Heimskringla - 12.10.1932, Qupperneq 6

6 BLAÐSH5A
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 12. OKT. 1932.
þér sem
notiS
T I M BUR
KA UPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltá.
Birgðlr: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfl, Bank of Hamllton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá uppreisninni á Indlandi.
Eftir
GEORGE A. HENTY
“Hver ein og einasta manneskja! Hver
einasta kona, hvert einasta barn! Hvað held-
urðu um slíka böðla, slíka blóðhunda? Bónd-
inn, sem skýldi mér, sagði mér frá því. Hefði
eg þá verið inni í borginni, þá hefði eg þrifið
sverð og ætt um og drepið alla sem eg hefði
náð í, svo æðisgenginn var eg. Bóndinn vildi
fela mig þangað til hermenn okkar kæmu, en
eg eirði þar ekki lengur, — eirði hvergi og
hafði ekki og hefi ekki enn viðþol nema eg sé
á rjátli. En þey, Isabel kemur. Við megum
ekki láta hana frétta þetta sem stendur.”
“Jæja, Isabel mín,’’ sagði hann við hana,
er hún náði þeim, “segðu mér nú hverjum það
er að þakka að þú ert komin hingað.”
“Mr. Bathurst verður að segja þér það,
doktor,” svaraði hún. “Eg treysti mér varla
til að hugsa um það enn þá, hvað þá að segja
þá sögu mína.”
“Jæja, Bathurst, byrjh þú þá á sögunni.”
“I>að er nú átakanleg saga fyrir mig að
segja,” svaraði Bathurst.
“Átakanleg fyrir þig, Mr. Bathurst,’’ tók
Isabel upp og var hissa. “Eg hefði haldið að
----” hér nam hún staðar og þagnaði, en
Bathurst hélt áfram: “Hún er ekki öll átakan-
leg, — en viss atriði í henni er það, og til
muna. Eg hefði heldur kosið að segja þér þá
sögu eftir að við erum sezt að í kvöld, doktor,
ef forvitni þín leyfir þér að bíða svo lengi.”
“Eg verð þá líklega að reyna að bíða,”
svaraði doktorinn, “en nauðungakostur er það
Seg þú mér þá núna, Isabel mín. hvað komið
hefir fyrir andlitið á þér. Lofaðu mér samt
fyrst að sjá þessi fleiður betur. Eg sé að
handleggirnir eru óálitlegir líka. Hvað í ver-
öldinni hefir komið fyrir þig?”
“Eg brendi*mig með eitursýru, doktor,”
svaraði hún. “Mr. Bathurst segir þér frá því!”
“Þar komstu með það! Leyndardómur á
leyndardóm ofan! Skárra er það! Jæja, góða
mín, þér hefir tekist að súrsa þig í þeirri sýru!
Veistu það, barn, að svona til orðin sár skilja
eftir ör engu minni eða betri viðfangs en hruna
sár af eldi. Eins og þú ert nú, ættir þú að
sitja í koldimmu herbergi með andlit og hand-
leggi reifaða í dúkum, í stað þess að vera á
gangi í bruna sólarhita.”
“Eg hefi meðferðis bæði verk-eyðandi
meðöl og áburð,” sagði Isabel, “og hefi brúkað
þau meðöl með reglusemi síðan eg brendi mig.
Fleiðrin eru ekki heldur mjög aum nú orðið.”
“Nú, þau eru nú ekki svo ljót,” sagði
doktorinn eftir að hafa skoðað þau með
gaumgæfni. “Nýtt hörund er óðum að mynd-
ast og alt sýnist ganga vel í því efni. En trú
þú mér til, að örin verða lengi að hverfa, ef
til vill fleiri ár. Eg er, meira að segja, ekki
viss um að þau hverfi nokkurn tíma fyrir
fult og alt. Jæja, um hvað eigum við þá að
tala?”
“Til þess að sýna þér hve brjóstgóð eg er
skal eg nú ganga með þeim feðginunum á
undan,” sagði þá Isabel. “Þá getur Bathurst
sagt þér söguna.”
