Heimskringla - 19.10.1932, Side 2

2 BLAÐSÍÐA
heimskringla
WINNIPEG 19. OKT. 1932.
FRÁ fSLANDI
(Eftir blöðum að heiman frá
13.—24. sept.)
;sta idar hjúk inarkonur.
n sjóðrins skipa lafía
s ' óttir, forstöðukona Elli-
hn'milisins (formaður). iV’aría
' a. k, forstöðukona Farsóttar-
hússins, og Vilborg Stefáns-
lóttir, yfirhjúkrunarkona í
Landsspítalanum, og taka þær
llar á móti minningargjöfum.
Kistufell klifið.
Fyrir rúmri viku freistaði
þýzkur stúdent þess að klifa
upp Kistufell, sem er norðvest-
an á Esjunni og afar bratt og
erfitt uppgöngu. Með miklum
Sarrmingarnir við Norðmenn.
Kjöttollurinn lækkar.
Frá íslenzku fulltrúunum við
samningana í Osló, barst svo-
hljóðandi skeyti í gærkvöldi,
17. sept.:
Norsk-íslenzku samningaum-
leitunum er lokið í dag. Samn-
inganefndirnar báðar hafa sam
kvæmt umboði ríkisstjórna
sinna undirritað samkomulag,
snertandi fiskiveiðahag Norð-
manna við ísland og innflutn-
ing á söltuðu íslenzku kinda-
kjöti til Noregs, og ennfremur
um það, livernig fyrir skuli
komið verzlunar- og siglinga- inn. Um kvöldið gekk hann
samningum milli þessara suður af fjallinu niður í Kjós,
tveggja landa. ! og segir hann að ekki hafa
Gildistaka samningsins er verið hættuminna að komasl
háð ýmsum samþyktum af þar niður heldur en upp á Kistu
hálfu löggjafarþinga þjóðanna. fell.
í norskum loftskeytafrétt- * * *
um, sem bárust í gær, segir Hreindýrin íslenzku.
svo: Meðal vísindamanna þeirra,
Samkvæmt norskum loft- sem tóku þátt í Grænlandsleið-
skeytafréttum hafa samninga- angri Einars Mikkelsens, var
nefndir íslendinga og Norð- dýrafræðingur einn, magister
manna skrifað undir samkomu- Digerböl að nafni. Hann er að-
lagsálit, í umboði ríkisstjóma stoðarmaður við dýrafræðissafn
sinna. Samkomulagsálitið áhrær ið í Kaupmannahöfn. Hann legg
ir meðal annars fiskiveiðar (fis- ur aðallega stund á spendýra-
keri interesser) Norðmanna við rannsóknir. Hefir hann hug á
ísland. Samkomulagið gengur að fá hora, eða helzt heilar
því aðeins í gildi, að ríkisstjóra beinagrindur af íslenzkum
ir og þing beggja landanna fall- hreindýrum, til þess að bera
ist á bað. Mun það því ekki 'aman við önnur hreindýr, svo
verða birt í heild að svo stöddu hægt sé að gera sér grein fyr-
en blöðin í Osló láta yfirleitt ir, hvort hinn íslenzki hrein-
í ljós ánægju sína yfir þessum dýrastofn hafi breyzt að vaxt-
úrslitum. Samkomulagið gengur arlagi frá því að hreindýrin voru
út á það að sögn, að Norð- flutt hingað fyrir 150 árum. —
mönnum verði að einhverju Menn álíta að hreindýrin hafi
leyti gert auðveldara að stunda úrkynjast hér, en vísindaleg
fiskiveiðar við ísland, en í stað rannsókn hefir eigi verið gerð
inn lækka Norðmenn tollinn á á því enn. Um þetta ætti að
tilteknu magni af íslenzku fást full vitneeskja, því sé um
ms.
* * *
Cltlenda kynbótaféð,
sem verið hefir í Þemey í sum-
ar, var flutt til bæjarins í gær
og sett inn á Austurvöll. Varð
mönnum starsýnt á það. Féð
verður sent norður- í Þingeyjar-
sýslu í dag með Dettifossi, og
erfiðismunum og lífsháska tókst verður þar á fjárræktarbúi,
manninum að komast upp á; nema tveir hrútar. Fer annar
fellið. Síðan gekk hann upp á j þeirra að Hvanneyri, en hinn
Fsiuna og var þar við . jarð- að Hólum í Hjaltádal.
ræðilegar rannsóknir allan dag
ísafirði 17. sept.
