Heimskringla - 25.10.1933, Blaðsíða 1

D. D. Wood & Sons Ltd.
Verzla með ryklaus kol og
kók. “Þeir hafa lagt til
hitann. á heimilunum í
Winnipeg síðan ’82’’
Símar 87 308—87 309
D. D. Wood & Sons Ltd.
Einka útsölumenn í Winni-
peg á hinum frægu “Wild-
fire’’ kolum er ábyrgst eru
hin beztu.
Símar 87 308—87 309
XLVIII. ÁRGANGUR.
WXNNIPEG MIÐVXKUDagiNN 25. OKTÓBER 1933
NUMER 4.
FRÉTTIR
Jafsie
Svo nefndi bófinn sig sem dr.
John F. Condon greiddi $50,000,
sem lausnargjald fyrir barn
Lindberghs-hjónanna er rænt
var og myrt. Aldrei hefir þræll
þessi náðst. Síðast liðinn mánu-
dag var þó maður handtekinn er
sVarar til lýsingar Condons af
þessum Jafsie. Heitir hann John
Gorch. Náði Boston-lögreglan
honum. Er þessi Gorch talinn
óknytta seggur og hefir lög-
reglan víðsvegar um landið leit-
að hans fyrir hin og önnur laga-
brot. Málfæri hans er sagt með
skandinaviskum eða þýzkúm
hreim, eins og enskan var hjá
Jafsie. Og margt kvað fleira líkt
með Gorch þessum og Jafsie.
Að þarna sé maðurinn sem á
móti lausnargjaldi Lindberghs
barnsins tók, er því líklegt. En
með því er þó ekki sagt, að
hann sé sá er rændi baminu.
* * *
Bandaríkin slaka á gullbanninu.
Eins og' kunnugt er hefir ver-
ið bannað að flytja gull út úr
Bandarkjunum. I ræðu er
Roosevelt forseti hélt s. 1. sunnu
dag, gat hann þess, að það væri
áform stjórnarinnar að efla gull
markaðinn og slaka á banninu
á útflutningi gulls.. Er á þetta
litið af ýmsum t. d. Frökkum,
sem spor í áttina til að verð-
festa peninga. Og með því einu
geti hreyfing komist á viðskift-
in. En aftur halda . bankar
Bandaríkjanna fram, að meðan
reynt sé að jafna skuldir bænda
með verði voru, sem hækkað sé
með því að fella peninga, verði
gullgildi dollarsins aldrei fest
eða ákveðið. Og það leggi höml-
ur á viðskiftin. En Roosevelt
forseti segir að viðreisnar-áform
stjórnarinnar með því að hafa
stjórn á gildi peninga og verði
vörunnar, hljóti að vinna bug á
kreppunni smátt og smátt. Og
þá en ekki fyr geti verið um
verðfestu peninga að ræða.
_ -y. -Y-
Fólks-innflutningur til Canada
E. W. Beatty, stjórnandi C.P.
R. félagsins, hefir upp aftur og
aftur hreyft því, að fólks inn-
flutningur til Canada, sé að
verða tímabær. í fljótu bragði
munu flestir líta á það sem vit-
leysisóra eina, að fara að flytja
fólk inn til landsins, með á-
standið í atvinnu málum eins og
það er. En Beatty hijgsar sér
innflutninginn með öðrum'hætti
en áður. Hann ætlast til, að
stjórnir landanna sem innflytj-
endur koma frá, leggi fram
nægilegt fé til þess að setja þá
niður á bújarðir hér, á svipað-
an hátt og verið er að gera
með atvinnulausa af stjórn
Canada. Innflytjendur hugsar
hann sér aðallega frá Bretlandi.
I bága álítur hann þetta ekki
koma við neitt hér og ekki taka
atvinnu frá neinum sem nú er
atvinnulaus, heldur auki það at-
vinnu með tímanum. Það kann-
ast auðvtiað allir við, að Can-
ada sé of fáment land. Þó
íbúar þess væru helmingi fleiri
en þeir eru, þyrfti litlu eða engu
meiruVað kosta til samgangna,
stjórnarstarfa o. s. frv., en nu
er gert.
Hagurinn að því, að liér væri
mannfleira en er, dydst ekki. Og
hitt vita flestir, að landrými er
hér fyrir helmingi fleiri en nu
eru. Beatty hefir því mikið til
síns máls, þó skoðun hans
kunni að þykja varhugaverð
þessa stundina eða meðan ekk-
ert greiðist fram úr með at-
vinnu fyrir þeim sem eru nú
búsettir hér. Annað gætum
vér hugsað oss athugaverðara.
