Heimskringla - 15.05.1929, Síða 6

6. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLÁ
WINNIPEG, 15. MAÍ, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
‘‘Eg vona að hann hafi haft mikið gagn
af því!” mælti Hornebog. “En sá, sem held-
irn á sverði í hendinni og hefir bakið á hesti
á milli fóta sér, veit vel til hvers hann er í
heiminn borinn. Og vissum vér það ekki
betur en þessir skriffinnar og skúmar, þá
væru þeir nú að reka okkur yfir Dóná og
hestar vorir hefðu ekki drukkið nægju sína
úr vötnum Svabíu.”
“Veiztu að það er heppni að þessi þvætt-
ingur skyldi vera ritaður?’’ hélt Ellak áfram
og fleygði Boetiusi aftur á eldinn.
“Hversvegna?’’ spurði Hornebog.
‘‘Sökum þess, að höndin, sem hefir haldið
4 pennanum, verður aldrei oftar eins fær um
að sveifla sverði eða höggva í lifandi hold.
Og er þvættingurinn, sem einn heili hefir ung-
að út, kemst í bók, þá eyða að minnsta kosti
hundrað aðrir tíma sínum yfir honum. Hundr-
að bjánunum fleira og hundrað reiðmönnum
færra, og þð aeru hlunnindi fyrir oss, er vér
komum yfir landamærin. Eins lengi og
mennirnir í vestri rita bækur og halda kirkju-
þing, eins lengi geta börn mín rutt sér leið,’’
sagði hinn mikli Attila sjálfur.’’
“Lof sé Attila!’’ sagði Hornebog með
lotning, og í sama bili hrópaði rödd —
‘‘Lof hinum dauðu að hvíla!” og Erika
hljóp nær, létt eins og að hún væri að dansa.
Hún hafði kannað ránsfenginn úr klaustrinu.
og altarisklæði úr rauðu silki hafði fundið náð
fyrir augum hennar og hún hafði varpað því
yfir herðar sér eins og skikkju.
“Hvemig líst ykkur á mig?” spurði hún
og snéri litla höfðinu ánægjulega við.
“Heiðarblómið þarf ekki á neinu skrauti
að halda frá skurðgoðadýrkurum Svabíu, til
þess að oss lítist á hana” sagði Ellak svip-
þungur. Hún hljóp til hans, strauk strítt,
svart hárið á honum og hrópaði: ‘‘Komdu,
máltíðin er tilbúin!”
“í*au gengu þrjú inn í garðinn. Hún-
arnir höfðu stráð öllum heybyrðum klaust-
ursins á stéttina, varpað sér niður og biðu
máltíðarinnar. Heribald stóð þar rétt hjá
með krosslagða armana. "Djöfiakynið getur
ekki einu sinni setið eins og kristið fólk og
étið sjtt daglega brauð,” hugsaði hann mteð
sjálfum sér; en hann lét ekki hugsanir sínar
uppi. Reynslan af mörgum höggum kennir
þagmælsku.
“Legstu niður, svartkufl, þú mátt éta með
okkur,” hrópaði Erika til hans, og benti
honum að gera eins og aðrir gerðu. Hann
skaut augunum til mannsins frá Ellwangen,
sem lá með krosslagða fæturna, eins og hann
hefði aldrei annað gert. Heribald gerði til-
raun til þess að gera eins, en stóð bráðlega
upp. Honum fannst þetta óvirðulegur hátt-
ur. Hann sótti sér stól úr klaustrinu og
settist á hann.
Uxi hafði verið steiktur á teini og var
íiú komið með hann, ásamt öðrum vistum,
sem fundist höfðu í eldhúsi klaustursins, og
nú réðst öll herfylkingin áfergjulega á matinn.
I>eir hjuggu ketið af með stuttum sverðum og
fingur voru notaðir í stað hnífa og gaffla.
Vínnáman mikia stóð í miðjum garðinum.
Þangað sóttu allir eins og þeir kærðu sig um.
Drykkjargögnin voru mjög margskonar. En
margur var þar kaleikurinn haglega smíðað-
ur. Heribald fékk gnægð drykkjar. En
<er hann var að gæða sér á að sötra hann, var
hálfnöguðu beini varpað í höfuðið á honum.