“Það er sannarlegt gustukaverk, góða
mín,” sagði doktorinn. “Komdu þá með sög-
una, Bathurst.”
Þeir drógust nú aftur úr, og byrjaði Bat-
hurst á sögunni þannig:
“Þú manst það, doktor, að þú sazt fram
á og varst að tala við Murad, en eg var aftur
í og sat hjá Isabel, þegar skothríðin hófst."
“Já, eg er nú heldur á því, að mig reki
minni til þess,” svaraði doktorinn. “Og eg
held að eg gleymdi þeirri stund ekki, þó eg
lifði að verða tíræður. En hvað svo um
það?”
“Eg stökk útbyrðis!” sagði Bathurst og
studdi hendi á öxl doktorsins. ‘Eg rak upp
hljóð, — eg veit það, þó eg muni það ekki, —
og henti mér í fljótið.”
Doktorinn glápti á Bathurst hissa, en
sagði svo: —
Sama gerði eg, — stökk útbyrðis eins og
kólfi væri skotið. En því segirðu frá því í
þessum sérlega róm? Auðvitað hljópstu fyrir
borð. Hefðirðu ekki gert það, þá hefðirðu
ekki verið að labba eftir brautinni þeirri arna
núna.”
“Þú skilur mig ekki, doktor,” svaraði
Bathurst armæðulegur. “Eg sat hjá Miss
Hannay — hjá stúlkunni, sem eg elska. Við
vorum að tala saman í lágum róm; og án
þess eg geti gert mér grein fyrir nokkurri á-
stæðu til, þá kom mér einmitt sú lokleysa í
hug, að þrátt fyrir sneypuna, er eg hafði
beðið, þrátt fyrir það að hún vissi svo *vel
hve huglaus eg var, þá fanst mér þá, að henni
væri fremur hlýtt til mín, og að ske mætti, að
hún yrði mín að öllu loknu. Um þetta
var eg að hugsa, þegar skotin riðu af. Er
það þá trúlegt, að eg í sama vetfangi hefði
hlaupið á fætur eins og huglaus héri og
steypti mér í fljótið, í stað þess að hugsa um
hana og sjá hver yrðu hennar afdrif? Hefði
eg ekki fastráðið að bjarga henni, eða láta líf-
ið við þsw tilraunir, þá hefði eg fyrirfar-
ið sjálfum mér þá á augnablikinu, — eg segi,
þegar eg raknaði við, því þegar eg var að
skríða upp á sandinn fyrir handan fljótið,
kom byssukúla við höfuð mitt og fló skurð
eftir því frá hvirfli og fram undir enni. Eg
vissi því ekki um mig fyr en stundu síðar,
þegar þeir Wilson voru búnir að draga mig
inn í skóginn á bakkanum.”
“Já, en hamingjan góða! Hvað annað
gaztu gert, Bathurst?” sagði doktorinn. “Eg
var jafnfljótur og þú að hlaupa fyrir borð og
hugsaði ekki meira um mig eða aðra en þú,
og slíkt hið sama gerðu allir, sem megnuðu
að lyfta sér yfir borðstokkinn. Hugsaðu þér
bara, hvaða gagn þú hefðir gert með því að
sitja kyr. Hefði það máske verið hagur eða
ánægjuefni fyrir hana, ef þú hefðir verið
höggvinn eða lagður í gegn við hlið hennar í
bátnum? Þú sérð sjálfur, að hefðir þú látið
lífið þar, þá hefði hún verið brytjuð sundur
í nótt er leið og líkami hennar hefði legið í
bunkanum með hinum niðri í brunninum við
fangelsið í Cawnpore. Þú lítur öfugt á þetta
alt, vinur.”
“Það var öðru máli að gegna með mig en
hina,” svaraði Bathurst. “Það var ekkert sem
hamlaði ykkur frá að hlaupa í fljótið. En eg
sat þarna við hliðina á stúlkunni, sem eg elsk-
aði út af lífinu. Mér var því skylt að gera
annað tveggja, grípa hana í fang mér og
hlaupa með hana útbyrðis, eða sitja kyr, og
láta eitt ganga yfir bæði. í stað þess breytti
eg eins og eg hugsaði aðeins um mitt eigið
arma líf, en ekkert um hana.”
