Heimskringla - 09.11.1932, Blaðsíða 1

AMAZINC NEWS
PHONE
37266
DRESSES
Beautlfully
Dry Cleaned
and Pressed up.
$1.
PppIJís
$1.
MEN! YOURCHANCE
t"":'; SU ITS
* * J I Dry Cleaned
* ! and Smartly
Servlce \ \ Pressed
PHONE 37 200
Pei'tJis
XLVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 9. NÓV. 1932.
NUMER 6
Bandaríkja-kosningarnar
Roosevelt og Democrata flokkurinn
vinnur stórkostlegan sigur.
Nat. Sósíalistar (Hitlers) 195
Sosíalistar .............. 121
Kommúnistar ............. 100
í forsetakosningunum, sem
fram fóru í Bandaríkjunum í
gær, vann Franklin D. Roose-
velt hinn stórkostlegasta sigur.
Snemma þenna morgun sýna
fregnir af atkvæðagreiðslunni,
að Roosevelt muni hafa 453
ríkis-atkvæði (Elector Votes),
en fyrverandi forseti Herbert
Hoover ekki nema 78.
í heild sinni er og sigur
Democrata mikill. Þó ekki séu
öll atkvæði enn talin, þykir nú
þegar sjáanlegt, að þeir hafi
meirihluta þingsæta bæði í efri
og neðri deild þingsins.
Demókrataflokkurinn er því
kominn til valda í Bandaríkjun-
um, en republicans, sem með
völd hafa farið síðan 1920, eru
nú út úr því fyrst um sinn.
Nánari fréttir eru ekki komn-
ar af kosningunum enn þá en
þetta.
70
51
18
11
5
11
FRANKLIN D. ROOSEVELT
FORSETAEFNI.
um, voru hið bráðasta reknir
inn í klefa sína. Aðrir en fanga-
hússverðirnir er ekki talað um
Hið nýkosna forsetaefni Banda að meiðst hafi.
ríkjanna, Franklin D. Roose- j St. Vincent de Paul fanga-
velt, er fæddur 30. jan. 1882, húsiau eru 1152 fángar. Eru
á óðali föður síns í Ilyde Park þejr nokkru fieiri en áður, en
í N. Y. ríki. Var faðir hans þjgngg]! eru samt ekki talin til
varaforseti Delaware og Hudson haga jiar ennþá.
járnbrautarfélagsins og maður
vel fjáður. Komu forfeður hans Þetla uPPÞot> ásamt ærslun’
til New Amsterdam frá Hollandi um> sem nýleSa hafa tvisvar
1636. Var og hinn alkunni orðið 1 fangahusinu i Kingston
Theodore Roosevelt af þeirri ‘ 0ntario> hefir Sefið monnum
„ , . ,, „ . . ástæðu nokkra til að ætla, að
ætt.* Er hinn nykosni forseti . .. . , .... ’
, , . . __,., fangavistmm sé eitthvað ábota-
því skyldur honum, en ekki nán ° „ ,
, , * , . .___- vant. Ymsir ætla þo, að komm-
ar þo, að þvi er sagt, en í sjotta , ,
umstar seu valdir að oeirðun-
“ Pranklin D Roosevelt var þvi um' < sumum tllfellum hefir
uppalinn A góðu heimili og vi« l»ð ufið »ust' ,l>e'r ihata
allsnægtir. Hafói hann sérstaka re"ð ,UI?I>rakkkara™,r,, , 1,e,m'
kennara í æsku. Seinna stund- En 4valt heflr 1>að 1,0 ekkl verlð-
aði hann nám við Harvard há- Ástæðurnar fyrir þessum ó-
skólann og síðast nam hann spektum öllum í fangahúsunum,
lögfræði við Columbia háskól- er nú verið að rannsaka
ann. Lögfræðisstörf byrjaði
hann 1907, þá 25 ára gamall.
Ríkissenator í New York varð
hann 1910. Skipaður aðstoðar-
hermálaritari af Wilson 1913.
