Heimskringla - 17.01.1934, Qupperneq 4

4. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
lfíímskrtng,la
(StofnuO 1SS9)
Kemur út á hverjum miBvikudegi.
Eigendur:
THE VIKING PRESS LTD.
(53 og SSS Sargent Avenue, Winnipeg
Talsími: 86 537
VerB blaðsins er $3.00 árgangurinn borglst
Jyrlrfram. Allar borganir sendist:
THE VIKING PRESS LTD.
RáðsmaOur TH. PETURSSON
S53 Sargent Ave., Winnipeg
Manager THB VIKING PRESS LTD.
853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Vtanáskrift til ritstjórans:
BDITOR HEIMSKRINGLA
853 Sargent Ave., Winnipeg.
"Heimskringla” ls publíshed by
and printed by
The Viking Press Ltd.
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man.
Telephone: 86 537
I______________________________________________
WINNIPEG, 17. JANÚAR, 1933.
ST. LAWRENCE SAMNINGARNIR
Verða samningarnir um að gera sjó-
leiðina færa eftir “Vötnunum Miklu” og
St. Lawrence-ánni, samþyktir í Washing-
ton-þinginu? Umræður um þá standa þar
nú yfir. Tvo þriðju atkvæða af 96 alls í
efri málstofunni þarf til þess að lögleiða
þá. Er kappsamlega sem fyr, mælt á móti
samningunum, en raddirnar með þeim,
eru nú einnig fleiri og ákveðnari en áður.
í samningunum, sem uppkast var gert
að fyrir 18 mánuðum, fólst, að Canada
legði fram fé er næmi $142,204,000 til
þessa fyrirtækis, en Bandaríkin $257,-
992,000. Til raforku framleiðslu áttu
Bandaríkin að verja $40,000,000. af þessu
fé. Stendur þannig á, að raforkuvirki
þessi verður að gera norðanmegin landa-
mæranna, eða í Canada. Bera andstæð-
ingar samningsins því við, að verið sé
eingögu að afla mönnum í Canada at-
vinnu með þessari 40 miljón dollara fjár-
veitingu. En aðal mótmælin gegn samn-
ingunum, eru þó fólgin í því, að með því
að koma á þessari sjóleið, sé bæði verið
að hnekkja starfi járnbrauta austur fylkj-
anna í Bandaríkjunúm og verzlun allra
hafnarborga við Atlantshafið. Eru það
því þingmenn þessara fylkja, sem á móti
samningunum eru. Þeir sem með samn-
ingunum mæla, eru þingmenn mið- og
vestur-fylkjanna. Þau fá með þeim
lægra flutningsgjald vöru sinnar til Ev-
rópu, en áður, eða með jámbrautunum.
Auk þess er með orkustöðvunum, sem
Canada leyfir Bandaríkjunum að koma
upp hér, einnig stórhagur þessu samfara
fyrir austur-fylkin og borgir þeirra. En
járnbrautafélögin og hafnbæirnir líta ekki
á það, heldur aðeins hvemig að þetta
snertir sig.
Að Roosevelt forseti sé meðmæltur
samningunum, er ekki talið orka tvímælis,
en um alla flokksmenn hans, verður það
ekki sagt. Þegar málið var rætt í þing-
inu, fyrir helgina, snerist einn af öflug-
ustu fylgismönnum hans, Robert F. Wag-
ner, efrimálstofuþingmaður frá New York,
all snarplega á móti samningunum. Er
hann áhrifamikiH á þingi. Auk hinna
vanalegu mótmæla, hélt hann því fram,
að samningar þessir kæmu í bága við við-
reisnar-áform Roosevelts, að því leyti, að
þeir væru utan-ríkis-mál, en þau kæmu
ekki til greina í viðreisnarstarfinu og
viðskifti við önnur lönd væru úr sögunni
í Bandaríkjunúm. Um það munu nú
samt skiftar skoðanir jafnvel fylgismanna
hans í samnings-málinu. Er sagt að 33
efrimálstofuþingmanna séu á móti samn-
ingunum sem steudur, en fleiri ekki. Lík-
indin eru því sterk fyrir því að þeir verði
samþyktir með litlum eða engum breyt-
ingum. Við endanlegum úrslitum búast
menn ekki fyr en að þrem til fjórum
vikum liðnum.