Og það er hverjir innflytjend-
urnir ^ru. Að Bretar séu æski-
legir til að taka hér upp frum-
byggjaralíf, getur verið vafamál.
Þeir eru vanir fullkomnari lífs-
háttum, en oftast eru samfara
frumbyggjaralífinu. Myndu ekki
menn frá þjóðum sem ekki
hafa átt við fullkomnustu lífs-
hætti að búa, líklegri til að
klóra sig hér áfram en aðrir?
Það að nienn hér skáganga
frumbyggjara-búskapinn, kemur
til af því, að þeir eru orðnir
vanir betra lífi, en honum er
samfara. Yrði það ekki svipað
með menn frá löndum sem
Bretlandi?
* ¥ *
fslendingar
í Norður Dakota eru beðnir
að muna eftir samsöng Karlkórs
íslendinga í Wlinnipeg undir
stjórn Brynjólfs Þorlákssonar
að Mountain, N. D. sunnudag-
inn þ. 29. október, næstkom-
andi, kl. 3. e. h. Á þessari sam-
komu gefst tækifæri að kveðja
hinn ágæta söngstjóra okkar
íslendinga vestanhafs, Brynjólf
Þorláksson, þar sem hann nú er
á förum til íslands, alfarinn
eftir næstu mánaðarmót. A
samkomunni skemtir einnig hr.
P. S. Pálsson með gaman vísJ
um og söngvum. — Aðgangur
að samkomunni 50c fyrir full-
orðna, 25c fyrir böm innan 16
ára.
* * *
Roosevelt og Rússland
Roosevelt forseti Bandaríkj-
anna hefir skrifað stjórninni á
Rússlandi bréf og boðið henni
að senda fulltrúa á sinn fund
til þess að íhuga, hvort við-
skiftasambgnd geti ekki komist
á milli ríkjanna. Hafa Rússar
tekið boðinu tveim höndum og
lofa að senda fulltrúa um hæl
á fund Roosevelts. Verður Max-
im Litvinoff, utanríkisráðherra
Rússa formaður fararinnar.
Þó þessu boði Roosevelts sé
engin viðurkenning á Rússlandi
samfara, lítur eigi að síður
út fyrir að þess verði ekki langt
að bíða, að full viðurkenning og
viðskifti hefjist milli þessara
þjóða.
Bretland kvað ekki líta slík
viðskifti neitt hým auga. Það
virðist óttast samkepni sér all-
hættulega geta af því stafað.
Verkamannafélagið, — The
American Federation of Labor,
og fleiri félög í Bandaríkjunum,
kváðu ekki vera fylgjandi við-
skiftum við Rússland; eru
hrædd við áhrifin af því á
verkalauns(í Bandaríkjunum.
Viðskiftasambandinu er og ó-
umflýjanlegt talið, að
Rússlandi nokkurt lán. Og það
minnir á hin fyrri lán Banda-
ríkjanna til Kerensky stjómar-
innar, sem núveranldi stjórn
neitaði að greiða og námu 187
rniljón dollurum, auk banda-
rískra eigna, er námu að minsta
kosti $300,000,000., er allar voru
teknar og eign slegin á af nú-
verandi stjórn á Rússlandi.
En myndi þessar tvær fjöl-
mennu þjóðir samband með sér,
er það talin trygging fyrir friði
í heiminum. Því er haldið fram
af þeim, sem stefnu Stalins eru
kunnugir, að hún lúti að því, að
eiga frið við aðrar þjóðir, en
reyna að bæta hag sinnar eigin
þjóðar heima fyrir sem mest. En
það er öfugt talið við það er
Lenin og Trotski stefndu að.
Þeir hugðu að útbreið^, stefnu
sína í hendings kasti um allan
heim. Stalin skoðar málin heima
fyrir meiru skifta ,en útbreiðslu
stefunnar, enda hefir hann
reynt að skipuleggja störf þjóð-
arinnar miklu meira en fyrir-
rennarar hans heima fyrir.
Verður af þessari ólíku stefnu
Haust
Haustið er komið, sjá bliknandi bíða
blaðlausar eikur, í faðminum hlíða.
Kvatt hefir sumarið kossinum hinsta.
Kvíðir bliknuð jörð.
Hreggskýin anda frá norðrinu napurt,
náklæddur akurinn stynur svo dapurt,
dauðvona rósin, í g^rðinum grætur.
Grána fjöllin blá.
Horfið í felur er fiðrildið smáa.