Hann kendi sárt til og leit umhverfis sig, en
sá þá, að ýmsir aðrir höfðu orðið fyrir hinu
sama. Það var sýnilega siður Húna að kasta
beinhnútum að lokinni maltíð, eins og nokk-
urskonar ábæti.
Húnunum var nú tekið að volgna af vín-
inu og hófu þeir söng, sem var hin mesta
lagleysa. Tveir yngri mannanna tóku að
syngja hetjusöng um Attila konung. Kveðið
var um, að hann hefði ávalt verið sigurveg-
ari, ekki einungis í orustum, heldur og í ást-
*im. Inn í þetta fléttaðist háðskvæði um
Tómverska prinsessu, sem heyrt hafði getið
ínn ágæti Attila og fengið ást á honum án
þ**ss að líta hann augum. Hún hafði boðið
honum hjarta og hönd, en hann hafnað með
Ifyrirlitningu.
Gjörvallur skarinn tók undir viðkvæðið.
Sön'garinn var líkastur samblandi af uglu-
’vaeli og froskakvaki í kveldkyrðinni. Sumir
Hunarnir komu til Heribalds og gerðu honum
skiljanlegt með bendingum, að hann ætti líka
að taka þátt í samsöngnum. Honum gagn-
aði ekkert að neita og þar kom, að hann hóf
með tárin í augunum lofsöngin um Krossinn
Helga: “Sanctifica nos!” Hið forna lag
var eins og hrópandans rödd í eyðimörk.
Skógarkonan sat á koparkatli og fylltist brenn
andi heift. Hún læddist að Heribald með
hníf í hendi, ætlaði sér að þrífa í hár hans og
sníða af því lokk — mesta smánin, sem hægt
var að gera krúnurökuðu og því helguðu
höfði klerksins. En Heribald ýtti henni frá
sér og söng hátíðlega áfram. Áhorfendum
þótti gaman að þessu atviki. Þeir létu gleði
sína í ljós með hrópum, og bumba og fiðla
tók nú undir. En Eriku tók brátt að leiðast
þessi tilbreytingarlausi söngur.
Hún þreif í handlegginn á Heribald, og
dró hann út í ofsalegan dans, sem nú hófst,
og sagði glettnislega: ‘‘Dansinn eftir söng-
inn!”
Allt var á ringulreið í höfðu Heribalds.
“Hvort Heribald dansar eða ekki skiftir litlu
máli. Það verður hvort sem er ekki nema
einn lítill hlekkur í keðju stórsynda hans,”
hugsaði hann með sjálfum sér, og lét fallast
að brjóstum Eriku. Ilskóaðir fæturnir
stöppuðu hraustlega grundina, en kuflinn
sveiflaðist á ferðinni. Tak hans utan um
mitti stúlkunnar varð stöðugt fastara og fast-
ara og enginn má vita, hvernig þetta hefði
farið ,ef Erika hefði ekki allt í einu numið
staðar, rjóð í kinnum og barmurinn hófst upp
af mæði. Hún klappaði þá hálfvitanum á
kinnina að gamni sínu, losaði sig úr fangi hans
og hljóp til foringjanna, sem horfðu alvarleg-
ir á aðganginn ailan.
Hrópin dóu út eftir því sem áhrif vínsins
runnu af þeim við hina miklu áreynslu. Ellak
gaf þá merki um að brenna líkin. Á einu
augabragði var öll fylkingin komin á hestbak
og reið skipulega í röðum að líkbálskestinum.
Elsti Húninn í hópnum stakk hesta þeirra, er
látist höfðu, til bana og voru skrokkamir
látnir við hliðina á eigendunum. Þessi grá
hærði Húni hrópaði einhver geigvænleg lík-
söngsorð yfir hópnum, lyfti svo uppi kyndli
sínum og lagði eld að kestinum. Huggun
Heimspekinnar eftir Boetius, grenibútar,
skinnhandrit og skrokkar hvarf allt í funandi
eldinum og reikurinn steig í þykkum mekki
til himins.
Hinna dauðu var minnst með glímum,
hernaðaræfingum og kappreiðum. Sólin
var komin lágt á loft er hópurinn kom aftur
til klaustursins, til þess að fyrirberast þar um
nóttina.
