Heimskringla - 07.11.1934, Qupperneq 5

WINNIPEG, 7. NÓV. 1934
-iEIMSKR/NGLA
5. SHU
SKÆR HVITUR
Vel límborinn
Beztur að eftisgæðum
MJALL HVÍTUR
VINDLINGA PAPPIR
Flöt eða
sjálfvirk bók
aðeins
Uuðs barn, mundu það.
Guð, faðir, blessa fiskimið,
Jafnt fjarri strönd sem nær.
Og hafsins bömum legg þú lið,
Svo ljái afla sær.
í’eim englum bjóð að búa hjá
í blíðu’ og stríðu’ á dröfn,
Og slysum þeim að forða frá,
Með föng þá leið í höfn.
Svona mætti lengi halda á-
íram, því að af nógu er að
taka, en þetta nægir. Frá skáld-
skaparlegu sjónarmiði skoðað
er þetta undur fátæklegt; þar
hjálpast alt að: smekkleysur í
uiáli, klaufalegar líkingar, röng
áherzluatkvæði og stirðleiki,
sem ekki er að finna nema í
lakasta skáldskap. Og um efnið
og andann er það að segja, að
hvorttveggja er jafn fátæk-
legt. Það bregður hvergi fyrir
SÍaetu af nýrri eða frumlegri
hugsun. Synd og fyrirgefning
eru höfundunum hugstæðust
yrkisefni, að því er virðist. Lífið
'er eyðimörk, táradalur; syndin
eins og haf. Það eina, sem
hjargar, er að horfa á krossinn
°g játa sig alls óverðugan. 1
þessu er engin fegurð, engin
veruleg lotning og alis ekkert
traust á neina möguleika til
nokkurs góðs og nýtilegs í
mönnunum sjálfum. Sú trú,
Sem birtist í svona sálmakveð-
skap er volæðiskend og þrótt-
iaus; hún er eins og veikt berg-
^ál frá liðnum tímum og ó-
skyld öllu því raunverulegasta í
heimi nútímans. Öllum, sem
Uokkuð hugsa um andlegan
þroska íslenzku þjóðarinnar
hlýtur að vera það áhyggjuefni
að svona hugsanir skuli vera á-
haerilegastar, þegar farið er að
Velja í sálmabók, sem ætluð er
ahri þjóðinni, eða að minsta
hosti þeim hluta hennar, sem
hirkjur sækir. Það hefði verið
sök sór þó að einhverjir ofsa-
trúar-fáráðlingar hefðu gefið
Þetta út. En hér er það þjóð-
hirkja Íslands, sem á hlut að
máli — kirkja, sem maður hefir
haldið að væri yfirleitt bæði
uPPlýst og frjálslynd.
Það hefir verið bent á af
sumum, sem um sálmabókar-
viðbæti þennan hafa ritað, að
hann sé ávöxtur þeirrar þröngu
afturhaldsstefnu í trúmálum,
sem barst frá Danmörku til ís-
iands um síðustu aldamót, og
hefir ávalt síðan verið að reyna
að þrengja sér inn í þjóðkirkj-
una. 'Sú skoðun er eflaust rétt.
Þrátt fyrir það, þótt frjálslyndi
°g víðsýni í trúarefnum hafi
farið vaxandi á íslandi á síð-
ustu áratugum, hefir h'ka borið
þar mikið á gangstæðri stefnu.
Vér Vestur-íslendingar höfum
orðið fyrir talsverðum áhrifum
og þeim góðum frá frjálslyndu
stefnunni, en hamingjan forði
oss frá því að verða fyrir áhrif-
um frá hinni. Á því er að vísu
ekki mikil hætta, en samt er
öll ástæða til þess fyrir þá af
oss, sem viljum frjálslyndir vera,
að standa á verði gegn því.
Sem betur fer, verður þessi
sálmabókarviðbætir ekki not-
aður á íslandi. Svo rækilega
hefir verið um hann ritað þar,
að það eitt hefði verið nóg til
þesg að sýna, hve óhæfur hann
er í heild sinni, þótt engir hefðu
krafist að hætt yrði við að nota
hann. Þökk sé þeim mönnum,
sem það hafa gert. Verði aftur
af stað farið að safna í nýjan
viðbæti er vonandi að valið
takist betur.
íslenzk kirkja þarf þess með
nú, ekki síður en aðrar kirkjur,
að virðing hennar fari vaxandi
méðal víðsýnna og upplýstra
manna. Slík sálmabók siem
þessi eykur ekki virðinguna fyr-
ir kirkjunni, heldur þvert á
móti rýrir álit á henni og spillir
því starfi, sem hún á að vinna.
