Heimskringla - 22.04.1931, Blaðsíða 2

Heimskringla - 22.04.1931, Blaðsíða 2
1 BLAÐSflDA V’Wr$W‘ HEIMSKRINOLA WINNIPEG 22. APR.IL 1931. Opið bréf til Hkr. Tileinkað vinum mínum, Mrs. Rósu Casper, Blaine-, Wash. og K. N. skáldi á Mountain, N. D. húsabyggingar einnig heyrði eg sagt að Skagfirðingar hefðu í hyggju að raflýsa meiri part héraðsins með orku tekjunni úr Reykja fossi. Alt kemur þetta með tímanum, úr því fólk er alment vaknað til meðvit- Júlí 20. Sunnudagur: Þenna morgun ýar veður hráslagalegt, undar um þörfina og getuna. með regni og kulda. Kl. 10. f.h. kom Gunnlaugur með hesta okkar, og við kvöddum, og rið- um að Litlu Gröf. Þangað er stutt bæjarleið. Þar beið okkar Siguriaug kona Gunnlaugs, upp á búin, í fallegum peisufötum. Ekki gat eg að því gert, að mér * fannst mikið meira kveða að henni í þeim búningi en reið- fötunum, — fanst hún mikiö fallegri. Þar var og fyrir gest- komandi, frú Margrét eigandi Brímnes — nú til heimilis í Reykjavík, systir frú Kristínar á Kólkós, og ef mig minnir rétt, móðursystir frú Sigur- laugar, konu Gunnlaugs, ög samkvæmt fyrskráðri ætt- færslu, frænka mín. Margréti sá eg í íslenzkum kven-reið- fötum. Fannst mér þau fara henni vel — að fornu lagi, og einhvernvegin fanst mér það vel viðeigandi og fallegra en reið fötin okkar. Hún reið og í kven söðii. En svo vel sem mér þótti þetta fara, vildi eg þó ei skifta reið eða reiðbúningi. Eins og fyr frá segir, eru þessar systur af Svaðastaðaætt — eða hin eiginlega Svaðastaðaætt. Litla Gröf er hýst að fornum sið — torfbær, þiljaður innan og þokkalegur meðan vel er á • haldið. Svo var mér og sagt að víðast væri í Skagafirði —■ að undanskildum örfáum bæj- um. Var mér sagt að Skagfirð- ingar legðu meira kapp á jarða bætur en sem komið er, en Frá Litlu Gröf fórum við laust fyrir hádegi. Næsti áfangi var að Reýnistað. Þar býr Jón Sigurðsson, þingmaður Skag- firðinga. Þangað komum við fyrir þá sök að þar til heimilis var öldruð kona, náskyld Mörtu. og vildi Marta nú sjá hana. Einnig Sigríður ekkja Daníels Sigurðssonar pósts. Kyntist eg henni þegar eg var unglingur og vildi nú gjarnan sjá hana. Reynistaður er torfbær, þó eigi illa hirtur. Þar vorum við, við messu, hjá sr. Hálfdáni Vígslu- biskupi. Við kirkju voru 15 manns að okkur fjórum, söng- flokk og biskupi meðtöldum. Að guðþjónustu lokinni, var öllum boðið inn, og sátum við að súkkulaðs og kaffidrykkju með biskupi og öðrum gestum, ásamt nokkru af heimafólki. En ekki kom þingmaðurinn þar nærri, né gaf hann sig á tal við gesti sína. Þó sáum við hann í svip úti. Ekki var hér töðuþurk um að kenna. Seinna heyrði eg sagt, að þeir væru pólitískir andstæðingar Gunn laugur Björnsson kennari Hólum, og þingmaður Skag firðinga. Já, í öllum löndum er pottur brotinn, hugsaði eg Fallegt þótti mér á Reynistað En það þótti mér svo víða, að nú er eg hætt að hafa orð á því að mestu. Það gerir og eigi lítið til, hvernig jarðir eru setn ar, þó góðar séu, tún hirt og húsaður, m. fL 1 Hólmanum þessu frjóa fagra sléttlendi, sá ■ ast. — Þó það kosti skilnað, — eg — tilsýndar — kofa svo lé- j ef fundirnir eru góðir og upp- lega og niðurnídda að líkist | byggilegir. Því fleiru góðu gömlum hesthúskofum, eins fólki, sem maður kynnist, þess auðugra verður manns eigið líf. Úr þeim minninga brunni er gott að ausa, sér til svölunar og gleði, þegar nærliggjandi vötn þorna, eða verða beisk á bragðið af sora þeim et æ rennur í spor návigrar og al- gengrar meðalmennsku. En hún, meðalmennskan er engin sér éign almúgans. Hún situr í hásætum hinna stóru, sem almúginn lítur upp til, og ætlar betri — situr þar og ríkir það- an -r— oft ekki íivað minnst. Veit eg það?