Heimskringla - 12.10.1932, Page 7

WINNIPEG 12. OKT. 1932.
HEIMSKRINGLA
7 BLAÐSIÐA
I
tm
SÉRSTAKT VILDAR BOÐ
YNCdSLEGA PERLUFESTI
Seml póslfrltt fyrir aíelnn 2 verö-
lnuna mifln af
ROYAL CROWN
Flaked Lye og IOc
Kaupií5 2 bauka af Royal Crown
Flaked Lye, bezti lúturinn sem fcér
getitl keypt, taki?5 af þeim miíana og
senditi oss þá ásamt lOc ok skíra á-
ritan y?5ar, meT5 fullu nafni. ok til
baka met5 pósti sendum vér y?5ur 24
þumlunga langa yndisleRa og óbrot-
gjarna þerlufesti. Sendi'5 strax til—
VÍíeROYALCROWN SOAPS LTD-winnipeo
JAPAN OG MANCHURIA
Frh. fr& 3. bla.
sem Japanir og Kínverjar áttu,
var í höndum japönsku stjórn-
arinnar. Svæði þetta náði yfir
64,000 ekrur og 1925 voru íbú-
ar þar 274,625, nefnilega 180,-
534 Kínverjar, 82,625 Japanir
og 1466 annara þjóða. Pélagið
fékk full umráð þessa svæðis.
Japan hafði nú náð fótfestu á
meginlandinu og með því að ná
Kóreu á vald sitt 1910, hafði
Japan fengið landflæmi, sem
bætti úr brýnustu þörfum þeirra
á hráefnum þeim, sem þá skorti
og hafnirnar voru þannig lag-
aðar, að óvinirnir gátu ekki
stöðvað flutning, ef til ófriðar
kæmi. En það eru ekki ein-
göngu hráefnin, sem nota átti,
heldur skyldi landið taka við
öllum Japönum, sem ekki höfðu
rúm heima fyrir. Tvent var það,
sem fékst með þessu. Aðstað-
an bættist öll heima fyrir og
um leið unnu þeir á í Kína.
Höfðu menn í þeim efnum
mikla trú á loforði því, sem Eng
lendingar gáfu þeim, er brezk-
japönsku samningarnir voru
endurnýjaðir. Því að þá viður-
kendu Englendingar sérréttindi
Japana í Manchuríu og héruð-
unum í kring, en það höfðu þeir
ekki gert áður. En nýlenduráða
gerðir þeirra verða mikil von-
brigði. Útflutningurinn frá Jap-
an varð sáralítill, og var að
kenna bæði loftslaginu og ó-
dýrri vinnu Kínverja. Þrátt fyrir
25 ára starf eru aðeins 200,000
Japanir búsettir í Manchuríu.
En samt hafa þeir ekki hætt
við það og hafa flutt um 1 milj.
Kóreumenn, sem eru japanskir
þegnar og komið þeim fyrir á
þessu svæði. Þrátt fyrir öll þessi
vonbrigði, lintu þeir ekki látum
en tóku að fást við námugröft,
hafnargerðir, skipaflutning, hó-
telrekstur o. s. frv. Hafa þeir
lagt meira en 2 miljarða yen
í þessi fyrirtæki í Manchuríu,
svo ekki hefir verið klipið við
nögl sér. Árið 1917—’28 var
flutt með járnbrautunum 8,-
266,000 farþegar og 18,500,000
tonn af vörum, svo að á þessu
sést að samgöngutæki þetta er
ekki neitt smáræði, þegar litið
er á fé það, sem Japanir hafa
lagt í það, og einkum eins og
öllu hagar til núna, þá er eng-
In furða þótt þeir hafi vakandi
auga á þvf, sem fram fer í Man-
churíu um þessar mundir. —
Fjöldamörg japönsk iðnaðarfyr-
Irtæki og verzlunarhús hafa
hagsmuna að gæta í Manchuríu
og þaðan fá Japánir af hráefn-
um kol, járnblending, olíu og
matvæli. í Suður-Manchuríu fá
þeir 1.5 miljarð tonn af járn-
blendingi. Ashan járnblendings-
námurnar hafa að geyma 300
milj. tonn og verksmiðjan þar
getur framleitt 280,000; í Man-
ohuríu eru ennfremur margir
miljarðar smálesta af kolum.