G. Árnason
EG SÉ EFTIR AÐ HAFA
VERIÐ GÓÐUR DRENGUR
(Þýtt úr Reader’s Digest)
Eg er fimtugur. Alla æfi
þangað til rétt nýlega, hefi eg
verið það, sem venjulega er
kallað “góður drengur”. Og
eg er ekki viss um að það hafi
verið holt sjálfum mér eða
nokkrum öðrum.
Þegar eg horfi til baka er eg
nokkurn veginn viss um að
meðal þeirra pilta og stúlkna
sem eg þekti áttu þau mestri
ánægju að fagna í bráðina og
mestri hamingju á seinni árum
sem frjálsast voru og minstri
hindrun mættu frá því að ham-
ast og djöflast eins og það var
kallað. Þau höfðu meiri lífs-
þrótt, sannari lífsgleði, trúrri
lífseld; og af mörgu leyti tókst
þeim betur að samþýðast regl-
um og kringumstæðum sem
þau hreinskilnislega settu sig
upp á móti heldur en mér, sem
lét eins og mér þættu þessar
reglur sjálfsagðar og eg varði
þær stranglega.
Eg verð að taka það fram að
eg var hér hvorki beinlínis né
óbeinlínis að taka málstað illr-
ar breytni á nokkurn hátt. Það
sem eg á við eru tiltölulega sak-
laus brot á félagslegum eða
trúarlegum reglum og mæli-
snúrum sem fjörugir, heilbrigðir
unglingar æfinlega hafa verið
og altaf verða “sekir um”.
Eg var kornungur þegar eg
byrjaði að vera “góður dreng-
ur”. Til ,þess voru tvær á-
stæður; önnur var sú að faðir
minn var prestur í litlu þorpi í
miðju vesturlandinu — þar
vissu allir alt um alla, og þar
var það talið sjálfsagt að son-,
ur prestsins væri fyrirmyn|d i
annara drengja — og umfram i
alt að hann gerði föður sínum
enga smán.
Hin ástæðan var blátt áfram
sú, að guð sá alt sem maður að-
hafðist; hans alskygna auga sá
allar leyndar syndir — og hann
gleymdi þeim aldrei.
Knattleikavöllur var í út-
jarðir þorpsins og þar léku hinir
vanhelgu á sunnudögum; eg gat
heyrt hávaðann og köliin í
þessum syndurum, þar sem þeir
skemtu sér og glötuðu þannig
sálum sínum um tíma og eilífð.
Mér datt aldrei í hug að læð-
ast þangað út og horfa á þessa
leika. Eg meðgekk það hvorki
með sjálfum mér né við nokk-
urn annan að eg hefði hina
minstu löngun til þess. Eg var
eindreginn á móti þesskonar at-
hæfi á sunnudögum — eða eg
hélt að eg væri ];að.
tíömuleiðis var það synd að
fiska á sunnudögum ef einhver
gerði pað þá var sál hans í
Vtðl.
Lofgerð til dollarsins
Lof sé þér um aldir alda
allra guða mestum
almáttugum, allíknandi,
óþreytandi, bestum!
Mannkyn flatt að fótum þínum
fellur drottinn jarðar,
—þeim eina guði er^uppfylt hefir
óskir sinnar hjarðarT
Þú ert búinn þúsund sinnum
þessa jörð að virkja.
Þínu boði og banni hlýða
bæði lög og kirkja.
Vei sé þeim, sem valdi þínu
vill ei lúta glaður,
hann er afhrak — einkis virði
—eyðilagður maður.
Á Gleðistöðum Glæsisvalla
guðsríki þitt stendur.
Tumar hverfa í háan himin
—Hlaupa á þínar strendur
þungar öldur gulls og gróða—
gott er þar að vera
þeim, sem sál og sannfæringu
á sölutorgin bera.
Vitur ertu. Vandamálin
vilt og djúpt þú kafar.
Himnaríki heldurðu uppi
hinumegin grafar.
Lærða klerka læturðu
um lífsins framhald masa
og fyrir “brúsann” borgar síðan
beint úr eigin vasa.
Þetta máske mest af öllu
magnar þína snilli.
Til heiðingjanna hart þú flýgur
heimskautanna milli.
Hagur er til himnaríkis
hugum þeirra að snúa
í æðri þekking æfast þeir
og á þig sjálfan trúa.
Þú ert mestur sigursegull
sannra mannvits drauma.
Aleinn þú að ósi stemmir
aldarfarsins strauma.
Æðsta hugsjón — eftir flugið —
athvarf hjá þér velur.
Vatn og loft — sem vísdóms gáfur
virðir úafnt — og selur.
