Heimskringla - 26.04.1933, Page 5

WINNIPBG, 26. APRtL 1933
HEIMSKRINGLA
5. SK)A
ari tíma er í augum þeirra
barnaskapur, sem er algerlega
ósamrýmanlegar við réttan
skilning á manneðlinu.
En hvað er þá trú samkvæmt
Barthianismanum ?
Hún er það, að maðurinn
leggi rækt við sinn innra mann
og lifi andlegu lífi, se mer alveg
óháð hinu ytra umhverfi. Á
því sviði getur maðurinn eign-
ast trú, sem er honum til hugg-
unar og styrkingur mitt í allri
vonzku og spillingu mannlífs-
ins. En fyrst af öllu verður
hann að kannast við að hann
sé til einskis góðs hæfur og geti
ekkert af eigin rammleik Frels-
un hans liggur einmitt í því, og
svo hinu, að hann reiði sig al-
gerlega á náð Guðs.
í>ótt undarlegt megi virðast,
er þetta sú trúarstefna, sem nú
fær flesta áhangendur á Þýzka-
landi og víðar. Það er auðvelt
að sjá, að hún er til orðin á
tímum þrengingar, eftir ófrið-
inn mikia, þegar vonir höfðu
brugðist og margskonar verð-
mæti hins innra lífs hrunið í
rústir. í eðli sínu er þetta eins
konar dultrú (mysticism); sam.
bandið við Guð með því að
teggja rækt við hinn innra mann
er sameiginlegt allri dultrú. Prá
siðferðilegu sjónarmiði skoðað
er Barthiansisminn alveg hlut-
laus trú, og á hverju sem veltur
í baráttunni í mannfélagsmái-
unum, ætti hann ekki að taka
neinn þátt í henni. En einmitt
það gæti orðið honum hættu-
legt, því að sá hlutlausi geldur
oft hlutleysis síns, þegar byit-
ingar geysa.
f raun og veru er þetta ekkert
annað en flótti frá veruleikan-
um. Og hið sama má segia
um kaþólsku kirkjuna og þann
hluta biskupakirkjunnar ensku,
sem stendur henni næst. f báð-
um er sami grunurinn á að þeir nokkur röksemdarfærsla fyrir
straumar, sem nú ber mest á í tilveru guðs, sem en sé fram
mannfélaginu, boði ekkert gott, komin, reynist alveg fullnægj-
og í báðum er trúin gerð að andi fyrir hinn rannsakandi
helgidómatrú (sacramentalism); anda nútímamannnsins, en spá-
hún er fráskilin lífinu sem mest ir því, að eftir því sem meiri
má verða, en samt án þess að ringulreið kemst á í mannfé-
vald hennar yfir sálum mann- laginu, muni menn hallast meira
anna haggist nokkuð við það. að trúnni á andlegan veruleika
kirkjuleiðtogar hafa hom í síðu
hans af því að í bók þessari
virðist hann hallast að þeirri
skoðun, að æskilegar breytingar
í mannfélagsmálum fáist ekki
nema með byltingu. •
Afstaða próf. Nieburs er í
stuttu máli þessi: Mannfélags-
skipulagið, eins og það er nú,
er grundvallað á ofbeldi. Sagan
kennir að enginn flokkur
manna, sem notið hefir sérrétt-
inda og hlunninda, hefir nokk-
umtíma slept þeim ótilneyddur.
Kirkjan á að sjá, hversu hræsn-
isfull afstaða hennar er, þegar
hún setur sig upp á móti því, að
undirstéttirnar beiti ofbeldi, en
réttlætir ofbeldi yfirstéttanna.
Framtíð trúarbragðanna verður
bezt borgið með því, að þau taki
þátt í baráttunni fyrir ummynd-
un mannfélagsins, og að þau
geri það áður en það er orðið
of seint. Dragist það er hætt
við að byltingin þrýsti trúar-
brögðunum meira og meira yfir
á hlið afturhaldsins, og að sömu
forlög bíði hvors tveggja. Próf-
Niebur býst ekki við að mannfé-
lagið verði nokkurn tíma full-
komið, hann væntir ekki guðs-
ríkis á jörðu. 1 því er hann sam-
mála Barth. En verði mannfé-
lagið endurskapað með einhvers
konar tilfinnin'gu um eilíft rétt-
læti, sem mennirnir geti náð, þá
verður mögulegt fyrir trúna að
haldast við í hinu nýja mann-
félagi og verða sá máttur í sál-
um manna, sem hún hefir aldrei
fyr verið.