Síldarbátarnir eru nú allir
komnir heim frá Norðurlandi.
Var afli þeirra sem hér segir:
Auðbjörn 9800. Ásbjörn 14,000.
Gunnbjörn 14,500. ísbjörn 11,-
500. Sæbjörn 9000. Valbjörn
12,000. Vébjörn 9,300, Percy
6,500. Svala 7,500. — Sumar-
aflinn 12,700 tunnum meiri en
í fyrra á sömu skip.
Vélbátinn Hörpu hefir Ás-
berg Kristjánsson keypt frá
V estmannaeyjum.
“Hávarður ísfirðingur’’ er far
inn á veiðar.
í Lokinhamradal hefir tófa
Iagst á fé af mikilli grimd í
sumar. Hefir hún drepið hjá
einum bónda af þremur, 40
lömb, en annar bóndi hefir flú-
ið með fé sitt til Dýrafjarðar.
* * *
íslenzka vikan í Stokkhólmi.
21. sept.
íslenzka vikan varð til mik-
ils sóma og til eflingar félög-
unum, sem gengust fyrir henni,
þ. e. félaginu “Norden’’ og
“Samfundet Sverige-Island”.
Aðsóknin mikil og almenn-
sauðakjöti, en kjöt það, sem úrkynjun að ræða, þá er ekki ingur og blöðin hafa veitt sýn-
innflutningstollur er lækkaður að búast við viðgangi meðal ís-
á, á að fara minkandi árlega, lenzkra hreindýra, enda þótt
samkvæmt nánari fyrirmælum þau séu friðuð. Þá þarf að fá
um það. innflutt hingað hreindýr að
* * * nýju.
Nýr sjóður. * *' *
Félag íslenzkra hjúkrunar- f Valhöll
kvenna hefir stofnað sjóð til á Þingvöllum er nú fullgerð
minningar um Guðrúnu Gísla- rafstöð, 30 kw. til ljósa og hit-
dóttur Björas hjúkrunarkonu, unar, svo gestirnír þurfi þar
er Iézt 30. maí 1930. Tilgangur hvorki að kvíða kulda né ráðherra hélt ágætan fyrirlest-
sjóðsins er að styrkja sjúkar myrkri. Mun þetta vera með ur um Jón Sigurðsson. Var gerð
stærstu einkastöðvum hér á ur hinn bezti rómur að fyrir
landi. Var lokið við raflagnim- lestri forsætisráðherrans.
ar nú fyrir helgina. 1 dag fagn- Á fimtudag hélt Sigurður
ar gistihússeigandin húsabót- Nordal snjallan fyrirlestur í
um þessum með því að efna til Stockholms Hugskula um ís-
dansleiks. — Þingvallaréttir eru íenzka menningu, en Einar
á morgun — fyrstu réttir hausts Arnórsson hæstaréttar dómari
flutti fróðlegan fyrirlestur í lög-
fræðingafélaginu.
Á föstudag flutti Ásgeir Ás-
geirsson forsætisráðherra erindi
um atvinnulíf íslendinga, í við-
urvist sænska krónprinsins.
Á laugardag lásu þeir upp í
Musikaliska Akademien Gunn-
ar Gunnarsson og Davíð Stef-
ánsson, Kristinn Guðmundsson
og Halldór Kiljan Laxness. -—
Haraldur og Dóra Sigurðsson
léku á hljóðfæri og sungu. Á-
gætar undirtektir. Upplestur ís-
lenzku rithöfundanna, er þeir
lásu allir upp á íslenzku, vakti
fádæma aðdáun.
Eftir á bauð Stokkhólmsborg
til mikils fagnaðar í ráðhúsinu,
en sunnudag var alþýðleg
skemtun á Skansen. Þar flutti
dr. phil. Guðm. Finnbogason
landsbókavörður fyrirlestur um
lyndiseinkunn íslendinga. —
Fjöldi manna horfði á Ármenn-
inga sýna íslenzka glímu und-
ir stjórn Jóns Þorsteinssonar.
Var glímumönnum vel tekið.
