Heimskringla - 05.10.1932, Blaðsíða 2

2 BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 5. OKT. 1932.
FRÁ ÍSlANDI
Július Sigurjónsson cand.
med. lauk í júlímánuði prófi í
gerlafræði við Lundúnahá-
skóla, segir Læknablaðið. —
Hefir hann lagt stund á þá
fræðigrein í vetur við “London
School of Hygiene and Tropi-
cal Medicine’’. Kensla þessi
er aðeins fyrir þá, sem tekið
hafa læknapróf, og er nljög
til hennar vahdað, ekki nema
13 læknar á námskeiðinu í
vetur, en færustu gerlafræð-
ingar Lundúnaborgar annast
kensluna. Júlíus hefir fengið
styrk frá Rockefellerstofnuninni
í eitt ár til. Hann er nú kom-
inn til Berlínar, til að leggja
stund á meinafræði. Ætlast er
til þess að Júlíus verði aðstoð-
armaður Dungals, er hann kem-
ur heim, frá námi þessu. Hann
er hinn mesti dugnaðarmaður,
og hefir fengið góð meðmæli
kennara sinna.
* * ¥
HaMdór Hansen læknir hefir
sapiið stóra bók, er heitir “Pseu
doulcus Ventriculi”, og fjallar
um sjúkdóma, er líkjast maga-
sári, en eru t. d. vægir berklar.
Hefir Halldór farið fram á, að
verja rit þetta, sem doktorsrit-
gerð við Háskólann og hefir
læknadeildin samþykt ritið til
doktorsprófs. Fer doktorsvörn-
in sennilega fram skömmu eftir
að háskólinn byrjar.
* * *
Snæfellsjökulstöðin. Enn hefir
ekki tekist að koma farangri
vísindamannanna upp á Snæ-
fellsjökul. Hefir farangurinn
legið undanfarið uppi á Jökul-
hálsi. En í gær var byrjað að
flytja hann upp í jökul. Vrar
flutt á hestum. En vísinda-
mennirnir hafa, að því er frétt-
ist í gær, hætt við að reisa
stöðina upp á hájökli. Verður
hún reist á svonefndum Þrí-
hyrningum, sunnan í jöklinum.
* * *
Leiðarmerki fyrir sjómenn.
Vestan við Eldvatnsós hafa ver-
ið reistar 4 leiðarstaurar, tveir
þeirra með prentuðum leiðbein-
ingum og landabréfum, og
stendur annar þeirra yst á
tanganum vestan við ósinn, en
hinn um 300 metra vestar.
Þaðan er óhætt að halda beint
að Hnausum í þeirir stefnu, sem
pjaldið sýnir, eða beygja á
niðri leið upp að Syðri-Fljótum
ustan við Kúðafljót hafa einn-
5 verið reistir 4 leiðarstaurar,
r sýna leiðina til hygða. Skip-
rotsmenn mega ekki freista
að fara yfir Eldvatnið eða Kúða-
Ijót, því að vötn þessi eru al-
:'ær yfirferðar.
* * ¥
Safnaðarfundur var nýlega
aldinn í kirkjunni á ísafirði og
ar sóknarnefnd falið að fá út-
nælt og afhent land undir nýj-
m kirkjugarð á Tungnaskeiði
g láta gera uppdrátt að garð-
inum. Fundurinn lýsti sig ein-
Jregið mótfallið fækkun presta-
kalla í prófastadæmi Norður-
ísafjarðarsýslu og landinu yfir-
leitt.
* * *
Hæli fyrir skipbrotsmenn hef-
r verið reist um 100 metra NV
’rá vitanum á Alviðruhömrum.
iinnig hefir verið reist staura-
>ð frá Kúðaós og til hælisins.
* * *
Skipstrand á Akranesi. 31.
gÚ3t s. 1. var norska flutninga-
kipið ‘Stat’, við bryggju á
kranesi. Var verið að skipa
kolum upp úr skipinu. Um
rvöldið tók að hvessa. Færði
’.kipið sig þá 50—60 faðma frá
bryggjunni. Lá það þar við
ikkeri. En auk þess var aftur-
ndi skipsins bundinn við “hafn-
írbauju” með vírstreng.
En um kl. 11 slitnaði þessi
írstrengur. Ætlaði skipstjóri
bá að létta akkerum. En áður
n hann hafði fengið ráðrúm
1 þess var skipið rekið á land.
það upp í kletta rétt innan
ið bryggjuna. Stefni skipsins
ar svo skamt frá bryggjunni,
'ð það tókst að leggja langan
tiga frá bryggjunni og út í
kipið, og gátu skipverjar kom-
ist eftir stiganum upp á bryggj-
una. Það var um miðnætti, að
kipverjar komust í land.
