Heimskringla - 12.04.1933, Qupperneq 5

WINNIPEG, 12. APRÍL 1933
HEIMSKRINGLA
5. StÐA
ur út af sviðinu segir hann við persónur — Loft og Steinunni blaðið hætti að koma út, sendi! MANNFELLIR VOFÐI YFIR Á að þar var látlaus stórhríð frá
Loft: “Eg óskaði þangað til, að
það varð mér til syndar. Þegar
eg lét af að óska, fékk eg loks-
ins frið í sálina.” Björn Halls-
son lék hlutverk hins blinda
manns og fórst það ágætlega
Galdra Loftur (séra Ragnar
E. Kvaran) kemur inn á sviðið,
glæsilegur í framgöngu og
prýðilega búinn. Við fyrstu sýn
virðist hann taka áhorfendur
föstum tökum. En hvað veldur
því? Ráðningin er þessi í huga
mínum: það er öruggleikinn í
svip og hreyfingum Lofts, er
náði samstundis tökum á á-
horfendum. — Og það er þessi
öruggleiki, valdið yfir hlutverk-
inu, samræmið, sem aldrei
skeikaði lijá séra Ragnar, gegn
um allan leikin. í galdra grúsk-
inu, kaldyrðum, fögnuði, ör-
væntingu, bæninni og ofsa-
fengnum særingum, sveigði
hann aldrei frá marki.
1 hinni margþættu skapgerð
Lofts og öru geðbrigðum, líkt
sem allra átta stornar berdust
um völdin í huga hans, fékk
hver setning sinn viðeig’andi blæ
og áherzlu, í túlkun séra Ragn-
ars, jafnt í mýkt, krafti og
kyngi. Slíkum snildartökum á
hlutverki er þeim einum auðið
að ná, er hlotið hefir gáfuna í
vöggugjöf.--
Steinunn (frú Þórunn Kvar-
an) hefir það hlutverk í bessum
leik, að etia afli við ofsa og
ástríður Lofts. Höfundurinn
hefir búið hana svo miklu þreki,
að lundharka og viljafesta Lofts
riðar með köflum sem rótfúin
eik, fyrir átökum hennar.
Um leik FYú Þórunnar befi
eg aðeins eitt að segja: ^Hann
var snild, — svo mikill sigur
yfir verkefninu, að ekki mátti
í milli sjá hvort hlutverkið var
betur leikið: Loftur eða Stein-
unn.
Dísa (ungfrú Gyða Johnson)
varpaði þýðleik og unaði æsk-
unnar yfir leiksviðið. Hlátrar
hennar sólskinsríkir, hreyfing-
arnar dúnmjúkar. Það bregður
til heiðríkju yfir kólgufar
þungrar baráttu milli Lofts og
Steinunnar, er Dísa skerst í
leikinn. Sú heiðríkja er svo
ljósgjöful, að öðru hvoru liggur
við að hún vinni sigur yfir
myrkrinu er hvílir yfir huga
Lofts. — að ástin og æskusak-
leysi Disu græði þá und, er
blæðir í samvizku hans. —
Gyða skilur hlutverk sitt og
segir margar setningar aðdáan-
lega vel.—
Ráðsmaður Staðarins, (Lúð-
vik Hólm) er ríkur og metorða-
gjarn. Fanst mér gerfi hans
ákjósanlegt og sætti næstum
undrun, hversu vel honum fór
að vera lotinn í herðum, undan
erfiði og þunga dagsins, svo
beinvaxinn sem Hólm er þó frá
skaparans hendi. Festu í fram-
setningu og fasi, náði Hólm á-
gætlega — sérstaklega síðara
kveldið — og kann eg honum
þakkir fyrir ráðsmenskuna yfir
Staðnum og umhyggju og um-
vöndun fyrir syni sínum.
Ólafur (Páll S. Pálsson) er
æskuvinur Lofts og ann Stein-
unni ,en verður að bera harm
sinn í hljóði. Winnipeg íslend-
ingum er Páll kunnur, sem gam
all og góður leikari. Þetta er í
annað sinn er eg sé hann á
leiksviði. — Áður f “Hallsteinn
og Dóra”, þar sem Páll gerði
hlutverki sínu ágæt skil—. Eien’
var eg alls kostar ánægður með
gerfi Páls, í hlutverki Ólafs;
klæðnaðurinn var full nærskor-
inn og útlitið helst til fágað
fyrir vinnumannsgerfi — eftir
að ^unnudeginum lauk. Hefði
farið betur á að meiri merki
hefðu sést munarins á spari-
fatnaði og hversdagsflíkum
(sbr. hinn ágæta mismun á
útliti Steinunnar).