Var varaforsetaefni Democrata
1920. Kosinn ríkisstjóri í New
York 1928, og endurkosinn ár-
ið 1930.
Árið 1905 giftist hann Önnu
Eleanor Roosevelt, bróðurdótt-
ur Theodore Roosevelts. Eiga
þau 4 syni og eina dóttur barna
sem öll eru upp komin. Árið
1921 veiktist Roosevelt af mátt
leysi í fótum, er lagði hann í
rúmið. Hefir honum þó skán-
að svo, að hann getur nú geng
ið við staf. Af íþróttum er sund
hans mesta skemtun, enda telur
hann það hafa meira en nokk-
uð annað læknað sig og gefið
sér máttinn aftur.
Sentristar...............
Nationalistar (stjórnarfl.)
Bavaríu fl..............
Fólksflokkurinn ........'...
Kristnir Sosíalistar.....
Aðrir flokkar ...........
Von Papen stjórnin kveðst
ekki muni verða í vandræðum
með að fá aðra flokka í fylgd
með sér og haldi hún því völd-
um. En hvernig hún ætlar að
vinna hinn stóra kommúnista
flokk á sitt mál, er eftir að sjá.
Hún verður því að líkindum
minm hluta stjórn eftir sem áð-
ur.
HVEITISAMLAG MANITOBA
LÝST GJALDÞROTA.
OTTAWA SAMNINGARNIR
Ottawa samningarnir hafa nú
verið samþyktir bæði í brezka
þinginu og þinginu í Ottawa. Á
Englandi voru 416 atkvæði
1 greidd með þeim, en 68 á móti.
í Ottawa voru atkvæðln með
þeim 128, en 62 á móti.
Einn Liberal, Mr. Ellsey
greiddi atkvæði með samning-
unum í Ottawa-þinginu og 5
bændasinnar, er oft hafa áður
greitt atkvæði með stjórninni
(Kennedy, Speakman, L. Camp-
bell, Luchusvich og Carmich-
ael). Aðrir bændaflokksmenn
greiddu hvorki atkvæði með eða
móti samningunum — og þykir
eitthvað bogið við það.
Yfirlýsing um það að Hveiti-
samlagið í Manitoba væri gjald-
brota, var undirskrifuð af yf-
irdómara McDonald í yfirrétti
Manitobafylkis (King’s Bench)
í gær. Nefndi dómarinn um leið
stjórnendur London and West-
ern Trusts félagsins umsjónar-
menn eigna Samlagsins. Munu
þeir innan fárra daga kalla þá,
er samlagið skuldar, til fundar.
Er búist við að fylkisstjórnin í
Manitoba hafi veð á mestu af
eignum þeim, er Samlagið hef-
ir undir höndum.
Þetta nær ekki til The Mani-
toba Pool Elevator Ltd., sem nú
er starfandi undir eftirliti fylk-
isstjórnarinnar.
Mr. Drummond, yfirskoðunar-
mann reikninga bera ábyrgðina.
En orð það er Machray hafði á
sér fyrir ráðvendni, hefði ef-
laust dregið úr aðgerðum hans.