—spyr þú. Ó, já, eg hefi komist nógu nærri sum- um þeirra, til að reka mig á hníflana hennar. Eg sagðist vita, að ei mundi eg mæta þessum vinum okkar Mörtu aftur, og er viss um það. og þeir litu út í æsku minni. Vitanlega var þetta — tilsýnd- ar — og kotbæir voru ekki all ir reisulegir í gamla daga, og eru það ekki enn, á öðruni svæðum. En hér var mér sagt, að væri um góðar jarðir að ræða. Ástæðan fyrir hinni lé- legu hýsingu, væri í flestum til- fellum því að kenna, að þær væru stórbændaeignir, sem leigðu þær út, og létu sig engu skifta hvert leigendur drukkn- uðu 'inni í kofanum, frysu eða yrðu til undir, innfallandi þök- um og veggjum, meðan þeir fengju leiguna goldna. En nú er eg að hafa eftir sveitar- sögur, og bið afsökunar. Að hvað miklu leyti þær eru á rökum bygðar, veit eg auðvitað ekki En kofarnir eru þegjandi | En Marta mí nbjóst við að sjá Hafið þér reynt að koma á stað FROSNUM BlL? . . . Haflð þér nokkum- tíma á köldum morgn- um eytt hálfum kl.tíma í að koma bilnum á stað? Agæt stæiing fyrir vöðvana, . . . en ná- grenninu síðar til skemt- unar. Hefir yður nokkumtíma komið t« hugar að klæða bil-skúrinn með TEN / TEST, og verja þannig næturfrostinu inn ? Þér getið það auðveld- lega. Og tilkostnaðurinn er smáræði en hugsið yður munin sem það gerir! TEN/TEST er svo létt að nota. I»á má saga það og negla sem borðvið. Fimm-áttundu úr þuml- ungi, lofthelt og sterkt og endist æfilangt. Látið oss sýna yður, hvemig þér getið breytt sumar byrginu i vetrar skýii með TEN/TEST. Leitið eftir upplýsingum og verSlagi hjá WESTERN DISTRIBUTOR The T. R. Dunn Lumber Co., Limited WINNIPEG, MAN. FÆST HJA ÖLLUM BETRI TMBURSÖLUM 1 LANDINU TD2R vottur, um örbyrgð, framtaks- leysi eða kæruleysi. í anda sé eg þessi kot hverfa, en í þeirra stað koma snotur steinsteypu- hús fyrir menn og fénað, og Hólmann verða að paradís á- nægðra og velmeigandi smá- bænda. Hvað getur verið því til fyrirstöðu? Enginn er verð- ugur góðra gjafa sem vanræk- ir þær, eða misbrúkar, til að kúga með þeim aðra, sem þarfnast þeirra, er hafa farið á mis við þær, án eigin tii- verknaðar. Mennirnir eru fæddir til jarðarinnar til þess að njóta hennar eftir þörfum. Frá Reynistað riðum við í einum áfanga á Krókinn, og komum þangað síðla dags. Fór- um öll á gistihúsið “Tinda- stóll” — minnir mig það héti, og keyptum okkur hressingu, sem vinir okkar Mörtu, þau hjónin Gunnlaugur og Sigur- laug borguðu, hinn síðasti af mörgum velgerningum frá j ingsstöðum í þeirra hendi í okkar garð. Á,var ekki til þau aftur — éf æfi entist þeim öllum. Það er þetta litla ef sem gerir skilnaðinn að alvöru- augnablikum, jafnvel þar sem allar líkur eru til, að um stund- ar skilnað sé aðeins að ræða. Jónas Kristjánsson, læknir Við Marta vorum þreyttar eftir daginn og ásettum okkur að ganga snemma til hvíldar. Þó mun Marta hafa símað móður sinni þetta kvöld, sagt henni hvar ferð okkar var nú komið o. s. frv. Að því búnu fórum við að hátta. Veður var kalt með regni, kl. um 10, og við þektum engann á Krókn- um. Þó vorum við ekki hálf háttaðar, þegar gestgjafinn barði, og sagði okkur, að þar væri kominn dr. Jónas Kristj- ánsson og vildi hafa tal af mér. Við klæddum okkur í snatri og fórum fram til fundar við hann. Jónas er læknir þar á Krókn- um, sonur Kristjáns á Snær- Svínadal. Jónas friðs nema við meðan á kaffinu stóð útvegaði eg okkur Mörtu herbergi, þvf hér mundum við gista kom- andi nótt. Næsta dag áttum við von á bíl að norðan. Með þeim bíl skildi suðurför okkar hafin. En hér áttu vegir okkar að skilja, þ. e. þeirra hjóna og okkarMörtu. Eftir að hafa drukkið kaffi, lögðu þau hjón af stað heimleiðis. Þau áttu langa leið fyrir höndum, því heim skyldu þau þetta kvöld. Við Marta fylgdum þeim gang- andi inn í gegnum bæinn og út fyrir