Heimskringla - 13.12.1933, Page 4

4. SÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 13. DES. 1933
—
|^cimsknn0la
(StofnuS tSSS)
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Elgendur:
THE VIKING PRESS LTD.
SS3 og SSS Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86 537 ____
VerB blaSsins er $3.00 árgangurinn borgist
fyrlrfram. Allar borganir sendist:
THE VIKING PRESS LTD.
RáSsmaður TH. PETURSSON
S53 Sargent Ave., Winnipeg
Manager THE VIKING PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA
SS3 Sargent Ave., Winnipeg.
“Heimskringla” is published by
and printed by
The Viking Press Ltd.
153-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man.
Teiephone: 86 537
WINNIPEG, 13. DES. 1933
JÓL FYRIR ALLA
Á síðasta hálfum mannsaldri, hefir sú
skoðun rutt sér mjög til rúms, að jólin
séu umfram alt hátíð bamanna. í>að
hefir að vísu enginn á móti því, að sjá
litlu glókollana glaða og káta. Það hefir
einhver sagt, að svö tilfinningasnauðan
mann hafi hann aldrei þekt, að honum
yrði ekki á að brosa yfir vöggu ungbarns,
enda minti ekkert á þessari jörð á engil,
sem það. Vér viljum því ekkert frá böm-
unum taka. En það er annað, sem hjá
hinum fullorðnu er samfara þessari skoð-
un ,sem vér vildum athuga. Oss dylst
ekki að í henni felst eitthvað það, er
minnir á, að jólin komi þeim í raun og
veru ekki við. Þau geti það ekki og liggi
margar ástæður til þess.
Jólaboðskapurinn er meira en hugar-
burður. Hann er ekki eintómt bama-
glingur, eins og rejmt hefir verið að gera
hann. Hann er ein sú raunverulegasta
hugsjón, sem mennimir hafa öðlast. Jóla-
fagnaðurinn er þvf í eðli sínu almennur.
Hann heyrir jafnt til gömlum sem ungum,
fátækum sem ríkum, lágum sem háum.
En hvernig getur hann orðið almennur
eins og nú árar fyrir mörgum? Hvernig
fá þeir notið hans, sem við fátækt og neyð
eiga að búa? Ekki geta þeir keypt jóla-
gjafir til þess að gleðja sig og sína eða
aðra með. Það eru aðeins þeir efnaðri,
sem nokkurn kost eiga á að njóta jóla-
fagnaðarins í einhverjum verulegum
skilningi. Þannig munu margir hugsa.
Það er einmitt þessi venja, þetta jóla-
gjafa-fargan, sem gengur svo langt, að
ekkert minna en hin ríkmannlega gjöf
nægir nú orðið, eða þykir sómasanjleg,
sem kæft hefir niður jólafagnaðlnn al-
ment. Það er vegna þeirrar áherziu, sem
lögð hefir verið á þetta, að andi jóla
boðskaparíns er að hverfa og jólafagnað-
urinn er að leggjast nlður, eða að verða
óeiginlegur nema íjá börnunum. Það er
þessi tízka sem rænt hefir menn jóla-
fagnaðinum. Hún hefir ekki einungis
svift hina fátækari honum; hún hefir
upprætt hann einnig hjá þeim ríku, því
enda þótt þeir geti veitt sér allar þær
jólagjafir, sem þá girnir að gefa og gleðja
aðra með, og þeir geti lifað alla daga árs-
ins í dvrðlegum jólafagnaði, er jóladagur-
inn sjálfur, hin eiginlega fagnaðar hátíð,
oft leiðinlegasti og tómlegasti dagurinn,
sem þeir lifa á öllu árinu, svipað og heita
má, að hann sé orðin hjá flestu fullorðnu
fólki hér um slóðir ef ekki víðast.
Þetta er gagnstætt uppruna og eðli
jólafagnaðarins. Jólahátfðin er almenn
fagnaðar-hátíð. Hún er fyrst og fremst
haldin í. minningu um fæðingu þess, er
dýrmætustu hugsjónina hefir gefið mann-
kyninu, bræðralagshugsjónina. Verðmæti
hennar verða ekki á alin eða vog mæld.