Canada mun fylgjast vel með því sem
gerist í þessu máli á þinginú, þvf það
snertir talsvert hag hennar. Flutningur á
hveiti hlýtur að lækka svo um munar við
að vera sent með skipúm alla leið frá Ft.
William til sjávar. Og það góða við það
er einnig, að það tekur ekki mikið eða
að minsta kosti ekki hveitiflutninginn frá
canadisku járnbrautúnum.
BRETAR KAUPA ELZTA
BIBLÍU HANDRIT
Um miðjan desember mánuð keyptu
Bretar eina af þremur dýru'stu bókum,
sem til eru, af Soviet stjórninni á Rúss-
landi. Er það hið svo nefnda Sinaí-
handrit af biblíunni. Greiða þeir hálfa
miljón dollara fyrir það. Fylgir fréttinni,
að 8tjórnin greiði fielming verðslns, en
ætli að öngla saman afganginn með sam-
skotum.
Bretar láta sér allra þjóða annast um að
vernda gamla lista- og bókmenta fjár
sjóðu. Og það þarf naumast að efa, að
féð sem þarf með til þessara bókakaupa,
verður fúslega lagt fram af einstakling-
um.
Handritið hefir nú verið flutt til Lon-
don og er komið á safnið þar. Var maður
sendur með því að gæta þess á leiðinn. í
British Museum er annað mjög gamalt
handrit af Biblíunni. Er það nefnt Alex-
andríu-handritið. Dregur það nafn af
því, að stjömari Alexandríu átti það, en
skenkti Karli II, konu'ngi það fyrir nálega
300 árum. Þriðja elzta handrit af Biblí-
unni, er í páfasafninu í Róm.
Sinaí-handritið, sem Bretar hafa nú
keypt, er talið hinum tveimur merkilegra
vegna þess, að haldið er, að það sé elzt
þeirra, og elzta handrit sem til er af
Biblíunni. En öll ætla menn að þau séu
skrifuð á fjórðu öld e. K. Hvar þau hafa
verið skrifuð verður ekki sagt með vissu.
Ætla sumir Sinai-handritið hafa verið
gert í Róm, aðrir á Egyptalandi og enn
aðrir í Sosareu-safninu fræga.
Nafn sitt ber handritið af því, að það
fanst í klaustri á Sinai-fjalli. Það var
1844. Segir sagan að rússneskur maðúr,
er Constantine Tischendorf hét, hafi verið
þar á ferð og rekist á handritið í rusla-
körfu. Sá hann að þarna var um merkis.
rit að ræða, en þegar múnkarnir komust
að því, náði hann ekki í nema afskirft af
litlu af því f það sinni. Um 15 ámm síðar
fór hann aftur til klaustursins og þröngv-
aði hann múnkunum þá til að selja rússa-
keisara handritið. En hann var þá yfir-
maður eða verndari grísku kirkjunnar.
Var það flutt til Pétursborgar (nú Lenin-
grad) og hefir verið þar síðan. Soviet-
stjórnin komst yfir það með öðrum eign-
um keisarans sæla. En ekki er henni ann-
ara um það en svo, hvort sem trúar-við-
horf kemur þar til greina, eða hitt, að fé
skortir til að koma fimm ára áætluninni
í framkvæmd, að hún selur það.
f gamla testamentið vantar nokkur síð-
ustu blöðin í handritið, en nýja testa-
metnið er alt í því.
Stærð blaðsíðanna er um 15 x 17 þuml.
og alis eru þær 346. Handritið er á grísku
og skráð á pergament.
Etfir þessum allra elztu handritum af
Biblíunni hafa síðari Biblíur verið gerðar.
Er sagt að fæst afritin muni vera hárrétt.
Og ennþá meira ber auðvitað á þeim
skekkjum og rangfærslum í þýðingum
Biblíunnar á önnur mál. Með því að
bera þýðingar og afritin saman við þetta
elzta handrit, ætti að vera hægt að leið-
rétta margt. Þar í liggur verðmæti þessa
Sinaí handrits.
