Heimskringla - 26.07.1933, Page 4

4. SIÐA.
HEIMSKRINGLA
'©ctmskrituila
(StofnuO 18S6)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Elgendur:
THE VIKXNG PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg
Talsimi: 86 537_____________________
VerB blaðsins er $3.00 árgangurinn borglst
fyriríram. Allar borganir sendist:
THE VIKING PRESS LTD.
RáðsmaOur TH. PETURSSON
853 Sargent Ave., Winnipeg
Uanager THE VIKING PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Vtanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent Ave., Winnipeg.
‘■Helmskringla” is published by
and printed by
The Viking Press Ltd.
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 86 537
WINNIPEG, 26. JÚLÍ, 1933
IÐAVÖLLUR
Á Iðavelli, segir í Snorra-Eddu, að
guðirnir hafi komið aftur saman eftir
Ragnarök og setið samt og minst á rún-
ar sínar og tíðindi þau, er fyrrum höfðu
verið. Enda var þá margs að minnast.
Iðavöllur var í miðri borginni Ásgarður.
Þar sátu goðin og réðu ráðum sínum um
örlög manna og stjóm heimsins. Þar
var og Hliðskjálf, er sá úr “of heim all-
an,” og þar var Glaðsheimur í húsi því
er bezt hefir gert verið og mest á jörðu.
Alt var þar er lífið gerði fullkomnara,
mikilsverðara og sælla.
Á vesturströnd Winnipegsvatns, er
staður nefndur “Iðavöllur.” Þar koma
Islendingar í Bifröstsveit árlega saman
og hafa íslendingadag. Þar minnast þeir
ættjarðar sinnar og rúna og fyrri tíð-
inda, eins og sagt er að guðirnir
gerðu eftir Ragnarök. Þjóðminningar-
dags íslendinga hefir þar verið minst
nokkur undanfarin ár og hefir það þótt
nokkurt keppikefli, að koma þar; hafa
íslendingar úr öðrum bygðum sótt þang-
að og fundið þar bæði Ásgarð, Hliðskjálf
og Glaðsheim.
Næstkomandi miðvikudag, 2. ágúst,
halda Bifröst-íslendingar þjóðhátíðardag
sinn á Iðavelli; er hann tveim mílum
sunnar en Hnausa-kauptún. Til skemt-
unar þar hefir vel verið efnt. Málspeki
og skáldskap deila þar lögfræðingar og
prestar frá Winnipeg og háskólakennari
frá Bandaríkjunum og þrjú skáld, og
má reiða sig á, að í þann ask verður vel
látið á skemtiskránni. Þá syngur frú
Sigríður Olson einsöngva og undir stjóm
Sigurbjörns Sigurðssonar sýngur söng-
flokkur bygðarinnar. Spáir það bærilegu
með það atriði skemtiskrárinnar. ís-
lénzk glíma og kappsund, er þarna fer
fram, ætti og að vera íslendingum kær-
komin skemtun, ásamt fleiru ótöldu, og
sem lesa má um f auglýsingu íslendinga-
dagsnefndar í blöðunum.
Eins góða íslenzka skemtun, og þær
eru öllum skemtunum meira virði til
okkar flestra ennþá, er hvergi að finna
næstkomandi viku og á Iðavelli. Þe'ir
sem skamt eiga að sækja, svo sem
bygðar-fólk, verða þarna að sjálfsögðu.
En þeir sem lengra eru burtu, ættu held-
ur ekki að sleppa tækifærinu, ef þess er
kostur, að sækja þessa íslendingadags-
hátíð. Winnipegbúar, sem hitamir og
hreyfingarleysið og verðfall hveitisins
dasar nú og dregur alt magn úr, hrestust
við að bregða sér noi'ður á Iðavöll 2.
ágúst. En sé það ekki skylda heilsunnar
vegna, sem ekki skal deilt um, er það í
raun og veru skylda hvers íslendings er
þess á kost, að sinna því, sem þjóðleg-
ast er hér hafst að. Og útiskemtanir
hafa íslendingar hér engar að ráði eða
almennar nema íslendingadags-hátíðam-
ar. Hvar sem þær eru haldnar, ættu
þeir, er því fá viðkomið fjarlægðar og
kostnaðar vegna, ávalt að sækja þær.