Vér trúum því, þrátt fyrir alt, að þegar
hún er orðin einn megin þáttur hugsána
mannanna, sé sigur unnin á öllu því
mannkynsböli sem’ á valdi þeirra er að
yfirstíga. Oss getur fundist, að áhrifa
þessarar hugsjónar gæti enn h'tt f lífi
manna eða þau vera svo seinvirk, að efi-
vakni hjá mörgum um gildi hugsjónar-
innar. En hún er áhrifamikil eða lítil í
athöfnum manna í hlutfalli við það, sem
þeir helga sér hana í einlægni. Það
rýrir ekki sannleiks gildi hennar, að hún
er ekki hagnýtt sem skildi. Hversu ó-
praktiska sem menn enn skoða bræðra-
lags-hugsjónina, getur orðið bið á því, að
önnur verði vakin upp, sem raungæfari
mundi reynast í því, að lækna mein
mannfélagsins, en hún, ef fylgt væri.
F'yrir að hafa eignast þessa hugsjón er i
jólanna fagnað. Og á hvern hátt beri að j
fagna þeim flýtur þá einnig af sjálfu sér.
Það verður ekki gert með kostulegum
gjörfum einum. Það verður aðeins gert
með þvf, að vekja bróðurþel og kærleika
hjá mönpum hverjum til annars. Og til
þess er aðeins ein leið. Hún er sú, að
menn komi saman, fagni hverir með öðr-
um og gleðjist út af því, að eiga eina
sameiginlega hugsjón, sem öllu öðru sé
dýrmætari og heillavænlegri til farsældar
mönnunum.
Vér höfum heyrt marga íslendinga, sem
heiman af íslandi hafa komið fullorðnir
og hér hafa dvalið um nokkur ár segja, að
þeir hafi eiginlega aldrei haft nein jól í
þessu landi. Hvað skildi nú valda þessu?
Ástæðan er fólgin í þessu, sem vér höf-
um verið að benda á hér að framan. —
Heima var lítið um jólagjafir á þeim tíma,
sem þeir voru þar. f stað þess komu
menn saman og glöddust hverir með öðr-
um. Þeir hlökkuðu til þeirrar stundar,
eins og börnin gera til komu Sánkti Nik-
'ulásar. Það var öll jólagleði þeirra. En
hún var nægileg til þess að bera áhrif frá
sál til sálar. Hún vakti bræðra þel miklu
einlægar og sterkara en það gerir hér, að
fleygja böggli inn um dymar og láta ekki
sjá sig söguna meir, hvort sem það stjórn-
ast af hjartalagi eða tízku, eða hvoru-
tveggju.
Það er með öðrum orðum andi jóla-
fagnaðarins, sem hann saknar. Og fs-
lendingar eru eflaust ekki einir um það.
Margt eldra fólk situr tómlátt og eitt
heima mestan hluta jólanna, þegar aðrir
á heimilinu þjóta sinn í hverja áttina að
elta þær algengu skemtanir, sem völ er á.
Það má því með nokkrum sanni segja,
að jól séu hér engin haldin, að minsta
kosti ekki í þeim skilningi, sem vera ætti,
að glæða bræðra þelið. Vafstur er oft nóg
þeim samfara, en það nær oftast til barn-
anna. Og þó vér höfum að sjálfsögðu
ekki á móti því ,að þeim séu gerð jólin
skemtileg, virðist það í fylsta máta ó-
eðlilegt, að jólafagnaðurinn nái ekki jafnt
til allra.
Það mun mega svo að orði kveða, að
einn þriðji til helmingur þjóðar þessa
lands njóti verulegs jólafagnaðar. Aðal-
lega eru það börnin. Þau eru talin um
þrjár miljónir undir 14 ára aldri. Vonandi
njóta þau gleðinnar af því, er sánkti
Nikulás færir þeim. Hann hrífur barns-
sálina og þau muna eftir honum, þó þau
hafi litla hugmynd um afmælisbamið
sjálft. Það þykir sjálfsagt fáum neitt
athugavert við það, þó oss finnist, að þeim
sankti Nikulási búðanna sé með því gert
fullmikið undir höfði. En út á það skal
samt ekkert sett, því bæði nær það til-
gangi sínum, að gleðja börnin, og svo eiga
þau eftir að kynnast sögunni er þau
eldast um þessa hluti. Frá 15 ára aldri til
24 ára aldurs eru um tvær miljónir ungl-
inga. Vonum vér einnig, að þeir njóti
jólaskemtunar' á sína vísu. Gjafa óska
þau auðvitað, en helzt einhvers, er þau
geta klæðst. Aðal skemtun þeirra mundu
þau telja þá, að sækja dans eða að koma
saman. En fyrir þeirri skemtun er lítið
séð, svo margir þessir unglingar verða að
leita til almennra danshalla. En þar
getur svo farið að þeir þekki engan og
hafi litla skemtun veitt sér. Geti helm-
ingur þeirra sagt, að þeir hafi lifað eftir-
minnilega skemtileg jól, tekst vel til.
