Heimskringla - 26.07.1933, Side 6

6. SlÐA.
HElMSKRINGLA
WINNIPEG, 26. JÚLÍ, 1933
JÓN STRAND
Saga eftir
PAUL TRENT.
Þýdd af
G. P. MAGNÚSSON.
Svo fór hann að hugsa um Joyce. Hvaða
þýðingu skyldi alt þetta hafa á samband þeirra
milli? Honum kom í hug, að ekki mætti hann
undir neinum kringumstæðum draga stúlkuna,
sem hann elskaði, ofan í vilpu fyrirlitningar-
innar með sér. Hann varð að segja henni það
nú strax er hann kæmi heim. Eii þessi hugs-
un ók á þrautir hans.
Á heimleiðinni kom þann við hjá bílkaup-
manni og seldi honuin bílinn sinn fyrir lítið
verð — sér í stór skaða. Hann þurfti á
hverjum eyrir að halda, sem hann gat inn-
heimt, til þess að geta staðið skil á því sem
Mason hafði lánað honum. Hann þóttist þess
full viss, að Mason mundi aldrei, þrátt fyrir
alt, ganga eftir þeirri skuld hjá sér, þar eð
hann í fyrstu hafði fengið sér það sem vina-
hjálp til að nota í kosninga baráttunni og
aldrei ætlað sér að telja það til skuldar. En
Mason var maður, sem Jón kærði sig ekki
nm að gæti talið til skuldar hjá sér fyrir neitt.
Hann varð að viðhafa alla sparsemi í lifnaðar
háttum; það mundi honum ekkert ganga illa,
því hann hafði aldrei vanist öðru en því allra
nauðsynlegasta. Honum þótti lakast af öllu,
að geta ekki haft Philip áfram í þjónustu sinni.
En hann sá ekki hvernig hann gæti goldið
honum kaupið eftirleiðis.
“Og nú munu mín meðmæli vera honum
einskis virði til nokkurs þess, er líklegur væri
að taka hann í þjónustu sína,” hugsaði hann
gramur.
Þegar Jón kom heim til sín, mætti honum
þjónn við dyrnar.
“Við hér á heimilinu trúum ekki einu
orði af því, sem um yður er sagt, hr. Strand.
Þér megið til með að berjast mót þessum
föntum, og sýna þeim að þeir séu allir vit-
lausir," sagði þjónninn og var hann í æstu
skapi.
Jóni fanst sem sér létta ögn innanbrjósts
við þessi orð þjónsins. Hann vissi að þau
voru af einlægni sögð og fann að það voru þó
einhverjir til sem trúðu því, að hann væri
ekki sekur.
Philip sat við ri^vélina þegar Jón kom
inn en stóð upp er hann sá húsbónda sinn
koma.
“Viltu gera svo vel og segja ungfrú Arn-
old, að eg biðji hana að finna mig hingað inn
í stofuna? Svo mátt þú fara að hvíla þig
Philip, eg þarf þín ekki meir í kvöld,” sagði Jón
og gat nú ekki leynt lengur þeim tilfinningum,
sem innifyrir ríktu hjá honum.
Nokkrum mínútum síðar kom Joyce inn
og lýsti sér meðaumkun í augna tilliti hennar.
“Hvernig líður frænda þínum?” spurði
Jón og ýtti stól að arininum.
“Hann virðist sofa rólega þessa stundina.
Læknirinn er mjög hugsjúkur út af veikindum
hans. Það er eins og eitthvað sérstakt hvíli á
huga frænda míns. — Eitthvað sem hann
vanti að segja, en geti það ekki. En svo er
það ef til vill ekki nema eðlilegt,” sagði hún
og andvarpaði.
Svo sagði Jón henni frá því, hvernig sér
hefði verið tekið á þinginu þá um daginn. Hún
tók mörgum litbreytingum meðan hún hlust-
aði á sögu hans.
“Elsku Jón, mig vantar að þú opinberlega
lýsir því yfir, að við séum trúloíuð. Helzt að
blöðin sé látin geta um það. Viltu gera þetta
fyrir mig?” spurði hún í lágum og blíðum róm.
“Það var viðkomandi trúlofun okkar, sem
eg ætlaði að tala við þig, Joyce,” sagði Jón.
“Eg finn, að traust þitt á mér og samúð þín
hefir gefið mér kjark og dug undan farin
tíma. En mér finst nú eins og það sé óhjá
kvæmilegt að við slítum öll þau bönd sem
tengja okkur nokkuð nánar en sem góða vini.”
“Jón!” hljóðaði hún upp og stökk á fætur.