Dr. Hutchinson segir að end-
ingu að hann vilji ekki blanda
sínum persónulegu skoðunum
inn í þetta yfirlit, en hann
segir að sér virðist, að sú skoð-
un, að tilveran sé í insta eðli
sínu efni eða blindur kraftur
(naturalistic), eé á fallanda
fæti. Hann segist efast um. að
En dr. Hutchinson sér mögu-
eða stjóm (spiritual order) á
leika fyrir annari minni hluta | bak við það. Og í þeirri leit
trúmálastefnu, sem hann gerir eftir andlegum veruleika býst
sér betri vonir um. hann við að trú Jesú hafi meira
Örsmár hluti hinnar vestrænu , en ekki minna gildi fyrir menn
kirkju mun ekki forðast hina en nú er, vegna þess að af öllum
félagslegu bvltingu, sem er í trúarbrögðum á hún bezt við
vændum, heldur standa mitt í reynslu manna á byltingartím
henni. f þessum hluta verða! um, því að í lienni er dauðinn
einstaklingar, sem ekki munu1
eiga heima í kirkjunni, vegna
áframhaldandi fastheidni henn-
ar, og munu verða viðskila við
hana. en hin trúarbragðalega
starfsemi þeirra mun halda á-
fram eigi að síður, því að þeir
munu setja trúarbragðlegan blæ
á byltinguna.
Enginn leiðtogi hefir enn
komið fram í Ameríku, hvorki
f flokki verkamanna, né nokkr-
um stjórnmálaflokki, sem sé
fær um að safna um sig mörg-
um fýlgjendum. En samt eru
nú uppi menn, sem ef til vill eru
fyrirrennarar einhvers mikils ó-
komins leiðtoga, menn eins og
Norman Thomas og Scott Near
ing. Að vísu standa þessir
menn utan við kirkjurnar, en
afstaða þeirra gagnvart trú-
arbrögðum er þó þannig, að
undir forystu slíkra manna sem
þeirra gætu trúarbrögð aftur
þróast eftir að hin félagslega
bylting er um garð gengin.
En innan kirkjunnar vébanda
eru líka nokkrir menn, sem í
raun og veru eru byltingar-
sinnar, en vilja ekki yfirgefa
kirkjuna. Markmið þeirra er
að gera kirkjuna sjálfa hluttak-
andi í blytingunni. Dr. Hutch-
inson nefnir einn, próf Reinhold
Nieber, kennara við Union guð-
fræðisskólann í New York. (Un-
ion guðfræðisskólinn er einn af
merkustu guðfræðisskólum í
Ameríku). Próf Niebur hefir
nýlega gefið út bók, sem hann
nefnir: Moral Man and Immoral
Society. Ýmsir frjálslyndir
vegur til sigurs.
G. A.
BRÉF TIL HEIMSKRINGLU.
Glenboro, Man.,
25. apríl, 1933
Kveðja
Til séra FriSriks A. FriSrikssonar
í>að kjósa flestir fylgd með Goðum þeim
Er feitum hesti burt af þingi ríða.
En þú ert einn af árdagsmönnum þeim
Er aldrei kalls í rekkju sinni bíða.
Við skin af hálfum mána í morgun vind
Lá mannsins leið til fyrstu dagrenningar;
Því kaustu þér að klifra upp þann tind
Er kolli lyftir yfir sjónhverfingar.
í>eir komast þangað aðeins einn og einn.
—r Við eigum fáa brekkusækna smala —
Og vel sé þeim er verður ekk’ of seinn
Að vakna meðan raddir þessar tala.
En það var sjón — nú finnum við það fyrst —
Þú festir ekki rót í þessum sverði,
Því, enn er hætt’ að eitthvað verði mist
Ef enginn skildi standa hér á verði.