Af hinum fimm miljónunum, sem kom-
in er yfir 24 ára aldurinn, mun vel ílagt
að segja, að einn fimti skemti sér eða
njóti minnisstæðs jólafagnaðar. Útkoman
verður því sú, að enda þótt þjóð þessa
lands, sem annara landa, haldi jólin hátíð-
leg, nýtur ekki helmingur hennar neins
jólafagnaðar, og hinn helmingur hennar,
sem segja má að það geri, ekki öðru vísi
en í hálf óeiginlegum skilningi.
Að halda jólahátíð á þennan áminsta
upptekna hátt, er aðeins til málamynda.
Það er sama sem ekkert við það unnið.
Það hvorki betrar líf einstaklingsins, né
vinnur bræðalags hugsjóninni neitt gagn.
En það ætti þó að vera mark og mið jóla
fagnaðarins.
Að því er íslendinga snertir, hyggjum
vér, að færri þeirra minnist mikils eða
reglulegs jólafagnaðar, eftir að þeir urðu
25 ára gamlir. Hvað gera þurfi til þess
að vekja nú jólfögnuð hjá þeim á
ný, vírðist beint horfa við. Það
er að hafa jól á gamals dags vísu, þar
sem allir, ungir og gamlir, háir og lágir,
ríkir og snauðir komi saman og fagni
hver með öðrum. Um reglur fyrir því
þarf ekki að ræða. Aðal atriðið er að
allír fagni. Bömin við það sem sankti
Nikúlás færir þeim í bögglinum. Ungling-
arnir við leiki sína og fullorðna fólkið
við ræðuhöld, ^öng, leiki, samræður og
endurnýaðann kunningsskap. Þetta gæti
farið fram í samkomu húsum eða blátt j
áfram með því, að svo og svo margar
fjölskyldur heimsæktu hver aðra á víxl
yfir jólin. Alt sem vekur og hrindir hvers
dags tilbreytingarleysinu og deyfðinni af
mönnum, nyti sín betur á þennan hátt en
nokkurn annan. Og það sem bezt væri,
það vekti bræðralags-hugsjónina, og
menn mundu finna frekar til hverir með
öðrum en áður. Hver mundi eitthvað
gott og gagnlegt af öðrum læra eða fræð-
ast. Samfundir í þessum skilningi eru oft
mentalind. Það sýnir sig í sögu margra
þjóða.
Með þessu sem nú hefir verið tekið
fram, höfum vér að minsta kosti á sumt
af því minst er oss bjó í huga í sambandi
við jólin, sem nú fara í hönd. Að þau
færi öllum sem einum fögnuð, er einlæg
■ usk vor. Og þrátt fyrir það, Sem sagt
hefir verið um jólagjafasiðinn, má það
ekki sjciljast svo, að vér metum ekki til-
raunirna til að vekja fögnuð annara með
honum. Það sem vér höfum aðallega
við hann að athuga, er að hann sé ekki
látinn koma algerlega í stað þess, sem
eiginlegum jólafagnaði er samfara og vér
höfum leitast við að skýra frá í hverju er
fólgið.
Gleðileg jól til eldri sem yngri!
UM HEILBRIGÐISMÁL
Eftir S. E. Björnsson
Einni stund er ef til vill ekki betur
varið öðruvísi en með því að skygnast
inn í þá hluti sem við koma heilsu manna
í líkamlegum efnum. Ef til vill er of lítið
gert að því hér, og liggja auðvitað ýmsar
orsakir til þess, sem ekki þarf að minnast
á. En ef viljinn er nógur hjá mönnum
að afla sér upplýsinga í þeim efnum þá
eru stórar birgðir af ritum til, sem ætl-
aðar eru almenningi til afnota. Kunnugt
er að nú á þessum síðustu árum hafa
menn starfað enn k'appsamlegar að því en
nokkru sinni fyr að fræða alþýðu um
heilhrigðismál, og er það gert bæði í ræð-
um og ritum, og jafnvel útvarpað nú
síðan það tæki fór að verða alment notað.