“Nei, Bathurst minn góður!” sagði dokt-
orinn, “þú hugsaðir bókstaflega ekkert um
þitt eigið líf, og er sannfærður um að eng-
inn okkar hugsaði um eitt eða annað. Augna-
bliksáhrifin báru hugsanafæri okkar allra of-
urliði, og í hugsunarleysi steyptum við okk-
ur allir út úr bátunum. Það er lokleysa fyrir
þig %ð láta þér finast til um þetta. Eins víst
og við erum hér báðir á lífi nú, eins víst
hefðir þú verið myrtur fyrir augum hennar
eins og alir hinir í bátnum, og geturðu ímynd-
að henni hefði þá verið lífið léttara á eftir?
Hefðirðu synt með hana yfir fljótið, eru all-
ar líkur til að þið hefðuð bæði látið lífið yfir
á sandinum, því þar taldi eg einn tíu dauða
menn morguninn eftir, enda skall hurð nærri
hælum hvað þig snerti, úr því kúlan snart
höfuð þitt og særði þig. Nei, eins og við hinir,
hlýddir þú eðlishvöt, er þú hljópst einn í
fljótið, en það var viturleg eðlishvöt. Það
var eina viturlega ráðið, og því tókst þú það
óafvitandi, og fyrir það er nú Isabel Hannay
í tölu lifenda enn og úr mestu hættunni.”
“Fyrir tilviljun hefir þetta snúist þannig,
og guði sé lof að hún er leyst úr hættunni,”
svaraði Bathurst. En þetta breytir í engu
þeim sannleika, að eg, Englendingur að upp-
runa og af góðum ættum, hugsaði bara um
það að forða mér, en lét stúlkuna, sem eg
elska, og sem eg þá sat hjá, sitja eina eftir í
dauðans hættu. En tölum ekki meira um
þetta. Það er búið. Þar eru endimörk allra
minna vona. Nú skal eg segja þér sögu mína.”
Doktorinn hlýddi á söguna og sagði ekk-
ert, fyr en þar kom, að Bathurst sagði að
Isabel hefði verið flutt til Bithoor. Þá gat
karl ekki orða bundist:
“Svívirðilegur fantur!” sagði hann þá.
“Eg hefi líka harmað það í meira en mánuð,
að eg gaf þeim fjanda ekki éitur, og nú-----
jæja, haltu áfram. Hvernig annars í veröld-
inni fórstu að því að ná henni út þaðan?”
Bathurst sagði honum þá sögu alla og
fagnaði karl yfir því og fanst mikið um.
“Drengilega gert!” sagði hann. “Eg vissi
fyrir löngu að það er kjarkur í þeirri stelpu,
og það þurfti kjark, skal eg segja þér, til að
brenna sig eins og hún hefir gert, að ótaldri
hættunni, að örin sjáist alla æfi. Og það út
af fyrir sig er nú ekkert smáræði fyrir kven-
mann.”
Bathurst fór fljótt yfir viðureignina í
fangagarðinum, en doktorinn vildi fregna
meira um það atriði, og spurði og margspurði
um þetta og hitt í því sambandi.
“Ekki svo linlega að verið fyrir huglaus-
an mann, Bathurst! sagði hann svo.
“Já, en þar var ekki um neina skothvelli
að gera,” sagði Bathurst. “Það er ósagt,
hvernig hefði farið ef þeir hefðu haft skot-
vopn; en þó veit hamingjan, að undir þeim
kringumstæðum hefði eg gert mitt ítraSta að
gugna ekki á hverju sem hefði gengið, enda
hafði eg gert ráð fyrir að þeir hefðu pístólur
á beltinu og var að vona að eg þyldi hvell-
ina. Og eg er á því enn, að eg hefði á ein-
hvern hátt staðizt þá raun.”