Um 480 tonn af kolum eru
eftir í skipinu, þar sem það
liggur þarna í klettunum.
í gær var skipið ekki talið
mikið brotið, en þó talið fremur
ólíklegt, að hægt sé að bjarga
þvi.
¥ * *
SæluhúsiS við Hvítárvatn.
Þegar Ferðafélag íslands réðist
í að reisa hið vandaða sæluhús
við Hvítárvatn fylgdu því fyrir-
æki hrakspár all-margra
manna. Fram á þann dag hafði
það ekki tekist, að halda sælu-
húsi í óbygðum í sæmilegu
standi. Sóðaleg umgengni
erðamanna í sæluhúsum hefir
verið ofboðsleg. — Bjuggust
margir við því, að eins myndi
ara hér, húsbúnaður og áhöld
iiiyndu þarna drabbast niður. —
En sem betur fer ætla þessar
pár ekki að sannast. Um-
gengni ferðamanna í þessu
vandaðasta sæluhúsi landsins
iiefir yfirleitt verið góð.
Húsið var fullgert 1930. í
gestabók hússins hafa menn
ritað nöfn sín. Fyrsta árið
gistu þar 15 leitarmenn 9 inn-
lendir ferðamenn aðrir og J
erlendur. 1931 gistu þar 58
leitarmenn, 38 innlendir ferða-
menn aðrir og 15 erlendir. En
í Sumar hafa þar gist 133 inn-
lendir ferðamenn, 23 fjárleitar-
menn og 9 útlendingar.
Allmargir hafa gist þar efra í
fleiri en eina nótt, sumir verið
4—5 nætur. En auk þeirra sem
gist hafa þar, hafa fjölmargir
komið þar við, áð þar og mat-
ast.
Af áhöldum þeim, sem þar
voru sett í upphafi, hefir ekkert
horfið. En nokkuð af áhöld-
um hafa menn skilið þarna eft-
ir, til viðbótar við það sem fyrir
var.
í súmar var sett girðing kring
um húsið, og gaf Mjólkurfélag
Reykjavíkur ' girðingarefnið.
Svefndýnur í húsið hafa þeir
gefið versl. Verðandi og hús-
eagnaversl. Ág. Jónssonar.
Steinolíu er jafnan í húsinu til
afnota fyrir ferðamenn, og hefir
Olíuverslun íslands gefið hana.
Fjöldi manna getur gist þarna
í einu, en til þess vel fari um
alla, ef margir eru þarna næt-
ursakir þyrfti sæluhúsið að fá
fleiri svefndýnur en þar eru nú;
og eins teppi. Allur húsbúnað-
ur geymist vel í húsinu yfir
veturinn.
—Mgbl. 1—3 sept.
¥ ¥ ¥
Frá SiglufirSi.
Siglufirði, 3. sept.
Síldveiðin hér þangað til í
gærkveldi: 84.250 tn. saltsíld,
24.176 krydd og sykursaltað,
36.994 verkað fyrir Þýskalands-
markaðinn, 7.332 önnur sér-
verkun og 700 tn. millisíld.
Þú segir satt/
það borgar sig að
“VEFJA
SÍNAR
SJÁLFUR” með..
Þúsundir neytenda segja þetta, því *
þeir hafa reynt það, upp aftur og aftur.
Þér getið vafið upp að minsta kosti 50
cígarettur úr 20c pakka af Turret Fine
Cut, cígarettu tóbaki.
Og yður mun geðjast að hverri cíga-
rettu sem þér vefjið upp. Þess fleiri
sem þér vefjið upp, þess meiri nautnar
njótið þér af þeim.
-4
. ÓKEYPIS Chantecler cígarettu
pappír fylgir hverjum pakka.
TURRET
F I N E
Cigarettu
C U T
T o b a k
Bræðslusíld: Hjaltalín 34.760
mál. Ríkisbræðslan 128.000
mál. Vikusöltun 10.950 tn.
Stórsjór úti fyrir í gær og
dag, en hægur hér inni. Fjöldi
skipa liggur hér inni. Norsk skip
eru mörg farin heim eða að
fara.
Hér snjóaði niður undir bygð
í nótt.
Fisktökuskip kom hingað í
nótt, en hleður ekki í dag sök-
um brims.
¥ ¥ ¥
Innflutnings- og gjaldeyris-
nefnd. Þess hefir verið getið
að í vændum væri fyrirkomu-
lagsbreyting viðvíkjandi fram-
kvæmd innflutningshaftanna
og gjaldeyrisverslunarinnar. Svo
sem kunnugt er, hafa hér starf-
að tvær nefndir, hin stjórnskip-
aða innflutningsnefnd og svo-
kölluð gjaldeyrisnefnd, sem
bankarnir settu á laggirnar.