Benda má á að einmitt þessi síðustu ár
hafa risið upp heilbrigðismála nefndir.
sem starfa jöfnum höndum með lands-
stjórn og fylkisstjóminni; og árangur af
þeirra starfi hefir orðið meiri en menn
alment grunar. En að sljálfsögðu yrði of
langt mál að fara út í það að skýra frá
öllu því starfi.' Verður því að nægia í
þetta slnn að benda á nokkur atriði í
þessu sambandi.
Eg veit að ykkur er öllum kunnugt um
það starf sem Dr. D. A. Ste'wart hefir
unnið hér í fylkinu í því augnamiði að út-
rýma tæringunni. Það starf hefir nú
þegar borið blessunarríkan ávöxt. Fjöldi
af nýjum sjúkdóms tilfellum hefir fundist
á hverju ári. Það hefir flegt verið ungt
fólk, sem ltila eða enga hugmynd hafði
áður um yfirvofandi hættu, en sem þann-
ig náðist í tíma til að veita alla nauðsyn-
lega lækningu og kenna þær reglur sem
nauðsynlegar eru bæði fólkinu sjálfu og
þeim sem daglega þurfa að umgangast
það. Það er ómetanlegt starf, og svo
myndarlega af hendi leyst að það hlýtur
að vekja aðdáun allra, sem nokkuð þekkja
til. Eg verð að láta þessi fáu orð nægja
um þetta atriði að sinni. Annar sjúkdóm-
ur er til, sem áetti að fá samskonar út-
reið úr okkar mannfélagi og það er
krabbameinið. Vissulega hefir mikið ver_
ið gert til að stemma stigu fyrir því þó að
vísu enginn Dr. Stewart hafi komið í
kring til þess að leita að nýjum sjúkdóms-
tilfellum. Væri það þó engu síður nauð-
synlegt en með tæringuna.
í þessu sambandi skal eg segja ykkur
frá því, sem gert hefir verið í Ontario-
fylki nú á síðari árum. Þess má geta að
í því fylki hefir mest rækt verið lögð við
þenna sjúkdóm í öllu Canada. Fyrir
tveim árum síðan útnefndi stjómin þar
konunglega rannsóknarnefnd til þess að
kynna sér þetta mál víðsvegar um heim,
og þá sérstaklega það sem viðkemur lækn
ing á sjúkdóminum. Það var í fyrsta
sinni í sögu þjóðarinnar sem slík nefnd
var kjörin til að ferðast utanlands í þess-
um erindagerðum. Nefndin gaf svo skýr-
slu um starf sitt og gaf í henni ýmsar
góðar ráðleggingar: að krabba lækningar-
siöðvar skyldu reistar; að radium skyldi
keypt og að framleiðslu stöðvum fyrir
radium skyldi komið upp. Vegna þess
hversu ávalt yrði mikill dráttur á því að
uppgötva sjúkdóminn og byrja á lækn-
ingum — í minsta lagi sex mánuðir í
þeim tilfellum þar sem krabbinn byrjar í
húðinni — þá réði nefndin til að þegar í
stað yrði hafið útbreiðslustarf til þess að
kynna alþýðu þá hættu sem, stafaði af of
langri bið áður en lækning gæti byrjað.
Nefndin ráðlagði einnig að
útnefndur skyldi umsjónarmað-
ur'eða menn til þess að vinna
að þessu útbreiðslumáli.
Eftir þessi tvör ár sem liðið
hafa síðan hefir öllu þessu má
heita, verið komið í fram-
kvæmd. Krabbameins lækninga-
stöðvar hafa verið stofnaðar við
Kingston General Hospital og
enn ein er nú bráðum fullger í
Victoria Hospital, London. —
Lækning fæst ókeypis á þessum
telja fram iíokkur atriði, sem
ekki eru eins þekt af alþýðu
manna og sem öll nauðsyn er á
fyrir menn að athuga. Allir vita
að heilsan er undirstaða allrar
lífsánægju og framfara í heim-
inum og að sjálfsögðu er það
eitt aðalverk allra stjórna að
vaka yfir velferð fólks í þessu
tilliti að því leyti sem unt er.
