Heimskringla - 10.05.1933, Blaðsíða 6

6. SÍÐA.
HEMISKRINGLA
WINNIPEG, 10. APRÍL 1933
JON STRAND
Saga eftir
PAUL TRENT.
Þýdd af
G. P. MAGNÚSSON.______________
' “Cránaton, þú~vei#t, að karímenn skyldu
aldrei fullnægja forvitni kvenfólksins,” sagði
Jón í ákveðnum róm.
‘‘Er þetta skipun frá yður, hr. Strand?”
spurði Sylvía reiðilega.
“Já.”
Að svo mæltu kvaddi Jón og flýtti sér á
fund forsætisráðherrans.
XXV. Kapítuli.
Forsætisráðherra Gerald Southwold hafði
orðið fyrir stórum vonbrigðum við úrslit kosn-
inganna. Hann leit gremjufullur á framtíðina.
Það hafði verið hans hjartans vissa að Jón
Strand biði ósigur.
“í*að er óheppilegt, að þú skildir hraða
þannig trúlofun þinni til Sylvesters,” sagði
hann biturlega til Coru.
“Trúlofun mín getur í engu breytt þessu
stjórnmálabruggi. Ef það hefði ekki verið
fyrir þínar bollaleggingar og brugg, þá hefði
okkur hr. Strand aldrei orðið sundurorða, og
eg væri nú sú lukkulegasta kona í heiminum í
stað þess, að vera sú ófarsælasta í alla staði,”
svaraði Cora gremjufull.
“Og þér þykir ennþá vænt um hann?
Hversvegna tnilofaðist þú þá Sylvester.”
“Svo Jón skyldi ekki hafa þá hugmynd
um mig, að eg liði. Eg er ennþá stolt, frændi,
þó þú hafir gert alt í þínu valdi til þess að
- drepa þá tilfinning mína. Þrátt fyrir alt, hefir
Jón unnið frægann sigur, og eg gleðst af því.
Samt get eg ekki annað en hatað hann, og ef
það væri á mínu valdi, að vinna honum eitt-
hvert tjón, þá mundi eg ekki hika eitt augna-
blik við að gera það.”
“Hatur kvennmannsins er óendanlegt. Þú
leikur þína rullu aðdáanlega vel gagnvart Syl-
vester. Eg býst við, að, hann í einfeldni sinni
trúi því, að þú elskir hann?”
“Hann er ánægður — með lítið.”
“Næstu fréttir verða þær, að Sylvía Mason
og Jón Strand opinbera trúlofun sína. Með
apð hr. Masons að baki sér, er Jón fær í allan
sjó, stjómmálalega. Nú eins og standa málin,
þá er hann herra minn í þinginu, og hann veit
það líka. Cora, elsku bamið mitt. Eg er orð-
inn uppgefinn maður. Eg er ekki jafn ungur
og hraustur, sem eg var í einn tíma. Eg finn
að eg hefi ekki mátt, kjark og einbeitni til að
heyja þá baráttu sem framundan mér er.”
“Því þá ekki að segja af þér og fara að
taka lífið með kyrð og ró?”
“Þú veist ósköp vel, Cora, að það get eg
ekki. Það mundi verða sagt, að eg væri hrædd-
ur við Jón og hefði ekki þorað annað en segja
af mér. Nei, eg ætla að gera Jóni boð að finna
mig, og vita svo hvert eg get ekki komist að
samningum við hann. Það einkennilegasta af
þessu öllu er það, að mqj er ómögulegt annað
en bera virðing fyrir manninum og mér fellur
hann svo vel í geð. Eg hefi gert margar til-
raunir til að yfirvinna hann, en í hvert skifti
hefir hann borið hærri hlut frá borði. Það er
eitthvað það við manninn, þrátt fyrir alt, sem
kemur mér til að þykja hálf vænt um hann,
alveg á mót vilja mínum.”
“Jón Strand gerir enga samninga við þig, )
sem þú græðir á,” sagði Cora í ákveðnum róm.
“Þá hlýtur að slá í harða orustu milli okk-
ar. Orustu sem endar ekki-fyr, en annar hvor
verður undir fyrir fult og alt. Það er ekki rúm
fyrir okkur báða hér — það er of þröngt.
Annarhvor verður að víkja.”
“Og það verður aldrei Jón Strand sem
víkur eða verður undir í orustunni,” sagði
Cora og var ekk ilaust við ertni Þrómnum.