ÖLLU MÁ OFBJÓÐA
Þegar Rt. Hon. W. L. Mackenzie
King var í Winnipeg fyrir helgina, tók
Ungmenna Liberalfélagið á móti honum,
sem aðrir aðdáendur hans. 1 ræðu er
forseti félagsins hélt, tók hann það
fram, að félagið aðhyltist ekki samein-
ingu við aðra stjórnmálaflokka. Af því
hefði aldrei neitt gott leitt fyrir flokk-
inn. Óánægja risi vanalega upp er frá
liði og endirinn hefði, að því er Liberal
flokkinn snerti, orðið sá, að hann hefði
tapað við það, en flokkamir sem sam-
einast var hefðu eflst. Hann kvað félag
sitt ekki vera anti-Conservative eða
anti-Progressive, heldur pro-Liberal.
Sameining Liberala og Bracken-flokks-
ins hefði verið ein hin ófarsælasta og
óheppilegasta. Og Liberalar hefðu tap-
að á henni mörgum fylgjendum, sem
Bracken-flokkurinn hefði grætt. Annað
málið sem foringi Ung-Liberala mintist
á, var atvinnuleysi ungra manna.
í svari Kings, var minst á þörfina
að flokkurinn beitti sér fyrir atvinnu-
leysismálið; en á sameiningarmálið við
aðra flokka mintist hann ekki einu orði.
Það má að vísu öllu ofbjóða, en að hug-
rekki Kings væri undir stól stungið með
ekki meiru en þessu, hefðu fáir trúar.
TRÚARLÍFIÐ NÚ OG FYRIR 100 ÁRUM
(Framh.)
Svo við getum þá sagt, að í sjálfu
sér sé heimurinn efnisfleg eining, þar
sem allir eðlilegir og sem næst því allir
tilbúnir erfiðleikar eru yfirstignir.
En hvað er þá um Ameríku sérstak-
lega að segja, Breytingar hafa orðið
geysimiklar; hin mikla framför í menn-
ingarlífi borganna er nú komin í stað-
in fyrir menningu sveitanna, sem var
fyrir hundrað árum síðan.
Við erum hætt að vera akuryrkjuþjóð
með þrettán af hverjum fjórtán af allri
þjóðinni, sem stunda búskap og jarð-
yrkju. Nú er svo komið að sex af hverj-
um tíu búa í borgum og bæjum, sem
telja tíu þúsund íbúa og þar yfir. Þjóð-
félag vort hefir orðið fyrir byltingu, sem
valdið hefir aukning nýrra vinnuvéla.
Aukning iðnaðarins, og samþjöppun
framleiðslustofnana á litlu landsvæði,
hefir dregið fólkið inn í bæina. Félags-
leg viðfangsefni verða ætíð umfangs-
meiri og vandasamari til að ráða fram
úr, þar sem fólk .flykkist saman og
slík viðfangsefni hafa margfaldast í
borgum vorum; undir hinu gamla sveita-
lífs fyrirkomulagi, stólaði hver einstakl-
ingur upp á sína eigin framleiðslu og
réði sjálfur yfir framleiðslu aðal nauð-
synja sinna.
Nú er svo komið að barnabörn þeirr-
ar kynslóðar í þriðja og fjórða lið, eru
að mestu leyti daglauna vinnulýður í
borgunum, og hafa ekkert að treysta á
sér til viðurlífis nema stopula daglauna-
vinnu.
í fáum orðum sagt, sveitamenningin,
sem átti sér stað, fyrir hundrað árum,
er nú _ orðin að tryggingarlitlu bæjarlífi.