hann, og teymdum sinn hestinn hver — hestana sem við höfðum riðið, og nú voru einnig vinir. Margt gott fólk hitti eg í ferð þessari — íslands ferð minni. En ekkert betra, frá hvaða sjón armiði sem litið er. Bæði bráð- greind, góðir hagyrðingar og smekkvís á alt fyndið í þess- konar efnum og minnug þess. Og þess vegna skemtilegir föru- nautar. Alvara lífsins er þeim og kunn, og skilningur þeirra þjóðmálastefnum, glöggur og ákveðin, án þess að gera iau ofstæk eða einhliða. Gunn- laugur hefir í fl. ár verið kenn- ari við Hólaskóla — kennir þar stærðfræði og tungumál. Um nokkurra ára skeið, var hann umferðar fyrirlesari Ungm.fél. sl, og ritstjóri “Skinfaxa" blaðs, sem það fél. gefur - út. Hann er skynsamur í bezta lagi, hægur og gætinn — einn af lessum ábyggilegu m|önnum, sem menn lofa að maklegleik- um en finna því miður helzt til óvíða. Með öðrum orðum: Drengur hinn bezti í hvívetna. Við Marta gengum heim á Krókinn í hægðum okkar jöglar og hugsandi. Eg viss um að sjá aldrei framar þetta fólk, sem hafði verið mér —r út- lendingnum, svo gott. Fyrir mig voru skilnaðarstundirnar að byrja, úr þessu mundi hver reka aðra. Hingað til, höfðu það verið endurfunda stundir, eða nýir fundir. úr þessu — alt skilnaðarstundir. — Nú jæja! það er þó þess virði, að finn- kæmum heim með sér. Gerðum við það, og fengum ágætar við- tökur. Kona Jónasar er eins og hann, viðmóts góð og ágætis kona. Sýndu þau okkur börn sín, þrjár dætur, einn son og uppeldisdóttir — alt hin efni- legustu ungmenni, og öli í hærri skólanum á leiðinni upp mentaveginn. Jónas varð sjálfur að klyfa þá braut hjáip- arlítið eða hjálparlaust. Það er þess konar fólk, sem bezt skilur gildi mentunarinnar, og notfærir það, sér og sínum til blessunar og landi og þjóð til gagns. Hús þeirra hjóna er stórt og rúmgott steinsteypu- hús, tvílyft með kjallara undir allri byggingunni og miðstöð- varhita. Landrými hafa þau mikið eftir því sem í bæjum gerist — alt inngirt með háum steinsteypu veggjum. Innan þeirra er matjurtagarður og blómagarður. Alt er það vel umgengið úti og inni, og sýnir allur biær heimilisins samúð sem eg hvergi mætti í ríkari mæli. Með öðrum orðum: Heimilið er fyrirmyndarheimili eða svo kom mér það fyrir sjónir. Skamt þaðan er hospítal sem Jér>-c; kom á fót skömmu eftir av hann kom á Krókinn — þá ungur maður og ný-út- skrifsður læknir. Minntist eg þess, að hafa lesið um það í blöðunum fyrir löngu síðan, og honum hælt mjög fyrir dugnað og framtakssemi. Nú var orðið of seint að sjá það, og daginn eftir vanst ei tími til þess. Við fórum heim til okkar kl. 12 og þá í rúmið. Áður við fórum lét Jónas okkur lofa að koma þar við og kveðja, er við fær- um, lofuðum við því. “Því komuð þið ekki beint til mín og gistuð hjá mér?’’ spurði dr. Jónas einhverjusinni. meðan við vorum þar. “Við höf um nóg húsnæði.’’ Þetta sýnir gestrisni, svo mikla, að þó eg mætti henni hvarvetna, er Jónas eini frændinn, sem tekið hefir á sig ómak, að sýna mér óséðri og óþektri honum, slíka frændrækni og vinahót. Af hverja? — Af því að hann er að eðlisfari hinn ljúfasti og bezti drengur. Eg var ekki und- antekningin — heldur bara ein af fjöldanum, sem þau hjón sýna samskonar hlýleik. Það er einmitt þess vegna, hvað þau hjón eru vinsæl. Þetta sama kvöld áttu þau hjón von á dr. Gíslason frá Grand Forks, og föruneyti hans norðan frá Akureyri. Seinna heyrði eg dr. Gíslason segja, að Jónas væri einn af ágætustu mönnum sem hann hefði mætt á íslandi. Furðaði mig ekkert á því. Endurminningar Eftir Fr. Guðmundsson. Víða á landinu voru til þeir menn sem sjálfir voru sann- færðir um að þeir væru mikil- menni á einhvern hátt eða með einhverju móti þó allir aðrir vissu, að þetta væri meinloka, og