Heimskringla - 08.07.1931, Blaðsíða 3

WINNIPEG 8. JÚLÍ 1931.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA
Og eg mundi sakna þess ó-
tvírætt, ef það væri ekki um
hönd haft við sérhverja guðs-
þjónustu. Við það skal kann-
ast, að því fer fjærri að eg
hafi ávalt hugann við innihald
þess, er eg hlíði á það. Það
nær til mín á annan hátt. Vér
höfum líklega flest lært að
fara með “Faðir vor’’ áður en
vér gerðum nokkura tilraun til
þess að átta oss á innihaldi
þess. Sjálf orðin standa , huga
vorum í nánu sambandi við
sérstakt hugarástand — á-
stand friðar og velvilja, sem
vakin hefir verið í oss undir
svefninn í bernsku vorri. Vér
þurfum ekki að festa hugann
við sjálft innihald orðanna til
þess að hafa þeirra not. Bæn-
in er ekki lengur venjuleg bæn
— “Faðir vor” er tákn, symbol,
lykill að sérstökum dyrum sál-
arlífs' vors.
Sannleikurinn er, að “Faðir
vor” hefir fullkomna sérstöðu
í öllu helgisiðaformi kristinnar
kirkju. Það hefir sömu afstöðu
til trúartilfinningarinnar eins og
fáninn hefir til föðurlandsást-
arinnar. Fáninn er vitaskuld
ekkert nema dúkur úr mislitu
efni, þegar litið er á hann frá
einu sjónarmiðinu. En það sjón
armið segir oss einungis ekkert
um það, sem markverðast er
við fánann. Ekkert um þá
Wýju, sem fer um hugann, þeg-
ar vér t. d. sjáum íslenzkan
fána á skipi úti á hafi. Fána-
dýrkun getur vitaskuld orðið
að fjærstæðu, eins og alt annað,
en sönn ást á landi sínu og
ættbálk er engin fjærstæða,
heldur mikilsverður veruleiki.
Og hér er eitthvað líkt á kom-
ið eins og með “Faðir vor".
Þessi einföldu orð, tíguleg og
full af barnslegu trausti- hafa
fylgt kirkjunni í gegnum alla
hennar æfintýralegu sögu, í
gegnum alla hennar sundrung.
Niðurlagsorðin, sem bætt hefir
verið mjög snemma á öldum
við sjálf bænarorðin, finst mér
ekki til lýta, heldur þörf á-
minning til vor og kirkjunnar
um að gleyma því ekki, að
hver sem forlög hennar verða,
þá skuli hún ekki leita sinnar
eigin dýrðar, heldur hans, sem

hún telur sig eiga að þjóna. Eg
vil ekki sleppa “Faðir vori” úr
guðsþjónustum vorum.
• • *
Að endingu hlýt eg að þakka
Mr. Böðvari H. Jakobsson fyrir
hans snjalla og ágæta bréf. Eg
held að það sé góðs viti, að
safnaðarmaður og safnaðar-
prestur hans geti haft eins ó-
líkar skoanir að mörgu leyti
eins og athugasemdir mínar við
bréf hans bera með sér — og
samt farið vel á. Eg vildi óska,
að hver maður í öllum söfnuð-
um vorum væri að þessu leyti
líkur þessum manni — hugs-
uðu sjálfstætt um mál vor og
viðfangsefni og sýndu oss þá
velvild að láta uppi skoðanir
sínar. Feti fleiri í hans spor
mun oss vel gegna.
Enn meira gull
Vegna þess að þú, ritstjóri
góður, fékst því ekki viðkom-
ið að láta grein mína “Meira
gull”, í blað þitt ummæla-
laust, og þar með sýndir mér
þann heiður að veita nokkur
mótmæli, langar mig nú til að
bæta nokkrum orðum við, þó
ekki væri nema fyrir kurteis-
is sakir. Það er eitthvað svo
kuldalegt að hundsa þann, sem
á deilir.
