Heimskringla - 07.11.1934, Qupperneq 3

WINNIPEG, 7. NÓV. 1934
H E I MSKRINGLA
3. SCÐ4
Þorkell Magnússon, 'bróður-
son séra Egils Þórhallasonar,
var fæddur í Villingaholti um
1753, sonur Magnúsar prests
Þórhallasonar (dáinn 1795) og
konu hans Guðúnar Hákonar-
dóttur1). Hann virðist hafa
ungur verið settur til náms, byí
að sumarið 1767 valdi Finnur
biskup hann til að fara utan til
náms í dönskum skóla, en til
bess voru sjaldan eða aldrei
valdir aðrir piltar en þeir, sem
áður höfðu verið í skóla hér
nokkurn tíma, en Þorkell hafði
þó ekki verið í Skálholtsskóla,
enda var hann að eins 14 ára
óhentugrar fæðu og skorts á
nýmeti, og dóu stundum hrönn-
um saman. Loks var Ólafur
Dahl fenginn til að fara þang-
að vorið 1779, og kvæntist
hann skömmu áður danskri
stúlku (Birgitte Christiane
Evertsen), sem hefir verið hug-
Foam Lake er í góðu landbún-
aðarhéraði og nýtur mikilla
viðskifta
Hinn blómlegl bær, Foam
Lake, stendur við Winnipeg-
Edmonton járnbrautarlíuna og
er 70 mílur vestur af Yorkton
en 142 mílur austur af Saska-
rökk að fara með honum í toon, og er viðurkendur að
þessa útlegð. í Upernivík átti I vera einn hinn bezti verzlunar-
Ólafur illa æfi, var einn við bær á því svæði.
trúboðsstarfið; voru þá er hann
; Það sem fyrst vekur athygli
kom þangað að eins 2 græn- ferðmannsins, er hann kemuf í,
lenzkar fjölskyldur, er kristni t,æinn) er hreinlætið, og hefir
höfðu tekið, en gleymt fræðun-, j>ag áunnið honum það orð, að
um að mestu. Hann átti í ^ vera ejnn af hinum heilsusam-
sífeldu þjarki við hina inn-, legUstu stöðum í fylkinu. Bæj-
fædduumnetalagnirtUselveiði,|arstæðið er mjög yel yalið _
gamall og ófermdur, er hann j sem hann varð að hafa til þesBjstendur hátt og hefir ágœtt frá.
sigldi 1767. Hefir líklega verið að geta fengið nýtt kjöt. Húsið 'nglL Vatn er þar nóg> Sem
valinn af því, að séra Egill foð- | sem hann bjó í var öldungis ó- 'á má á 12—15 feta dýpi —
urbróðir hans hafði áður j viðunandi og óbyggUegt og j Landið umhverfig er gkó j yaxið
(1765)2) boðið honum tU sm. metið aðeins á 30 rd. Kærði hér Qg þar> Qg mjög yel fal]ið
Dvaldi hann aðeins 1 vetur í hann þetta fyrir stjórninni 1785, bæg. ffi akuryrkju og gripa_
Höfn, og fór til Godthaab 1768; og er hann loksins fékk leyfi til | ræktar. uppskera hefir þar
var þar barnafræðari (cate- að fá nýtt hús, gat hann ekki | aldpei brugðist _ korn og gras.
chet) og aðstoðarmaður hjá fengið það reist, og varð loks
föðurbróður sínum, varð þar ag leita hælis í grænlenzku
eftir, er séra Egill fór til Hafn- jarðhúsi, sem annars var haft
ar 1775, en 1783 fór Þorkell al- til að kenna í. Þjáðist hann á
farinn úr Grænlandi, eftir 15 hverjum vetri af skyrbjúgi
ára dvöl þar, og vUdi þá verða meira og minna, en vann þó
djákn eða skólakennari á Sjá- ótrauðlega að starfi sínu, svo að
landi en fékk ekki. Trúboðs- í söfnuði hans voru 70—80
ráðið vildi láta hann fara aftur kristinna manna, er hann loks
til Grænlands og verða þar for- fékk lausn úr þessari prísund
stöðumann trúkennsluskóla í 1787, eftir 8 ára dvöl, gersam-
Godthaab 1784, en það boð lega þrotinn að heilsu. Fór þá
þekktist hann ekki og fór út til til Kaupmánnahafnar, en lifði
íslands. Var hann því næst í þar aðeins hálft ár og andaðist
verzlunarþjónustu hjá Árna þar 9. marz 1/88 á 43. aldurs-
Jónssyni Reynistaðarmág, bæði ári. Upernivik hafði leitt fyrsta
á Eyrarbakka og í Grindavík (á trúboða sinn til bana3) og það
Húsatóftum), varð þar verzlun- var íslendingurinn Ólafur Dahl.