En sú er bót, þú berð til íslands heim
Þau blys, er þola alla morgun vinda
Og flytur með þér yl frá eldum þeim
Er andans mestu brautryðjendur kynda.
Og þar sem sól um sumamætur skín
Og sunnan-blær og norðan-kylja mætast.
Þar bíða íslands æskuvonir þín,
Sem í þér munu fylling ná og rætast.
Bjarni Lyngholt
Kveðia
Til séra F. A. Friðrikssonar.
Lízt þér sem þín langferð bíði,
— Löng sé vegferð “heim”?
Lít þú fránum innri augum
Út í víðan geim,
— Er pi hæg-fleygt “heim”?
Lízt þér stundin ótal aldir
Endurfundfi til?
— Hueleið öldur eilífðanna.
Örfá þagnar-skil
Vísa vina til.
Tilveran er ljóðum líkust.
Lyrik mjúk og slétt,
Skiftist á við dýrar drápur.
— Dróttkveðið og grett
Fleira’ en slípað slétt.
Verndi djúptæk undiralda
Æsku huga þinn!
Greiði flókinn lífsins læðing
Ljóðrænn andi þinn!
Vaxi vegur þinn!
Jakobína Johnson.
-Seattle í apríl 1933.
ið starfi sínu, mun frumvarpið
verða lagt fyrir brezka þingið
til samþyktar. Samkvæmt frum
varpinu mun framkvæmdavald-
ið á Indlandi og yifrstjórn hers
og allra hermála verða í hönd-
um brezks yfirlandsstjóra, en
við hlið hans sé ráðuneyti, sem
han skipar sjálfur. Svo er til
ætlast, að indverska þingið sé í
tveim málstofum, er hafi svipað
valdsvið og málstofur brezka
jingsins. Stjórnarskrárfrumvarp nema dauðinn. Sérhver æfi
>etta veitir í heild sinni ind-
verska þinguinu sömu forráð á
Indlandi eins og brezka þingið
hefir á Bretlandi.
—Alþbl.
Stóryrði Hitlers.
í viðtali við fréttaritara blað-
sins Daily Express segir Hitler,
að það sé “óheyrileg lýgi, sví-
virðilegur óhróður og hlægileg
fjarstæða”, að Nazistar hafi
sjálfir verið valdir að þinghúss-
brunanum.
Skömmu áður en Newton
andaðist, mælti hann þessi
merkilegu orð: “Eg veit ekki,
IVAR KREUGER
Rannsóknin út af fráfali hans.
Út af hinum marg endur-
teknu sögum um það að Ivar
Kreuger sé enh á lífi, og sagan
um sjálfsmorð hans sé upp-
spuni einn, hefir lögreglan í
Stokkhólmi nýlega gefið út
skýrslu u mrannsóknirnar í
sambandi við fráfall hans, og
eiga þær að taka af allan vafa
um það hver afdrif Kreugers
hfi orðið.
Þar segir að lögreglan hafi
fyrst verið beðin um það að
síaðr en ófriðnum mikla lauk,
og hefir markmið þess verið að
berjast á móti jafnaðarstefn-
unni og stéttabaráttu og beita
sér fyrir því, að ríkið héldist á
þjóðlegum grundvelli. Hefir fé-
lag þetta stutt þjóðflokkinn
þýska, sem núverandi ríkisráð-
herra dr. Hugenberg er foringi
fyrir. Fyrir ráðstöfun þessari
gerir Plakke innanríkisherra þá
grein, að síðan að félagsskapur
jafnaðarmanna, Reichsbanner
svonefnt, og félög kommúnista
hafi verið leyst upp og bönnuð
hafi jafnaðarmenn úr báðum
þessum flokkum þyrpst inn
halda sjálfsmorðinu leyndu Stahlhelm-félagið, með svo á
Ráðsmaður Hkr.
Hér með sendi eg þér $5.00 til
að mínka skuld mína við Hkr.
— það er slæmt að skulda, en
maður ræður ekki altaf við allar
skuldir. Eg er búin að lesa
íslenzku blöðin Hkr. og Lögb.