Spurningu um það, hvers-
vegna að háskólaráðinu hefði
ekki verið vikið frá starfi, úr
því að Mr. Major áliti það ekki
hafa betur gætt skyldu sinnar,
en raun er á, svaraði Mr. Major
á þá leið, að hann hefði ekki
dómsmálaráðgjafi, síðan 1927, að Mr. Machray hafi einsamall
af því að hann hefði ekki skoð- skrifað út og dregið féð út
að það skyldu sína. 1 sjálfur. Trygging fyrir því voru
Mr. Wilton: En álíturðu ekki veðlánsbréf annara, og mikið
að það hefði verið réttara samt, af fénu, sem úr háskólareikn-
með það fyrir augum, sem nú er ingunum var þannig tekið, held
á daginn komið? ur Mr. Parton að gengið hafl
Mr. Major: Það er skylda há- til þess, að greiða vexti og ef
skólaráðsins að leggja reikn- til vill höfuðstól af slíkum veð-
ingana fram. lánsbréfum (mortgages) við-
* * * skiftamanna Machray & Shar-
Á þriðjudaginn s. 1. viku var pe félagsins. Og eins muni hafa
talið það heppilegt, að setja Hon. John Bracken, forsætis- farið með aðra sjóði í vörzl-
RANNSÓKNARNEFND
HÁSKÓLAMÁLSINS TEKUR
SÉR HVfLD
KOSNINGIN f ÞÝZKALANDI
ÓSPEKTIR í FANGELSUNUM
Síðast liðinn sunnudag fór í
Síðast liðinn fimtudag varð; fimta sinni á þessu ári fram
uppþot talsvert í St. Vincent de kosning til ríkisþingsns í Þýzka-
Paul fanga húsinu í Quebec- iandi. Eins og kunnugt er gat
fylki. Er það annað stærsta, einveldisstjórn von Papens ekki
fangahús í Canada. Fangi að j við þingið ráðið, en hélt völdum
nafni Crossley, svertingi, hóf | með aðstoð og skipun Hinden-
rósturnar. Var hann þá ásamt ^ burgs forseta, þrátt fyrir að
15 öðrum föngum að vinna í j þingfylgi brysti. En styrkur
klæðskera verkstofu í fangels- | flokkanna á þingi breyttist þó
inu. Eru ýms verkstæði þannig ; sama sem ekkert í þessum kos-
innan fangahús-vegggirðingar- ningum. — Hitlers flokkuririn
Innar, sem fangar vinna í á tapaði um 35 þingsætum, hafði
daginn. Hófst þarna bardagi áður 230 en nú 195. Sentrist-
með hnífum og kylfum, sem arnir, sem eru eini flokkurinn
fangarnir höfðu leynilega kom- sem þeir eiga víst fylgi frá hafa
ist yfir. Lömdu þeir 3 fanga- 70 þingsæti. Báðir flokkamir
verðina svo að þeir meiddust, , hafa því ekki til samans nema
og er einn þeirra að minsta 1265 þingsæti, en þurftu, til þess
koeti talinn hafa orðið fyrir ag vera í meiri hluta að hafa
hættulegum áverka. j 292 þingsæti. Stjórnarflokkur-
En liðsafla var náð í utan að, ÍT]n bætti við sig 14 þingsætum
svo uppþotið var bælt niöur á
einni klukkustund og föngunum
og fylgiflokkar hans einnig
nokkru. Kommúnistar bættu
komið fyrir í sínum klefum. En vig sig n þingsætum; í Berlín
áður en þelr gáfust upp, lögðu 1
þeir eld í verkstæðið og brann
það upp. Um 500 fangar, sem
við störf voru í öðrum verkstæð
er sagt að þeir hafi fengið einn
þriðja allra atkvæða.
Tala þingsæta flokkanna er
þessi:
Rannsóknin á háskólamálinu
hefir nú staðið yfir í 20 daga,
en er nú lokið um tíma, vegna
þess, að Turgeon dómari frá
Saskatchewan, sem er forseti
rannsóknarnefndar þarf að kom
ast heim til sín, til þess að
sinna málum er hans bíða í
áfríunarréttinum vestra. Dr.
W. C. Murray forseti háskólans
í Saskatoon verður og einnig
að fara vestur til þess að gegna
störfum við háskólan um
tveggja vikna tíma. Rannsókn-
arnefndin tók sér því hvíld frá
starfi s. 1. fimtudag og byrjar
það ekki aftur fyr en 21 nóv-
ember. Er búist við að rann-
sókninni verði ekki lokið fyr en
um jól. Um 4,000 stórar blað-
síður er nú búið að skrifa í yfir
heyrsluréttinum um málið.