arstjóri vorið 1789 og fékk -------
borgarabréf s. á. Síðar varð Næsti trúboði í Upernivik eft-
hann um 2 ár verzlunarstjóri í ir Ólaf var Rudolf Friðrik Las-
Reykjavík fyrir Kyhnsverzlun. sen. Hann var danskur að ætt-
Hann kvæntist 1786 Sigríði erni, en ólst upp að nokkru
Tómasdóttur norðlenzkri að leyti hér í landi og var útskrif-
ætt, systur séra Árna á Bægisá, aður úr Skálholtsskóla, svo að
cn hún var drykkfeld og andað- hann telst meðal íslenzkra
ist á Skildinganesi 24. febr. stúdenta. Var fæddur í Alten
1802, þau bl. Var Þorkell þá í nyrzt á Finnmrök 12. ágúst ’61,
Kaupmannahöfn, en kom svo sonur Jens Lassen kaupmanns.
hingað aftur og hafði síðustu Kór 2 ára með foreldrum sínum
árin á hendi barnafræðslu í tO Hafnar, og að nokkrum ár-
Reykjavík, og var einhver hinn um liðnum þaðan með þeim til
íyrsti ,er gerði sér hana að at- íslands því að faðir hans varð
vinnu hér í bæ. Hann andaðist Þá kaupmaður á Eyrarba,kka, en
29. sept. 1807, “meinhægur fór nokkru síðar aftur til Hafn-
maður í framgöngu” segir í ar °S óó þar. Gekk Rudolf
prestþjónustubók Reykjavíkur, fy^st í Frúarskóla og Hróars-
er kallar hann “stúdent”, en kelduskóla 3 vetur, en hvarf svo
það hefir hann ekki verið, nema af einhverjum ástæðum aftur
séra Egill hafi gefið honum beim til íslands, gekk þá i Skál-
stúdentsvottorð í Godthaab, sem lioltsskóla 1775, en Finnur bisk-
vel getur verið, þótt ekki sé UP °S Christian Hartmann kaup-
það kunnugt. Um starf Þorkels ma'ður á Eyrarbakka kostuðu
sem barnafræðara á Grænandi skólavist hans. Var útskrifaður
er auðvitað ekkert að segja. Það af Bjarna skólameistara Jóns-
var undirtyllustarf, sem ekki ^y™ ma,í l^l^ Jók embættis-
gat borið mikið á. Próf 1 guðfræði við háskólann
11. apríl 1782 með 2. einkunn,
ölafur Gunnlaugsson Dahl var skíP&Bur trúboði f Upernirik
tæddur f Sölvanesi f Skagafirði ól»« D“hl f hé“ fíí1
5. sept. 1745 .sonur Gunnlaugs við nema 2 ar, -þtn aiIhannifekk
ólafssonar lögréttumann, siðar t"'ðan \eSna l,n‘1ful;reslí
... . , T 1789 og var honum þá skipað
1 Heraðsdal ,og konu hans Ing- x,oí7’
- a 4.1. , , til Godhavn á Diskoey. Siðar
unnar Magnusdottur prests á LU a J
spretta er í ríkum mæli. — Á
hverju ári er yfir 500,000 mælar
korns — mest hveiti — flutt út
frá bænum ,og er tekið á móti
því í hinum sex kornhlöðum er
í bænum standa áður en það er
sent til markaðar. Lifandi grip-
ir, svo nemur 50 járnbrautar-
vagnhlössum, eru flutt úr bæn-
um árlega, og í viðbót við alt
þetta bætast svo alifuglar, egg
og smjör.
Smjörgerðarhúsið tók til
starfa 1928, og getur framleitt
hálfa miljón punda af smjöri á
hverju ári, og frá því hafa
bændur tekið á móti um $60,-
000 í peningum árlega. — Önn-
ur mikilsverð framleiðsla í bæn-
um er 75-tunna kornmilla, sem
sendir til markaðar sitt eigið
hveiti og aðrar korntegundir,
undir sínu eigin vörumerki.