Gerald Southwold var aldrei hættulegri
maður en þegar hann var orðinn afkróaður.
Hann beið nú eftir svari frá Jóni upp á miðan
sem hann hafði skrifað honum. Það hefði
enginn getað spáð um það fyrirfram, hvaða á-
hrif samræða þessara tveggja manna, hafði á
Gerald Southwold og stjórnarflokk háns. Hann
var rólegur að sjá; svipur hans einbeittur og
allar hans hreyfingar ákveðnar er hann bað
Jón að taka sér sæti í hægindastól þar í stof-
unni.
“Þér hafið eflaust átt von á að heyra frá
mér, hr. Strand,” byrjaði hann.
“Ekki beinlínis. En þó datt mér í hug, að
ske kynni, að yður langaði til þess, að hafa
tal af mér,” svaraði Jón hæglátlega.
“Eg reyni ekki að dylja það fyrir mér, að
þér haldið nú stjórnartaumunum í yðar hönd-
um. Mig langar, að spyrja yður, hr. Strand,
hvort þér berið nokkurn kala í huga til mín,
fyrir úrslit kosninganna í Madham?”
“Það minsta, sem eg get sagt um það, er
að framkoma yðar þar var naumast vinaleg.
Eg get ekki sagt, að eg sé neinn persónulegur
óvinur yðar, en stefna yðar í stjórnmálunum
er alt annað en mér geðþæg.” ’
“Eg á naumast von á að svo sé. En það
er mér nokkurs virði að vita, að þér berið eng-
ann sérstakan kala til mín persónulega. Eg
endurtek það „sem eg hefi áður látið í ljós, að
eg ber ekkert nema vinarhug til yðar sjálfs, og
eg segi þetta ekki af því, að mig vanti að þér
gangið að skilmálum þeim, sem eg nú ætla að
bjóða yður. Eg vona að þér takið þessi orð
mín trúanleg,” sagði Southwold, og mátti sjá,
að hann kveið fyrir að hefja máls á því sem
hann hafði í huga.
Jón horfði á hann rannsakandi augnaráði.
Honum fanst hann sjá það á svip andstæðing
síns, að hann talaði af sannfæring en ekki
hræsni, og varð hann meir en undrandi.
“Mér er stór ánægja í að vita, að yður er
frekar hlýtt til mín, og eg trúi því, að það sé
meining yðar.” /
“Gott! — og nú skulum við byrja á aðal
efninu. Yður er það óefað full ljóst, að stjórn-
in getur ekki haldið áfram að vera við völd,
nema með samkomulagi og samvinnu annara
flokka á þingi. Þér og yðar fylgjendur, kallið
yður sjálfstæðis flokk, þó í raun óg veru til-
heyri þér allir stjórnarflokknum, eru það að-
eins smámunir sem í milli bera. Ætti því að
vera auðvelt að lagfæra þann ágreining og svo
yðar flokkur að vinna með stjóminni.”
“Að sumu leyti, ef til vill,” svaraði Jón og
var auðheyrt að hann ætlaði að vera var um
sig í þessari viðræðu.
“Eg las ræður yðar í blöðunum um kosn-
ingaleitið, og er mér kunnugt um, að það eru
aðeins smáatriði sem oss greinir á um. Og þar
sem þannig er, þá býð eg yður nú sæti í stjóm-
arráðinu, gefur það yður tækifæri til að ráða
nokkru um stefnu og framkvæmdir í stjórn-
inni.” Southwold talaði hægt og stillilega. Tók
hann vel eftir hver áhrif orð hans hefðu á Jón.
“Já, eg bjóst við, að þér munduð gera mér
einhver þannig löguð tilboð. Kemur þetta boð
yður því ekki að mér óvörum. Eg hefi hugsað
all mikið um það og komist að þeirri niður-
stöðu að eg mundi gera landi mínu og þjóð
bezt og mest gagn með því, að vera frjáls
maður á þingi en ekki bundinn neinum flokks
böndum.”