KEYRIÐ Á LOFTI
Upp úr nýárinu var samþykt af vista-
ráðinu í Winnipeg að skylda alla gifta
atvinnulausa menn til að vinna við skóg-
arhögg, þar sem sú atvinna er nú rekin
af stjómunum. Ef menn ekki hlýddu,
var gert ráð fyrir að svifta þá framfærslu-
styrk bæjárins.
Það getur vel verið að vistaráðinu
finnist til um þetta snjallræði, og að það
hafi þama þózt ná sér niðri á letingjunúm.
Það erú eflaust fátækir letingjar til eigi
síður en ríkir, og getur þar af leiðandi
verið einhver ástæða fyrir þessu ákvæði
um vinnuskyldu. En að það verði um
fjöldan sagt, nær ekki neinni átt. Og þá
er spursmálið hvort verið er að gera hon-
um rétt til með því að beita hann þessu
vinhuskyldu-vopni.
Vér emm ekki frá því, að meiri hluti
atvinnulausra giftra manna, sem kost
eiga á að fara að heiman, mundú taka
þessu vinnu-tilboði, enda þótt ekki sé
neitt upp úr því að hafa sérstaklega fyrir
atvinnulausu fjölskylduna. Þeir mundu
hafa gert það samt sem áður vegna þess,
að þeir hefðu það þá ekki á meðvitund-
inni, að þeir væru að þiggja aðstoð bæj-
arins fyrir ekki neitt. Og það svíður fleiri
en við gerum oss í hug að þurfa að gera
það. Bæði vegna þessa og svo hins hvem-
ig á atvinnuleysinu stendur og að þeir
atvinnulausu eiga ef til vill minsta sök á
því, virðist þetta vinnuskyldu-ákvæði
naumast sanngjamt. Að vita fyrst hverj-
ir vildu gefa sig fram hefði werið aðgengi-
legri leið.
Vér sögðum að þeir sem heiman-gengt
ættu mundú flestir fara, Það kann nú
að virðast lítið í veginum fyrir atvinnú-
lausa, að fara aö heiman. Eigi að síður
getur margt það heimili verið, að erfitt
sé fyrir konuna, að sjá um það úti og inni
með hóp bama á öllum aldri í eftirdragi.
Þó búast megi við, að á hag fieimilanna
verði litið, vitum við það, að þeir em-
bættismenn stjóraa, sem eftir slíku líta,
eru vanalega of valdsmannalegir til þess
að geta gert sér nokkra grein fyrir innri
hag og ástæðum heimilisins.
Og sjálf ástæða vistaráðsins fyrir að
samþykkja vinnuskyldu-ákvæðið, virðist
og bera á sér þennan blæ, að valdsmann-
inum sé gjarnt til, að hafa keyrið á lofti
í stað þess að sýna samborgurum sínúm
og með-bræðrum tilhlýðilega samúð og
nærgætni. Bæjarráðið feldi tillöguna sem
rétt var.
NÝTT BLÓÐ
Blöð í Austur-Canada hreyfa því, að
skeð geti, að á næsta sambandsþingi verði
borið upp stjómarfrumvarp um að efri-
málstofu-þingmenn setjist í helgan stein
eftir að þeir eru 75 ára að aldri og segi af
sér þingmensku.
Ef slík lög væru nú gildandi, mundu 10
efrimálstofu-þingmenn rýma sæti sín. Og
innan fjögra eða fimm ára mundi þingið
losna við aðra tíu eða tólf öldunga.
Efri-málstofu þingmenn hafa verið
skipaðir í stöður sínar til lífstíðar í síðast
liðin 66 ár. Var með því ætlast til, að
þeir hefðu óbundnari hendur, að sníða
upp og breyta löggjöf landsins ef með
þyrfti, er frá neðri-málstofu þingsins
kom og sem ekki er að neita, að oft er
hrundið fram meira af kappi en forsjá.