Þetta gerðist allt saman á Reichenau-
eyjunni fimmtudaginn fyrir páska. Tíðindin
bárust skyndilega til fiskikofanna við Radolfs-
zell. Moengal taldi þó enn sex sálir úr hjörð
sinni við morgunguðsþjónustuna. Við kveld
messuna voru þrír, að honum sjálfum með-
töldum.
Hann sat þunglyndur í herbergi sínu,
þar sem hann hafði eitt sinn sýnt Ekkehard
gestrisni sína, en eldsúlan frá bálkesti Hún-
anna steig til himins. Reykurinn var svo
þykkur og svartur, að vel mátti ætla að
klaustrið væri allt í eldi, og sterk reykjariykt
barst yfir vatnið.
‘‘Þá það!” hrópaði Moengal, ‘‘iam proxi-
mus Ucalegon! Það brennur þá þegar hjá ná-
granna mínum Ucalegon! Þá er tími fyrir
mig að hugsa til ferða. Við verðum að
fara, gamla Cambutta mín!”
. Ekki var þessi Cambutta nein þjónustu-
mær, heldur stór kylfa, lík því, sem þeir nota
á írlandi, og var þetta eftirlætisvon Moen-
gals.
Hann stakk hinum helgu kaleikum og
kveldmáltíðarskálum í veiðitösku sína úr
leðri — og var þetta.það eina sem hann hafði
úr gulli eða silfri. Þvínæst kallaði hann á
hunda sína og hauk sinn, sem hann notaði á
hegraveiðum, og fálkana báða, og gaf þeim
það, sem til var af fiski og kjöti í búrinu.
“Etið fylli ykkar böni nrin, svo ekkert verði
eftir handa bölvaðri piágunni, sem kemur!”
mælti hann.
Vínkútinn í kjallaranum klauf hann í
sundur og lét freyðandi vínið renna niður.
‘‘Þessir djöflar skulu ekki finna dropa af
víni þessa lands í húsi Moengals!” sagði hann
við sjálfan sig, en ediksbrúsan skildi hann
eftir ósnertann.
Hann stráði ösku yfir ilmandi smjörið í
litla viðartroginu. Fiskibúnað sinn og veiði
gróf hann vandlega í jörð, braut síðan glerið
í glugganum og fieygði brotunum um her-
bergið; sumum stakk hann jafnvel ofan á
mllli fjala í gólfinu og lét broddana standa
upp úr. Allt var þetta gert til heiðurs Hún-
unum. Haukinn og fálkana lét hanp lausa.
“Verið þið sælir,” hrópaði hann á eftir
þeim,” og farið ekkl of langt. Eftir skamma
hríð verður nóg af dauðurn heiðingjum handa
ykkur að kroppa í.”
Þannig gekk hann frá húsi sínu. Veiði-
tösku og gamla spánska leðurflösku hafði
hann á öxlunum, tvö spjót í hægri hendi, Cam
butta bundna á bakið; og þannig búinn hélt
Moengal gamli frá prestsetri sínu — vaskur
kappi drottins.
Hann hafði skamma liríð gengið undir
reykþrungnum himninum, er han nam
skyndilega staðar.
“Bíðum við,” mælti hann, ‘‘einu smá-
ræði hefi ég gleymt!”
Hann snéri við.
‘‘Það er ekki nema rétt, að þessum gul-
leitu föntum sé heilsað með fáeinum orðum!”
sagði hann og tók krítarmola upp úr víðum
úlpuvösum sínum, og ritaði fáein orð á írsku
á gráa sandssteinsplötuna yfir dyrunum.
Regnið máði þetta síðan af, og enginn hefir
getað lesið það, en áreiðanlega hefir kveðjan
ekki verið ómergjuð, er Moengal ritaði með
írsku rúnaletri yfir dyrum sínum.
Að þessu loknu hélt hann hröðurn fet-
um í áttina til Hohentwiel.
--------X—--------
14. KAPÍTULI
Orustan við Húna
Langifrjádagur var kominn. En minn-
ingardagurinn um dauða Frelsarans var ekki
haldinn í þeirri fullkomnu þögn, er kirkjan
míælir fyrir. Koma Moengals hafði skotið
loku fyrir allan efa um að fjandmennimir
væm í námunda. Seint um kveldið, sama
daginn sem hann kom, var herráð haldið og
samþykkt í einu hljóði að koma til móts við
Húnana í orustu á opnu svæði.