“Það væri ekki sanngjarnt né sæmandi, að
halda þér bundni við mig-------”. Rödd hans
skalf og varir hans titruðu. “Mig, sem er
kærður um óheiðarlegheit á hæðstu stigi.”
Hún hló kuldahlátur og færði sig nær
honum. Svo tók hún báðum höndum sínum
um háls honum.
“Elsku Jón! Mér er svo mikil gleði í
>ví, að vita það, að eg fæ að verða konan
þín — bráðum. Það hefir enga þýðingu fyrir
mig hvað heimurinn — með öllum sínum
röngu rómum — segir um þig. Eg veit að þú
ert heiðarlegur maður, sem hafður ert fyrir
rangri sök af hinum rangláta heimi —
eg elska þig. Okkur líður nógu illa nú, þó
því sé ekki aukið við stríð okkar og hörmung-
ar, að skilja. Nei, Jón, við skiljum aldrei fyr
en dauðinn aðskilur okkur.”
“Þú segist vita að eg sé heiðarlegur mað-
ur. Heiðurs míns vegna er mér ekki nema
ein leið opin og þá leið verð eg að taka. Eng-
inn skuggi má falla á þinn heiður Joyce mín
elskuleg. Látum okkur vona að sá dagur komi
er eg get tekið þig í faðm mínn og þrýst þér
að hjarta mínu með fullri vissu um það, að þá
hefir ástæðu til að vera stolt af nafninu Jón
Strand! En þar til sá dagur kemur------”
“Eg hlusta ekki á neina fjarstæðu, Jón!”
hljóðaði hún upp í ákafri geðshræring. “Mér
er sama um alt svo lengi sem eg fæ að vera
með þér — án þín er líf mitt einskis vert. Mig
vantar þig eins og þú ert. — Elskar þú mig
ekki, Jón?” spurði hún svo, eins og hálf efa
blandin.
“Jú, elsku vina mín. Meir en mitt eigið
líf. En þú mátt ekki freista mín. Eg á svo
erfitt.”
Hún þrýsti honum að sér og kysti hann
ástheitum kossum og hvíslaði í eyru hans ást-
ar tilfinningum' sínum. Ástar atlot hennar yfir-
buguðu Jón og hann nú í fyrsta skifti tapaði
valdi yfir sínum eigin tilfinningum. Hann
greip hana í faðm sér sem brjálæði hefði kom-
ið yfir hann, kysti hana og þrýsti henni upp að
hjarta sínu í óstöðvandi geðshræring.
“í síðasta sinn, elskan mín,’ ’sagði hann
og dróg sig frá henni.
Þau stóðu og litu hvort á annað. — Hann
með staðföstum og einbeittum svip, en hún
með biðjandi augnaráði. Hún sá að hann var
ákveðinn í sinni ákvörðun og það mundi þýð-
ingarlaust fyrir sig að biðja. Hún ætlaði samt
að gera eina meiri tilraun.
“Hvað sem þú segir mun eg skoða mig
sem unnustu þína. Eg veit að eg giftist aldrei
neinum öðrum manni, og enn er eg ekki von-
laus. Guð leyfir ekki þessu arriglæti sem þú
ert beittur, að halda áfram — það kemur eitt-
hvað fram í dagsljósið sem verður til þess, að
sannleikurinn vinnur sigur. Þetta er ef til
vill almættisins vegur til að reyna okkur, en
það er ógreiður vegur og illur yfirferðar,”
sagði hún.
“Eg veit að eg þarf ekki að taka það
fram, að eg hlýt að hreinsa mig af því, sem á
mig er borið. Eg hefi verið dæmdur án þess
mér væri gefið tækifæri að skýra mína hlið á
málinu eður færa fram neina vörn fyrir mig.
Jafnvel lögfræðingar þeir, sem þykjast vilja
minn hag, eru sannfærðir um, að eg sé sekur.
En eg skal ekki gefast upp. Eg skal berjast
svo lengi sem eg get staðið — berjast fyrir
rétti mínum, berjast fyrir sannleikann og rétt-
lætið. Eg veit það verður erfiður tími fyrir
mig að mæta ásakandi augnaráði frá öllum
hliðum; að vera mér þess meðvitandi að allir
líta á mig, sem sakamann, og hafa ekki tæki-
færi til að bera hönd fyrir höfuð mér á neinn
hátt. — Það er hræðilegt.
Joyce settist í hægindastólinn og byrgði
andlit sitt í höndum sínum og brjóst hennar
gengu upp og niður af ekka. Jón fékk til-
hneigingu til að þrífa hana í fang sér og hugga
hana en þá kom sú hugsun fram hjá honum að
hann ætti ekkert með það að snerta hana.