“Sem ráðgjafi í þinginu, hefðuð þér tæki-
færi til að bera upp ýmsar gagnlegar tillögur
fyrir yðar land og þjóð. Eg veit að þér berið
fyrir brjóstinu nokkrar slíkar tillögur og skal
þar nefna endurbót á fátækra lögunum. Ef
þér hafnið tilboði mínu, þá eruð þér að fleygja
burt tækifærinu til að verða yðar hugsjónum
að liði. Ekki að ákveða neitt í þessu máli fyr,
en þér hafið haft tíma til, að íhuga nákvæm-
lega allar hliðar þess, hr. Strand. -Þér eruð
ungur maður og æskan er oft fljót á sér. Ef
til vill ræður það mestu í huga yðar nú, að þér
eruð yður þess meðvitandi, að aflið og styrk-
leikinn á þingi er á yðar hlið, og þér viljið ekki
gera neitt það, sem gæti orðið til þess, að
vekja það afl. Þér getið, vitanlega, með at-
kvæðum fylgjanda yðar hamlað því, að stjórn-
in komi sínum málum í gegn á þingi. Þér
getið einnig krafist þess, að stjórnin segji af
sér. — Þér og flokkur yðar hafið taumhaldið,
nú eins og er. Ef þér, aftur á hina hliðina
ættuð sæti í stjórnarráðinu, þá gæfist yður,
með atkvæðamagn flokksmanna yðar að baki,
tækifæri til að byggja upp, en nú eins oe
stendur, er tækifærið ekki annað eri rífa niður
það, sem vér vildum byggja. Það eru líkur til
þess, að eg eigi ekki mörg ár framundan mér
sem stjórnarformaður — eg er orðinn gamall
maður og slitinn, og einhver þarf að taka við
af mér. Það hefir enginn verið útnefndur til
þess ennþá. Þér eruð ungur maður og fullur
að starfsþreki og miklum hæfileikum sem leið-
togi. Það er ónuðsynlegt fyrir mig að segja
meir.” ’
Jóni skildist vel hvaða þýðing þetta tilboð
átti að hafa fyrir sig. Honum var gefið til
kynna, að innan fárra ára biði hans æðsta em-
bætti sem landið gat veitt nokkrum manni.
Það átti að hjálpa honum til þess, að ná þess-
ari tign ef hann gengi að skilmálunum. Ef að
hann gerði það ekki, var hann látinn skilja að
framundan biði hans hörð barátta, sem eins
líklegt var, að hann biði'ósigur í.
“Félagsskapur yðar við hr. Mason hefir
mikið að þýða fyrir framtíð yðar,” hélt South-
wold áfram. “Það er æfinlega litið þannig á,
af alþýðu, að sá maður, sem er að
fást við stjórnmál, sé að bví fyrir einhvern
persónulegan hagnað en ekki fyrir málefnið
sjálft. Eg vona að eg sé ekki að höggva of
nærri þó eg segi, að almennings rómur skoði
samband yðar við hr. Mason af ennþá nánari
þáttum spunnið en peningamálum.”
“Sá almenningsrómur er ósannur,” sagði
Jón hörkulega, “og eg gef yður fulla heimild
til að mótmæla öllum slíkum orðróm.”
Southwold brosti og hneigði sig til sam-
þykkis.
“Mér þykir leiðinlegt hvernig fór milli yðar
og Coru. En svo hygg eg að það geti alt lag-
ast ennþá.”
“Eg hefi ekki í huga að gifta mig, hr.
Southwold,” svo bætti hann við, á móti vilja
sínum þó: “Svo er nú ungfrú Cora trúlofuð
Sylvester.”
“Trúlofun hefir oft verið rofin. En svo
ætla eg ekki að tala meir um það; einungis
bæta því við, að eg þekki
engann mann er eg kysi frek-
ar að Cora giftist en yður.
Látum okkur svo halda á-
fram að tala um það, sem
við hurfum frá áðan. Ef til
vill kjósið þér að fá umhugs-
unar tíma til að athuga bet-
ur tilboð mitt. Það er ekki
þess eðlis, að hygilegt sé, að
fleygja því frá sér með létt-
úð.”
“Eg hefi athugað það
eins nákvæmlega og eg hefi í
hyggju að gera. Eg verð að
hafna því en á sama tíma
RobiitlHood
FI/ÖXJR
MJÖLIÐ MALAÐ VÍSINDALEGA ÚR
HVEITI VESTURLANDS BONDANS
f AFBRAGÐS SLÉTTUMYLLUM
hlýt eg að þakka yður fyrir það.”
Southwold varð meir en lítið undrandi.
“Má eg vona þess, af yður samt, að þér
styðjið stjórnina?’ ’
“Að svo miklu leyti sem eg get.”