Ólafur er skaprór og hófleg-
ur í framkomu og nýtur fullrar
samúðar áhorfendanna, en höf
undurinn hefir gert leikandan-
um sérstaka erfiðleika með þv:
að hann á stöðugt við að etja
— sem þvínær látlaust taka for-
ystuna í samtalinu. ólafur verð-
ur því óhjákvæmilega skugg-
inn, sem gerir ljós þeirra áber-
andi. Geðshræringar hans eru
andvari þar sem þeirra er
stormur.
Páll vel.
$9.00 með kærri kveðju.
S. S. A.”
Baldur, Man. 6. apr. 33.
“The Viking Press Ltd.
Kæri herra: Eg sendi hér með
Þessari hófsemi náði $3.00 frá manni sem skuldar
Og einbeitnin náði $30.00 vona að við það bætist
ekki
að sjá blaðið vikulaga.
Með vinsemd, S. S.”
sér vel niðri í harmi hans og seinna. — Það yrði sárt að fá
stundar-heift í 3 þætti.
Vinnukona (frú Kristín John-
son) kemur aðeins tvisvar inn á
sviðað í 1 þætti. Var búningur
hennar geðfeldur og framgang-
Kandahar, 7. apríl 1933.
“Kæri Mr. Th. Pétursson. Hér
TSLANDI FYRIR FIMTÍU ÁRUM 10. apríl tiI 6. maí. Slotaði þá
nokkuð, en 23. maí spiltist aftur
Á þessum tímum, þegar allir: Qg gergj fyrgt hríðar, sem held-
barma sér út af kreppunni erl^ sumstaðar fram m 15 júní
rettaðrifjabaðuppaðofthefir|Þá yar gvo mikn stórhrfð 24
ver blásið. Fynr 50 árum lá við |maí um a]t NorðurIand, að
mannfelli her á landi og þótt kunnugir menn viltust af a]fara.
bændum og bualiði kæmi nokk- j yegi og maður varð úu f Hrúta_
ur hjálp þá, var það þo mest firði j hrfðum þessum var oft
an vinnukonu stéttinni til sóma. nieð sendi eg þér ávísan upp á
Biskuparnir — raddir sam- 33 85 ^ Heimskringlu. Það
vizkunnar — birtust aðeins ier siæmt a<5 heyra að blöðin «éu
meðan Loftur framdi særing-
arnar. Til þeirra heyrði eg illa,
en Gottskálk grimmi (Guðm.
Stefánsson) var djúpraddaður
og fastmæltur, sem væri hon-
um ónæðið ógeðfelt.
Leiksviðin voru haglega gerð,
og Ijósaútbúnaður ágætur.
Málningu hafði Fred Swanson
annast, smekklega að vanda.
Saknaði eg að vísu þriggja
postula; er einhverra hluta
vegna hafa orðið útundan hjá
Swanson, er hann málaði hina
níu, yfir kórdyr Hólakirkju. —
Eða máske skjátlast mér og
þetta hafi verið dýrlingar sem
eg tók fyrir postula, — og þá
bið eg Swanson afsökunar á
athugasemdinni.
Heildarsvipur sýningarinnar
var stórfenglegur, og öllum sem
hlut áttu að máli til sóma, en
eigi sízt þeim er umsjón hafði
með útbúnaði öllum og þjálf-
un leikenda: séra Ragnar E.
Kvaran.
Það skal að endingu tekið
fram, að þessi fáu orð um leik-
sýninguna, eru ekki skrifuð frá
jeim grundvelli að eg telji mig
færan um að tala sem listdóm-
ari. Og þá heldur ekki í því
skyni að leikendur fái lært
nokkuð af umsögn minni. Að-
eins vildi eg votta þeim er að
leikstörfum vinna, — þessu
mikla menningar máli þjóðanna
þakklæti sem þeim ber, fyrir
ágæta frammistöðu.
Ásgeir I. Blöndahl.
10—4—’33.