í meira en 40 ár svo eg veit að
það yrði afar leiðinlegt fyrir
landa í Vesturheimi sem enn
lesa íslenzku að hætta að fá
blöðin. Eg man eftir gleðistund-
unum sem blöðin íslenzku
færðu inn á heimili frumbyggj-
anna til forna. Eg held að
margur “Landinn” hefði orðið
úti andlega, nema fyrir blöðin,
sem voru vikulegir gestir felstra
frumbýlinganna hér vestra. Og
mörgum landanum hafa þau
leiðbeint á ýmsan hátt, á öllum
liðnum árum.
Mér virðist að ef blöðin ís-
lenzku hættu alveg tilveru sinni
nú, þá væri það fyrir landa
sem en hafa ánægju af að lesa
þau, svo sem að missa eitt
mikilsvert skilningar vit. Svona
finst mér eg verða að líta á
það. Það er bezt að allir reyni
að borga eitthvað af skuldunum
og halda svo áfram.
Virðingarfylt,
GuSm. S. Johnson.
vegna ættingja Kreugers. Þeim,
sem áttu áð taka þátt í fundin-
um með Kreuger sama daginn
og hann drap sig, kom líka
saman um það, að best væri að
halda sjálfsmorðinu leyndu til
að byrja með, til þess að koma
í veg fyrir að inn á kauphöllina
í New York dyndi hlutabréf
Kreuger-félaganna. — Allar
kauphallir í Norðurálfu voru
lokaðar á þeim tíma dags er
Kreuger stytti sér aldur, en
berandi hætti, að ekki leiki
neinn vafi á, að það séu saman
tekin ráð jafnaðarmanna að
leita í þennan félgsskap. For
ingi Stahlhelm í Braunschweig
hefir nú verið tekinn fastur og
plögg félagsins rannsökuð, og
bera þau það með sér, að jafn
aðarmenn hafa þyrpst í félagið
meö það fyrir augum að ná því
á vald sitt.
Varalögregla sú, sem stál-
hjálma félagið hafði uppi í
hverning heimurinn lítur á mig,
en sjálfur hefi eg þá skoðun á
mér, að eg hafi verið líkt sem
drengur, er leikur sér á sjávar-
bakka; mér þótti gaman, þegar
eg fann sléttari stein eða fall-
egri skel en aðrir, en hinn mikli
hafgeimur sannleikans lá ó-
kannaður fyrir framan mig.”
* * *
Ekkert er varanlegt, nema
hverfleikinn, ekkert er stöðugt,
stund veitir oss sár og lífið væri
sífeld blóðrás, ef ekki væri
skáldskaparlistin. Hún veitir
oss það, sem náttúran synjar
oss um: gullöld þá, er aldrei
ryðgar, vorblóma, sem aldrei
fölnar, sólheiða sælu og eilífa
æsku.
* * *
Spurðu óvin þinn ráða, en
farðu samt ekki að ráðum hans;
gakk þú til hægri handar, ef
hann vísar þér til hipnar vinstri.
* * *
Hvað er svo heilagt og al-
varlegt, að það ekki geti orð-
ið til athlægis, ef að því er
rangsnúið?
kauphöllin í New York var opin jþýska sambandsríkinu Braun-
miklu lengur.
Tuttugu menn, sem höfðu
þekt Kreuger ,voru fengnir til
þess að skoða líkið áður en það
var kistulagt, og öllum ber þeim
saman um það, að ekik sé neinn
vafi á því að það hafi verið lík
hans. Meðal annars geta marg-
ir þeiira þess, að vísifingur á
líkinu hafi verið sérstaklega
einkennilegur, en Kreuger
meiddi sig á þeim fingri þegar
hann var barn og bar minjar
þess síðan alla æfi.
schweig , hefir nú einnig verið
leyst upp, og er talin sú orsök
til þess, að jafnaðarmenn og
kommúnistar hafi flykkst í
þetta lið eftir að félög þeirra
höfðu verið leyst upp.
—Mbl.
SJÁLFSTJÓRN INDLANDS
STÁLHJÁLMAFÉLAGIÐ
UPPLEYST
Berlin, 28. mars.