önnur lönd hafa lagt lítið fé
í fyrirtæki þar, samtals 5500
miljón yen, og á Austur-kín-
verska járnbrautarfélagið 85
prósent af því, England 40 milj.,
Ameríka 2’6 milj, Prakkland 21
milj., Danmörk og Svíþjóð til
samans 1 milj.
Fjárhagslegar afleiðingar deil
unnar eru þær, að Kínverjar
hafa lagt bann á allar japansk-
ar vörur og það svo ósleitilega
að einsdæmi er í sögunni. Tjón
það sem Japanir bíða við þetta
er svo mikið, að ástandið getur
orðið óþolandi í landinu. Að
vísu er Japan við þessu búið.
En sem stendur fara öll auðæfi
Manchuríu í herkostnað, og á-
góði sá sem þjóðin fær af upp-
skeru sinni eru éinskis nýtir
seðlar. Það sem fyrir Japönum
vakir er að vernda samnings-
bundin réttindi sín og koma
betri stjórn á, því að nú er alt
í fjárhagslegum glundroða og
ránskap, illu heilli fyrir landið
i sjálft. Komist kyrð á í Manchu-
ríu, myndi Japan fá tjón sitt
að miklu bætt, og verzlun þeirra
við Kínverja lagast mikið, enda
er það bara tímaspursmál, hve
lengi Kínverjar geta verið án
þess að kaupa vörur frá Japan.
| Samkvæmt símfregn frá
Washington þann 9. ágúst, á-
i sakar Lyttonnefndin, sem send
var til Manchuríu, Japani harð-
lega fyrir að hafa hrundið
Manchuríu styrjöldinni af stað.
I Lyttonnefndin var send til Man-
j ohuríu til þess að safna upp-
I lýsingum fyrir Þjóðabandalagið
j og er formaður nefndarinnar
Lytton lávarður og er nefndin
við hann kend. Hefir nefndin
| verið all-lengi í Manchuríu við
athuganir sínar og hefir komið
skýrt fram í ýmsum fregnum
frá Manchuríu, að Japanir hafi
haft horn í síðu nefndarinnar.
Pullnaðarskýrslur eru ekki enn
komnar frá Lyttonenfndinni, en
samkvæmt bráðabirgðaskýrsl-
um þeim, sem um getur í
framannefndri símfregn, ásakar
nefndin Japani fyrir að hafa
undirbúið ófrið á hendur Kín-
verjum og jafnvel Rússum.
Samkvæmt bráðabirgðaskýrsl
unum telur nefndin Japani
seka um margt og eru ásakan-
irnar í 15 liðum. Meðal annars
er japanska herstjómin ásökuð
um að hafa undirbúið atburði
þá, sem gerðust í Manchuríu
19. sept. 1931. Er skýrt frá því
í þessu sambandi, að japanskur
herráðsforingi hafi farið frá
Manchuríu snemma í septem-
ber til Tokio til að fá fullnaðar
fyrirskipanir frá aðalherráðinu.
— Hernaðarfyrirætlanir Japana
voru allar tilbúnar fyrirfram og
herlið Japana í Manchuríu hafði
fengið skipun um að vera við-
búið ófriði þann 18. til 19. sept.