DRENGILEG SVÖR
svo illa stödd að þau séu í þann
veginn að hætta. Eg vona að
það verði ekki. Það má undir
engum kringumstæðum ve*-ða.
Mér er tekið víðast vel í erind-
um blaðsins. . . s, vonast til nð
gota sent þér fáeina dali aftur
bráðlega. — Með vinsemd, '
S. S. A.”
Elfros, Sask. apr. 6. 33.
“The Viking Press Ltd.
Legg hér innan í $4.50. Vona
að Elfros geri frekari skil
seinna. Vinsemd. J. H. G.”
III.
Frá kaupendum og styrktar- 1
mönnum fornum og nýjum.
Hnausa, Man. 30 marz. 33.
Sefán Einarsson,
Kæri vin:
“----Betra er seint en aldrei.
Eg er nú búinn að bíða eftir
tollheimtumanni og ekki til
neins, og ekki svo mikið að þú
kæmir við í haust. Eg hélt þó
að þú værir að ferðast um í
erindum “Hkr.”, en hvað —
“það má konungurinn vita.” —
Eg sendi þér hér með $5. sem
eg bið þig að útdeila og gera það
rétt, svo hver fái sitt, en skratt-
inn ekkert. Það eru $3 frá mér
til Hkr. og $2 til Þjóðræknis-
félagsins. — K. B. S.”
Frh. frá 1. bls.
af heilum hug að slíkt mce'ii
vilja til sem víðast og “Kring’a”
bera sitt úr býtum. Eg man
iað enn, að faðir minn og eg
gerðum það beztá" sem við gát-
um til að hjálpa við fæðinguna
og hefir sú “kringlótta” fylgt
rnínu heimili síðan. — Jú ekki
er nú bitinn stór, en með lín-
um þessum sendi eg $6. og óska
og vona að framtíðin bæti og
fylli í brestina, sem nútíðin
hefir lagt áokkur. — C. H. G.”
(Þakkir vilja útgef. tjá höf.
fyrir stuðning þeirra við blaðið
fyr og síðar.)
II.
Frá útsölu og innheimtumönn-
um, fornvinum blaðsins.
National City, Calif.
3. apríl 1933.
Ráðsmaður Hkr.
“-----Hér með sendi eg þér
$10. Frá G. E. $6.00, frá J. S. L.
$3. og fyrir Þjóðræknisfé $1.
með beztu óskum. Hkr. og
Þjóðræknisfél. eru svo saman
vaxin að alt hlýtur að koma til
skila. Sendi kennske meira
bráðum.
Ykkar velviljaður,
J. S. L.”
Piney, Man. 6. aprfl ’33.
“-----Slæmt þótti mér að
heyra hvernig efnahagur blað-
anna er kominn, og víst er um
það, að mínu áliti, að mest er
það trassaskap aá kenna. Von-
andi er nú að íslendingar sjái
sóma sinn og bregðist nú við
bæði fljótt og vel eftir að hafa
lesið í síðustu blöðum “Hkr.”
áskoranir útgefenda. Jæja eg
liafi verið ofurlítið að reyna að
finna áskrifendur, vil ekki að
það verði okkur að kenna að
Victoria, B. C. 3. apr. 33.
Góðu herrar. Eg sendi ykk-
ur hér með $3. sem er borgun
fyrir Hkr. yfirstandandi ár. E. B.
Swan River, Man.
31. marz 33.
“The viking Press Ltd.
Kæru herrar: Eg sendi hér
með $6. fyrir Hkr. Sendi það
sem eftirstendur við fyrstu
hentugleika. J. H. G.”
Árborg, Man. 3. apr. 33.
Kæri Th. Pétursson. Eg
sendi hér með $6. í afborgun
þess er eg skulda blaðinu. Tím-
ar hafa verið býsna óhagstæð-
ir. Það sem eftir er borga eg
eins fljótt og eg get. Eg óska
ykkur og blaðinu alls hins bezta
og vona að því aukist nýjir
kraftar að halda áfram sínu
starfi sem svo margir hafa ó-
metanlega ánægju af. Vinsam-
legast, G. M. J.”