Síðastliðinn mánudag, síð-
asta dag vikunnar, hafði kon
ungurinn tedrykkjuboð inni, en
krónprinsinn bauð til hádegis-
verðar. Hátíðakvöld var í óper-
unni og hylti Forsell, forstöðu-
maður óperuleikhússins, ísland
í snjallri ræðu. — Páll ísólfs-
son stjórnaði af mikilli kunn-
áttu. — íslenzkur kórsöngur
vakti mikinn fögnuð og aðdá-
un. Anna Borg las upp íslenzk
kvæði, en María Markan söng.
Var þeim báðum vel tekið. —
Vikunni lauk með veizlu á
Grand Hotel.
Listsýningin ágæt og hefir
fengið góða dóma í blöðunum.
Skoðuðu menn sýninguna í
búsunda tali. — Glímumanna-
ingunni mikla athygli. Um 50
íslendingar voru viðstaddir.
Þann 14. september var ís- 1“. 7 ~ - <=. 'u-'*
, , _ .! flokkurmn fer nu um Sviþjoð
lenzka hstsynmgin opnuð af » , . , , , ,, , ,
, . . „ J t I og symr íslenzka glimu í yms-
Ásgeiri forsætisráðherra Ás- ,
° um borgum.
geirssyni, er hélt ræðu við það
tækifæri. Um kvöldið var mót-
fslenzka vikan tókst með af-
„ i brigðum vel og hefir án efa
tokuhátið og var ræðum ogi,, ., , , , ...
b b oflug áhrif í þá átt, að gera ís-
songvum utvarpað.
Ásgeir Ásgeirsson forsætis-
Það skal borga sig að
‘VEFJA SÍNAR SJÁLFUR’
Frá venjulegu sparsemdar sjónarmiði—
á hverjum 20c pakka af Turret Fine
Cut, er efni í að minsta kosti 50
cígarettur—og Chantecler cígarettu
pappír ókeypis.
Frá Sjónarmiði reykinga nautnar
jafnast ekkert við það að vefja
s'nar sjálfur úr hinu milda og
ilmríka Virginía tóbaki, sem
þér fáið í Turret Fine Cut
pökkum.
Það skal borga sig að
vefja sínar sjálfur
úr Turret Fine
Cut.
15c og 20c pakkar
—elnnig í /t pd.
loftheldum baukum
ÓKEYPIS Chantecler cígarettu
pappír fylgir hverjum pakka.
TURRET
N E
rett
C U T
T o b a k
lenzka menningu kunnari í Sví-
þjóð, og hafa mætir menn ís-
lendinga og Svía átt mestan
j þátt í því, og ber þar fyrst og
j fremst að nefna Ásgeir forsæt-
j isráðherra Ásgeirsson, gem hef-
j ir lagt mikla áherzlu ‘á efling
sambandsins milli Svía og ís-
lendinga.
Fjöldi hátt settra kunnra
manna gerðu íslandi þann sóma
að taka þátt í vikunni, og vera
viðstaddir það, sem fram fór,
og ber þeirra á meðal að nefna
sænsku konungsfjölskylduna og
krónprinz Dapmerkur og ís-
lands, er var viðstaddur hátíða-
höldin.
Helge Wedin.
—Vísir.
* * *
Útflutningur á sddarmjöli
nam í ágúst s.l. \ 884,000 kg.,
verð 140,070 kr., en á tímabil-
inu jan.—ágúst 1,425,000 kg.,
verð 239,000 kr. — Á sama tíma
í fyrra 985,000 kg., verð 224,-
000 kr.
* * *
Útflutningur á saltkjöti
nam frá áramótum til ágúst-
loka 4,850 tn., verð 205,900 kr.
en á sama tíma í fyrra 1221 tn.
verð 108,510 kr.
* * *
Kjöttollurinn í Noregi.
Samkvæmt norskum loftskeyta
fréttum í gær, er Islendingum
leyft að flytja til Noregs af
þessa árs framleiðslu 13 þús.
tunnur til 30. júlí næsta ár, en
því næst minkar tunnufjöldinn
árlega. í fregnunum er getið
um lækkun kjöttollsins, en
sökum truflana náðist ekki
nema slitur úr þessum hluta
skeytisins. Heyrst hefir að toll-
urin nverði 20% eyrir per kg.
milli 40 og 50 hvali, aðallega
út af Reykjanesi og Snæfells-
nesi nokkuð djúpt. Hafa hval-
irnir verið 15—30 metra á
lengd. Telja veiðimennirnir að
nóg sé af hval enn í Grænlands
hafi, og muni lslendingar geta
stundað hvalveiðar með góð-
um árangri.