“Eg er viss um það, Bathurst. En áfram
með söguna,’ sagði doktorinn. — “Nú, og
hvernig leið þér þá?” spurði hann svo, er
Bathurst hafði sagt honum, hvernig hermenn-
irnir þustu fram hjá honum og Isabel á leið-
inni og létu hvert byssuskotið reka annað.
“Hvernig leið þér þá, því það er ekki hættan,
heldur hvelirnir, sem ofbjóða taugakerfi þínu.”
“Eg varð einu sinni ekki var við það,”
svaraði Bathurst. “Eg hefi ekki hugsað út í
það síðan; en nú þegar þú spyrð mig um það,
þá verð eg að segja, að eg
er alveg hissa á sjálfum mér.
Eg man nú að eg fann ekki
ögn til skotdynkjanna. Eg
tók bara eftir skotdynkjun-
um en hugsaði ekkert um
það, — hugsaði bara um að
láta þá ryðjast fram hjá, þrífa
um handlegginn á Isabel og
skjótast út og burt, og það
gerði eg.”
“Mér þykir ekki ómögulegt,
Bathurst, að þú sért laus við
þessa taugaveiklun þína fyrir
fult og alt,” sagði doktorinn.
“Eg get bezt trúað, að úr því
þú þoldir að heyra skothvelli,
án þess að þér yrði ilt af einu sinni, þá þol-
irðu að heyra þá í annað sinn, og altaf upp
frá því. Eg segi ekki að þetta sé víst, en
að það sé mögulegt og jafnvel líklegt. Þegar
þú steyptir þér í fljótið voru taugar þínar all-
ar lamaðar að venju, vegna skothvellanna, og
mér þykir ekki ósennilegt að vatnskuldinn hafi
verkað á þær samfara blóðmissinum úr sárinu
er kúlan gerði á höfðinu á þér. Eg veit
mörg dæmi þess, að menn tapa valdi á taug-
um sínum vegna byltu af hestbaki, eða eftir
óvænta árás af óargadýri, og því um líkt. Það
er ekki óhugsandi að snögg og óvænt ofraun
geti læknað sjúkt og lamað taugakerfi, eins
og hún getur lamað það taugakerfi, sem áð-
ur var heilt.”
“Það vildi eg að guð gæfi að reyndist
rétt tilgáta,” sagði Bathurst. “Eg verð að
játa, þegar eg íhuga þetta, að þá þykir mér
yfirgengilegt að eg skyldi þola skothvellina í
fárra feta fjarlægð. Auðnist okkur að ná til
Allahabad, skal eg prófa mig — skal standa
rétt hjá fallbyssu, sem á að hleypa af. Þoli
eg þá raun, geng eg í sjálfboðaliðið, og fer
með því upp um land aftur, til þess að taka
þátt í að hefna. Geti eg einu sinni gengið
fram sem fullveðja maður í orustu, dey eg
ánægður, ef svo vill verða, næsta dag.”
“Láttu ekki svona, drengur!” sagði dokt-
orinn. “Það liggur ekki fyrir þér að falla í
orustu. Eftir að hafa sloppið ómeiddur ai
þekjunni í Deennugghur, þar sem þú gerðir
sjálfan þig að skotmarki; eftir að hafa slopp-
ið úr vargakjöftum í kvínni við virkisvegginn,
og eftir að hafa sloppið úr svaðilförinni á
fljótinu, þá er ekki líklegt að fyrir þér liggi
að falla í stríði. En nú skulum við herða
ganginn og ná hinum. Isabel er víst farin að
undrast yfir mælginni í okkur, og af því hún
getur ekki talað eitt orð við þaufeðginin.þá
hlýtur henni að finnast tímlnn líða seint. —
Æði mikið hefir nú grenst í öllum þessum
hrakningi. Sérðu hvað göngulag hennar er
breytt frá því sem það var — sporið ekki eins
fjörlegt og áður, en svo er það nú líklega
því að kenna, að hún gengur berfætt. Fóta-
búningurinn hefir meira en smáræðis áhrif tá
göngulagið. Sjáum til dæmis muninn á
göngulagi höfðingjans, sem æfinlega er í voð-
feldum skóm og sniðnum eftir máli, og göngu-
lagi sveitamannsins, sem dragnast með þunga,
járnslegna klumpa á fótunum. Fótabúning-
urinn og vaninn gerir auðvitað mikið að verk-
um og breytir göngulagi mannsins öldungis
eins og göngulagi hestsins.”