En þrátt fyrir alt, sem gert
hefir verið í þessa átt þá er
stórt bil á milli þess, sem gert
stofnunum fyrir þá. sem. ekkiier og þess, sem mætti gera. ó-
geta borgað fyrir sig. Radium efað má stjórnunum að ein-
hefir verið keypt og þar á meðal hverju leyti um þetta kenna en
sú fyrsta framleiðsla á því í
Canada . Framleiðslustöð fyrir
radium hefir verið bygð og hefir
hún gefið af sér nægan forða
bæði til spítalanna og elns fyrir
lækna út um fylkið þetta síð-
astliðna ár.
þó mun alþýðan sjálf eiga sinn
skerf í þeirri sök. Sem dæmi
um það má taka nokkur atriðL
sem flestum eru kunn. Það eru
nú liðin 137 ár síðan Dr. Ed-
ward Jenner sannaði fyrir öll-
um heimi að bólusetning væri ó-
Það eru tvær rangar hug- j brigðult varnarmeðal gegn stóru
myndir sem fólk yfirleitt hefir
um þenna sjúkdpm, hin fyrri er
sú að hann sé ólæknanlegur og
sú síðari að menn hafa ein-
hvern óstjórnlegan ímugust á
að láta vitnast að þeir gangi
með hann? Þær hugmyndir
þarf að uppræta með því að
kehna fólki rétt um sjúkdóminn.
Það þarf að kenna því að beita
sér gegn byrjun sjúkdómsins í
bólunni, en 60-^-70 árum seinna
urðu 58,000 dauðsföll á Eng-
landi og í Wales úr þessarf
veiki, á 10 árum. Og þó að
vísu nú sé að miklu leyti sigur
fenginn í flestum löndum gegn
þessari veiki þá er þetta dýr-
mæta varnarmeðal ekki nærrí
notað sem skyldi og þúsundir
manna veikjast enn árlega af
bólunni víðsvegar um heiminn.
stað þess að sjá aðeins endirinn. j í Bandaríkjunum einum sýkjast
Frá útbreiðslustofu stjórnar- fra 3°—40,000 manns árlega af
innar sem áður er um getið hafa óóluveiki. Orsök þess er auð-
verið sent út firnin öll af ritum vrita® sú, að sum ríkin þar hafa
um þenna sjúkdóm, og ræður beinlínis sett f Se8n lö« á mótf
hafa verið haldnar, þar sem bólusetning, en önnur ríki láta
hlustað hafa á yfir 100,000 ít*að afskiftalaust. Canada heflr
manns. Margt af því hefir verið einnig haft sfna neynslu í þessu
prentað í blöðum og tímaritum, efni-, er ebki meir en 9
sem hefir náð til allra sem lesa.! ar si7ian 33 dauðsföll urðu úr
Fyrir þetta er nú starfið farið veikinni ] Windsor, Ontario, og
að ganga stórum mun betur'en fyrir aöeins einu ári síðan dóu
í byrjun. Sjúklingarnir eru j17 manns 1 Vancouver úr verstu
farnir að leita lækninga í tíma teáund veikinnar. Þrátt fyrir
og starfið ber margfalt meiri á-1 alia reynslu niannanna í þess-
rangur. i um etnum þá eru þessar vest-
^ , , , . ... . ,, rænu þjóðir ekki enn komnar á
að mesta hættan í samb^fð fað st* að geta fært sér **
broiAomom „„ - * ; æga í nyt þessa sottvorn sem
krabbamein er su að biða með e
alhr þo vita að er óbrigðul. Ma
það að leita lækninga við því.