“Þetta svar er mér ekki fullnægjandi. Eg
gerði sjálfsagt réttast í því, að segja af mér,
og gefa andstæðingum mínum tækifæri að
mynda stjórn.”
Jón svaraði engu, og stóð upp til að fara.
“Er engin leið til þess, að vér getum kom-
ist að samningum. Eg er reiðubúinn að mæta
kröfum þínum á allan þann hátt, sem mér
er mögulegt,” sagði Southwold af einlægni.
Jón hikaði við um stund. Svo ákvað
hann að tala það sem honum bjó í brjósti.
“Það er líklegt, að af samningi hefði
geta orðið í þessu máli milli mín og hvaða
manns sem var á hina hliðina annar en þér.
í sannleika sagt, þá er mér ómögulegt að
treysta yður í neinu. Eg yrði altaf að vera á
verði og vakta hvert yðar orð og hverja yðar
hreyfing með mestu tortryggni. Mér yrði
aldrei mögulegt að gleyma því, að þér voruð
eitt sinni vinur — eða þóttust að minsta kosti
vera vinur York Cobdens, og afleiðingunum
af þeim vinskap. Hvað sem því svo
líður nú, þá óska eg ekki eftir að gera yður
hlutina erfiðari en nauðsynlegt er og mun því
verða með stjórninni í öllum málum, sem eg
álít að sé landi og þjóð til heilla.”
Southwold var orðinn hvítur sem pappírs-
blað í andlitið, en passaði að tapa ekki stjórn á
sjálfum sér.
“Eg líklega verð að gera mig ánægðann
með það. En eftir á að hyggja; hvað er það
sem eg hefi heyrt um þessa sérstöku löggjöf,
sem hr. Mason vantar að koma í gegn á
þinginu?”
Jón Útlistaði það fyrir forsætisráðherran-
um sem bezt hann gat, og hlustaði South-
wold með sérstakri eftirtekt.
“Þetta virðist í fljótu bragði ekki vera
svo fjarstætt. Vér getum átt tal um það
betur síðar. Ef þér skilduð breyta skoðun
yðar þá er mitt tilboð gott þar til kl. 12. 'á há-
degi á morgun. Verið þér sælir, hr. Strand.”
Jón fór að finna þær Sylvíu og Joyce og
staðnæmdist hjá þeim litla stund en fór síðan
að finna að máli fylgjendur sína sem tóku móti
honum með gleðilátum og lófaklappi. Þeir
skeltu þar á skyndi fundi og töluðu um af-
stöðu sína til stjóranarinnar og hvaða stefnu
Jón, sem leiðtogi þeirra, skyldi taka. Úrslitin
urðu þau, að þeir gáfu honum algerlega fríar
hendur; sögðu að hann vissi um vilja þeirra
og að þeir treystu honum.
Klukkan var eftir 7 um kvöldið þegar Jón
kom heim til sín og þá var Cranston ekki enn
kominn heim . Jón fór upp á loft og einkenni-
lega var hann glaður að sjá að Joyce var þar.
“Hvað er að?” spurði hann er hann sá að
hún mundi hafa verið að gráta.
“Frændi er farinn eitthvað út, og eg er svo
hrædd um að hann sé farinn að drekka,”
sagði hnn.
“Eg skal líta eftir honum,” sagði Jón um
leið og hann fór út til að heimsækja þær
knæpur er gamli Cobden var vanur að hanga
kringum og drekka á, en hann fann hann
ekki þar.
“Klæddu þig í kvöldbuning þinn og við
skulum fara eitthvað til kvöldverðar,” sagði
Jón við Joyce er hann kom inn aftur. Hann
fór til herbergja sinna og skifti um föt. Hann
bauð Joyce með sér sökum þess, að hann vissi
ef hann skyldi hana eina eftir þá ýrði hún
hrædd. Þau gengu fram að garðhliðinu og
Jón kallaði á ökumann og skipaði svo fyrir, að
hann æki með þau til Savoy gistihússins.
Þetta var í fyrsta skifti, sem Jón liafði
séð Joyce í kvöldbúning. Hafði frændi henn-
ar gefið henni hann og verið komið með hann
frá klæðasölufélaginu þá um daginn. Hann
starði á hana með aðdáun og undrun. Augu
hennar tindruðu og geðshræring sem einnig
hafði hleypt blóðinu í hreyfing og sett svo að-
dáanlegan roða í kinnar hennar. Hann tók
einnig eftir því, að allra augu störðu á hana
af aðdáun.