* * *
Veðráttan 1931.
Veðurstofan hefir gefið út yf-
irlit yfir veðráttu o. fl. árið
1931, og er þar margan fróð-
leik að finna fyrir þá, sem
fylgjast vilja með veðurfari, en
það eru flestir sjónmenn og
sveitamenn. Frá því er sögur
hófust hefir þótt mikið til þess
koma, að menn væri veður-
glöggir, og eru dæmi um það ó-
teljandi:
“Kom þar af veiði
veðureygur skyti . .
segir í Völundarkviðu. En nú
dugir ekki að vera “veðureyg-
•ur”. Vísindin eru komin langt
fram úr því, þótt enn vanti
mikið á að þau geti spáð ná-
kvæmlega um veðurfar. En það
kemur með tíð og tíma, eftir
því sem veðurathuganastöðum
fjölgar og sögu-rannsóknir auk-
ast.
Veðurathuganastöðvar. — Á
árinu 1931 fjölgaði veðurathug-
anastöðvum hér á landi mjög
mikið. Fyrir milligöngu Th.
Krabbe vitamálastjóra, byrjuðu
nokkrir vitaverðir á veðurathug
unum, svo sem á Öndverðar-
nesi, Svalvogum, Keflavík við
Súgandafjörð, Hornbjargsvitan-
um, Skoruvík á Langanesi og
Glettinganesvita. Enn fremur
voru stofnaðar nýjar veðurat-
huganastöðvar á Arnarstapa á
Snæfellsnesi og Hlíð í Hruna-
mannahreppi. — Nýjar veður-
skeytastöðvar voru settar á
Vatternesi við Fáskrúðsfjörð og
í Hveradölum á Hellisheiði.
Tíðarfar var fremur hagsætt
alt árið. Loftvægið á öllu land-
inu var til jafnaðar 0.6 mm.
yfir meðallag. Sjávarhitinn var
0.9 stig yfir meðallag. Úrkoma
var 12 prósent yfir meðallag á
öllu landinu, mest á Vesturlandi
og vestan til á Norðurlandi (30
40% umfram meðallag), en
minst sunnan lands, 20 prósent
minni en venjulega í Vík í Mýr-
dal. Mest úrkoma var í Hvera-
dölum 2814 mm., en minst í
Grímsey 327 mm.
Þetta eru dálítið einkennileg-
ar tölur og athyglisverðar.
Innistöður og hagbeit. — í
sambandi við veðurfregnir fær
Veðurstofan skýrslur um það,
hve lengi búpening er gefið inni
og hvenær honum er slept á
vorin. Eru skýrslur um það
mjög fræðandi, og lýsa veður-
farinu talsvert vel, enda þótt
stutt hret haust og vor geti ráð-
GIGT
kemur af því að nýrun hreinsa ekkl
eitraðar sýrur úr blóðinu. Gin Pills
veita lœkningu með því að eyðileggja
sýrur þessar og koma nýrunum aftur
til að starfa eðlilega. — Kosta 50c
í öllum lyfjabúðum. 133
Spítali í Stykkishólmi.
í Stykkishólmi á nú að reisa
spítala, og það ekkert smásmíði
því hann á að taka 40 sjúk-
linga. Verður byrjað á honum
í haust og er hann gerður eft-
ir uppdrætti Sigurðar Guð-
mundssonar húsameistara. —
Hann verður bygður á hæð aust
arlega í þorpinu, og lætur
Stykkishólmshreppur þar af
hendi endurgjaldslaust lóð, sem
er 8400 fermetrar að stærð. —
Auk þess leggur hreppurinn
spítalanum til í framtíðinni ó-
keypis vatn og rafmagn til ljósa
(en ekki lækninga), en fyrir
þetta fær hreppurinn ívilnun á
dagpeningum sjúklinga, er hann
þarf að kosta á spítalanum, en
dagpeningar eiga að verða þeir
sömu og á hliðstæðum sjúkra-
húsum. Sjúkrasjóður Stykkis-
hólms leggur fram 15 þús. kr.