Þó að eg færði hina fyrri
grein mína í þann háðsbún-
ing, sem hún birtist í, var mér.
eins og þú veizt, bláköld alvara;
því grunn-mál það, sem bak-
við lá, er undirstaða alls þess,
sem okkur, mennina, varðar
nokkuð um á jörðu hér. Eg
var, satt að segja, ekkert að
hugsa um hver í hlut ætti, enda
var umtalsefnið ópersónulegt
og í eðli sínu almennings eign.
Það, sem fyrir mér vakti, var
aðeins að vekja athygli les-
andans, ef unt væri, og eg
þykist sannfærður um að flest-
ir hafi skilið hvað eg átti við.
Eins mátt þú vera viss um að
eg áttaði mig fullkomlega á
efni upphafs — greinarinnar —
það var ekki svo flókið. Hitt
var það, að tillagan var svo
barnaleg að eg gat ekki stillt
mig um að grínast að henni of-
boð lítið, fyrsta sprettinn.
HVERNIG VINNA MÁ
auka verðlauna peninga
VIÐ
Heimaeldunar deildir
á sveitamótum og sýningum!
1930 unnu Robin Hood mjöl notendur
eftirfylgjandi verðlaun:
Giillverðlauaiiapeiiiii^ini^
Tvo silfur ver<S>la^napeniii§£a
103 fyrstu veröla^jm
og samtals 225 verðlaun við 40 tegundir af heimabök •
unartilraunum við verðlaunasamkepni í heimabökun,
úr öllum hugsanlegum hveititegundum, á sýningum í
Vesturlandinu. Þessir æfðu og verkhögu brauðgerðar-
menn leggja áherzlu á að nota beztu mjöltegundir og
halda eindregið fram-
Robin Hood
FI/OUR
ATHUGIÐ: Takið eftir verðlauna
skránni á Fylkissýningunum i “B”
flokki og á sveitamótunum, hinum sér-
stöku Robin Hood tilboðum.
þér sem
nitií
TI M BUR
KA UPIP
A
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
BirgSlr: Henry Ave. East Phone: 26 3S«
Skrifstofa: 5. gólfl, Bank of Hamllton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
Veit eg vel að ýmsir sér-
fræðingar í þjóðmegunarvís-
indum hafa svipaðar hugmyndir
og hin áminsta grein hafði að
færa; og einnig veit eg að
þeir byggja skoðanir sínar á
einhverri staðreynd”, eins og
þú segir. En það er nú einmitt
meinið. Aumingja fólkið trú-
ir að þeir séu allir sannorðir
vitringar og kennimenn en þeg-
ar til stykkisins kemur og eitt-
hvað reynir á, hafa þeir ekkert
nema staðreyndir til að styðja
si(g við, svo alt verður að
hjakka í sama farið. Jafnvel
þó að svo ólíklega vildi til að
einhverjir þeirra fengju nýjar
og vonríkar hugsjónir, mættu
þeir ekki láta þær í ljósi, nema
því aðeins að þeir væru ásáttir
með að þola útskúfun og bann-
færingar, að boði drottnanna.
Þvi hafa allar umbætur og
framfarir til þessa orðið að
fæðast í hugum þeirra mót-
mælenda, sem ekki hafa verið
of mjöglega fjötraðir af göml-
um staðreyndum.
Eg geng þess ekki dulinn að
aukinn framleiðsla á gulli kynni
að hafa einhver áhrif á heims-
markaðinn; en þau yrðu sízt
til hins betra, og leikslokin
þau, að peningaláns-mennirnir
næðu bara þeim mun meiri
peningum til að okra á. Allar
umbætur, sem reisa ætti á svo
fúnum grundvelli, hryndu að
vörmu spori — hræfareldar.
sem kynti vonir hinnar vit-
fyrtu alþýðu og lengdu ófarir-
nar að því skapi. Sérhver
viðtekin skoðun á hagfræði-
málum er frá sömu rotnuninni
runnin. Það er til lítils að
setja nýja bót á gamalt fat
eða nýtt vín á gamla belgi.