En það sem þessu fyrirkomulagi hefir
um langt skeið verið fundið til foráttú,
er að efri-málstofu þingmenn virðast um
of hneigðir til að fella frumvörp, sem
samþykt eru af fulltrúum þjóðarinnar í
neðri deild. Er því og haldið fram, að
þeir leyfi sér það oftar en skildi, vegna
þess, að þeir eru í stöðurnar skipaðir æfi
langt og þurfi ekkert að óttast afleiðing-
arnar. Dómarar í hæsta rétti í Canada
leggja niður störf, er þeir hafa náð 75
ára aldri. Að efrimálstofuþingmenn gerðu
það einnig, væri ef til vill engu síður
þörf.
Það er satt að segja ekki með öllu á-
stæðulaúst, að talað er um, að í efri-mál-
stofunni sé þörf á “nýju blóði”. Sem
stendur eru þar nú þríir virðulegir öldung-
ar á níræðisaldri. Er tveimur þeirra ekið
í stóli, nokkurs konar hjólburum, á þing-
fundi einu sinni meðan þing stendur yfir,
til þess að greiða atkvæði þó ekki sé
nema um eitt mál og geta svo sagt, að
þeir hafi rækt þingstörf. Þrátt fyrir alla
þá virðingu, sem þessum öldungúm ber,
er naumast hægt að komast hjá því, að
kalla þetta löggjafarlegt fyrirbrigði.
En það er hægra sagt en gert, að
hengja bjöiluna á köttinn. Þó lög yrðu
samþykt um þetta í neðri deild þings, er
hætt við að þau mættu mótspyrnu í efri-
málstofunni. Og nema því að eins, að
uppgjafa þingmönnum yrðu sömu laun
greidd og áður, er hætt við að þeir gangi
ekki að kaupúnum. En því fylgdi auka
kostnaður, baggi, sem þjóðin mundi ófús
að binda sér á bak.
Einstöku efrideildar þingmenn mundu
og segja, að þeir skipuðu þessa stöðu af
því, að þeir vildu ekki færast undan að
vinna landinu gagn, þrátt fyrir það þó
launin væru lægri, en þeir hefðu átt kost
á við önnúr störf og það hefði aðeins
verið launatryggingin æfilangt, sem riðið
hefði baggamuninn. Að svifta þá nú at-
vinnunni væm því svik við þá.
Þetta getur og satt verið. Ýmsir efri-
málstofuþingmenn hefðu að sjálfsögðu
getað stundað atvinnu ,er meira færði
þeim í aðra hönd, en $4,000 á ári. Hinu
er þó ekki að neita, að fyrir mörgum
mátti það heita hið sama að hreppa stöð-
una og að detta ofan í lukkupott. Og
harðæri ætti það ekki að skapa hjá þeim,
sem um 30 eða 40 ár hafa unnið fyrir
$4,000 árlega, eins og sumir elztu öld-
úngarnir hafa gert, þó þeir tækju sér
hvíld.
RÉTTHÁ KIRKJA
Kaþólska kirkjan í Quebec-fylki er rétt-
há, sem eftirfarandi fregn sannar:
Fyrir nokkru gaf lúterskur prestur
hjón saman í Quebec. Maðurinn var mót-
mælenda trúar, en konan rómversk-
kaþólsk. Þegar kaþóiska kirkjuvaldið
komst að þessu, kvað það giftinguna ó-
gilda. Fór málið fyrir rétt. Hafa nú
dómstólamir gefið sinn úrskurð, en hann
staðfestir mál kaþólsku prestanna.
Hvernig víkur þessu við? Samkvæmt
kaþólskri trú, er það brot gegn lögutn
guðs, að kaþólskir giftlst þeim er aðra
trú hafa. Dómarar fylkisins em flestir
kaþólskir. Og lög fylkisins taka í þessu
efni ekki fram fyrir hendur kirkjunnar.
Kaþólskir prestar geta að vísu fengið
leyfi hjá drotni til að gifta hjón þó sína
trú hafi hvort. En þeir þröngva þá vana-
lega hjónunum til að hafa eina og sömu
trú og hana kaþóska.
WINNIPEG, 17. JANÚAR, 1933.