Með þessari framleiðslu alt í
kring og þessum tækjum að
koma henni í verðmæta vöru,
gerir Foam Lake að líflegum
verzlunarbæ og miðpunkti í
viðskiftalífinu. Að gera og
hafa bæinn þessa miðstöð hefir
verið samhugaverk allra íbú-
anna til góðs og framfara fyrir
bæinn og bygðarlagið. Verzl-
unarráð var stofnsett í bænum
1909, og hefir það tekið drjúgan
þátt í störfum og framförum
bæjarins ætíð síðan. G. T.
Killam dg R. S. E. Walshe eru
forseti og skrifari þess núna.
Til Foam Lake er sótt um
langan veg í verzlunarerindum
og þar fæst alt sem menn
þarfnast bæði til fæðis og
klæðis.
í bænum er gott hótel, banki,
fjórar deildarbúðir, fimm bíla-
viðgerðarverkstæði og sala á
öllu er bílum tilheyrir, tvö mat-
sölu- og kaffi-hús, lyfjabúð,
gullstáss-verzlun og úrsmiður,
prentsmiðja og vikublað, tvær
kjötbúðir, tvær járnvörubúðir,
viðarverzlun, brauðbúð, klæð-
skeri, fasteigna- og vátrygging-
Mælifelli Arasonar. Hann lærði var liann í Jakobshavn, en, fór
fyrst i ðólaskóla en slóar , alfarinn „r Grænland, 1798 þv, lar-atota þrju ol.ugeymaluhns,
að honum var þa veitt Stor- fjorir jarðrykjuverkfæra um-
Helsingjaeyrarskóla og var út- „ , . . .. ,
skrifaður um 1772, tók em- vorde °S Seglflod breStaba11. 1
bættispróf í guðfræði 1778 með Vebjargastipti, og aiidaðist
3. einkunn, eftir að hann hafði hann 1 Storvorde 13. nov. 18 .
fallið við prófið nokkru áður. Var valmennl> leikinn. í ollum
Er sennilegt, að honum hafi embættÍBStörfum og einkar vel
verið gefin þessi laka prófeink- látmn- Hefir rltf01 hugiei mgar
unn með því skilyrði að hann um “Wonduð hjonabon
gerðist trúboði í Upernivík á Grænlandi (i 4. árg. Mmervu)
Grænlandi, því að þangað fékst °- fl' ,
enginn. Hafði nýenda þessi Læt eg hér nu loklð þessum
verið stofnuð 1770 á 73. st. n. HrælanósÞattum sem er orðið
br. og var því nyrzta bygð á lengra mál’ eg ætlaðl 1
Grænlandi. Þótti ekki, líklegt, fyrstu- BIanda'
að nokkur trúboði fengist þang- , A1/[-
að vegna illrar veðráttu. Þar FRÁ F0AM LAKE
sér og ekki sól 3 mánuði á ári
hverju, og samgöngur um um- var Heimskringlu sendur eft-
hverfið voru á þeim tímum að- lrfarandi greinarstúfur,. með
eins 1—2 mánaða tíma á 'Þieim tilmælum að hann kæmí
sumrin. Aðkomumenn þjáðust f blaðinu; vildi hún verða við
þar stöðugt af skyrbjúgi, vegna þeirri bon °S birtist bví greinin
—----------- ’ hér í lauslegri þýðing og hljóð-
11 Mcðal bræðra Þorkels var séra ar SVO ’
Þórhalli á Breiðabólsstað (dáinn “ ~ 7 „ , ,
1816). | 3) Flest af því, sem hér hefir
! verið sagt um veru ölafs Dahl í
2) Arið áður (1764) hafði séra Upernivík er tekið eftir trúboðs- og|
Egill boðið bróður sinum að taka kirkjusögu Grænlands eftir H. Oster-'
einhvem drengja hans, og ætlaði mann: Khvn 1921, bls. 142—143, 163.
séra Magnús þá að senda Þorkel, 11 Sbr. einnig um ölaf Dahl: Guðfræð-
ára gamlan. (Þjskjs. A 10). tngatal mitt, bls. 219—220.
boðsmenn .útfararstjóri, upp-
boðshaldari og margir aðrir um-
sýslumenn, sem of langt jtöí
hér upp að telja.
Hinir lærðu menn saman-
standa af meðala og upp-
skurða-lækni, tannlækni., tveim-
ur lögmönnum og dýralækni.
Hjúkrunarkona lítur eftir sjúk-
um og tekur þá heim til sín'sem
þess æskja.