Bæirnir hafa komið í staðinn fyrir sveit-
irnar, I staðinn fyrir hið einfalda og
rólega sveitalíf fyrir hundrað árum síð-
an, er nú komið hið margbrotna bæjar-
líf. Nú á dögum er hugsað og talað um
mennina sem hóp fremur en einstakl-
inga, og að mjög miklu leyti verður að
skifta við þá sem slíka. Á þessu tíma-
bili hefir almenn mentun—eg vil ekki
segja vitsmunir—aukist að miklum mun.
Bæjafólk vort er ekki ólabst. Það
kann að lesa.—En hvað það les er nokk-
uð sem væri umræðuvert. Fólk er nú
á dögum óábyggilegra en hvað það er ill-
gjarnt. Menn eru ekki eins æfintýralega
sinnaðir og feður þeirra voru og eru ó-
sjálfstæðari í hugsun; en þó hygg eg að
það muni rétt vera að djarfleiki sumra
reglulegra leiðtoga nú á tíð, jafnist fylli-
lega á við þá er voru uppi fyrir hundrað
árum. Þeir eru ekki að brjótast í gegn-
um vegleysur og blindskóga, en þeir
verða að mæta vandamálum, sem eru
miklu ægilegri viðfangs en vilt dýr og
rauðir menn.
Hvaða tegund trúarbragða sjáum
vér að baki þessara nýju viðfangsefna?
Að hverju leyti verða þau ólík því sem
var, þegar öllum þessum nýju viðfangs-
um var hleypt af stokkum? Hvaða
breytingar hafa orðið? Eg er að tala
um þá tegund trúarbragða, sem það
fólk aðhyllist, er mest hefir orðið fyrir
áhrifum þeirra hugar-stefna, er mest
einkenna vora tíma.
í skólpi skilnings vors og vitsmuna-
legs h'fs, jafnvel á aðal brautum nútíma
siðmenningar vorrar, má finna ' f jölda
sem heldur dauðahaldi í útlifaðan rétt-
trúnað liðinna kynslóða.
En slík áhrif eru neikvæð frekar en
jákvæð. Það eru áhrif deyfðar og and-
legrar leti. Slíkar kenningar eru fágæt-
ar meðal andlegra leiðtoga nú orðið.
Hvað er þá um hina jákvæðu trú þess-
ara andlegu leiðtoga? Hún hefir að
mestu leyti tapað sinni yfirnáttúrlegu
merkingu. Hinum gömlu kennisetning-
um er að vísu haldið, en þær hafa mist
sína upprunalegu merkingu. Þessi göm-
lu orðatiltæki eru þann dag í dag notuð
í bókum þeirra er vér köllum frjáls-
lynda rétt-trúaðarmenn, en þær eru ekki
notaðar og í flestum tilfellum alveg
gengið fram hjá þeim. Ef þær eru not-
aðar, þá eru þær útskýrðar í svo víðri
, merkingu, að slíkar skýringar myndu
blátt áfram reisa hárið á höfðum þeirra,
er settu þær saman. Enginn viðurkenn-
ir nú orðið kenninguna um óskeikulleik
Biblíunnar. Innblásturskenningunni er
að sönnu ekki neitað; en það orð hefir
alt aðra merkingu en það áður hafði,
miklu stærri og víðtækari.
Það er ofmælt að segja að trúar-
brögðin séu orðin vísindaleg; en þau eru
sem óðast að taka á sig vísindalegt snið.
Þau byggjast ekki framar á kraftaverk-
um, heldur á lögmáli, og þetta lögmál er
nú skýrt sem vilji Guðs, sem er í sjálfu
sér miklu aðgengilegra en nokkur sjiýring
um Guðdómlegan vilja, sem stjórnast af
dutlungum eða kenjum. Því það var
það, sem kraftaverkin voru álitin að
vera—dutlungar almættisins. Þar eð nú
trúarsetningin um óskeikulleik Biblíunn-
ar er úr sögunni, hefir og heill vefur
annara trúarsetninga, sem þeirri kenn-
ingu var tengd, og þurfti að styðjast við
óskeikullegleika kenninguna, einnig fall-
ið.