Kæra Japana um að kínverskir
hermenn hafi gert tilraun til að
sprengja í loft upp jámbrautar-
brú fyrir austan Mukden, var
tilbúningur einn. Nefndin hefir
ekki getað fengið nokkrar sann-
anir fyrir því, að brúin hafi í
raun og veru nokkru sinni ver-
ið sprengd í loft upp, en “brú-
arsprengingin’’ var ein aðal á-
tylla Japana til að beita her-
valdi. Japanir voru undir það
búnir að til ófriðar kæmi við
Rússa ,og unnu að því að
stjórnmálasambandinu væri slit
ið, þangað til Shanghai-atburð-
irnir gáfu þeim annað umhugs-
unarefni. Shanghai atburðina
vill nefndin ekki kenna Japön-
um. — Hina “óháðu’’ Manchu-
ríu telur nefndin í öllu vera
háða valdi Japana, og hafi þess-
ari stjórn verið komið á í ó-
þökk Manchuríubúa. Loks tel-
ur nefndin Japani hafa séð svo
um, að í Manchuríu stjóminni
væru margir japanskir þegnar,
og kínverskir menn vinveittir
Japan, en margir þeirra væru
gersamlega óhæfir til þess að
hafa stjórnarstörf á hendi.
Islendingur.
Fregnir frá Lundar segja, að
herra Kári Byron gestgjafi hafi
selt gistihús sitt manni, að nafni
Mr. McLeod frá Winnipeg
Beach. Kaup fóru fram við
mánaðarlokin síðustu.
ENDURMINNINGAR
Eftir Fr. Guðmundsson.
Á þessu heiðarflæmi eru
mörg sel, bak við fjallgarðana
þá er næstir eru sveitinni. Sel
þessi bera nöfn af höfuðbýlun-
um, svo sem Hermundarfells-
sel, Kollavíkursel o. s. frv.. Að
ríða fram hjá þessum seljum,
kemur manni til að hugsa um
þátíðina, hugsa um kosti og lesti
beirra búskaparhátta. Allir sjá
og skilja strax aðalþáttinn í því
kaðaltogi við náttúruna, sem
laut að því að draga til sín all-
an bezta kraftinn úr landinu, í
mjólk og smjöri og alskonar
hunángi. Óvíst er þó, að for-
feðurnir, sem þetta búskapar-
lag höfðu, hafi skilið og gert
sér grein fyrir öllum þeim ó-
metanlegu kostum, andlegum
sem líkamlegum, sem þessu
voru samfara. Vogin og maginn
báru vitni um það að mjólkin,
ostarnir og smjörið var meira
og betra, og sjálfsagt tóku þeir
eftir því að búpeningurinn, ær
og kýr, var feitari á haustin,
og betur undir veturinn búinn.
Þá hafa menn og talið fjalla-
grösin búinu til gildis, en sel-
konurnar náðu oft miklu af
þeim. En hvað er þá ótalið?
Munu nú heimilis-gleðistund-
irnar, ánægjan og menningin,
sem þessu var samfara, hafa
verið tekin til greina eins og
vert var?
Ungur, var eg gamalli konu
samtíða í fleiri ár, sem hafði
verið selkona þegar hún var
ung og áður en hún gifti sig.
Hún var komin yfir áttrætt.
Það voru því áreiðanlega liðin
50 ár frá selvist hennar, og þó
hækkaði hún í sætinu og hopp-
aði af gleði, þegar hún mintist
þeirra tíma. Ekkert var til að
endurminnast af hennar löngu
æfi, sem komst í nokkurn sam-
jöfnuð við selveruna. Ennþá og
æfinlega, þegar hún gat komið
því við, þá sagði hún siögur og
æfintýri úr selinu. Ein sagan
var það, að smalinn var kom-
inn langt yfir fermingaraldur,
en var svo tornæmur að ekki
voru nokkur ráð að kenna hon-
um kverið. Húsmóðir drengsins,
sem greind og góð kona, og
presturinn ræddu þetta vanda-
mál, og kom að lokum ásamt
um það, að það yrði að ferma
drenginn upp á faðirvorið, en
verst var að hann kunni það
ekki heldur. En nú skyldi þó
eera seinustu tilraunina, og
biðja selkonuna að troða í hann
faðirvorinu um sumarið, þó það
yrðu þá engin fjallagrös til um
haustið. Svo voru þau komin í
selið, dálítinn torfkofa á fall-
egum lækjarbakka. Ærnar voru
alt í kring óvanalega spakar,
og blómin geisluðu og anguðu
alstaðar. Drengurinn sat og
glápti á náttúruna með opinn
munninn.