þá var það hvortveggja öld- ungis rangt, og heldur ekki mikið reynt, að sannfæra þá um það gagnstæða, því þeir virtust vera sælir í sinni skoð- un. Eg þekti karl á stóru og fjölmennu prestssetri; hann hafði verið þar í mörg ár og altaf fjósamaður. Prófastur- inn hafði einh^erntíma sagt við hann að velferð heimilisins væri undir því komin, að kýrn- ar væru vel passaðar og ættu gott og nú þegar hann fengi honum þetta verk til yfirum- sjónar, þá skildi ihann, hve mikla tiltrú hann auðsýndi honum. Þessari ræðu gleymdi liann aldrei og varð klökkur. þegar hann endurminntist þess að prófasturinn bæri tiltrú til sín og smásaman varð þetta starf honum svo þýðingarmik- ið að hann í einlægni áleit, að prófasturinn og hann væru mestu mennirnir að minsta kost.i í sveitinni, aðeins að pró- fastur ætti þetta alt og sig líka, og þá var hann heldur ekki hræddur um, að það gengi neitt að sér. Sumir þessir menn héldu þeir væru heimspekingar, stórskáld eða einhversháttar vísindamenn. Einn þessi ein- kehnilegi maður var við Mý- vatn, hét hann Jóhann og var kallaður vindbóla. Hann hélt sig vera talandi skáld og orti mikið. Sýnishorn af hans ljóðagerð er þetta. Hann var viðstaddur þar sem kú var slátrað, og mælti þá: Hnífinn rak hann hálsinn í, Herjans karlinn gamii, misti eg þá önd og líf, og ei að þessu gáði. Hann var um tíma hjá Pétri í Reykjahlíð, og var þá sendur að viða í eldinn, en það fór að rigna, segir hann þá: Nú er eg orðinn holdvotur, og það fyrir löngu, því er bezt að halda heim, með stóra viðarbyrði á bakinu, handa gömlu Guðfinnu, í eldinn til að brenna. Annað álíka skáld var á Sléttu, og orti heilar rímur. Þannig byrjaði hann eina rímu. VISS MERKI um nýrnaveiki eru bakverkir, þvag- teppa og þvaigsteinar. GIN PILLS lækna nýrnaveiki, meS því að deyfa og græSa sjúka parta. — 50c askjan hjá öllum lyfsölum. 131 Inn með ánni harður rendi hundadýri, Huppaports á harðri mýri, hrummungsraftur sat við stýri. Forláts mig og friðar báðu þeir fjandans þussar, gerði eg það fyrir gylfa drussa greitt eg hleypti í höilu kussa. Þetta verður að duga sem sýnishorn af skáldskapa þess- ara manna, eins og gefur aö skilja þreytti þessi vaðall flesta menn er til lengdar lét, en þvf verður hinsvegar ekki neitað, að oft vöktu þessir menn hlátra og efndu til heimilisglaðværð- ar, oftast var þó einhver gömul menneskja á heimilinu, sem þrátt og einatt bað um það, aö ekki væri hlegið að þessunr aumingjum, áleit það syndr þeim hefði verið svo lítið lánað, og það væri ljótt að (espa þá. En þeir kunnu ekki að meta þessa nærgætni, og var jafnvel verst við slíkar manneskjur af heimilisfólkinu. Þegar eg er að rifja upp í huganum dagfar þessara manna og gera mér skiljanlega grein fyrir hugsunarhætti þeirra f samkvæmni við breytnina ogf eftirlanganirnar og þrár þeirra. þá man eg eftir einkennilegum manni sem eg þekti löngu Þægileg leið til Islands • Takið yður far heim með eimskip um Canadian Pacific félagsins. þá verðið þér samferða mörg- um Islendingum. I>ér mun- uð njóta ánægjulegrar ferðar, góðrar þjónust. Agætra máltíða, og allra þæginda er hið volduga flutninga félag hefir til að bjóða. Skrifið eftir upplýsingum um far- bréfaverð til Evrópu er innifelur allan kostnað. Gerið fyrirspurnir tii umboðs- manna á staðnum eða til W. <!. CASEY, Gen. Pass. Agent, C.P.R. Bldg., Winnipeg, Phones 25 815 25 816. CANADIAN PACIFIC STEAMSHIPS HREINLÁTASTA OG HOLLUSTUMETSA M.IÓLKURSTOFA I WINNIPEGBORG Eign Winnipegbúenda og rekin af þeim. Hreinlæti í meðferð allra afurða /Og stjórnsemi. Veldur framgangi vorum og vexti. SfMI 201 101 “Þér getið slegið rjómann — en ekki skekið mjólkina.’’ MODERN DAIRY LIMITED -l

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.