Fölnuð er sumarsins heiðríkjan bláa.
Gráhærður fífill við götuna sefur.
Gnauða flu-strá.
Fuglarnir horfnir til heitari landa.
Hrollkaldar bylgjurnar leitá til stranda,
máttvana falla á frost-kysta sanda.
Frið þeim dauðinn ljær.
Skammdegis hálfrökkur, hlíðar og dali
hjúpar. En nákaldur vetrarins svali,
þrýstir nú ísklæddri hendi að hjarta.
-----Hvort mun vora á ný?
P. S. Pálsson
hans og Trotski t. d. auðskiliu
miskliðin milli þeirra.
Hvað sem verður nú um þetta
Liberalar hrósa sigri í Sask-
atchewan. En C .C. F. þing-
mannsefnið hlaut þar óneitan-
fyrirhugaða viðskiftasamband mörg atkvæði, svo mörg,
milli Bandaríkjanna og Rúss-!óséð er, hvort sigur liberal-
lands, gefur það eigi að síður|ans s^ nokkuð meiri, þó hann
efni til ýmiskonar hugleiðinga. hlyti kosningu.
Eftir þessar auka kosningar,
er tala þingmanna hvers flokks
á sambandsþinginu þessi:
Stjórnarsinnar ........... 137
Liberalar.................> 87
Liberal-Progressive ........ 3
Framsóknarfl.m.............. 2
Alberta bændafl. ........
Verkamanna fulltrúar ....
Óháðir verkam. fulltrúar ...
Óháðir...................
Auð sæti ................
Sporið ef af alhug væri stig-
ið, gæti haft stórkostlegar af-
leiðingar í för með sér — til
heilla eða óheilla, ekki aðeins
fyrir þessar tvær þjóðir, heldur
allan heiminn.
* * *
Auka kosningarnar
í Canada
Kosningar til sambandsþings
fóru fram s. 1. mándag í þremur
kjördæmum í Canada.
Urðu úrslit þeirra þau, að
liberalar unnu öll þingsætin.
Eitt kjördæmið var í Vestur-
Canada, McKenzie kjördæmið í
Saskatchewan fylki. Sóttu þar
fjórir um þingsætið. Voru þeir
John A. MacMillan, liberal, L.
St. G. Stubbs, fyrrum dómari
í Winnipeg C.C.F. flokksmaður,
S. H. Edgar stjórnarsinni og L.
P. McNamee, United Front-
flokksmaður. Mr. MacMillan
er talinn kosinn, þó öll atkvæði
séu ekki til skila komin; hefir
Alls
245
Kosningar á Þýzkalandi
Almennar kosningar til ríkis-
þingsins ^ara fram á Þýzkalandi
12. nóvember.
Kvaddi Hitler til þeirra til
þess að þjóðinni gæfist kostur
á að kveða upp dóm sinn um bezta og nýting’góð."
___•S': < nl-n lrl I
fréttin af þessu varð kunn, var á
fjárveitingu minst til fjölskyld-
unnar í efri deild Bolivar-þings-
ins.
* * * \
Stjórnarskifti á Frakklandi
Daladier stjórnin á Frakk-
landi var feld við atkvæðagreið-
su,l í þinginu í gær. Forsætis-
ráðherranum og leiðtoga jafn-
aðarmanna, miljónamæringn-
um Leon Blum lenti saman út
af kauplækkunar frumvarpi,
sem stjórnin bar upp, en Blum
var andstæður, þó stjórninni
hefði heitið fylgi sínu og veitt
það til þessa. Var vantrausts
yfirlýsing á stjórnina samþykt
með 329 atkvæðum gegn 241.
Með kauplækkuninni bjóst
stjórnin við að hægt væri að
nnnka svo utgjoldin, að þau BRYNJÓLFUR ÞORLÁKSSON
yrðu ekki meiri en tekjurnar.
En foringi jafnaðarmanna gekk , söngstjóri
úr leik með flokk sinn, er lög- sem nu er n förum til íslands,
leiða átti launalækkun stjórnar- heldur söngsamkomu í Fyrstu
þjónanna og- varð afleiðingin af j íslenzku lútersku kirkju mið-
því sú að stjórnin var feld. ■, vikdaginn 1. nóvember.
Hver viðAekur er óvíst, en Al_ ______________________
bert Sarraut, efri-málstofu þing- i
maður heitir sá, er talinn er iík- 1
legastur eftirmaður Daladier. I
HEFST HANDA
BRÉF TIL HKR.