* * *
Hér eru. þá 11. bréf frá jafn-
mörgum bygðarlögum, er öll
era með sér einlægan góðvildar
hug til blaðsins og íslenzkra
mála, — er öll segja hið sama:
blöðin mega ekki deyja. Bréf-
ritarnir láta ekki staðar numið
við orðin tóm. Hver þeirra um
sig, sendir blaðinu nokkurt fé,
greiða sumir áskriftagjald sitt
fyrirfram, aðrir það sem þeir
voru farnir að skulda. Með orði
og athöfn bera þeir til baka þá
lítilmannlegu hugsun, að ís-
lendingum hér í landi sé eigi
lengur fært að lifa sjálfstæðu
andlegu lífi, heldur hljóti þeir
nú að deyja þjóðernislegum
dauða, og hverfa af sjónarsvið-
inu, á næstu árum. Orðum yðar
sigur heiðruðu vinir. Þökk fyrir
sendingarnar og svörin.
þrautseigju þjóðarinnar að
þakka, að hún komst fram úr
vandræðunum. Þegar þetta
hörmulega tímabil er rifjað upp,
megum vér vera þakklátir fyrir
það að tímarnir núna skuli
ekki vera verri en þeir eru.
Árið 1882 er óefað eitthvert
mest óaldarár, sem dunið hefir
yfir ísland, síðan móðuharðind-
in leið, en þau voru hundrað
mikið frost, 10—15 stig og í
fyrstu viku maí fraus skip inni
á höfninni í Stykkishólmi og
varð hestís í kringum það.
Syðra voru ekki hríðar, en
kuldanæðingar, sem spiltu öll-
um gróðri, en seinast í júní
tók að hlýna þar og varð júlí
hlýr en vætusamur. Norðan-
lands birti upp vikutíma sein-
ast í júní', en skall svo aftur á
með frosthríðum. Var þá svo
árum áður. Veturinn var þó kalt> afs vetrarís var enn á Ól-
mörgum vetrum betri, en sum- afsfjarðarvatni 6. júlí. Seinustu
arið varð mörgum vetrum lík- dagana í júlí birti upp, en skall
ast. Umhleypingar voru miklir yfir aftur 4. ágúst og sá þá eigi
framan af árinu og oft stór- sol til höfuðdags. Þá birti upp
viðri, en lítið frost og víða á og kom góður tími’í viku og rak
Suðurlandi kom ekki klaki í þá haf ísinn að lokum frá land-
jörð fyr en eftir páska. inu Samt heldifst hríðarköst
f marslok gerði hlýindatíð og er talið, að 10 sinnum hafi
um land alt. Var þá hin mesta orðið alsnjóa nyrðra frá Jóns-
vorblíða og hugðu menn sum- messu til rétta. 12. sept. gerðii
arið gengið í garð. En á annan þriggja daga stórhríð með 9. st. I
páskum (10. apríl) tók að frosti. Voru þá ár riðnar á ísi komíð með matvæli til Akureyr-
fyrstu með norðanhríðum, voru í Skagafirði, Dalasýslu og víðar, °& Blönduóss, en síðan komst
þá harðindi eins og á þorra og en ófært úr Fljótum inn á Hofs-
gekk á því slitalaust fram til (ós nema á sklðum. Fenti þá
29. apríl. í 10 daga samfleytt margt fé í afréttum milli sveita.
var þá svo mikið stórviðri, að 23. sept. kom versta hríðin og
hvergi var út komandi. Var fenti þá hross í Laxárdalsfjöll-
þá iðulaus grimdarstórhríð um, milli Húnavatnssýslu og
nyrðra, minni hríð á Suðurlandi, Skagafjarðar. Úr réttum breytt-
en veðrið .þar öllu meira. Þá ist til batnaðar og gerði hag-
fylti alt með hafís fyrir Norður- felda hausttíð.
landi og Austurlandi, alt frá J Eins og eðlilegt var kom
Sraumnesi að Djú>avogi. Syðra gróður afar seint um alt land
var svo mikið sandrok, einkum og ekki var kominn sauðgróður
Rangárvallasýslu, að sumar nyrðra í fardögum. Öllum
enginn gróður upp um sum-
arið, svo sem á útkjálkum f
Hrútafirði og í Strandasýslu.