J. S. frá Kaldbak
FREGNIR AF
BÆJARKOSNINGUNUM
Bæjarkosningin í Winnipeg
fer fram 23. nóv.
Útnefningu lýkur næstkom-
andi föstudag (9. nóv.).
Um borgarstjóra stöðuna
sækja aðeins tveir. Eru það
bæjarráðsmaður J. A. McKer-
char og John Queen fylkis-
þingm. og leiðtogi verkamanna-
flokksins í Manitoba.
Um bæjarráðsstöður sækja
þessir, svo kunnugt sé um:
Deild I. Reg. J. Hughes, Ald.
W. B. Lowe, W. Þ. Rodgers,
F. G. Thompson, Frank Nesti
og Ald. Cecil Rice-Jones.
Deild II. J. C. Walmsley, T.
R. Hardem, George R. Belton,
Fred Davidson, Mrs. Jessie Kirk,
J. Clancy, Mrs. Jessie MacLenn-
an, James Simpkin, Ald. Victor
B. Anöerson, S. A. Magnacca
og Saul Simkin.
Deild III. J. Kensington
Downes, A. Skaletar, J. Fred
Palmer, Ald. W. B. Simpson,
Ald. M. A. Gray, Dan McLean,
M. J. Forkin, D. M. Elchesen,
John Fiddes, J. J. Jestadt.
Um skóiaáðsstöður:
Deild I. E. W. J. Hague,
Sam Brown og George Miles.
Deild II. H. B. Smith og
Aubey Brock.
Deild III. Meyer Averbach,
Leslie Paulley, Mchiael Sawiak
og William Scraba.
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgSlr; Henry Ave. Eaat
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
iiiiiiimiiiiniiiimiiiiiimiiiiiiniiiiiiiinii
Lesið Heimskringlu
Kaupið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
iiiiiiiiiiiiiiiimmmmmimmimmmiiiii
A
íá.
FRÁ ISLANDI
Eg fór aldrei á knattleika á
sunnudögum en einstöku sinn-
um vildi það til að eg gerði eitt-
hvað annað, sem enginn “góður
drengur” mátti gera — afleið-
ingin var sú að eg var mér þess
meðvitandi að hafa drýgt synd;
er þess konar tilfinning alls
ekki þægileg, og sízt fyrir geð-
ríkan ungling eins og eg var.
Eg held að mótstaða mín
gegn öllu sem því tilheyrir að
vera “góður drengur” stafi frá
þeirri kvöl, sem eg leið í sam-
bandi við það. Eg er sannfærð-
ur um að fólk sem forðast að
gera það sem það þráir, eins og
eg gerði, vegna þess að það
trúir því að vissar athafnir séu
synd í þeirri leyndardómsfullu
merkingu sem mér var kend um
syndina — já, eg er viss um að
það fólk veldur sjálfu sér stór-
tjóni. Eg >er jafn sannfærður
um að þeir, sem ákveðnir
treysta eigin dómgreind á því
hvaö sé rétt og hvað rangt og
velja og hafna eftir þeim mælt-
kvarða, stórgræða siðferðislega
og eru miklu líklegri til þess að
breyta rétt en hinir sem alt
mæla á vogum syndar og glöt-
unar.
Meðvitundin um syndsamlegt
athæfi varð eftir því margbrotn-
ari sem árin fjölguðu — þegar
tóbaksnautn, áfengi og aðrar
freistingar urðu á vegi manns.
Alt þetta varð að skoðast og
dæmast frá sjónarmiði syndar-
innar. Blótsyrði átti t. d. ekki
að forðast vegna þess að þau
væru heimskuleg og ljót held-
ur sökum þess að þau væru
móðgun gagnvart guðdóminum,
sem var svc illa lyntur og við-
kvæmur að maður varð að gæía
nákvæmlega að hverju spori íii
þess að stíga ekki á tærnar á
honum og gæta hvers orðs, sem
talaö var til þess að móðga
hann ekki.
Óttinn við hegningu fyrir þá
synd að “bölva og ragna” var
aðalmáttarstoðin í þeim sið-
fræðisskóla sem eg var alinn
upp í. Eg man eftir því að einn
siðferðispostuiinn í þorpinu
heyrði mig segja einhverja vit-
leysu sem hann áleit að eg hefði
notað í staðinn fyrir blótsyrði;
þessi heimskulegu orð ' sem
hann heyrði mig segja voru yfir
höfuð ekki álitin nógu Ijót til
þess að glata sálu manns; en
siöferðispostulinn skýrði 'móður
minni tafarlaust frá þessu og
lesturinn sem hún þuldi yfir
mér var svo ægilegur að mér
fanst cg engjast sundur og
saman af kvölum á barmi eilífr-
ar glötunar. Siðferðispostullinn
hafði bætt því við þegar hann
flutti móður minni fréttimar,
að hann hefði beinh'nis heyrt
mig bölva. Eg játaði sann-
le;kann en neitaði því að eg
hefði blótað; en með þeirrí
neiaiu vissi eg að í augum
móður minnar væri eg að bæta
gráu ofan á svart, því hún hélt
auðvitað að eg væri að drýgja
aðra synd með því að ljúga.