Eins og frá hefir verið skýrt
í þessu blaði, sagði Þýzkaland
sig úr þjóðbandalaginu og gekk
hann nú þegar hlotið 4,657 at- at afVopnunarfundinum, er kröf
kvæði. Næstur honum var Mr. „r þess voru þar ekki heyrðar
Stubbs með 3,657 atkvæði; þá um aukinn herútbúnað.
Mr. Edgar með 1156 og Mr. Mc- Að Hitlerg stjórnin hafi { því
Namee með 492 atkvæði. eínj breytt samkvæmt ‘vilja
Þingsæti þetta var óskipað þj5ðarinnarj á nú kosningin að
vegna þess, að M. N. Campbell, siíera fjr
fulltrúi kjördæmisins og bænda- ..Þjóðverjar mótmæla að með
flokksmaður var skipaður í toll- gjg gé farjð gem ósjálfstæða og
málaráð sambandsstjórnarinnar menningarsnauða þjóð f þjóð-
Hr. Ritstj. Hkr.:
Með þessum línum sendi eg
það sem eg hefi innheimt fjTir
blaðið. Þeir sem hafa borgað til
mín hafa gert það fljótt og
umtölulaust eins og þeir álitu
það skyldu sína að láta ekki
standa á sér ef með því væri
hægt að lengja líf blaðsins þó
ekki væri nema um eitt ár. Þeir
skilja það fyllilega að eina með-
alið sem á við kvillum þeim er
blaðið nú þjáist af — og þér
hafið skýrt frá oftar en einu
sinni er: að borga það árlega
upp í topp. v
Hið liðna sumar var mjög
hagsttæt hér. Uppskera hin
. ----- Menn
gerðir stjórnarinnar í utannkis-|tala alment um 35 tU 40 bushe]
málunum. nt ekru af hveiti og 80 til 100
af höfrum. Prísar eru vitaskuld
lágir en þó betri en undanfarin
ár.
Þresking byrjaði seinast í á-
gúst og lauk í miðjum þessum
mánuði, tafðist' um tíma í sept.
sökum óþurka. Það er áætlað
að það sé búið að flytja til korn-
hlaðanna hér um 200 þús. bush.
af hveiti sem gerir töluvert
veltufé á meðal bænda og þar af
leiðandi meiri verzlun hjá kaup-
jmönnum sérstaklega muii vín-
j Eins og getið er um á öðrum
1 stað í blaðinu, þá hefir deildin
“Frón” ákveðið að hefja starf-
semi sína eftir sumarfríið,
mánudagskvöldið hinn 30 þ. m.
Það fólk, sem sótt hefir
“Fróns”-fundi að undanfömu,
hefir talið sig hafa tapað á-
nægju stundum, þá er starf-
semi og fundarhöld deildarinnar
hafa fallið niður að vorinu til.
Stjórnarnefndin hefir því komið
sér saman um, þrátt fyrir
kreppuna og örðugar kringum-
stæður fólks, að reyna til, að
halda uppi starfs- og skemti-
fundum deildarinnar á komandi
vetri eins og gert hefir verið að
undanförnu. í þvf sambandi
hefir nefndin góða von um, að
geta boðið fólki upp á góða
skemtun. Samið hefir verið
við snjalla ræðumenn um, að
flytja erindi á þessum fundum
um þau efni, sem efst em á
baugi og sem virðast hrífa hugi
fólks mest á þessum tímum.
Það verður gert frá ópartisku
sjónarmiði á þann hátt, að sem
bezt skýring fáist á þeim mál-
um og að fólki gefist kostur
á að kynnast þeim frá réttri
hlið. Einnig hefir verið samið
við skáld og sönglistafólk um
að skemta á fundunum.
Annað kjördæmið var í New ban(laiaginUj” var upphaf ræðu|verzlun stjórnarinnar hafa auk-
_____ITl nnt T IT' TV/Ti^Vi _ . ^ ^ __1 J
Brunswick. Hlaut J. E. Mich- Ur G0ebbels fræðslumálastjóra
veita'aud’L,iberal’^ar 11,796 atkvæði Hitlers stjórnarinnar, er hann
Paul L. Duke, stjónarsinni 5,474 lýgti yfir að kosningar færu
og J. L. G. Annett bænda- og fram
verkamannasinni 2,149 atkvæði. Um enga öfluga andstæðinga-
Yamaska-kjördæmi í Quebec flokl(a stjómarinnar er getið í
fylki var hið þriðja. Hlaut Aime j)eS!(um kosningum á Þýzka-
Boucher liberal þar kosningu lan(li Og um ósigur Hitlers,
með 51 atkvæði fram yfir stjórn lætur sig enginn svo mikið sem
arsinna Paul Comtois. Irá nH" dreyma.