Síðasta vitnið sem yfirheyrt
var, var dr. W. J. Spence, ritari
háskólaráðsins. Sagði hann að
sig ræki ekki minni til, að fylk-
isstjórnin hefði nokkurn tíma
kallað eftir reikningum háskól-
ans, nema hvað hann hefði
fundið bréf frá Mr. Cannon,
1924, þáverandi mentamálaráð-
herra, er beðið hefði um reikn-
ingana til að leggja fyrir þingið.
Afrit að svari sínu bæri með
sér, að hann hefði vísað Mr.
Cannon til féhirðis og forseta
skólans Mr. Machray. Hvað
gerst hefði þeirra á milli, væri
sér ókunnugt um.
Frá því að síðasta blað kom
út, hafa nokkrir verið yfir-
heyrðir. Var einn þeirra W. J.
Major, dómsmálaráðherra. Bar
hann blak af fylkisstjórninni
með því að segja það ekki í
hennar (eða sínum) verkahring
að biðja skólaráðið um yfir-
skoðaða reikninga. Kvað hann
það vera skyldu háskóla-
ráðsins að framvísa reikningun-
um, en það hefði ekki gert það.
Taldi hann háskólaráðið því
hafa brugðist í starfi sínu og
ábirgðinni slengdi hann þýng-
stri á það. Næst því taldi hann
menn í þeirra stað, sem ókunn
ugir væru starfinu.
Þegar Mr. Major var spurður
um hvað til þess hefði komið,
að fylkisstjómin hefði skipað
Mr. Machray forseta og féhirð-
ir háskólaráðsins 13. júlí, eftir
að stjómin og ráðgjafar henn-
ar hefðu vitað um sjóðþurðina,
kvaðst hann sjálfur hafa verið
fjarstaddur. Hefði hann verið
við, hefði hann ráðlagt, að
fresta þeirri kosningu.
Mr. Wilton, lögfræðingur
Drummonds, spurði Mr. Major,
hvort hann hefið ekki undir
eins talað við yfirskoðunar-
mann eða forseta skólaráðsins,
þegar Mr. Drummond hefði
skrifað honum bréfið 23. maí,
og skýrt honum frá reiknings-
hallanum.
Mr. Major: “Nei. Eg talaði
21 júní við Drummond um það það þó ekki.
ráðherra Manitobafylkis yfir- um félagsins, sem horfnir eru.
heyrður. Neitar hann að hafa Alt fjártapið er metið tvær
vitað nokkum hlut um bréfið, miljónir dollara.
sem Drummond skrifaði með stærsta upphæðin, sem Mr.
fréttunum um, að af háskóla- Parton álítur erfitt að gera
fénu væri tapað um hálf miljón grein fyrir, er þannig var úr
dollara. Bréfið kom á einka- yörzlureikningum (Tmst Fund
skrifstofu Mr. Brackens 25. maí Accounts) tekin, nam $782,544.
en hann kvað það hafa legið g;n svo eru xnargar aðrar ó-
þar óopnað til 17. júní, daginn reglulegar útborganir til ýmsra,
eftir kosningarnar. Og þó var þar á meðal til Machray and
bréfið áríðandi. Kvaðst Mr. sharpe fasteigna- og skattreikn
Bracken hafa verið svo mikið ings $132,000. Til Machray,
út úr bænum í kosningaerind- Sharpe and Dennistoun fast-
um, að hann hefði ekki opnað eignareiknings $77,000. — Til
bréfpóst sinn allan þenna tíma. Machray, Sharpe and Dennis-
Mr. Wilton spurði, hvort hann toun (engar frekari upplýsing-
hefði ekki verið á stjórnarráðs- ar gefnar) $118,000. Tif Mea-
fundi 27. maí í Winnipeg. Mr. dows Farm $91(317. Til Mid.
Bracken mundi ekki eftir því. feild ollg Ltd $44^473. Til F. J.