Sólin reis á skýjuðum himni og huldist
brátt í þoku. Vindhviður þutu yfir landið og
ráku skýin yfir himininn, þar til þau virtust
hníga niður og renna saman við grátt Con-
stance vatnið. Einstöku sinnum tókst sól-
argeisla að brjótast í gegn. Þetta var loka-
baráttan milli vorsins og vetraraflanna.
Karlar voru risnir úr rekkju og teknir að
búa sig undir ægilegt dagsverkið.
Ekkehard gekk fram og aftoir í klefa sín
um hátt uppi í varðturninum og baðst fyrir
með krosslagðar hendur á brjósti. Honum
hafði verið falið sæmdarverk að inna af
hendi. Hann átti aö prédika fyrir hersveit-
inni, áður en hún gengi út* í bardagann.
Hann bað nú í litla herberginu sínu um styrk
og andríki, svo að orð hans gætu orðið sem
brennandi glóð, er kveikti í huga sérhvers
eld baráttunnar.
Dymar á herbergi hans lukust skyndilega
upp og hertogafrúin kom inn, og var Prax-
edis ekki í fylgd með henni. Hún hafði
varpað þungri skikkju yfir morgunkyrtil sinn,
til þess að verja sig morgunkælunni. Ef til
vill hefir það einnig verið til þess að varna
því, að einhver gestanna þekktu sig á leiðinni
upp í varðturninn. Svolítill roðavottur sást
á kinnum hennar, er hún var allt í einu stödd
með kennaranum unga.
‘‘Þú ætlar að ganga í orustuna með liin-
um í dag?” spurði hún.
‘ Eg fer með þeim,” svaraði Ekkehard.
"Eg hefði fyrirlitið þig, ef þú liefðir svar-
að öðru,” mælti hin tigna frú; ‘‘og þú hefir
skilið það rétt, að þú þurftir ekki að fara fram
á neitt leyfi frá minni hálfu til þeirrar ákvörð-
una. En ætlar þú ekki að kveðja mig?”
spurði hún og var mjúkleg ásökun í rómn-
um.
Ekkehard komst í vandræði.
“Betri og göfugri menn ganga út úr
kastala þínum í dag,” bælti hann. ‘‘Ábótarn •
ir og aðrir tignir menn munu standa við hlið
. hertogafrúar sinnar. Hvernig skyldi mér
kom atil hugar að kveðja sérstaklega, jafnvel
þótt —” Hann km ekki fleiri orðum upp.
Ilertogafrúin leit framan í hann. Hvor-
ugt mælti orð.
‘‘Eg hefi fæ(rt þér dálítið, sem ætti að
koma þér að gagni í bardaganum,” sagði
hún eftir drykklanga stund, og dró undan
skikkju sinni fagurt sverð með skrautlegu
belti. Á hjöltunum glóði á mjólkurhvítan
agat-stein.
‘‘Þetta er svlerð Burkhards lávarðar,
míns látna eiginmanns, og honum fanst mest
til þess koma allra sinna vopna. Með sverði
þessu er hægt að kljúfa grjót og þó mun það
ekki brotna, sagði hann oft og einatt. Þú
skalt bera það í dag og auk enn á hróður
þess.”
Hún rétti honurn sverðið og liann tók
þegjandi við þvi. Hann var í herklæðum
sínum undir kuflinum og brá hann nú axla-
linda sverðsins yfir herðar sér og greip um
hjöltin með hægri hendinni, eins og hann
stæði þegar andspænis fjandmönnunum.
“Eg hefi enn annan hlut handa þér,”
sagði hertogafrúin. Um háls hennar var
bundið silkiband og í því hékk dýrgripur í
gullspöng. Hún dró þetta fram af barmi
sínum. Það var kristall, er laukst um litla
tréflís.
‘‘Nægi bænir mínar ekki, þá vona ég að
þessi helgi gripur verndi þig. Það er flís úr
krossinum helga, er Helena keisarafrú upp-
götvaði eitt sinn. Hvar sem þessi vemdar-
gripur er, þar mun og vera friður, aukin
gælfa og hreint loft;” þannig er ritað í skjal-
inu, er gríski patriarkinn vottar að sé ófalsað.