Fyrsti landneminn settist að
nálægt Foam Lake 1903. Nú
er alt umhverfið uppbygt. íbú-
ar bæjarins eru um 500. Jám-
brautarsamgöngur eru ágætar,
bæði fyrir menn og vöruflutn-
inga; einnig eru þaðan reglu-
bundnar ferðir með fólksflutn-
inga-bílum.
Foam Lake býður alla ferða-
menn velkomna og hafa bæjar-
búar tekið á sig talsvert ómak
að útbúa ferðamönnum stað
með raflýstu húsi og öðrum
hægindum, fyrir þá sem þangað
koma og óska að dvelja þar um
lengri eða skemri tíma; og er sá
staður mikið notaður og lofs-
orði á lokið að maklegleikum.
Stutt frá miðparti bæjarins er
skemtigarðurinn, sem verður
prýddur með trjám og blómum,
og miðar þvi verki vel áfram.
Reitur hefir verið afmarkaður
af félagi heimkominna her-
manna, sem eftir hugmyndinni
að dæma, verður fagurlega
skreyttur með allskonar jarðar-
gróðri. Gert er ráð fyrir að
reisa þar veglegan minnisvarða
þeim mönnum frá Foam Lake
er féllu í stríðinu mikla.
Lífsmagn Foam Lake búa
sést enn betur þegar litið er til
akuryrkjufélagsins, sem aldrei í
öll þessi kreppuár, hefir látið
sér detta í hug, að leggja niður
hina árlegu sýningu og skemti-
samkomu sína — sú er haldin
var síðastliðið sumar var hin
tuttugasta og sjötta í röðinni.
Formenn þessa félagsskapar
eru Jonathan Pendlebury for-
seti og Wilfrid Dobson skrifari.
Foam Lake bær má hrósa sér
af mjög eítirtektaverðum barna
og miðskóla; er það trgust
imm herbergja múrsteins-bygg-
ing, með nýtízkusniði og alt vel
útbúið bæði innan húss og utan.
, Þar uppfræðast hin efnilegu
■ ungmenni Foam Lake-búa. —
I Tvær kirkjur eru í bænum—
Anglican og United — og ann-
!ast þær um hin andlegu málin.
Hin meiri háttar félög eru:
Masons, Eastern Star, Oddfel-
ilows, Rebekahs, Orangemen og
I Elks. Lúðraflokkur er ný stofn-
| aður í bænum undir forustu og
! tilsögn Jóns Janussonar og
spáir alt góðu um framtíð og
I ánægju þá, er hann mun veita
bæjarbúum. Hreyfimyndir eru
sýndar vikulega í stóru sam-
komuhúsi og annast Miller’s
Road Show sýningarnar.
Foam Lake er eins og aðrir
bæir, sem líf og fjör ríkir í, að
fólk skemtir sér þar við allskon-
ar leiki árið um kring. Þar er
ágætt skauta og “curling”-hús,
og er hinn síðarnefndi leikur
mjög vinsæll meðal karla og
kvenna, og sama má segja um
“hockey”. Á sumrum eru æfð-
ir “tennis”, “golf” og “base-
ball”-leikir.
Fishing Lake er tíu mílur
norður af bænum, og þangað
fara Foam Lake-ingar á sumr-
um er þeir létta sér upp til að
synda, róa, fiska og liggja úti.
Fyrir stærð bæjarins má
segja, að Foam Lake hafi á-
gætis slökkvi-útbúnað og er
alt þar tilheyrandi í umsjá W.
H. Moore. Lög og réttur er í
höndum R. C. M. P. og gætir
M. Dopson lögregluþjónn fram-
kvæmdanna þar í bænum.
í Foam Lake eru skrifstofur
tveggja sveita: R. M. of Beaver
HAFIÐ
Hreinindi ölsin
IHUGA
og ölgerðarinnar
Drewry’s
Standard [ager
l
ESTABLISHED IÖ77
PHONE 57 221
Það kostar innan við lc
af Magic Baking Powder
að búa til eina köku og
það má reiða sig á að árangurinn verður góður
—æfinlega! Engin furða þó matreiðslu sérfræð-
ingar í Canada segi að það borgi sig ekki að eiga
neitt á hættu með lélegri baking powder tegund-
Bakið úr Magic og eigið árangurinn vísan.
«•1311 IAIS VI! ALON.”—
ÞeNsl tllkyniiiiifr ft hverjum
hauk veltlr ytlur trygginffu
fyrlr l>vf «5 Majcic llnklnK
I’owder er laua vi® ftlún og
BtTlNN TIL 1 CANADA önnur skíiMe>r efni. ýf
MAGIC
og er E. O. Johnson oddvitinn
þar, en ungfrú C. Rahatensky
skrifarinn; og R. M. of Foam
Lake og er þar H. J. Helgason
oddvitinn, en Harold Ford skrif-
arinn.