Svo hann sat kyr.
“Hví ferð þú ekki og talar við South-
wold?” spurði hún- svo alt í einu.
“Eg hefi ákveðið að gera það, þó eg viti
fyrirfram að_það hafi engann árangur.”
“En ef þú samþykkir að taka boði hans
og vinna með honum?”
“Mundi þig vanta, að eg gerði það?”
“Já — já eitthvað til að hjálpa þér. Eitt-
hvað til að hreinsa þig af þessum lognu kær-
um.”
“Jafnvel það væri gagnlaust fyrir mig nú.
Southwold óttaðist mig ekki lengur. Eg er út-
skúfaður og hefi engin völd — ekker afl. Svo
mundi engin trúa, jafnvel honum, að eg væri
saklaus.”
“En þú gætir reynt það.”
“Nei, elsku Joyce. Þegar eg neitaði boði
hans, þá gerði eg það, sem eg áleit vera rétt.
Og eg ætla ,ekki nú að beygja mig undir vilja
hans, mót sannfæring minni, af því að hann
hefir framfylgt hótunum sínum við mig.”
“Hann mun fá að líöa fýrir gerðir sínar —
kanske fyr en varir. Er þá ekkert hægt að
gera?”
“Ekkert annað en bíða,” sagði Jón von-
leysislega.
“Eg verð nú að fara inn til frænda míns
og sjá hvort hann sefur ennþá,” sagði Joyce,
og Jón reyndi ekkert að aftra henni.
Nú, þegar hann leit þannig á, að hún væri
ekki lengur sín, var nærvera hennar honum
frekar til ama en gleði. Honum fanst þó altaf
sem sig langaii til að hún héldi sér í faðmi
sínum og talaði við sig huggunar orðum. En
nú varð hann að reyna til að hafa sig sem
ylengst frá henni, svo hann félli ekki fyrir
freistingunni. Hann settist við skrifborð sitt
og reyndi að skrifa, en honum var ómögulegt
að festa hugan á neinu sérstöku verki. Svo
gaf hanij upp að reyna; stóð upp og gekk yfir
að arininum, settist á stól fyrir framan og ein-
blindi inn í eldinn.
Hvað hann hafði verið farinn að líta björt-
um augum á framtíðina — hann, nafnlaus
maður, hafði verið kominn svo hátt, að vera
orðinn leiðtogi hóps manna á löggjafar þingi
landsins. Hann hafði verið farinn að sjá fram-
undan þann tíma er nafnið Jón Strand var á
hvers manns vörum í sambandi við ýms stór-
virki um alt land. Og svo! Svo kom fallið.
Hvað það var geysi mikið.
Ef honum tækist nú ekki að hreinsa nafn
sitt af þessum áburði. Hvað hafði þá framtíðin
í skauti sínu fyrir hann. Allir mundu van-
treysta honum. Fátækt og bazl mundi knýja
hann til að vinna fyrir lifibrauði í öðru landi
undir öðru nafni. Nú jæja. Ef eg verð að
breyta um nafn þá hefi eg eins mikinn rétt til
hins nýja nafs sem eg hefi til þess, er eg ber
nú,” sagði hann gremjufullur.
Svo fór hann að hugsa um sinn óþekta
föður. Hann hafði dreymt um, að sér tækist
að finna hann, þegar hann yrði kominn upp á
hæðsta tind mannvirðinga. Þá skyldi hann
lesa yfir föður sínum fyrir að kasta sér þannig
frá sér.
Undanfarnir dagar höfðu reynst Jóni erf-
iðir og þó hann væri hraustmenni, lét hann nú
ásjá. Hann sýndi þess ljós merki, að hann var
uppgefinn á sál og líkama.
“Eg vildi að eg væri ekki lengur til,”
sagði hann við sjálfan sig. Nú sá hann ekk-
ert nema eintóma auðn — eintómt eilífðar
myrkur, hvergi bjarma eður birtu. — Nú hafði
hann, að honum fanst, ekkert að lifa fyrir —
alt var honum tapað, sem lífið girntist. End-
urminning um ástina til Joyce var það eina,
sem hélt honum uppi. Hann fór að hugsa um
Joyce — ást hennar, blíðu hennar — og hugg-
unar orðin, sem hún hafði talað til hans. —
Jú, hann hafði eitthvað að lifa fyrir. Bara að
honum entist nú aldur til að hreinsa nafn sitt
af ósannindum þeim, sem á hann voru borinn,
svo hann gæti, blygðunarlaust komið til Joyce
aftur og tjáð henni ást sína á ný — á ný? Nei,
hann hefir aldrei hætt að elska hana og mun
aldrei hætta því. Heldur skyldi hann koma til
hennar og segja: “Nú hefi eg óflekkað nafn,
elsku Joyce. Nú skulum við njóta ástarinnar
sem við höfum alla jafna borið hvort til ann-
ars.”