“Þér þykir fallegt hérna?”
segir selkonan.
“Já,’’ svarar drengurinn.
“Veiztu hver hefir búið þetta
alt til?” spyr selkonan.
“Nei. Hver gerði það?”
“Faðir vor,” segir hún.
“Faðir vor? Er það sá sami
sem húsmóðirin stagast á á
hverjum degi?” segir hann.
“Og hvar á hann heima?”
“Á himnum,’’ segir hún.
Og á einum degi kendi hún
honum faðirvorið í sambandi
við nátturufegurðina. Þá byrj-
aði hún á kverinu með hann og
alt kunni hann það um haust-
ið, og var fermdur eins og önn-
ur börn næsta vor. Drengurinn
í selinu vissi ekkert hvað fram
var að fara; hann glápti með
opinn munninn, það var hvorki
sætt né súrt, engin líkamleg
nautn, en það gerbreytti hon-
um.
Þeir sem eru honum meiri
hafa líka orðið þess varir; þeir
hafa hrifist af heiðafegurðinni
— helgiblænum. Þeir geta aldrei
gleymt því, en heldur aldrei gert
sér grein fyrir því. Það er eins
og standi fyrir framan mann í
' öllum áttum, næfurþunt og
gagnsætt ljóss og litbrigða for-
tjald, sem hefir alla eiginleika
fegurðarinnar í fari sínu, og
litina á valdi sínu.
Á haustin eftir að heim var
komið úr selinu, voru sagðar
sögur og æfintýrí, sem juku
á heimilisgleðina og búsældar
ánægjuna. Og svo hafði hinn
stöðugi búferla flutningur, milli
sels og bæjar, sín æfintýri í för
með sér. Seinni part vetrar
byrjaði ný ráðagerð um selsetu,
og alt af var hún lífið og sálin
í leiknum. Mörg andleg hreysti-
verk í ljóðum og sögum eru
upp alin í seljunum, og á göml-
um seljatóftum. Norðmenn hafa
enn í dag kýr í seljum upp á
fjallahillum sínum.
Má eg nú ekki segja eina of-
urlitla sögu um Jakobsfífil. —
Hann er yndislega fagurt blóm
en lítið til af honum, þar sem
eg þekti til. Þar sem eg var
fæddur og upp alinn til 10 ára
aldurs, á Víðirhóli á Fjöllum,
var sem eg man eftir, einn
Jakobsfífill í túninu norðarlega
og vestarlega, á leiðinni frá
bænum að hesthúsunum. Hann
var á að gizka 8 þumlunga hár,
leggurinn hvítur og beinn, og
engar greinar út úr honum fyr
en upp kom að laufkrónunni,
en þar skiptist leggurinn í fleiri
greinar, og krónan eða fífill-
inn var því margfaldur; alt snjó-
hvítt til að sjá, en þegar maður
fór betur að athuga, þá voru
litlu blöðin öll brydd með undur
veikum heiðbláum lit. Eg sem
krakki leit oft á þetta blóm,
en passaði að meiða það ekk-
ert; þótti það fallegt og kendi
í brjósti um það að vera ein-
samalt. Þegar eg kom í Syðra-
lón 22 ára gamall, var einn
Jakobsfífill þar neðarlega í
túninu. Mér þótti hann fallegur,
og eg hikaði við að slá hann;
vissi þó að ekki var betra að
kussur slitu hann upp, en það
kom þá á hina piltana.