Bathurst svaraði engu, en brosti, er
hann heyrði doktorinn halda fram skoðunum
sínum og rökstyðja þær að fornri venju.
“Ertu orðin sárfætt, Isabel?” spurði dokt-
orinn, er þeir náðu þeim.
“Nei, doktor," svaraði hún brosandi; “en
það má eg segja, að mér hefir aldrei þótt vænt
um þetta ryk fyrri, — en nú þakka eg fyrir
að það liggur svo þykt og mjúkt á veginum.
Það er rétt eins og mjúkur gólfdúkur undir
fæti. Nei, sárfætt er eg ekki, en mér fellur
auðvitað ekki vel að ganga berfætt.”
“Þú þarft ekki annað, góða mín, til að
gera gott úr því,” sagði doktorinn, “en að í-
mynda þér að þú sért að ganga i'rr baðklefa
þínum niður um sandinn við einhvern sjóbað-
staðinn á Englandi. Festu bara þá ímyndun
{ höfðinu á þér, og þá líður þér ágætlega.”
“Já, en til þess þarf meira ímyndunarafl
heldur en eg hefi ráð á, doktor, í þessum
steikjandi hita — svo gagnólíkur sjávarsval-
anum á Englandi,” svaraði Isabel. “En svo
er það satt, að það er barnaskapur að hugsa
um það, að maður sjálfur sé berfættur, þar
sem maður sér varla nokkra hérlenda konu
öðruvísi en berfætta. Og skrítið er það líka,
að mér finst minna um það, af því fætur mín-
ir eru litaðir. Væru þeir með eðlilegum lit,
fyndist mér það hálfu óviðfeldnara, en hvers
vegna veit eg þó ekki. En sleppum nú að tala
um það meira. Eg er að reyna að gleyma því,
en tel mér trú um að eg sé virkilegur Hindúi.”
Það var fáferðugt um veginn, og þeir sem
mættu þeim, námu ekki staðar, en heilsa bara
á indverskan hátt um leið og þeir fóru hjá.
Sýndi þetta að engan grunaði, að þau Isabel
og Bathurst og doktorinn væru annað en þau
sýndust vera, — þ. e. indverskur bændalýður
á ferð eftir alfara vegi. Þegar dimdi sneru
þau út af veginum og tóku sér bólfestu í
skógarbelti nálægt, og mátti þaðan sjá kaup-
tún meðfram veginum í hálfrar mílu fjar-
lægð.
“Eg ætla að bregða mér heim í kauptún-
ið, kaupa þar hrísgrjón og fá um leið fréttir,”
sagði Rujub, þegar þeir höfðu búist til næt-
ursetu í skóginum.
Að klukkustund liðinni kom hann aftur,
og voru hans fyrstu orð þessi:
“Bretar hafa tekið Dong eftir allharða or-
ustu. Fréttin barst fyrir tveimur stundum
síðan. Sepoyar vörðust vel og óðu enda út
fyrir vígi sitt móti Bretum, en skothríðin var
of skæð til þess, að þeir stæðust hana á ber-
svæði og hörfuðu þeir því bráðlega inn í víg-
ið aftur, en héldu því æði tíma áður en þeir
lögðu á flótta. Þeir veittu og fyrirstöðu við
Pandoo-brúna, en sú sókn varð stutt. Þegar
her Breta komst nógu nærri, þéttfylktu þeir
fótgönguliðinu og réðust svo hlaupandi með
nakta byssustingi á Sepoya, sem þá ærðust
og f!ýðu í allar áttir. Var ótti þeirra þá svo
mikill, að þeir gleymdu alveg að sprengja
brúna, svo hún stendur óhögguð enn.”