Trúarbrögðin nú á tímum eru að
verða meir félagsleg en einstaklingsleg í
eðli sínu. Það stafar að nokkru leyti af
því, að hinar gömlu trúarsetningar eru
að hrynja í rústir, sem voru algerlega
einstaklingslegar í eðli sínu og formi; en
þó ræður meiru um hinar róttæku breyt-
ingar, sem eru að gerast innan mannfél-
agsins í heild sinni. Þessar orsakir hafa
altaf unnið hvor á móti annari. Skiln-
ingur vor á heiminum hefir svo grund-
vallarlega breyzt.
Vér hugsum oss nú ekki heiminn
sem vonsneyddan guðlegri miskun, hvað-
an aðeins fáum útvöldum verður bjarg-
að og fluttir til vistar á himnum eftir
dauðann. Jörðin er bústaður mannanna,
hversu varanlegur sá bústaður er, er
engum ljóst; en aðeins öfgafullir trúar-
ofstæðis menn spá skjótri eyðileggingu.
Hvað sem slíkum spám líður, þá er það
víst, að á jörðinni verðúm vér að leita
að og finna mögullegleikana til mannfél-
agslegrar frelsunar. Sáluhjálpin er nú
orðin í huga fjöldans sem mannfélags-
leg þroskun og framför, til fyllra og ham-
ingjusamara lífs. Takmarkið er ekkí að-
eins eins og eins einstaklings, hér og
þar, með því að einangra, eða aðskilja
hann frá mannfélaginu, sem er óhæft í
sjálfu sér, til sjálfsbjargar, og setja hann
í einhverja paradís um alla eilífð, þar
sem hann væri einangraður frá öllum
áhrifum syndar og þjáningar. Sálu-
hjálpin er nú orðin í huga fjöldans, að
frelsa mannfélagið sjálft, að gera lífið
betra og göfugra fyrir alla sem á jörð-
inni lifa; en ekki aðeins einhverjar út-
valdár þjóðir hér og þar. Sá tilgangur
er aðal þráðurinn í viðleitni nútíðar
trúarbragða. Þar sem þjóðir og lönd
eru komin í svo náin tengsli sín á milli
með allskonar nýtízku tækjum, þá er
og auðsætt, að í slíkum heimi er óhjá-
kvæmilegt að unnið sé að því, að koma
á einhverri tegund andlegs samræmis,
annars er hætt við að spálfseyðing sé
ekki langt undan landi.
Spámenn og leiðtogar hins nýja
fyrirkomulags skilja þetta vel. Það
ólgar undir niðri eins og ger, í huga
fjöldans, þó það brjótist ekki út á yfir-
borðið nema hjá þeim .sem heitastan á-
huga hafa fyrir því. Þeir kalla í angist
sinni, því er armleggur Drottins svo
stuttur, að hann getur ekki bjargað? Og
þegar einhver spámaður eða spámenn,
koma fram og holdi klæða þessa þrá,
svara þessu ákalli og setja svarið fram
á skiljanlegan og yfirgripsmikinn hátt,
hlustar fjöldinn á með ánægju og gleði.
Enginn skyldi halda að þetta sé
grundvallarlega ný trúarbrögð. Nei, alls
ekki. Það er fólgið í nýjum skýringum
ýmsra trúfræðilegra atriða, og trúar-
bragðalegum skilningi, sem hefir tekið
nýja stefnu; en uppspretta og áhrifamagn
hið sama, eins og altaf hefir verið, áhrif
hins andlega afls verður að gegntaka sál
einstaklingsins með ástríðu ástar og
andagiftar fyrir þvf sem menn hafa ávalt
hugsað um, á ýmislegan hátt, og kallað
sáluhjálp. Mismunurinn er aðallega fólg-
inn í starfsaðferðum. Gömlu endurvakn-
ingar samkomurnar, með sínum ótrúlegu
öfgum, eru nú algerlega úr sögunni.
“Billy” Sunday var hinn síðasti slíkra
endurvakningar ’prédikara á
því sviði. Skuggi hefir þegar
fallið á hinar óbrotnu en samt
viðkvæmu tilraunir Aimee Sem-
pel McPherson að gera sér að
féþúfu trúarbragðalega hneigð
fólksins.
