURIS—DRUMHELLER
FOOTHILLS, SAUNDERS CREEK
POCAHONTAS, STEINKOL,
KOPPERS, SOLWAY EÐA FORD KÓK
ALLAR TEGUNDIR ELDIVIÐAR.
Not - Gæði - Sparnaður
Þetta þrent hafið þér upp úr því að skifta við oss
SÍMI: 87 308 Ross Ave. and Arlington Str.
Vér færum yður kolin hvenær sem þér viljig
Stúdentablaðið er í svipuðu broti
og “Öðinn,” 16 blaðsíður, prentað á
góðan pappír, með skýru letri og
góðum myndum.
Þeir, sem eignast vilja blaðið,
geta sent pantanir til mín. Gjald-
dagi blaðsins er í október. Af þess-
um árgangi eru komin hingað fjög-
ur blöð, fyrir apríl, maí, okt., og
nóvember, og von á desember-blað-
inu um miðjan þenna mánuð.
Pöntunum sinni ég tafarlaust og
sendi enda ein tvö eintök til sýnis, ef
æskt er.
S. Sigurjónsson,
724 Beverly St„ Winnipeg.
Það er stjórn Wonderland leikhússins mikið á-
nægjuefni hve vel Islendingar sækja leikhúsið, og þeim,
sem það gera, fer alltaf fjölgandi. Vér metum það
og þökkum innilega.
Vér óskum yður öllum einlæglega
Gleðilegra JÓLÁ og farsæls NÝÁRS
E
3
WONDERLAND
THEATRE
ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc^.
Tj)ní>£an)íT5iJg (Eampann.
INCORPORATED 2?? MAY 1670.
Vér mælum með eftirfylgj-
aiicli drykkjarföngum sem
hinum beztu að gæðum er
fáanleg eru:
H.B.C. “Special Best
Procurable Scotch
Whisky.
H.B.C. Three
Brandy.
Star
H.B.C. Fifty Year Old
Brandy (Our guar-
antee of age).
H.B.C. Special Rye
Whisky of exception-
al strength and flav-
or.
H.B.C. Jamaica Rum.
H.B.C. Demerara Rum.
Ádiienhntrí ofCiiitti'C *
IRTOHUOSWÍ 8AV
- ,8E5Tf»RpCU«ABU
ÖID HichianpWh1^
tiuA“aá(y euarantftc/by
"ymstoycomw
"l'll imil HWU «
OrtSstír heftr unnist metS því at>
vér höfum statiltS viti orti vor í
öllu í 268 ár.
díompttifn
INCORPORATEB 2“? MAY 1670.
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITEÐ
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
**>«
SÍMI 57 348 SfMI 57 348
DOMINION LUMBER AND FUEL CO. LTD.
Verzlar með allskonar tegundir af Timbri og Efnivið
fyrir byggingar, jafnt smáar sem stórar. Hefir jafnan
á reiðum höndum allskonar eik, furu, gluggakarma o.
s. frv.
Allur trjáviður þur og vel vandaður.
667 Redwood Avenue
WINNIPEG —MANITOBA.
M 0