En á stjórnarráðsfundi 30. sharpe (eigin reiknings) $18,-
maí? spurði Mr. Wilton. 440 Til paquin Land Syndicate
Bracken hélt ekki, en mundi $17>11L Til Union Security Co.
og ráðlagði honum að finna há-
skólaráðið að máli.
(á Prince Albert og Wlnnipeg
Eg get þá sagt þér, sagði eignir) 43)m. Ennfremur Mach
Mr. Wilton, að þú varst á báð- ray. (eigin reikning, að því er
Mr. Wilton: Þú segir að Mr. um þessum fundum með ráðgjöf vfröígf) $301,000, o s. frv.
Drummond hafi átt að tala við um þínum, en varst ekki úr Ur hásltólareikningunum voru
útborganir gerðar, er námu
forseta háskólaráðsins. Við
hvern talaðir þú, er þú varst
þess áskynja, hvernig komið
var.
Mr. Major: Eg talaði við vara-
forseta háskólaráðsins Mr.
Craig. Hann lofaði að kalla til
fundar 12 ágúst.
Mr. Wilton: Og þú lézt þar
við sitja?
Mr. Major: Já.
Mr. Wilton: Svo þú gerðir
bænum.
Til The Pas fór Mr. Bracken tugura þúsu;da einn daginn,
29. júní. Skildi hann þetta vand en gem voru lagðar aftur inn
ræðamál eftir í höndum Mr. eða endurgreiddar sama dag-
Majors og Mr. Hoey, þar til -nn
hann kom aftur 16. júlí. Að( * * *
kosningu afstaðinni í The Pas,1 .* .. ,
„ b „ , , . , , ’i Siðasthðmn miðvikudag var
for Mr. Bracken og haskola- T , ,
John A. Machray, fehirðir og
foresti háskólaráðsins yfirheyrð
ur. Hann er nú í Stony Moun-
tain fangelsinu. Er svo frá sagt
að útlit hans hafi verið hið
ráðið að hafa fundi með sér,
sem lauk með því að Mr. Mach-
ray var tekinn fastur 24. ágúst.
Ekki kvaðst Mr. Bracken
nákvæmlega hið sama og Mr jhafa kallað eftir reikningum af enda“þjáð-
Drummond, sem þu segir að | háskolaráðinu, þegar hann var yr af krabþameini. Er hann
hafi vanrækt skyldu SÍaa? . mentamálaráðherra. En skyrsla gtöðu undir læknishendi, _
Mr. Maior: Eg er ekki viss hefði stjornmni venð send á , „ , „ .
x. • TV- , , , . /. - c. , » * „í V...Í Studdur var hann fram í sal
um það. Mr. Drummond hafði ------- — —
ekki sagt neitt, er vott hefði
borið um vantraust á Mr. Mach-
ray.
Mr. Wilton:
Mr. Machray 4. júlí? Til hvers?
Mr. Major: Eg spurði hann
um reikninga skólans. Hann
sagði mér að þeir skyldu lag-
aðir, þegar hann væri fær um
að komast niður á skrifstofu
sína.
Mr. Wilton: Og viðvörun Mr.
Drummonds hafði þessi áhrif á
þig. Samt segirðu að hann
hafi ekki gefið neitt í skyn um
að alt væri ekki með feldu?
Mr. Major: Eg trúði Mach-
ray.
Mr. Wilton: Sagðirðu öðrum
ráðgjöfum stjórnarinnar frá
þessu?
Mr. Major: Já.
Mr. Wilton: Mr. Drummond
talaði við þig um þetta mál 12.
maí. Skrifaði þér um það 23.
maí. Átti aftur tal um það 20.
júní við þig?
Mr. Major: Já.
Mr. Wilson: Vissi Mr. Hoey,
mentamálaráðherra þ. 13. júlí,
þetta sem þú vissir um málið?
Mr. Major: Já.
Mr. Wilton: Og þrátt fyrir
það alt, var Mr. Machray kos-
inn forseti háskólaráðsins?