“Þarna er bjarmi af nýjum degi. Eg skal
aldrei gefast upp — eg skal berjast og sigurinn
skal verða minn að lokum. — Fram! Fram, s
•Jón Strand. — í sannleikans nafni — í rétt-
lætisins nafni.” Þannig hugsaði Jón er hann
stóð á fætur og fór að ganga um gólf í stof-
unni.
XXXVII. Kapítuli.
<
Svo mikið ástríki hafði Philip tekið við
Jón, að það gekk næst að hann dýrkaði hann
sem æðri veru. Þessir síðustu tímar höfðu
orsakað honum mikils hugarangurs. Ekkert
hafði traust hans á Jóni minkað við þær sögur
sem sagðar voru um hann. En honum skildist
það, að vini sínum og góðgerðamanni mundi
ganga illa að hreinsa sig af rógburðinum.
Það var sem sæti stórkökkur í hálsinum á
honum er hann fór út um kvöldið til að fá sér
dálítinn göngutúr. Hann gekk áfram í eins-
konar leiðslu og án þess, að vita hvað hann
eiginlega var að fara.
“Eg var á leið yfir til að sækja þig, Phil-
ip,” heyrir hann að sagt er fyrir aftan sig og
um leið er þrifið í handlegg hans.
Það var Sylvía, og Philip gat ekki leynt
því, hvað hann var glaður við að sjá hana.
“Eg var rétt að brjóta heilann um, hvern-
ig eg ætti að ná í þig. Eg vildi ekki almenni-
lega fara heim til þín,” sagði Philip.
“Þú hefðir ekki fundið mig þar. Eg hefi
nú farið frá föður mínum,” svaraði hún hálf-
vegis raunamædd á svipinn.
“Það gleður mig. Þú hefir náttúrlega
verið á leiðinni til að finna hr. Strand, eða
kanske Joyce.”
“Já eg ætlaði að finna hr. Strand og láta
hann vita hvað mér líður illa út af því hvernig
komið er. Mér finst eins og eg sé á einhvern
hátt sök þar í,” sagði hún og var nú auðsjáap-
lega komin í talsverða geðshræring.
“Joyce er ný farinn niður í stofu að tala
við Jón, Eg held það væri réttast að ónáða
þau ekkert.”
“Nei, eg ætla ekki að gera það. Hvert er
þú að halda núna?”
“Eg er bara á göngutúr. Kanske að þú
viljir koma'með?” spurði hann.
Sem svar upp á spurninguna stakk hún
hendi sini í handar krika hans og þau héldu
af stað. Það var eins og færi rafmagns-
straumur um Philip er hún snart hann. Þau
gengu bæði þögul unz þau komu á stíginn
sem liggur meðfram ánni.
“Veist þú hvers vegna faðir minn kom
fram við Jón á þann hátt sem hann gerði?”
spurði Sylvía í lágum róm.
“Eg hefi hugmynd um það. Það var
voðalega gert af hnoum.”
“Það var engin ástæða fyrir hann að
reyna að eyðileggja framtíð eins manns bara
af því hann hugsaði að mig vantaði að ná í
hann fyrir eiginmann.”
“En faðir þinn er reiðubúinn að gera alt
fyrir þig. Og eg lái honum það ekki. Eg
mundi gera það sama ef eg gæti. — Eg á
við----”
“Þú talar vitleysu, Philip.”
“Hvar heldurðu til?” spurði hann til áð
breyta umtalsefninu.
“Eg hefi leigt mér herbergi yfir á Half
Moon götu. Eg ætla vita hvernig mer fellur
að lifa af litlu. Eg hefi ákveðið að þiggja ekki
einn eyrir af föður mínum fyr en hann hefir
sýknað hr. Strand. Hann er sá sem það getur.”
“Hefir þú nokkra peninga sjálf?”
“Aðeins lítið, sem móðir mín skildi mér
eftir. Sem svarar einum fjórða hluta af þeim
peningum ,sem eg vanalega hefi eytt fyrir
kjóla og föt á árinu. En hugsaðu ekkert um
það,” sagði hún að endingu glaðlega.