Heyskapur gekk ákaflega illa
alls staðar. Nyrðra var hvergi
hægt að bera ljá í jörð fyr en
seinast í júlí og í ágúst, en þá
bættist það ofan á, að einmitt
um það leyti fór mislingasótt
eins og logi yfir akur um Norð-
urland. Sláttur byrjað í 15. viku
sumars en víðast hvar voru
menn frá verkum vegna veik-
inda, stundum var ekki hægt að
slá fyrir snjó, og ekkert þorn-
aði vegna þrotlausra úrfella.
sumir náðu þó töðum sínum 1
þurkinum, sem kom um höfuð-
dag, en sums staðar t. d. f
Dalasýslu og á öllum útkjálk-
um yrðra náðist ekki baggi 1
hús fyr en í septemberlok, og
var þá heyið orðið svo hrakið,
að það mátti ónýtt kallast. f
Rangárvallasýslu lágu hey úti
fram í októberlok. Sumir drifu
hey sín saman blaut; soðnuðu
þau niður af hita og brunnu
víða. Heyfengur varð um Norð-
ur og Vesturland '/4 — >/2 af
heyskap í meðalári að vöxtun-
um, en að gæðum margfalt
minni.
Áður en ísinn kom höfðu skip
jarðir ónýttust, einkum á Landi, skepnum varð að gefa inni til
Rangárvöllum og Holtum. ‘ Jónsmessu, þar sem nokkuð var
Vestra voru harðindin mest, því til að gefa. Sums staðar kom
'ekkert skip að Norðurlandi fyr
en í ágústlok. Menn höfðu orð-
ið að gefa skenum kornmat um
vorið meðan til entist, en alt
sumarið voru verzlanir mat-
vælalausar. Og þegar skipin *
komust að lokum í höfn var
matvara í sumum þeirra orðin
svo skemd af sjóvolkinu að það
varð að fleygja henni.
Vegna harðindanna um vorið
fell kvikfé unnvörpum og alls-
konar faraldur var þá í búpen-
ingi. Lömbin hrundu niður á
sauðburðinum og var víða svo,
Frh. á 8. bls.
Ellin freisthst af gulli, æskan
af skemtunum, lítilmennið af
smjaðri, ragmennið af hræðslu
og fullhuginn af frægðinni.
Svona eru til ótal ögn, sitt
handa hverri fiskitegund, og öll
hylja þau aungulinn banvænan.
Kostnaðarminstu símar
í Norður-Ameriku!
^EGNA þess hve’tilraunir vorar að fjölga
símum hafa átt góðu láni að fagna,hefir
verið ákveðið, að haldaáfram að leggjasíma
endurgjaldslaust hjá nvium viðskifta mönn-
um eða notendum yfir Apríl mánuð.
HVERT
HEIMILI
ÞARFNAST
SÍMA
"Mrs. Jones—•
Eg hefi nú að
Nýju Síma.
Farsælt fyrirtækl
Eigendur og Stjómendur
Fólkið í Manitoba.
Hundruðir nýrra áskrifenda hafa notað sér þetta
kostaboð. Þeir hefir skilist, að sími á hemilinu sé
ómetanlegur, bæði að því er þægmdi og tímasparnað
snertir og eitt af þeim heimilis-áhöldum, sem margfald-
lega borgi kostnaðinn á árinu, sem samfara því sé.
Notkun síma í Winnipeg, er ódýrari en nokkurs
staðar í allri Norður-Ameríku. ótakmörkuð notk-
un hans, er hvergi ódýrari en $3.00 (þrjá dollara)
á -mánuði. Símarnir eru algerlega sjálf-
virkir. ..Það er hvergi hægt að benda
áþábetri.
ÞEGAR fór að kreppa að efnahag
manna, vegna tímanna, var síminn eitt
af þeim þægindum, sem margir reyndu að vera án. En
menn komust brátt að raun um, að með því voru þeir að
neita sér um þann hlut er þeir sízt máttu án vera, og minni
kostnaður var samfara, en þeir gerðu sér grein fyrir. Það
var komist að raun um að sparnaður var því ekki samfara.
Og nú hefir verið leitast við, að ráða bætur á þessu, og er
vonandi að símarnir verði bráðlega aftur komnir á þau
heimili er þeir áður voru. Tilboð vort er mikil aðstoð í
þessu efni. Og svo eitt enn—hver sími sem bætist við,
gerir hann svo mikið meira virði til yðar.
VoriS er í nánd meS nýrri og betri vonum
LátiS setja símann í hús ySar
ENDURGJALDSLAUST ÞENNAN MÁNUÐ.
MANIT0BA TELEPHONE SYSTEM
“SIMINN KALLAR YÐUR”
i