Hin andlegu áhrif verða að
koma til mannshjartans í gegn-
um hinar almennu leiðir skiln-
ings og þekkingar sem eru í
samræmi við vitsmunalega
hæfilegleika mannanna; en
þrátt fyrir það verður þó að
fylgja í höfuðatriðum viðtekn-
um siðvenjum eins og verið
hefir. Hinn mannlega sál verð-
ur að verða snortin af Guði,—
alheims sálinni — mennirnir
verða að vera vaktir til þess,
að finna til þess, að það eru
vitsmunir, ákvörðun og tilgang-
ur í alheiminum, sem þeir eru
partur af, og menn verða varir
orku og ánægju í hlutföllum
við það samræmi sem þeir eru
í við alheimssálina.
Aðferðimar eru mismunandi.
Þvingunar aðferðir sem brúk-
aðar voru eru nú algerlpga
breyttar eða lagðar niður. Sú
var tíðin, að einstaklingar urðu
svo gagnteknir af umhugsun
sinnar eigin sáluhjálpar, eða
frelsun á himnum eftir dauð-
ann, þar sem ófullkomlegleiki,
synd og ranglæti var útilokað
um alla eilífð, eftir Guðs ráð-
stöfun. Þessi vondu öfl urðu
ekki yfirunnin, en það var
mögulegt að verja þeim að
komast inn í paradís. Nú á
tímum sýnist hugur 'þeirra
sem eru undir áhrifum andans,
að því að leitast við að frelsa
allt mannkynið, sem hann er og
partur af. Það er éngin vafi
á því, að hinar gömlu vakning-
ar samkomur hafa verið fremur
óviðfeldnar, eins og líka var
jhugmynd þeirra um það, að
prédikarinn væri staðgöngu-
| maður Guðs síns, og hann full-
mektugur “genius.”
Eg vil ekki ímynda mér að
fólk hafi algerlega tapað trú
á framhaldi lífsins. En fólk
hefir þroskast ti lskilnings á
því, og það réttilega, að ódauð-
leikatrú grundvöllffð á sjálfs-
hyggju, og ófélagslegu braski
til að frelsa sína eigin sál, án
þess að láta sér koma við hið
allra minsta hvernig öðrum
reiðir af, slíkt er ódauðleika
trú, sem enginn göfugt hugs-
andi maður samþykkir eða
þráir. Við getum sett þetta
fram undir öðru formi, sem
skýringu; enginn stjórnmála-
maður, eða löggjafi, nú á tím-
um, getur hlustað á skemtiskrá
útvarpaða frá Japan eða Gen-
eva, og greitt atkvæði næsta
dag með því, að byggja herskip,
fjölga landher, og hækka tolla
til þess að bjarga eða auðga
eina þjóð á kostnað allra hinna.
Slík trúarbrögð sem hér um
ræðir af því þau eru almenn
snerta óhjákvæmilega hina göf-
I Ugustu strengi allra trúar-
bragða er mennirnir þekkja.
Það er þess vegna bæði hugg-
andi og uppörvandi fyrir þá
sem hafa verið uppaldir í
Kristnum sið, að uppgötva að
það er sjálfur hjartapukturinn
í trú Jesú Krists. Eg hefi ekki
orðið þess var að hann gerði
sér miklar áhyggjur um hinn
ókomna heim. Það sýnist að
hann hafi litið svo á, að hvað
sem framundan væri verði að
þroskast upp úr því sem er, að
framtíðarinnar heiniur verði
eðlilegur ávöxtur af því sem
er.
Hans Guð, hans Guðfræði, og
hans félagslega stefnuskrá var
alt lagað eftir þörfum tímans.
Synd var það alt, er skaðaði
meðbræður hans, eða á nokk-
urn hátt stóð í vegi fyrir vel-
líðan mannanna; og fyrirgefn-
ingu syndanna var einnig mögu-
legt að öðlast með þvf að fyr-
irgefa öðrum af heilum hug.