Heimurinn er dauða-sjúkur og
sóttinn heitir “Gull”. Ef menn
vilja helzt að veikin megnist,
þarf ekki annað en bæta við
gullið, eða gefa slifrinu sömu
skilyrði.
Þú ferð svona hálf-háðsleg-
um orðum um að eg sé ekki
alskosta ánægður með vesæld
og hungur heimsins barna og
biii máske yfir áður óþektum
og óviðjafnanlegum þjóðfélags-
vísindum, sem eg ætti að birta
hið fyrsta — ef eg hafi nokkra
raunverulega þekkingu á þeim
efnum!
Eg hafði ekki áður vitað að
það álitist áfellisvert að láta
sig hag almennings að nokkru
skifta, en það má, að sinni, til
síðu færa, því hérmeð skal
fúslega játað að eg hafði. fyrst
og fremst, eigin hagsmuni fyr-
ir hugskotssjónum. Eg þrái
að lifa við bærileg kjör í ó-
brjáluðu mannfélagi og sé ekk-
ert eftir þó öðrum líði eins. En
eg veit að hungrið og hörmung->
arnar eru ekki enn orðin svo
almenn að fjöldin geti séð
hvað að er. Þó hart sé, verður
enn meira hungur og enn meira
vonleysi að blasa við áður en
fólkiö fæst til að yfirgefa þræl-
| dóm sinn, og aðhyllast óreynd
' ráð, og þá aðeins með því móti
að rætt sé um þau við og við.
| Ekki þykist eg hafa neina
! sérþekkingu á þeim sviðum.
Skoðanir mínar eru eflaust
æfagamlar, þótt eg hafi ekki
; orðið allra þeirra var ,en tíð-
ræddar hafa þær naumast ver-
ið sfðan Mammon náði yfir-
tökunum á hugarfari heimsins.
Þær eru því í miklum minni-
j hluta, enn sem komið er, og
engin staðreynd við hendina til
áherzlu, því mannkynið hefir
trúað á og búið undir hinu
núverandi fyrirkomulagi, kapi-
talismanum, síðan sagan hófst.
Að vísu hefir þekking mann-
anna aukist að ýmsu leyti,
! sérstaklega í vélfræðjisáltijina,
en að svo komnu berjumst við
' en með þær hagfræði-hugsjón-
ir og að mestu leyti við það
þjóðfélagsskipulag, sem forn-
sögulegir villimenn létu okkur
að erfðum. Ef það virkilega á-
lízt góðgá að tvíla notagildi
þess aldnakerfis á þessari stór-
stígu öld áræðis og framfara,
þá fer eg að minsta kosti að
efast um veruleik framþróun-
arinnar.
En ástand alls heimsins virð-
ist bera þess glögg merki að
hið gamla fyrirkomulag sé að
þrotum komið, hversu ósleiti-
legt sem fyrir viðhaldi þess
verður barist. Þó að hinir ó-
tölulegu þrælar fái aldrei séð
hve óviturlegt og úrelt það er,
og alikálfar þess vilji ekki sjá
það, þá hrynur það um sjálft
sig á næstunni. vegna þess að
það er á fölskum forsendum
reist. En þá er það fyrir öllu
að menn séu undir það búnir
að ganga hina einu réttu leið.
Allt mun verða reynt til þess að
draga úr sporinu, sem tekið
verður, því enn er íhaldið ramt
og óttinn við ljósið og sann-
leikann megn. Eigingirnin án
ljóss þekkingarinnar, á svo af-
ar erfitt með að sjá sinn eigin
hag í allra heill.