Það er að sínu leyti alveg sama
og með tæringuna: þvf fyr sem
það merkilegt kalla á þessar!
vísinda og framfara öld. Aðrar
í^iíninoHn . . . . '. þjóðir, sem tekið hafa þetta mál
lækmngin byrjar þvi betra tæki- , , . , , . m . .
færi með bata. Það er því mjög alvarle^ar’ ^eta nu hrosað sfgrl
áríðandi að gæta að sér í tíma
með öll sár sem ekki vilja gróa,
vörtur og ör og hverskonar húð-
sjúkdóma sem ekki vilja gróa
yfir því að hafa unnið bug á
þessum sjúkdómi fyrir fult og
alt . I því sambandi má nefna
þýzkaland og ítalíu, sem gert
hafa bolusetnmg að skyldu sam-
og hverskonar meinsemdir sem , , . . ... A *
kvæmt landslogum. Og það er
á allra vtiund að þau lönd sem
maður verður var við og sem j j
vaxa á líkamanum. Þúsundir , .. . . . , , , ,
, þetta hafa gert eru nu frí af
af þessum sukdomum hafa ver-i „ . ,,, ,,, ,,,
• * ii „ i alln hættu frá þessum sjuk-
jð læknaðir, og í sumum tilfell- ,. .
. ,, ,domi.
um þar sem litil von hefir verið:
um bata í byrjunnini. Því þarf Þá má einnig minnast á
að taka það fram og margend- barnaveikina, sem er nú full-
urtaka það að það er hirðuleysi sannað að má útrýma á sama
fólksins sjálfs að kenna í flest- hátt. En því miður hefir þessl
um tilfellum hversu margir vörn gegn henni mætt mót-
deyja úr útvortis krabbameini. jspyrnu á sama hátt og bólu-
Þó eg mintist aðallega á On- setning gerði fyrst framan af.
tario-fylki í sambandi við þessar Þó hefir talsvert áunnist í þessu
lækningar þá'vil eg benda á að efni og eftir þau 10—15 ár síð-
víðsvegar um Canada eru þess-1an varnarmeðalið fyrst þektist
ar stofnanir nú starfandi við, er nú þó allvíða búið að koma
sjúkrahús landsins. í Halifax miklu í framkvæmd í þessu efni.
og Montrael eru þannig lækn- Enginn vafi ér á því að inn-
ingastofur við stærri sjúkra- spýting gegn barnaveiki á eftir
húsin. Einnig í Vestur Canada,
í Winnipeg, Regina og Saska-
toon. En sá maður sem ef til
vill hefir starfað mest og best
a,ð ryðja sér til rúms um yíða
veröld og væri það gleðilegt
tákn tímanna. Ýmsa fleiri
sjúkdóma mætti minnast á, sem
að þessu mikla velferðarmáli hægt væri að uppræta með öllu
hér í landi er Dr. John M. Robb, ef menn vildu losna við þá. —
heilbrigðismálaráðherra í On-|Má þar til nefna taugaveikina
tario-fylki, og hefi eg þegar i sem áður var ein af allra verstu
vakið athygli ykkar á starfsemi j plágum mannkynsins. Þrátt
hans í þessu sambandi, sem fyrir alla mótspyrnu frá þeim,
byrjaði fyrir tveim árum síðan sem efuðust um réttmæti vís-
og er nú rekin af miklu kappi
og alúð með stórkostlega góð-
um árangri.
Eins og eg gat um í byrjun
þessa erindis þá get eg aðeins
á þeim tíma, sem um er að ræ^ia
hér í dag, gefið ykkur nokkrar
bendingar um almenna heil-
brigði. Hvert einasta atriði, sem
eg þannig minnist á er efni í
heilan fyrirlestur og jafnvel
heila bók. Tökum til dæmis
híbýlaskipun, klæðnað, matar-
tilbúning og matarhæfi, líkams-
æfingar og því um líkt, sem alt
er nauðsynlegt að kynna sér og
er því f raun og veru sjálfsagð-
ur lífsreglur sem allir eiga að
indanna í þeim efnum, hefir
henni nú verið útrýmt úr sið-
uðu mannfélagi að mestu, en þó
ekki að fullu og öllu eins og
ætti að vera. “Sýnið mér gerl-
ana f vatninu og þá skal eg trúa
yður,” er haft eftir mönnum í
viðtali við geriafræðingana fyrir
25 árum síðan. Þarna var mót-
-spyrna, sem tekið hefir fleiri
tugi ára að uppræta, og heflr
kostað mörg mannslíf og ó-
mælanlegar þjáningar og sorg-
ir, sem á rót sína að rekja til
vanþekkingar og hleypidóma. —
Menn sem lítið eða ekkert skyn
bera á þessa hluti hafa risið
upp og mótmælt öllum þessum
þekkja. En eg kýs heldur að nýjungum og talið fólki trú um