Nokkrum árum seinna var eg
staddur uppi á háheiði og fór
þar meðfram litlum læk. Þá
sá eg nokkra Jakobsfífla í fall-
egu brekkuhalli öðrumegin við
lækinn. Eg skoðaði þá ná-
kvæmlega og undraðist fegurð
þeirra. Þeir voru ekki mikið
hærri en minn fífill, en þrekn-
ari og krónan fyrirferðarmeiri
og fegurri, heiðbláa bryddingin
skærari og undur fín ljósrauð
rönd á röðinni á bláu brydd-
ingunni. Mér þótti sem krón-
urnar væru hæfilegar engla-
húfur. Blómið hreif mig svo
mikið að eg þráði að hjúkra
mínum fífli, svo hann yrði eins
hraustlegur og fagur. Þegar eg
kom heim aftur og á næstu
árum reyndi eg ýmislegt við fíf-
ilinn, en alt árangurslaust. Mér
fanst hann eldast og rýrna, og
eg hélt hann þyrfti að komast
að læk. Fósturbróðir minn var
vinnumaður í koti lengst inni
á heiðinni. Hann kom einu sinni
sem oftar til mfp í góðu veðri
á hásumri, og talaði mikið við
móður mína um fegurðina og
kjamann inni á heiðinni. Þetta
minti mig á fífilinn minn, og
með því að húsbóndinn f köt-
inu var skáld og góður kunn-
ingi minn, þá fann eg upp á
því að fara með honum um
kvöldið inn á heiðina. Stakk eg
þá upp fífilinn með dálitlum
hnaus, gekk vel frá honum í
hnakktösku minni og fór með
hann að læknum þar sem hin-
ir fíflarnir vom, og gekk þar
vandlega frá honum. Einum 5
árum seinna fór eg sjálfur í
fyrstu göngur, í góðri tíð að
haustlagi. Eg fékk gangnafor-
ingjann að koma með mér að
læknum, þó það væri dálítill
krókur, og eg skellihló, þegar
eg sá að minn fífill var þá lif-
andi eftir alla lífsreynsluna. —
Hann var heldur styttri en hin-
ir, en svo pattaralegur, og krón-
an nokkurn veginn jafn stór
og fögur eins og hinna.
Það eru þá ekki einungis
mennirnir með dómgreindina,
og svanirnir með endurminn-
Ingarnar og þrána og eftirlöng-

•* Nafns pjöld

Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldff. Skrifstofusími: 23674 Stundar sérstaklega lungnasjúk dóma Br ab flnna á skrlfstofu kl 10—12 f. h. oc; 2—6 e h. Heimili: 46 Alloway Ave Talafmf: 3I1ÖN G. S. THORVALDSON B.A., L.L.B. Lögfræðingur 702 Confederation Life Bklf. Talsími 97 024

DR A. BLONDAL «02 Medlcal Arts Bldg. Talsfml: 22 296 Btundar sérstakleaa kvensjúkdóma og barnasjúkddma. — Atl hltta kl. 10—1» « k. oa 8—5 o. h. Halmlll: »06 Victor St. Slml 28 180 W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON ISLENZKIR LÖGFRÆÐINGAB á. oðru gólfi 325 Main Street Talsími: 97 621 Hafa einnig skrifstofur a8 Lundar og Gimli og eru þar að hitta, fyrsta miðvikudag i hverjum mánuði.
Dr. J. Stefansson
21« MBDirAL ARTS BLDG
Hornl Kennedy og Graham
Stnndar elogöngu a u g’n h - ryrn«
*»«*#- ok kverka-NjOkdöina
Er aT5 hltta frá kl. 11—12 f h
ok kl. 8—6 f h
l'nlMlmi: 21H84
letmlll 638 MoMilIan Ave 4269'
DR. L. A. SIGURDSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Phone 21 834 Offlce tfmar 2-4
Heimili: 104 Home St.