Séreignarétturinn, sem dýpst
um tökum hefir náð í gegn-
um veldi gullsins, er rótin að
náiega öllu því illa sem mann-
heim þjáir. Væri hann afnum-
inn, hirfu samstundis flestar
þær raunir sem mannfólkið á
við að búa. Fátækt og þræl-
dómur gætu ekki lengur átt
sér stað og glæpir findu enga
frjómold sér til eldis. Heilsu-
far manna batnaði óðum og vís- .
indunum fleygði svo ótrúlega
fram að undrum sætti. Þessi
“eymdadalur", vor ágæta jörð,
yrði fljótt að sæluríkum bústað
fyrir réttsýna og, ef til vill, ei-
lífa menn, sem gagnrýndu ó-
hræddir eðli hvers hlutar og
aðhyltust hvern sannleika,
hversu nýr, sem þeim virtist
hann vera.
Þú álítur nú, kannske, að
þetta séu stórar staðhæfingar,
sem ekkert mark sé takandi á,
því engin mannleg reynsla sé
þeim til sönnunar og auðveld-
ara muni vera að áforma krist-
nina en iðka hana. Vissulega
er það hverju orði sannara, og
ef sigur hugsjónarinnar ætti í
fyrstu að hvíla á viti og velvild
mannanna — sem ætíð haldast
hönd í hönd — þá væri vonin
á veikum rökum bygð. En það
er svo gæfunni fyrir að þakka
að ef séreignir væru úr sög-
unni þá yrði auðveldara- að
gera rétt en rangt, og eigingim
in, eins og áður, myndi velja
léttari veginn.
Jafnvel nú er hinn auðfjötr-
aði skilningur manna komin
svo langt að hægt er að mæla
þyngd og fjarlægð hnatta, sem
sterkustu sjónaukar fá ekki
lýst. Þótt engar staðreyndir
séu til taks trúa flestir þeim
niðurstöðum, sem vísindin
bjóða fram í þeim efnum, og
eg hefi þekt ritstjóra, hvað þá
aðra, . svo leiðitama að þeir
hafa trúað á eitthvert yfirnátt-
úrlegt líf eftir dauðann, stað-
reyndalaust. *)
I stuttu máli sagt, verður öll
okkar framtíð að byggjast á
því hugsjónalega ef vel á að
fara. Hið gamla er allt vegið
og léttvægt fundið, en kórvilla
allrar fortíðar er kapitalisminn,
sem svo margir hagfræðingar
erfiða svo ötullega við að aÞ
saka, fyrir fánýta þóknun
Ekkert hugsanlegt fyrirkomu-
lag gæti verið hörmuglegra og
ópraktískara en hann, svo eng-
in hætta gæti mögulega fylgt
því að breyta til. Hann er svo
óheill og eitraður að hann
ferst von bráðar af eigin áverka.
ef svinnir almúgamenn fá ekki
viti fyrir heiminn komið áður
en sprengingin ríður af. í þVí
augnamiði að tjá mitt litla lið
til stuðnings þeirrar tilraunar
eru þessar línur ritaðar. Þó
eg geti séð í huga mínum
glögga og eðlilega tilhögun nýs
fyrirkomulags, læt eg mér hana
*) Höfundi er með öllu ó-
kunnugt um skoðanir ritstjóra
Hkr. á “öðru lífi’’ og hlýtur
með þessum ummælum að eiga
við einhvern annan en hann.
Þú ÁTT MIKIÐ EFTIR, EF Þú ÁTT EFTIR AÐ
PRÓFA ÞETTA KAFFI, SEM ER LJÚFFENGT
OG BRAGÐGOTT. MEÐ ENGUM BEISKJUKEIM
— JAFN ILMSÆTT KAFFI HAFIÐ ÞÉR ALDREI
SMAKKAÐ.
Blue Ribbon Limited
WINNIPEG :: :: CANADA
í léttu rumi liggja; enda yrði
það öf langt mál. Menn, sem
geta lijarað á einhvern hátt
undir vitfyrring kapitalismans
verða ekki í neinum vandræð-
um með að haga háttum sín-
um skynsamlega undir eðli-
legu samvinnu fyrirkomulagi,
þar sem hver einstaklingur
hlýtur að efla eigin heill, á-
samt annara, með hverju hand-
taki og hverri hugsun í stað-
inn fyrir að yera ólánsamur og
ánauðugur þræll fárra, óham-
ingjusamra auðkýfinga.