Hann talaði svo oft og fagur-
lega um Guðsríkið, um kon-
ungdóm himnanna, sem meinti
WINNIPEG, 26. JÚLÍ, 1933
t fullan aldarijoioung hafa Dodd’«
nýrna pillur verið hin viðurkenndu
meðul við bakverk, gigt og blöðru
sjúkdómum, og hinum mörgu kvilla
er stafa frá veikluðum nýrum. —
Þær eru til sölu í öllum lyfjabúð-
um á 50c askjan eða 6 öskjur fyrir
$2.50. Panta má þær beint frá
Dodds Medicine Company, Ltd.. Tor-
onto, Ont., og senda andvirðið þang-
að.
mannfélagslega stofnun, bæði
þá og nú, sem ykist að orku
og fegurð, eftir því sem mönn-
unum þokast áfram að læra að
skilja þá lífsspeki, að lifa sam-
an í einingu, umburðarlyndi,
samhygð og góðvild hver til
annars. í fjallaræðunni finn
eg ekkert annað en þetta; og
það er alt dregið saman í hinni
gullnu reglu, sem menn hafa
j komið sér saman um að sam-
' þykkja sem sameiginlegan
|texta hinna ódauðlegu lof-
söngva.
* * *
(Aths.—Ofanskráður kafli úr
ritgerðinni “Trúarlífið nú og
j fyrir 100 árum,” er þýddur af
I G. Eyford og kann Hkr. honum
| beztu þakkir fyrir.—Ritstj.).
ELLEFTA ÁRSÞING
Frh. frá 1. bls.
ir vébönd sín. Á hvortveggja
j hafa verið örðugleikar, en
stjórnarnefndin og starfsmenn
félags vors hafa þó lagt all-
mikið kapp á að sinna hvort-
tveggja.
Eins og menn ef til vill rek-
ur minni til, þá var samþykt á
síðasta þingi hvað útbreiðslu-
mál snertir, að einskorða það
starf að mestu við fjóra staði,
sem ekki hafa fasta prestþjón-
1 ustu, þótt félagsmyndun hafi
| að vísu verið á tveimur þeirra.
! Staðirnir voru Piney, Langruth,
Reykjavík og Vogar. Sam-
kvæmt þessum bendingum hafa
þeir séra Guðmundur Árnason
og Dr. Rögnvaldur Pétursson
báðir flutt messur í Piney, og
auk þeirra eitt sinn séra Philip
Pétursson enska messu á sama
stað. Hina staðina 'hefir séra
Guðmundur Árnason annast og
lagt á sig töluvert erfiðl í því
sambandi. Auk þessa má geta
þess, að Dr. Rögnvaldur hefir
á köflum haft mikið annríki
við jarðarfarir víðsvegar um
Manitoba og Saskatchewan. Um
starfsemi mína er það að segja,
að eg hefi orðið að dreifa verki
mínu mjög mikið á árinu og þó
jafnan eingöngu innan safnaða
þeirra, sem tilheyra kirkjufél-
aginu. Og með því að mér er
það verk að sjálfsögðu kunn-
ara en starfssvið embættis-
bræðra minna, mun eg fara
um það nokkrum orðum.
Þegar lauk síðasta kirkju-
þingi á Lundar í fyrra, lagði eg
jafnskjótt af stað til Vatna-
bygða í Saskatchewan með þvf
áformi að dvelja þar sumar-
langt. Var- þá ætlun mín, enda
um það rætt á þinginu, að
skifta starfi að jöfnu milli Nýja
íslands og Vatnabygða yfir ár-
ið. Dvaldi eg svo þrjá mánuði
vestra og prédikaði um sumar-
ið á Wynyard, Kandahar,
Grandy og Mozart. Áhugi
manna þar vestra á máium
kirkju vorrar var langsamlega
almennari og meiri en eg hafði
þorað að gera mér vonir um
áður en eg fór. Bygðin hefir
nú um langt skeið verið prests-
Iaus—þ. e. án búsetts prests—
en skilningurinn hefir vaxið
á því, að þau útgjöld og sú