Ráðguðust þeir nú mikið um hvað gera
skyldi, hvort heldur halda áfram göngunni,
eða að reyna að ná í her Breta og fylgjast
með honum til Cawnpore aftur. Urðu þau úr-
slitin að vænlegast þótti að halda áfram til
Allahabad, því einmitt næstu dagana myndi
minst hættan að ferðast eftir veginum — að
orustunum rétt afstöðum.
Snemma næsta morgun lögðu þau þvf af
stað og gengu þar til hitinn var kominn á
hæsta stig. Þá lágu þau í leyni, til þess er
sól lækkaði á lofti, en hófu þá gönguna á ný
og geneu til þess er dimt var orðið. — Þannig
héldu þau áfram f þrjá daga samfleytt, og að
beim tíma liðnum náðu þau til Allahabad.
Virkið var þéttsetið mjog, og var þar fjöldi
kvenna, er þangað hafði flúið úr öllum átt-
um. Karlmenn allflestir gegndu herstörfum
og stóðu á verði, og um þrjátíu höfðu gengið
í sjálfboðaliðið og fylt hinn fámenna riddara-
flokk Havelocks og voru nú farnir með hon-
um upp um land.
Undireins og doktorinn hafði tilkynt her-
foringjunum, hver hann og föruneyti hans
var. var þeim öllum fagnað sem bræðrum úr
heliu heimtum. Konurnar þyrptust utan um
Tsabel og tóku hana með sér, en karlmenn-
irnir umkringdu þá doktorinn og Bathurst, og
^purðu um alt í senn, um stjTjöldina, um
áríandið í Cawnpore. og hvernig þeir hefðu
sloppið. Frá Dong höfðu þeir fengið fréttir
kvöldinu áður. með sendimanni frá Haveloek,
er sagði mótspyrnuna meiri en gert var ráð
fvrir og bað um meira lið. Af bví þá var
alt orðið kyrt í Allahabad og grendinni, hafði
Neil hershöfðingi valið tvö hundruð og briá-
tíu hermenn úr áttugustu og fjórðu herdeild-
inni. sent þá af stað á uxavögnum og sjálfur
farið með.
Doktorinn sagði ekki frá níðingsverkinu
mikla í Cawnpore, sagði við Bathurst að þær
fréttir bærust nú innan skams, og þá tryðu
menn þeirri sögu, en það myndu margir þeirra
ekki gera, ef hann segði frá, “en mundu æra
mig alveg með spurningum, og svo berast líka
illar fréttir æfinlega nógu fljótt,” sagði hann.
Þeir Bathurst spurðu eftir Wilson við
fyrsta tækifæri, og fréttu sér til mestu á-
nægju, að hann náði heill á húfi til Allaha-
bad, og að hann var nú genginn í sjálfboða-
riddaraliðið og kominn upp í land með Have-
lock. Foster hafði aldrei komið til Allaha-
bad og enginn hafði heyrt hann nefndan.
“Hvað hefir þú nú hugsað þér, Rujub?”
spurði Bathurst töframanninn morguninn
eftir. ,
“Eg ætla til Patna,” svaraði Rujub. “Eg
á þar vini og ætla eg að dvelja þar þangað
til þessi styrjöld er á enda. Eg sé nú, að þú
sagðir satt, Sahib, þó eg gæti ekki trúað þvf
þá, að brezka valdið yrði endurreist. Eg hélt
að Sepoyarnir reyndust jafningjar Breta, og
það auðvitað héldu Sepoyar sjálfir. Eg sé nú
að það var ástæðulaus ímyndun. En stórvirki
mikið er það, sem nú bíður ykkar Bretanna.
Oude-héraðið og enda öll norðvestur héruðin
eru í báli. Þar standa yfir tvö hundruð þús-
undir manna undir vopnum og taka knálega
á móti Bretanum. Þó held eg að Bretar yfir-
bugi þenna sæg. Þeir eru mikil þjóð og eg er
hættur að óska eftir breytingu. Eg legg af
stað héðan einhverntfma eftir hádegið.”