Megi þetta einnig verða þér til blessunar í or-
ustunni!”
Hún hallaði sér að honum til þess að
hengja gripinn um háls honum og munkur-
inn kraup á kné til þess að taka við honum.
Hinn dýri gripur hafði þegar legið á brjósti
hans nokkur augnablik og þó lá hann enn á
hnjánum. Hertogafrúin strauk jt'ingrunum
mjúklega í gegnum hár hans og hinn stolti
svipur hennar breyttist í viðkvæma hrygð.
Ekkehard hafði kropið niður, er nafn kross-
ins var nefnt, en honum fannst því líkast sem
hann yrði að fleygja sér í annað sinn að fót-
um hennar, sem hafði sýnt honum svo mikið
ástríki. Tilfinningin, sem er að brjótast út
þarf tíma til þess að skilja sjálfa sig, og
Ekkehard var ekki eins vel að sér í þeim
efnum, er að ástamálum lutu, eins og hann
þekkti vel skáldskap Virgils.. Annars hefði
hann getað sagt sér sjálfur, að sú kona, er
tekið hafði hann úr kyrlátu klaustrinu, horft
á hann eins og um kveldið á Hohenkraen og
nú um morguninn fyrir orustiuna, eins og frú
Heiðveig hafði gert, myndi vænast orða, er
kæmu frá djúpi hjarta hans — og jafnvel
meira en orða.
Hugsanir hans ruddust fram, hver á eft-
ir annari. Sérhver æð í líkama hans slóst
með ofsahraða.
Honum hafði farði svo ávalt áður, í sér-
hvert sinn, sem einhver tilfinning gerði vart
við sig, sem nokkuð átti skylt við ást, að þá
hafði virðingin fyrir hinni tignu húsmóður
ávalt tekið í taumana og kippt henni til baka,
alveg eins og stormurinn skellir glugganum á
andlit barnsins, sem leitast hrætt við að skima
út. En hann hugsaði ekki um virðuleika á
þessari stundu. Honurn var frekar í hug
stundin, er hann hafði borið hertogafrúna
djarflega yfir klausturgarðinn. Hann hugs-
aði heldur ekki um mlunkaeið sinn. í brjósti
hans gaus upp magnmikil löngun til þess að
þrífa hana í faðm sér. Það var sem sverð
Burkhards lávarðar logaði við siðu hans.
‘‘Varpaðu af þér einurðarleysinu. Hinir
djörfu skulu jörðina eignast!” Mátti ekki
lesa þessi orð úr augum frú Heiðveigar?
Hann stökk á fætur, hár, sterkur, frjáls
— hún hafði aldrei litið hann þannig áður;
ekki mátti nema augnabliki muna, að orð
brytust fram á varir hans, er vott bæru um
innri baráttu hans. En rétt í þýi, er hann
lauk upp munni sínum, varð honum litð á
svarta íbenholtskrossinn, er Vincentius hafði
endur fyrir löngu hengt á vegginn: “Þetta er
dagur drottins. í dag skalt þú tala til lýðs.
ins.” Endurminningin um skylduna, er
beið hans, rak allar tilfinningar á braut.
Eitt sinn kom frost á sumardegi, og gras
og lauf og blóm urðu föl og blökk áður en
sólin reis.
Hann tók í hönd hertogafrúarinnar,
feimnislega eins og áður hafði veriö háttur
hans. “Hvernig á ég að geta þakkað frú
minni?" mælti hann, og var óstyrkur á rödd-
inni.
Hún leit athugaraugum framan í hann.
Mýktin var horfin úr rómi hennar, gamli
drembiláti svipurinn var yfir brá hennar. Það
var því líkast sem hún segði: ‘‘Vitir þú það
ekki sjálfur, þá ætla ég áreiðanlega ekki að
segja þér það.” En hún sagði ekkert.
Ekkehard hélt enn í hendina á henni. Hún
dró hana til sín.
‘‘Vertu guðhræddur og hraustur,” mælti
hún. Það var líkast háði......
Hertogafrúin hafði ekki dvalið lengur í
herbergi Ekkehards, en svaraði tímanum
sem þurfti til þess að fara með morgunbæn,
en meira hafði gerst en hann hafði hugmynd
um.