MÁFUR OG SKEL
Nýlega stóð frétta grein í
blöðunum hér í borginni um
máf, sem átti heimili sitt í svo-
nefndri Sauðhússbugt í New
York ríkinu. Einn dagin þegar
hann var á svifi í kringum
búgtina í matarleit kom hann
auga á “Clam”-skel sem lá á
grynningunni í fjörunni. Nú
hugði hann sér gott til matar,
settist á yfirborðið og stakk
nefinu í iður skeljarinnar, en
þá laukst skelin aftur og máfsi
sat fastur. Nú hófst grimmur
bardagi milli þessara láðs og
lægar dýra.
Máfurinn barðist um á hæl
og hnakka og vildi komast á
flúg, en skelin togaði á móti svo
hraustlega, að hún dróg Máfinn
stundum í kaf. Skvampið og
ærslin í máfnum dróg athygli
þorpsbúa, svo að múgur og ánægðir.” Eg sagði honum að
margmenni safnaðist í fjöruna, eS væri glaður og ánægður með
að horfa á þennan hildarleik, en i Það húa, sem lífið léti mér í té,
engin vogaði að skerast í leik- en eS tryði ekki að nokkur mað-
I fullan aldarfjórðung hafa Dodd'í
nýrna pillur verið hin viðurkenndu
meðul við bakverk, gigt og blöðru
sjúkdómum, og hinum mörgu kvilla.
er stafa frá veikluðum nýrum. —
Þær eru til sölu í öllum lyfjabúB-
um á 50c askjan eða 6 öskjur fyrir
$2.50. Panta má þær beint frá
Dodds Medicine Company, Ltd.. Tor-
onto, Ont., og senda andvirðið þang-
að.
inn. Loks kom lögreglu þjónn
hlaupandi þar að, tók af sér
skóna, óð útí sjóinn og dróg
ur hefði dáið mér til frelsunar,
né heldur að nokkur gæti vís-
að mér vegin til frelsunar ef eg
upp skelina, sem var eins og Sseti ekki fundið hann sjálfur.
tveir kreftir hnefar hans. Tók
hann þá upp vasahníf sinn og
Þá lyngði hann aftur auguniúm,
tautaði eitthvað um blóðpott
reyndi að opna skelina, en það lambsins, sagðist ekki vilja
tókst ekki. Skelin hélt dauða
haldi um nef máfsins. Loks tók
hann upp nætur hnullung sinn
og mölvaði skelina. Þá slapp
máfurinn, en sat þó nokkra
stund dasaður áður hann gat
komist á flug. Og endar svo
fréttageinin með því að segja,
að þessi máfur muni láta sér
þræta við mig, kvaddi og fór.
Mér fór að detta í huga á
eftir, að þessi náungi, eins og
eg, hefði hlustað á útvarpsræðu
dr. M. A. Matthews, presbytera
prests hér í bænum, sunnudag-
inn sem hann sagði safnaðar-
fólki sínu “að ef .þeir færu ekki
út á götur og gatna mót til
þetta víti að varnaði verða og Þess aö frelsa sáiir, þá ættu þeir
hugsa sig um tvisvar áður hann engan tilveru rétt. Þessvegna
stingi nefinu í aðra “Clam”- heflr Þessl maður hugsað, þegar
gjjgl hann kom auga á mitt hvíta
Þegar eg var búin að lesa hfr’ að hér væri gott tækifæri
greinina vöknuðu hjá mér hug- :^1 J>ess að uPPfy1Ia skiPun dr'
leiðingar um það, að hvaða lög- Matthews- En Það sannaðist
legan eða siðferðislegan rétt nu eius oftar-“að ekki verða
hafði þessi lögregluþjónn til a ar erðir.fil ,ftar;
þess, að fara að sletta sér inn f! (Þ«tta-hh*iðt í man.blaði Lestr.