Phone 72 409
Dr. A. B. INGIMUNDSON
Tannlæknir
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Sími: 28 840 Heimilis: 46 054
Símið pantanir yðar
Roberts Drug Stores
Limited
Abyg&Ucgir lyfsalar
Fyrsta flokks afgreiðsla.
Níu búðir — Sargent and
Sherbrooke búð—Simi 27 057
unina, eins og líka allar aðrar
skepnur, heldur eru það líka
jurtirnar, sem njóta einhverrar
sérstakrar fullnægju á heiðun-
um heima, þó veturínn sé þar
langur og kaldur. En nú ætla
eg að flýta mér ofan í Þistil-
fjörðinn.
Eg kom að Svalbarði til séra
Ólafs Petersens rétt eftir fóta-
ferðartíma, og skilaði eg hon-
um strax hestinum. Sagði prest-
ur að bakið á klámum bæri
vitni um það, að eg hefði ekki
brúkað hann á leiðinni. En eg
sagði honum að gestrisnin og
viðmótið alt í hans foreldra-
húsum, hefði verið vel þess
virði að eg myndi það á leið-
inni heim, og létum við það þá
fallast í faðma. Þarna át eg nú
og drakk eins og góðu hófi
gegndi. Hún frú 'Ástríður var
þá ung og var þá ekki að telja
það eftir, að trítla á milli búrs
og stofu, og nóg var til. Þau
runnu upp eins og fífill í túni,
af því þau höfðu gaman af að
búa, en hitt þori eg ekki að
segja, eins og Páll á Hallfreð-
arstöðum: “Af því eg kendi
þeim að búa”. Nú sagði þó
Guðmundur á Torfastöðum mér
einu sinni, í mesta bróðerni, að
eg væri betri búmaður en Páll,
en hann kynni nú auðvitað
ekkert að búa. Þetta var nú
samt sem áður eitthvert mesta
hrós, sem eg fékk fyrir það að
vera búmaður, á meðan eg var
heima á íslandi. En svo þegar
til Canada kom, þá frétti eg úr
öllum áttum, að eg væri bezti
búmaður. Svona gekk þetta
lengi, og mér þótti vænt um
það. En þá bar svo við, að einn
af greindustu nágrönnum mín-
um var staddur hjá mér, og
þótti víst að eg hafa fallegt
bú og vera að græða árlega.
Eg heyrði á honum að hann
undraðist þenna uppgang, en
sjálfur var hann bezti búmað-
ur. Þá færði hann sig nær mér
og spurði mig í hálfum hljóð-
um, hvort konan mín réði ekki
Frh. & 8. bls.
Telephone: 21613
J. Christopherson,
Islenzkur LögfræSingw
845 SOMERSET BLK.
Winnipeg, Manitoha.
A. S. BARDAL
selur likkistur og ann&st um útfar-
ir. Allur útbúnaT5ur sá bestl
Ennfremur selur hann allskoaar
minnisvaröa og legstelna.
843 SHERBROOKE ST.
Phones 607 WINNIPIG
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
DR. S. G. SIMI’SON, N.D., D.O., D.C.
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 642-44 Somerset Blk.
WINNIPEG —MAN.
MARGARET DALMAN
TR.tCHER OF PIANO
RM BANNING 8T.
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
fslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúsinu.
Simi: 96 210. Helmilis: 3332*
Jacob F. Bjarnason
—TRAN SFER—
Bacgace aaé Fnraltare Movlac
762 VICTOB 8T.
8IMI 24.500
Annast allskonar flutnlnga fram
og aftur um bæinn.
J. T. THORSON, K. C.
falenckur lðgfrKtllacvr
Skrlfstofa: 411 PARIS BLDG.
Simi: 96 933
I
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Saslc.
Talnlml: 28 889
DR J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
614 Somcraet Blnck
Portagf Avrnnr WINNIPKO
BRYNJ THORLAKSSON
Sðngstjóri
Stllllr Pianos og Orgel
Slml 88 345. 594 Alverstoba St