Ekki veit eg vel hvað þú átt.
við með því að “vatn renni upp
á móti eigi síður en niður eftir
hallanum’’; hvort þú átt við að
Mississippi áin t. d. sé lengra
frá miðpunkti jarðar við mynn
ið en upptökin, eða hvort þú
átt við að hægt sé að sprauta
vatni í loft upp með rafmagns-
dælu. En það gerir ekki svo
mikið til. Eg býst við að hvort-
tveggja hafi verið tortrygt í
fyrstu, á meðan það var nógu
nýtt, eða lá bara í huga þess
frömuðs, sem fyrst varð þess
vís. En ef þú hyggur með því
dæmi að sanna að kapitalism-
inn sé eins heppilegur og eðli-
legur eins og ismi án séreigna
og peninga, er eg hræddur um
þér fatist bogalistin; því fæstir
af hinum fákænu, hvað þá
verkfræðingum, myndu trúa
því að það kostaði jafnmikið
erfiði — að horfa á fossinn
hrynja niður glúfrið eins og að
þrýsta honum aftur upp á stall-
inn. En þvílíkum fjarstæðum
þarf hver sá að trúa, sem
kapitalismafyrirkomu - ólagið
aðhyllist.
Hver einasti fullvita maður,
sem nokkuð hefir um málið
hugsað, er í hjarta sínu Social-
isti, hvort sem hann kannast
við það eða ekki.
P. B.
SUNDAFREK
Mannslífi bjargaS
(Ágúst Jóhannesson bakara-
meistari var 31. maí sæmdur
“Álafoss-gullmedalíunni”. fyrir
sundafrek og björgun. Áður
hefir aðeins einn maður feng-
ið þessa medalíu, Jón Þor-
steinsson íþróttakennari (19-
30).
• • •
Það var 2. sept. 1924. Is-
lensku skipin Lagarfoss og
Goðafoss hittust þá í Lieth og
lágu við sama hafnarbakka.
Goðafoss var á förum til ís-
lands, en Lagarfoss nýkominn
frá Danmörku og á leið hingað
líka.
Meðal farþega á Lagarfossi
var Ágúst Jóhannesson
bakarameistari. Fór hann á-
samt fleirum um borð í Goða-
foss um kvöldið, rétt áður en
hann fór, til þess að kveðja
kunningja, sem þar voru. Kom-
ið var fram undir niðnætti og
svarta myrkur. Alt í einu kallar
einhver á þilfari Goðafoss, að
maður hafi fallið fyrir borð.
Það var einn þjónanna á skip-
inu.
Mönnum brá mjög í brún,
því að allir töldu víst að mað-
urinn mundi drukkna þarna
því að hann var ósyndur. — En
ekkert sást til hans vegna
myrkurs og þama er straumur
mikill og var því hætt við
að hann mundi óðfluga bera
brott frá skipinu. Þenna sama
dag hafði og maður drukknað
þarna í höfninni. Féll hann
fyrir borð á skipi, og vegna
þess að hann var ósyndur, og
enginn nálægur, til að rétta
honum hjálparhönd, þá fórst
hann þar rétt hjá landi, eins
og svo margir aðrir.
(Framh. & 7. síðu.) (
A Thorough School!
The “Success’* is Canada’s Largest.
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a large
staff of expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his capacity for study.
In twenty-one years, since the founding of the “Suc-
cess” Business College of Winnpeg in 1909, approxi-
mately 2,500 Icelandic students have enrolled in this
College. The decided preference for “Success’’ train-
ing is significant, because the Icelanders have a keen
sense of ducational values, and each year the number
of our Icelandic students show an increase.
Day and Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS C0LLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTON STREET.
PH0NE 25 843