viðúreign þessara tveggja dýra? fel.okkar Vestra- Sumir kunn'
Og ef honum fanst það vera í m®jar minir oskuðu að eS sendi
sínum verkahring, að skerast ykhur fað' Ef Þú vilt nota *aS>
í leikinn, því drap hann þá ekki ve omi 1
máfin? Hann var valdur að á-
rásinni. Skelin lá á sjáfar botni
Með heillaóskum,
S. Björnsson
MAÐUR OG KONA”
Eftir
magister Vilhjálm Þ. Gíslason
skólastjóra
grandvaralaus að næra sig á " (a e’ as ‘
þeim efnum í saltvatninu, sem
henni voru nauðsynleg til lífs
viðurværis. Hún hafði því, eins
og öll önnur láðs og lagar dýr,
fulikomin löglegan og siðferðis-
legan rétt til þess, að verja líf
sitt með þeim einu vopnum, sem
náttúran hafði léð henni til Maður og kona er eitt af önd-
vamar. Þar að auki eru máfar vegisritum íslenzkra bókmenta
ekkert annað en sorpætúr, ó- og báðar sögur Jóns Thorodd-
hæfir til matar okkur mönnun- sen, Piltur og stúlka og Maður
um, en skelfiskurinn holl og og kona, tákna tímamót í ís-
Ijúffeng ,fæða. Eg var því lenzkri bókmentasögu. Samt er
næsta óánægður og gramur yfir það ekki sérlega mikið sem um
þessum endalokum, sem urðu á Jón Thoroddsen og skáldskap
viðureign þessa máfs og skeljar. hans hefir veirð skrifað. Jón
Og eg sá mig í anda viðstaddan Sigurðsson skrifaði æfisögu
með þann ásetning, að taka hans og á aldarafmæli hans
hnullungin af þessu pólitíi og skrifaði Sigurðúr Guðmundsson
berja í höfuð honum, til þess, um hann í Skírni og dr. Sigfús
ef hægt væri að koma honum í Blöndal dálítið um skáldskap
skilning um að hann hefði gert hans með síðustu útgáfu Pilts
rangt. og stúlku. Nýjasta ritgerðin
* * * um J. Th. er í síðustu Lögréttu,
Æfintýri á gönguför eftir Þorstein Gíslason.
Nýlega var eg að heimsækja Það er ekki fullkúnnugt
leigu liða mína, ung hjón með hvernig eða hvenær “Maður og
eitt barn. Þegar eg var að kona” var skrifuð og þó betur
snúa inn í bakgötuna að hús- kunnugt en um mörg önnur ís-
inu mínu stendur maður alt í lenzk rit og að vísu skiftir slíkt
einu við hliðina á mér. Eg ekki mestu máli, heldur hitt,
vissi ekkert hvaðan hann kom, hvernig hið fullsamda verk er.
en eg sá að honum var mikið Það er senniiegast, að Jón Thor-
niðri fyrir. “Þú varst næstum bú oddsen hafi lengi velt fyrir sér
inn að missa tækifærið,”heyrðist Manni og konu og viðað að sér
mér hann segja. “Eg búinn að efni í söguna, en sumarið 1867
missa tækifærið,” hváði eg eftir. er hann fyrir alvöru farinn að
“Nei”, segir hann, “eg var næst- fást við hana og sitúr við að
um búinn að missa það,” “Ó,” skrifa hana þá um haustið og
segi eg, þn varst næstum búinn fram undir áramót, en lauk ekki
að því. Hvaða tækifæri er það,” við hana, enda átti hann þá
spyr eg. “Ertu frelsaður?” —skamt eftir ólifað. Hann var f
“Ja, eg get nú ekkert sagt um efa um það, um þessar mundir,
það hvort eg er frelsaður eða hvað hann ætti að láta söguna
ekki.” “Það er þó komin tími heita. Fyrsst virðist hann hafa
til þess fyrir þig að fá fullvissú verið að hugsa um að láta hana
um það, komdu ofan í Pente- ^ heita Hlíðarhjónin eða Fólkið f
costal Missionina, sem allra Hlíð, seinna kallaði hann hana
fyrst, við höfum fyrirtaks pré- J “Bónda og konu” og um eitt
dikara, og það eru svo margir( skeið, meðan á hreinritun sög-
gamlir menn, sem hafa frelsast unnar stóð, Var honúm skapi
og eru svo farsælir, glaðir og næst að nefna hana Karl og