Nú hefir sú breyting verið
gerð, að hér eftir starfar aðeins
ein nefnd og nefnist hún Inn-
flutnings og gjaldeyrisnefnd.
Hún tekur að sér störf beggja
hinna nefndanna.
f hinni nýju nefnd eru: Lud-
við Kaaber bankastjóri, til-
nefndur af Landsbankanum,
Jón Baldvinsson bankastjóri,
tilnefndur af Útvegsbankanum,
ennfremur Björn Ólafsson stór-
kaupmaður og Svavar Guð-
mundsson fulltrúi, tilnefndir af
ríkisstjórninni.
Gamla innflutningsnefndin
hætti störfum í gær og settist
sú nýja þá jafnframt á laggirn-
ar.
Ekki er búist við , að veruleg-
ar breytingar verði á frem-
kvæmd innflutningshaftanna nú
á næstunni. Verður framkvæmd
þeirra svipuð og verið hefir. Þó
mun verða reynt að haga því
svo, að þeir sem innflutnings-
leyfi fá — þeir fái einnig gjald-
eyrisleyfi.
¥ ¥ ¥
Skipi bjargað. Norska flutn-
ingaskipið, sem strandaði 31.
ágúst við Akranes, hefir nú
náðst á flot. Vélsmiðjan Hamar
hér í bænum var fengin tii þess
að reyna að bjarga skipinu.
Kafari var sendur héðan, einnig
véldælur og aðstoðarmenn. Á
laugardag og sunnudag var
unnið að því að dæla úr skip-
inu og þétta það og kl. 5 í gær-
morgun komst það á flot aftur.
Var Magni svo fenginn til þess
að draga skipið hingað og
kom hann með það í gærkvöldi.
Vélsmiðjan Hamar sá að öllu
leyti um björgunina.
—Mgbl. 4. sept.
SAMGÖNGUR
á sjó og landi.
Tíminn hefir til fróðleiks gert
samanburð á útgjöldum ríkisins
annarsvegar til samgangna á
landi og hinsvegar til sam-
gengna á sjó í 26 ár, á tímabil
inu 1906—1931. Sá saman-
burður er tekinn eftir lands
reikningnum og bráðabirgða-
yfirliti fjármálaráðherra fyrir
árið 1931. Yfirlitið fer hér á
eftir.
Til samgangna.
(Minni upphæðum en þús-
undum er sleppt).
Á landi Á sjó
1926... 791 359
1927.... 1,083 400
1928.... 1,191 356
1929.... 1,555 261
1930..., 1,980 509
1931... 1,475 588
Samtals 13.051 5.647
Árið 1930 nam viðhald þjóð-
veganna fyrir utan allar við-
bætur, rúml. 611 þúsundum
króna. Sú upphæð er 102 þús.
kr. hærri en allur reksturshalli
strandferðanna það ár (Strand-
ferðaskipin — Eimskipafélagið
— Flóabátar).
Það liggur í augum uppi, að
samgöngurnar á þessu strjál-
býla landi eru mjög dýr fórn,
sem þjóðin leggur á sig og verð-
ur að leggja á sig vegna hinna
dreifðu bygða,. og aðallega til
farþega- og póstflutninga.
Þungavöruflutnnigar á landi
eru neyðarúrræði og koma ekki
til mála nema á hafnlausum
svæðum og frá höfnum inn til
næstu bygða. — Tíminn 3. sept
ARNARHÓLSTÚNIÐ
Ár: þús. þús.
1906 94 58
1907 126 62
1908 189 60
1909 175 72
1910 159 98
1911 82 93
1912 176 108
1913 138 102
1914 174 104
1915 171 132
1916 160 151
1917 198 180
1918 290 174
1919 214 188
1920 664 216
1921 356 211
1922 430 325
1923 360 286
1924 339 260
1925 481 294
Yfirskoðunarmenn geta þess
í XVIII. athugasemd sinni við
LR. 1930, að kostnaðurinn við
Arnarhólstúnið í Reykjavík hafi
verið rúmlega hálft þriðja þús-
und krónur, en geta þess þó
um leið, að inn í þessari upp-
hæð sé nokkur kostnaður við
trjáplantanir á öðrum stöðum.
Telja endurskoðunarmennirnir,
að vert sé að taka til athugun-
ar með hliðsjón af því að túnið
er í eignaskrá ríkisins metið á
kr. 1.141.400,00 og með hliðsjón
á lóðakaupum ríkissjóðs síðasta
ár, hvort ekki væri hægt að
gera þessa eign arðberandi.