Ráðhús bæjarins er myndar-
leg m-úrbygging sem kostaði yfir
$7,000. Þar eru skrifstofur bæj-
arráðsins ásamt slökkviliðs-á-
höldum bæjarins. Þarna situr
alla daga hinn heimkomni her-
maður, Thomas Baker, sem er
skrifari bæjarins, og sendir frá
sér samþyktir og fyrirskipanir
er gerðar hafa verið á fundum
bæjarstjórnarinnar, Bæjar- og
skóla-störf hafa öll verið starf-
rækt með mestu alúð, og efna-
lega er héraðið talið standa
sig vel. Bæjarstjórnina skipa:
dr. R. H. Chant, bæjarstjóri og
K. R. Barkman, E. G. Armour,
E. J. Fitchner, J. Janusson, A.
P. Gardiner og H. McCuish, Dr.
Chant hefir verið bæjarstjóri í
átta ár, en þar að auk hefir
hann mikla og víðtæka reynslu
í opinberum málum, sem nær
miklu lengra aftur í tímann.
Meðfram læknastörfum hefir
hann gefið sig talsvert við að
ala upp “shorthom”-gripi og
alifugla. (S. O. þýddi.)
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
1 CANADA:
Árnes....v..............................................F. Finnbogason
Amaranth................................J. B. Halldórsson
Antler......................................Magnús Tait
Árborg.....................................G. O. Einarsson
Baldur............................... Sigtr. Sigvaldason
Beckville..................................Björn Þórðarson
Belmont.......................................G. J. Oleson
Bredenbury..................................H. O. Loptsson
Brown..................................Thorst. J. Gíslason
Calgary.................................Grímur S. Grímsson
Churchbridge........................................Magnús Hinriksson
Cypress River.........................................Páll Anderson
Dafoe.......................................S. S. Anderson
Elfros...............................J. H. Goodmundsson
Eriksdale...........................................ólafur Hallsson
Foam Lake.............................................John Janusson
Gimli....................................................K Kjernested
Geysir................................ Tím. Böðvarsson
Glenboro......................................G. J. Oleson
Hayland...................................Sig. B. Helgason
Hecla....................................Jóhann K. Johnson
Hnausa...............*..................Gestur S. Vídal
Hove............................1......Andrés Skagfeld
Húsavík...............................................John Kernested
Innisfail...............................Hannes J. Húnfjörð
Kandahar................................S. S. Anderson
Keewatin................................Sigm. Björnsson
Kristnes.............................................Rósm. Árnason
Langruth................................................B. Eyjólfsson
Leslie.................................................Th. Guðmundsson
Lundar..................................... Sig. Jónsson
Markerville.......................... Hannes J. Húnfjörð
Mozart................................... Jens Elíasson
Oak Point...........................................Andrés Skagfeld
Oakview..............................Sigurður Sigfússon
Otto.................................................Björn Hördal
Piney.......................................S. S. Anderson
Poplar Park................................Sig. Sigurðsson
Red Deer.......................... Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík.............................................Árni Pálsson
Riverton.................................Bjöm Hjörleifsson
Selkirk................................G. M. Jóhansson
Steep Rock............................................Fred Snædal
Stony Hill...........................................Björn Hördal
Swan River.........................................Halldór Egilsson
Tantallon............................................Guðm. ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Víðir...................................... Aug. Einarsson
Vancouver....................;.........Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis.......................................
Winnipeg Beach........................................John Kernested
Wynyard.....................................S. S. Anderson
f BANDARIKJUNUM:
Akra....................................Jón K. Einarsson
Bantry....................................E. J. Breiðfjörð
Belingham, Wash...................... John W. Johnson
Blaine, Wash................................K. Goodman
Cavalier................................Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg....................................Jacob Hall
Garðar..................................S. M. Breiðfjörð
Grarton................................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Einarsson
Hensel...................................J. K. Einarsson
Ivanhoe..............................Miss C. V. Dalmann
Milton......................................F. G. Vatnsdal
Minneota.............................Miss C. V. Dalmann
Mountain................................Th. Thorfinnsson
Point Roberts...........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash..........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.....................................Jón K. Einarssop
Upham.....................................E. J. Rreiðfjörð
The Viking Press, Limited
Winnipeg Manitoba