Aldrei meðan eg lifi gleymi eg
þeirri hugarkvöl og þeirri smán,
sem eg varð þá að þola.
Nokkrum árum síðar komst
eg að því að orð, sem þetta heil-
aga eða siðavanda fólk notaði
þegar syndaramir blótuðu voru
aðeins hræsinsorð, en þýddu í
raun réttri alveg sama sem
blótsyrðin hjá hinum. “Norður
og niður” þýddi t. d. ekkert
annað en , “helvíti”; “ansi”
þýddi blátt áfram “andskoti” og
“ansvíti” þýddi sameinað eða
samtvinnað “andskoti” og “hel-
víti”, o. s. frv. Og eg komst
að þeirri niðurstöðu að ekki
væri hægt að blekkja drottinn
sjájfan með þesskonar yftr-
skyni, hann hlyti þó að vita
að þessi tæpitungu orð væru
ekkert annað en blótsyrði ______
væru í raun réttri ekkert betri
en orðin sem þeir viðhefðu sem
hreinskilnislega blótuðu fullum
hálsi.
En sem betur fór var eg þá
svo langt sokkinn niður í synda-
djúpið að eg hélt áfram án
nokkurs samvizkubits, að
segja “ansinn”, “ansvíti”, o. s.
frv- Framh.
Sig. Júl. Jóhannesson
þýddi.
Frá Hólmavík
17. okt.
Snörp vindhviða kom á
I Hólmavík um miðnætti í nótt,
og sleit upp fimm smálesta bát,
“Betu”, eign Gunnars Gunnars-
sonar. —Bátinn rak á land og
brotnaði hann mikið. Einnig
fuk ris af húsi, sem Valdimar
Guðmundsson trésmiður hafði
í smíðum fyrir sjálfan sig.
Tryggvi gamli og Hannes ráð-
herra hafa tekið fisk á Hólma-
vík undanfarna daga úr bátum.
— Tryggvi gamli fór eftir fjóra
daga, fullhlaðinn. Hannes ráð-
herra fór í gær, og hafði verið
fjóra daga að hlaða, en var ekki
alveg fullhlaðinn. ;
Kári er væntanlegur til
Hólmavíkur innan skamms til
að taka bátafisk.
WRITE
I 0 R
COMPIETE
PROSPECTUS
BUSINESS
EDUCATION

aná econon'V couo5«
'-BuS,ne:Síe
too.
WiiK to ,-cretanal
i
I necessarj |ot > ^ dear-
trainrr'g. -«W'r'8' .ná
text KooVi. vy for
class« “re rer tuition
tKoae ^Ko V ' b\e cW
°uri-br^r
tooms- students
f°r OU';°Vr"cI. Don’t
BtTangeJ '1 ðfortK«Dom-
inionProspa^ ^ m.U-
notKing.an yn a
f “ríc-S’*
a
r-i
MAIL THIS COUPON TO-DAY!
To tKe Secretary :
'ðí Dominion Business ColUf
Winnipeg, Marvitoba
Without obligation, please send me full particulars
of your courses on“Streamlin«’* business training.
Addnn ......................................
6’/>eDominion
BUSINES# COLLEGE
C’N IHE Mttl • WINHIPEG-
Wieas ifelect
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringiu
Borgið Heimskringlu
CANADIAN
PACIFIC
Skjót, trygg og þægileg ferð
með
Canadian Pacific Steamships
Þegar þér farið að huKsa um að helmsækja kunningja yðar &
tslandl um jólin, ættuð þér að sjá oss og gera strax ráðstafanir
um það.
Siglingar eru á fárra daga fresti.
I’riðja pláss farrými frá Montreal tU Reykjavík:
Aðra leiðina .............$111.50 og yfir
Fram og til baka .........$197.00 og yfir
Frekari upplýsingar fást með því að finna agent vorrt í
plássinu eða skrifa:
R. W. Greene G. R. Swalwell
106 C.P.R. Bldg. C.P.R. Bldg.
Edmonton, Alta. Saskatoon, Sask.
W. C. CASEY, Steamship General Passenger Agent
322 Main St. — Winnipeg, Man
J. B. McKay
King and Yonge Sts.
Toronto, Ont.
CANADIAN PACIFIC STEAMSHIPS