Mr. Major: Já.
Mr. Wilton: Ertu ekki á því,
að þar hafi brostið skyldu-
rækni?
Mr. Major: Eg held ekki.
Skýrði Mr. Major ennfremur
frá því að hann hefði ekki kall-
að eftir reikningum háskólans
hverju ári, óyfirskoðuð, af því
að hún hefði ekki fjallað neitt
um fjárhag háskólans.
þann, er yfirheyrslan fór fram
í, og lá þar á sófa meðan hún
,, _ , * stóð yfir. Litlar eða engar upp-
, , ._ 3egai r. rac en \ai spur n r gat hann gefið f mál_
Þu talaðir mS ur um, hvort stjornm hefði gert Kya5 hann óauðvelt f rir
sig ánægða með þá skyrslu, þar
sem lögin kölluðu eftir fjár-
sig að gera það þarna, þar sem
hann næði í ekkert af skjölum
hagsskyrslu, kvað Mr. Bracken slnnm , skri(sto(unnl Bn hrét
engau hafa kvartað undan þv. hann að skrlfa (é.
og v,ð það hefði seuo. ogllnl sfnnm, og hi5ja þi að
Langt mal hofst um það, 6 .
1___i Au-rr.<rx greiða alt sem þeir gætu fynr
rannsókninni, og láta nefndinni
í hendur öll skjöl, er þar að
lytu. Hann fór hlýlegum orð-
um um alla samverkamenn sína,
og Dennistoun dómara eigi síð-
hvort stjórnin ekki bæri ábyrgð
á málum háskólans. Hélt Mr.
Wilton því fram, að útlit væri
fyrir að svo væri, þar sem
stjórnin bæði legði skólanum
fé, réði háskólaráðið, segði fyr-, . , „ ,
’ , a ^ur en aðra, þo hann hefði ny-
ir um kaup starfsmanna ha . „„ „t Machrav haldinn af
skólans o. s. frv. Mr. Bracken lefa sagt Machiay lialdinn af
hélt eigi að síður háskólaráðið fJarmalaæði>
ábyrgðarfult, en ekki stjórnina. Machray þverneitaði að hafa
Við þessa yfirheyrslu kom falsað nokkurn fundargerning-
fram, að ólöglegt væri, að sami inn>
maður væri bæði féhirðir og for Eg hefi ekki hagnast neitt, og
seti háskólans. Kosning Mach- enginn minna félaga á því, sem
ray sem forseta, væri því bæði orðið er, ’ sagði hann.
nú síðast og áður ólögmæt. En Þegar farið var að spyrja
Mr. Bracken kvaðst ekki hafa hann út í, hvemig hann áliti
vitað um , að Machray hefði rýrnun háskólasjóðsins hafa
hefði verið féhirðir, öðruvísi en byrjað, varð hann espur og kvað
sem heiöurs-féhirðir (Honorary spurninguna óréttmæta. Vildi
bursar). jekki heyra neitt því um líkt og
* * * neitaði að svara öllum spurn-
Síðast liðinn fimtudag var ingum í þá átt. Þótti framburð-
maður yfirheyrður, er John ur hans að flestu leyti bera
Parton heitir. — Hann er yfir-! vott um svo reikult ráð, að ekk-
skoðunarmaður Jrá Geo. A. ert væri á honum að græða.
Touche & Co., er falið var að | Lýkur með þessu frásögninni
fara yfir bækur Machray and af rannsókninni fyrst um sinn.
Sharpe félagsins og háskóla- ---------------
reikningana. Segir Mr. Parton
Jón Gíslason og Gestur Odd-
ófagra sögu af reikningsfærsl-, leifSson yngri frá Árborg eru
unni. j staddir hér í bænum. Voru þeir
Bankaávísanir á háskóla- skipaðir í kviðdómsnefnd fylk-
þau ár sem hann hefði verið bankareikninginn, segir hann isins.