Innanríkisráðherran í þýska
sambandsríkinu Braunschweig,
Plakke, hefir leyst upp Stahl-
helm — stálhjálmafélagsskapinn
þar í landi. Stjálhjálmafélagið
er félag uppgjafahertnanna, sem
I stofnað var nokkrum dögum
Brekza stjófnin hefir nú birt
hið indverska stjórnarskrár-
frumvarp sitt. Hefir það að
geyma um 200 einstakar tillög-
ur viðvíkjandi stjórnarfari Ind-
lands. Lúta þær að valdsviði
Indlandsstjórnar, afstöðu ind-
verska ríkisins til Bretlands og
afstöðu indversku smáríkjanna
til indverska alríkisins og að
löggjöf, umboðsstjórn og fjár-
málum indverska ríkisins. Mun
frumvarp þetta nú verða lagt
fyrir nefnd, sem skipuð mun
verða brezkum þingmönnum og
indverjum, en er hún hefir lok-
Innköllunarmenn Heimskringlu:
f CANADA:
4rnes.................................F. Finnbogason
Amaranth ...................... -.... J- ú- Halldórsson
Antler...................................Magnús Tait
Árborg ................................G. O. Einarsson
Baldur.........................................Sigtr. Sigvaldason
Beckville ........................... Björn Þórðarson
Belmont ................................. O. J. Oleson
Bredenbury ..............................H. O. Loptsson
Brown............................. Thorst. J. Gíslason
Calgary............................ Grímur S. Grímsson
Churchbridge........................Magnús Hinriksson
Cypress River...........................Páll Anderson
Dafoe, Sask............................. S. S. Anderson
Ebor Station..............................Ásm. Johnson
Elfros.............................J. H. Goodmundsson
Eriksdale ............................ Ólafur Hallsson
Foam Lake.................................John Janusson
Gimli................................... K. Kjemested
Geysir............................... Tím. Böðvarsson
Glenboro.................................G. J. Oleson
Hecla...............................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vldal
Hove...................................Andrés Skagfeld
Húsavík............................................John Kernested
Innisfail ......................... Hannes J. Húnfjörð
Kandahar .............................. S. S. Anderson
Keewatin...........................................Sam Magnússon
Kristnes.................................Rósm. Árnason
Langruth, Man..........'................. B. Eyjólfsson
Leslie .. .. '.....................................Th. Guðmundsson
Lundar ................................. Sig. Jónsson
Markerville ........................ Hannes J. Húnfjörð
Mozart, Sask............................ Jens Elíasson
Oak Point...............................Andrés Rkagfeld
Oakview ............................. Sigurður Sigfússon
Otto, Man.................................Björn Hördal
Piney...................................S. S. Anderson
Poplar Park.......................................Sig. Sigurðsson
Red Deer ........................... Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík................................. Árni Pálsson
Riverton ............................ Björn Hjörleifssou
Selkirk............................... Jón Ólafsson
Steep Rock .............................. Fred Snædal
Stony Hill, Man.......................... Björn Hördal
Swan River........................... Halldór Egilsson
Tantallon..........................................Guðm. Ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Vlðir...................................Aug. Einarsson
Vancouver, B. C ......................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis.................-.........
Winnipeg Beach.........................John Kernested
Wynyard................................S. S. Anderson
í BANDARfKJUNUM:
Akra ..................................Jón K. Einarsson
Bantry................................. E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...................... John W. Johnson
Blaine, Wash.............................. K. Goodmau
Cavalier ............................. Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg.....................Hannes Björnsson
Garðar................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson...............................Jón K. Einarsson
Ivanhoe..................................G. A. Dalmada
Miltor..................................F. G. Vatnsdal
Minneota.................................C. V. Dalmann
Mountain..............................Hannes Björnsson
Pembina..............................Þorbjöm Bjarnarson
Point Roberts ......................... Ingvar Goodman
Seattle, WaA..........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold ............................... Jón K. Einarsson
Upham................................ E. J. Breiðfjörð
The Viking Press, Limited
Winnipeg, Manitoba