styrk, en sýslusjóður Snæfells-
og Hnappadalssýslu leggur fram
styrk er nemur 6 þús. kr. Að
öðru leyti leggur Sánkti Frans-
iskusar reglan í Brussel fram
féð og tekur að sér rekstur
spítalans um aldur og æfi,
hreppnum og sýslunni að kostn
aðarlausu. Áætlað er að hús-
byggingin kosti 250 þús. kr.,
en spítalinn uppkominn með
öllum útbúnaði, . þar á meðal
ljóslækningaáhöldum, 300 þús.
kr. Stykkishólmsbúar hafa for-
gangsrétt að vinnu við spítal-
ann, og verður ^eins og gefur
að skilja borgað taxtakaup
verkalýðsfélagsins. Áætlað er,
að af verði spítalans séu 80 þús.
kr. vinnulaun. Kapellu ætla ka-
þólskir að byggja í sambandi
við spítalann. Verður hún með
háum turni, sem hægt verður
að ganga upp í, og þaðan útsýni
yfir allan Breiðafjörð. Það er
Óskar Clausen á Bryggjum, er
átti frumkvæðið að því, að spít-
ali þessi yrði bygður og komið
á öllum samningum milil Meul-
enbergs biskups og hlutaðeig-
andi hrepps- og sýslufélags.
* * *
Úr Grindavík.
Verið er að steypa báta-
bryggju í Járngerðarstaðahverfi
í Grindavík og garð henni til
ið miklu um þetta, á vissum varnar að vestanverðu. Einnig
stöðum.. En þegar meðaltal er, hefir nú verið fullgerður vegur
tekið af öllu landinu, hafa yfir hraunið milli Járagerðar-
að
skýrslur þessar sína sögu
segja.
Kýr stóðu inni 33 og 2-7. vik-
ur, meðaltal 12 stöðva, eða 10
dögum lengur en um 5 ára með-
altal. Lengsta innistaða var 36%
vika, eða 9-13. af árinu.
Lömbum var gefið inni 24 og Lindargötu 4, hafði “bygt yfir’’
1-7. viku (meðaltal 15 stöðva),, en Sigurjón Guðbergsson, við
eða 17 dögum lengur en 5 ára! Klapparstíg, hafði málað. Er
staðahverfis og Staðarhverfis.
* * *
Nýr íslenzkur iðnaður.
Á laugardag og í gær var
fólksflutningsbifreið til sýnis á
Lækjartorgi; var það Buick bif-
reið, sem Stefán Einarsson að
Norsku hvalveiðararnir,
sem hér eru f flóanum og hafa
verið lengi í sumar, hafa veitt
meðaltal á undan sýnir.
Ám var gefið 22 og 4-7. viku
(meðaltal 13 stöðva), 12 dögum
lengur en meðaltal 5 ára.
Hrossum var gefið 22 og 2-7.
viku (meðaltal 13 stöðva.)
Heyskapur var 10 og 3-7. viku
meðaltal 11 stöðva), eða 8 dög-
um skemur en meðaltal 5 ára á
sömystöðvum áður.
Landskjálftar. — Landskjálfta
mælar sýndu alls 33 hræringar
á árinu, þar af 15, sem áttu upp-
tök sín hér á landi. Tvetr áttu
upptök utarlega á Reykjanesi,
4 nálægt Hengli, en 9 ofarlega
í Borgarfirði. Einn jarðskjálfti
átti upptök vestan við land (um
300 km. frá Reykjavík) og sex
um 1200 km. fyrir suðvestan
land.
hvorttveggja prýðilega gert.
* * *
Nýr atvinnuvegur.
Nýlega er Ásgeir Þorsteinsson
verkfræðingur kominn heim úr
utanför. Ásgeir er í stjóm “Lýs-
issamlags íslenzkra botnvörp-
unga’’, og fór út á vegum þess
til að athuga vélar, sem þarf til
þess að geta unnið meðalalýsi
úr lifrinni. Er líklegt, að með-
alalýsisvinslan werði góður at-
vinnuvegur, þar sem það hefir
og verið sannað, að meira er
af fjörefnum í lýsi frá Islandi,
en frá öðrum fisk- og lýsissölu
þjóðum.
* * *
Einar skáld Benediktsson
hefir látið gera sér vandað í-
búðarhús í Herdísarvík, sem er