“Hvað þetta er unaðslegt,” sagði hún.
“Allir virðast þekkja yður hr. Strand og horfa
til yðar með aðdáun.”
“Þeir eru ekki að veita mér eftirtekt,”
svaraði Jón þurlega.
“Hvað það er hrifandi að vera með nafn-
frægum manni.”
“Fólkið er að dáðst að fegurð þinni, og
lái því það ekki.”
“En sú fjarstæða,” svaraði hún og roðn-
aði enn meir.
Er þau voru sest við borðið, rendi hún
augunum yfir mannfjöldann er þarna var
samankomin, og tók hún eftir því að þau
voru umtalsefni fjöldans. Allra augu störðu
til þeirra. Var hún virkiiega falleg? Hún gat
ekki trúaö því þegar nún bar sig saman við
þær konur sem þarna voru saman komnar.
Jón liaföi sagt henni, að hún væri faileg
og iiann sagði ekki ósatt. Ef það var hans
álit, þá gerði ekkert til um álit annara í því
efni.
“Hvað varð af Cranston,” spurði Jón.
“Hann varð eftir hjá ungfrú Mason. Hún
bað hann að koma heini með sér til Grosvenor
Square.”
“Ætli hann hafi fullnægt forvitni hennar?”
“Nei, hann neitaði. Hann myndi aldrei
óhlýðnast yður í nokkru.”
“Hann er góður piltur og hann mun kom-
ast áfram. Það er engin ástæða fyrir hann að
þylja æfisögu sína fyrir Sylvíu Mason.”
“Eg er yður sammála í því.”
“Veist þú nokkuð um hans liðnu æfi?”
spurði Jón og einblindi á Joyce.
“Cranston hefir sagt mér alt. Þegar þér
björguðu honum og------”
“Hann hefir verið mjög lireinskilin við
yður,” sagði Jón.
Þau töluðu nú ekki meir saman um Cranston
því nú var komið inn með matin og þau fóru
að gera honum skil.
v Jóni fanst sem þögn hennar stafaði af
einhverskonar afbrýðissemi yfir því að Cran-
ston varð eftir hjá Sylvíu.
“Mér líður illa út af því, að vita ekkert
um frænda,” mælti hún svo. Eg hugði að hann
væri alveg hættur, að------”
“Eg áleit það einnig en það mun ekki auð-
velt að losa sig við margra ára venju, — nærri
því að segja lífstíðarvenju. Vantar þig að
fara heim strax og við höfum lokið við mál-
tíðina? Mér hafið komið til hugar, að við
færum á leikhús á eftir.”
“Eg kysi heldur að fara heim,” sagði hún
og var auðséð að henni var órótt.
“Við skulum þá fara ofan að ánni og
ganga heimleiðis eftir bökkum hennar.”
Að lokinni máltíðinni lögðu þau af stað.
Hvorugt þeirra hafði neitt að segja. Þau
gengu hægt, hvert við annars hlið unz þau
komu að ánni, þar stönzuðu þau og horfðu á
mánan spegla sig í vatninu . Hann vaknaði
sem af draunri við það að hönd, hlý og mjúk
snart hendi hans. Það streymdi einhver unaðs-
rík kend gegn um allar hans taugar.
“Er þetta ekki elskulegt. Hlustaðu til
bæjar klukkunnar slá níu. Bráðum byrjar or-
ustan. Strand, eg er upp með mér af yður.
“Við skulum halda áfram,” sagði Jón um
leið og hann fór af stað. Hann horfði beint
framundan sér eins og hann væri að sigta á
einhvern vissan púnt.
Hann þorði ekki að horfa til hennar.
Snerting hendi hennar hafði snert einhvern
innbyrgðis streng hjá honum.
“Þarna gengur frændi þinn á undan okk-
ur,” sagði hann og var sem létt væri af hon-
um þungri byrði.
Cobden sá þau, og sneri við og kom á
móti þeim.
“Eg hefi tekið mér langan göngutúr. Mér
fanst eg þurfa hreyfingu. Svo þið hafið þá
verið að skemta yður í kvöldkyrðinni?”
Joyce hljóp upp um háls honum og kysti
hann.
“Eg er svo glöð frgendi,” sagði hún lágt.
Gamli maðurinn hefir ef til vill skilið við hvað
hún átti.