Svar stjórnarinnar er á þessa
leið:
“Ríkissjóður vann Amarhóls-
tún með málaferlum við Reykja
víkurbæ, sem taldi sig hafa rétt
til þess. Á þríhyrnu þeirri, sem
er á milli Ingólfsstrætis, Hverf-
isgötu og Kalkofnsvegar, var
reist líkneski af fyrsta land-
námsmanni á íslandi. Var sú
mynd gjöf alþjóðar og líkneskið
talið tákn þjóðarinnar sjálfrar.
Fyrstu árin eftir að mynd þessi
var reist, var ekkert hirt um
blettinn og myndina. — Sóða-
skapur hinn mesti var oft sýni-
legur við myndastyttuna og-
bletturinn í kring að fara í flag.
Ómerkileg girðing var í kring
og ‘draugur’ í hliðinu, þar sem
gengið var upp að styttu Ing-
ólfs. Var allur þessi aðbúnaður
að verða þjóðinni til hneisu.
Eftir stjórnarskipftin 1927 var
túnið girt, friðað og ræktað,
ekki svo mjög vegna heyfengs-
ins, sem nú gengur til búsins á
Kleppi, heldur til að þessi blett-
ur sé þrifalgur, samboðinn
myndinni og geti verið leikvöll-
ur barna í bænum. Er það eini
gróni völlurinn, sem börn höf-
uðstaðarins eiga aðgang að. En
til þess, að sómasamlega sé séð
fyrir allra umgengni á Árnar-
hólstúni og við Ingólfslíknesið,
hefir stúlka gætt blettsins alt
sumarið. Kostnaðurinn við
túnið er þessvegna við plöntun
þar, ræktun blettsins og um-
VISS MERKl
um nýrnaveiki eru bakverkir, þvag-
teppa og þvafgsteinar. GIN PILLS
lækna nýrnaveiki, me8 því ai5 deyfa
og græöa sjúka parta. — 50c askjan
hjá öllum iyfsölum.
131

talaða vörzlu”. (Leturbreyting
hér).
Hér skal þess getið til skýr-
ingar, að þríhyrningur sá, sem
stjórnin getur um í svari sínu
að hafi verið girtur og ræktað-
ur, er einungis nokkur hluti af
Amathólstúni. Á þeim hluta
túnsins, sem liggur austan við
Ingólfsstræti, hefir hin mikla
skrifstofubygging “Amarhvoll'’
verið bygð, svo ekki verður ann-
að sagt en að sá hluti túnsins
hafi 'veriö gerður arðbær. Allir
sem til þekkja, munu minnast
þeirra miklu umskifta, sem orð-
ið hafa á þeim hluta Arnar-
hólstúns, sem er umhverfis
styttu Ingólfs. Eins og skýrt er
frá í svari stjórnarinnar var
þessi hluti túnsins í svo dæma-
fárri vanhirðu.
Nokkur hluti af þeim rúml.
tveimur og hálfu þúsundi, sem
talinn er kostnaður við Arnar-
hólstún i LR. 1930, fór til þess
að gróðursetja trjaplöntur ann-
arsstaðar en á Arnarhólstúninu,
en mestur hlutinn af þessu fé
fór þó til gróðursetningar á
trjáplötum þar, til þess að ljúka
við að rækta túnið og hylja
flögin þar og nokkur hundruð
krónur til þess að greiða konu
þeirri er gætti túnsins, kaup.
Munu fáir verða til þess að
segja, að þessum peningum hafi
verið illa varið og allir þeir
sem þekkja önnur verðmæti en
peninga eina, munu telja að
túnið hafi þá verið arðberandi
fyrir Reykjavík og alla íslenzku
þjóðina. — Tíminn.
BERNSKUMINNING
Eitt sinn endur fyrir löngu og
á meðan eg enn var bam að
aldri, var eg send til þess að
reka heim hross ofan úr heið-
inni. Degi var tekið að halla
og friðsöm kyrð næturinnar
færðist yfir dalinn minn.
Eg rölti hægt upp í hlíðina
fyrir ofan bæinn, eg þurfti ekk-
ert að flýta mér, svo að eg
hugsaði mér, að í þetta sinn
skyldi eg vera lengi .... lengi
úti, fyrst eg var ein og sjálfráð.
Fátt var mér gert verra en-að
vera rekin snemma í rúmið á
svona kveldum. Já, það er víst
áreiðanlega satt, að eg fór mér
að engu oðslega. Eg gekk álút
upp rindana með beizlið á öxl-
inni. Kveldblærinn strauk lokk-
ana frá enni mér og svalaði
heitum, rjóðum vöngum mín-
um. Eg dró andann hægt og
rólega. Það var svo sælt að
bergja af hinni svalandi friðar-
Til að halda góðri heilsu—hættið við þessar stóru
máltíðir, en drekkið daglega
tvo potta af
“CRESCENT”
ER GERILSNEYDD
Phone 37 101
Crescent Creamery
Company Ltd.