“Þetta er í rauninni engin matmáls tími,
en eg hefi bara góða lyst á mat núna,” sagði
Philip og leit til Sylvíu um leið.
“Þetta er alveg Ijómandi hugmynd. Við
skulum fara inn á Savoy matsöluhúsið, þar
verður engin um þennan tíma,” sagði Sylvía
áköf.
Þegar þau komu inn í matsölu húsið voru
þar fáir og þau komust inn að enda salsins
þar sem þau gátu verið út af fyrir sig. Og það
var einmitt þar, sem þau vöntuðu að vera nú.
“Einu sinni hafði eg þá sömu hugmynd
og faðir þinn, að þú elskaðir hr. Mason,”
sagði Philip feimnislegur.
. “En nú veistu að þú hefir verið rangur.
Er það ekki?” spurði hún glaðlega.
Þau sátu sitt hvoru megin við borðið.
Philip tók eftir því, að hún hafði engann hring
á hendinni. Hún lagði hendurnar fram á
borðið og hann rétti sínar hæglátlega yfir
borðið og lagði þær ofan á hennar.
“Sylvía! — Eg ætla að segja þér dálitla
sögu — dálítið æfintýri,” sagði hann blíðlega.
“Það var eitt sinn ungur maður. Hann gerði
flón úr sjálfum sér og eyðilagði framtíð sína
með flónslegu athæfi. Hann var gersamlega
orðinn undir í viðureigninni við heiminn. Þá
kom honum til hjálpar maður, sem reyndist
honum sannur vinur. En þessi ungi maður
.hafði eytt öllum beztu árum æfi einnar í hugs-
unarleysi og brjálæðis athafnir. Allir peningar
sem honum áskotnuðust lentu í eintómt sukk.
Þessi vinur tók hann að sér, klæddi hann og
fæddi og gaf honum atvinnu hjá sér. Honum
var farið að líða vel, þegar hann einn dag
mætir svo stúlku, sem var yndisleg, fríð og
góð — yndislegri en hann hafði nokkru sinni
dreymt að nokkur stúlka gæti verið.”
Hún dróg hægt að sér hendina. Philip leit
í kringum sig og sá að það veitti maður eftir-
tekt.
“Þekkirðu þenna mann?” spurði hann.
“Eg mætti svo mörgu fólki; en eg held eg
hafi séð þennan mann áður,” sagði hún og
færði svo hönd sína í sömu stellingar aftur.
“Já, haltu nú áfram með söguna. Mig langar
til að heyra hana.”
Hann lagði svo sínar hendur ofan á henn-
ar eins og þær voru. Og hann tók eftir því, að
roði færðist í andlit hennar.
“Þessi ungi maður var alveg eyðilagður,
því hann hugsaði að annar maður elskaði
þessa fögru prinsessu,og að hún elskaði þann
mann og sá maður var góðgerða maður hans og
vinur. Hann reyndi því að gleyma henni. Svo
vaknaði von hjá hinurri unga manni, því hún
var svo ósköp góð og fór að hugsa, að henni
þætti ofurlítið vænt um sig — að hann ætti
ef til vill dálítinn blett í hjarta hennar. Honum
fanst hann, við þá hugsun, vera sá lukkuleg-
asti maður í heimi. Þessi fagra princessa lifði
með föður sínum, sem var stór efnaður mað-
ur. Alt í einu skall svo á óveður í heimi mann-
anna og vinur þessa unga manns varð í nauð-
um staddur. — Þreytir þessi saga þig, máske?”
spurði hann svo alt í eiriu.
“Nei,’ ’sagði hún lágt.
“Þennan unga mann brast kjark að opin-
bera princessunni ást sína, en samt----”
“Philip! Þú mátt ekki vera hugdeigur,”
tók hún fram í fyrir honum og augu þeirra
mættust. Þau fyltust bæði hrifning og gleði.
“Ef princessan gæti elskað þennan lágt
standandi elskanda hennar — þá---------”
“Eg veit, að prinsessan hefir alla tíma
elskað hann,” sagði hún feimnisleg.
“Þá verður elskandinn ánægður, og þegar
óveðrinu sljákkar kemur hann og fellur á kné
frammi fyri prinsessunni og biður hana að
verða konuna sína.”
“Nú er prinsessan mannleg vera. Og
henni finst sem hún getí ekki beðið, og------”
“Sylvía!” hljóðaði hann.
“Philip, eg held að þú hafir verið mjög til
baka haldandi elskandi.”
Hann laut yfir borðið og lyfti hönd hennar
upp að vörum sínum og kysti hana.