um kjörstöðum var þarna ekki j Hitler hefir lýst því yfir, að
frétt en atkvæðin höfðu þá fyrir. þýzku þjóðinni vaki alls
þegar fallið þannig að liberalinn 1 ekki að fara í stríð, þó hún
haföi 890 atkvæði en stjórnar- j segði sig ur Þjóðbandalaginu.
inninn 839. íkosningunum j * * *
1930 vann liberalinn með einu sjöburar
atkvæði, en úrslitin voru lögð I Kona, Carola Perex að nafni
fyrir rétt og varð það til þess^- Georgetown á British Guiana,
er því komið til
kæru íslendingar.
yður
Hvað
að hann tapaði sætinu. Þing-
mannaefnin n úvoru hin sömu.
Þetta Quebec-þingsæti var
það eina er áður var skipað
stjórnarsinna; er það því eina1
sætið er sambandsstjómin tap-
ar í þessum aukakosningum. Og
þar sem meiri hluti hins kosna
er sára lítill, verður naumast
sagt eða séð, að sambands-
stjórnin hafi í Quebec tapað
nokkru fylgi. Af úrslitum í
hinum fylkjunum verður ekkeit
dæmt í því efni.
á norðurströnd Suður-Ameriku
átti sjöbura s. 1. mándag. Lifa
börnin og eru öll drengir. Svo
ótrúleg sem frétt þess er, kvað
þaö*þó ekki vera í fyrsta sinni
sem kona hefir alið sjöbura. t
skjölum lækninga stofunar
einnar I' Bandaríkjunum (The
New York Academy of Medi-
cin§) er greint frá fæðingu sjö-
bura, og tvisvar frá fæðingu
sexbura á síðast liðinni öld. En
aldrei fyr er sagt, að öll bömin
hafi verið drengir. Um leið og
Nú
kasta,
viljið þér géra til þess, að starf-
■semi geti haldið áfram? Alt,
sem nefndin fer fram á við yður
er það, að þér, sem nú eruð
meðlimir deildarinnar “Frón”,
fyrst og fremst reynið að standa
skil á árstillagi yðar til deildar-
innar; annað, að þeir íslending-
ar, sem einhverra hluta vegna
eru ekki meðlimir Þjóðræknis-
félagsins, gerist nú meðlimir
þess, á þessU' hausti. Allir eldri
. .. ,,, íslendingar, sem fæddir eru á
Hvorttveggja er talið oafeng tgland. Qg ólust þar upp fram á
munaðar yara þo segja sumir j ful]orðins árin> veit eg, að muna
® I eftir þvi, hvað kvoldvokumar
emum rykk þa fan maður að yoru fólki oft anægjuleg_
slaga en maður gangi jafn beint | pgr gem fólk sat> sumt
þo maður lesi Knnglu 1 em-
ist að miklum mun hinn síð-
asta mánuð, enda mun stjórninni
ekki veita af sentunum þar sem
sagt er að þriðji hver maður í
fylkinu sé hjálpar þurfi. Eitt
gallon af víni og Hkr. kosta
jafnt og maður er stundum í
efa hvort séu betri kaup. Mis-
munurinn er þó þessi að vínið
verður maður að borga fyrir-
fram en Hkr. svona eftir henr-
ugleikum.
ar þar sem folk sat,
kanske með verkefni í höndum,
um rykk livort sem maður hafi. . . ... ___
J en emn las skemtilegar sogur
borgað hana eða ekki.
eða kvað rímur. Þessu líkar
Hér er atvinnuleysi ekki til- kvöldsUmdir getum við átt bér
finnanlegt og flestir hafa efna-
lega nóg fyrir sig. Nýútgefnir
bæjarreikningar til sept. loka
sýna aðeins fjögra dollaar hjálp
til fátækra! Hefir sá sem fékk
styrk annað hvort verið fjandi
klókur eða langt leiddur því bæj-
arstjórnin er ekki þekt að því
að kasta neinu á glæ, enda
tefja flækingar hér ekki nema
Prh. á 5 bls.
á “Fróns”-fundum með því aö
uppfylla þriðja skilyrðið nefnd-
arinnar, sem er að sækja fund-
ina.
Sækið veL næsta fund það
eru fyrir fundinum ýms málefni,
sem þarf að ráða til lykta.
Vinsamlegast,
G. P. Magnússon,
forseti “Fróns”