Heimskringla - 14.11.1934, Blaðsíða 6

«. SlÐA
HEIM6KRINGLA
WINNIPEG, 14. NÓV. 1934
I VÍKING
Eftir R. Sabatini
Fyrir jólin kom bylur í nokkra daga, en
Sir Oliver átti erindi í héraðinu; á fjórða degi
stytti upp, gerði bjart veður með, sólskini, en
hvergi sá á dökkan díl. Sir Oliver lét iþá
söðla sér hest og reið þangað, sem hann
ætlaði sér. Hann lauk erindinu og sneri
heimleiðis eftir hádegið og reið greitt; hjam
var mikið og þá losnaði skeifa undan einum
fæti reiðskjótans. Sir Oliver fór af baki,
teymdi um dalverpið milli Pentennis og Ar-
wenack og raulaði eitt lag af öðru, því honum
var skaplétt, þar til hann kom að smiðjunni
í Smithick. Þar var margt manna fyrir,
fiskimenn og bændur,,en þeirra venja var að
hópast þangað til skrafs, því að þá var engin
staupabúð nærlendis. Kaupmaður var þar
staddur með lest sína og ennfremur séra
Andrew Flack, sem þá þjónaði Penryn og
herra Gregory Baine, einn af yfirvöldum í
Truro. Sir Oliver var vel kunnugur báðum,
tók þá tali og beið svo meðan hesturinn var
járnaður.
Þetta vildi alt saman óheppilega til, því að
nú sem Sir Oliver stóð þarna, kom maður
ríðandi niður flatirnar frá Arwenack, heldur
hvatlega; það var herra Peter Godolphin.
Þeir sögðu svo eftir á séra Andrew og
herra Baine, að herra Peter hafi litið út eins
og hann væri drukkinn; rauður í framan,
glampalegur til augnanna, þetta hafi og heyrst
á mæli hans ,fyrir utan þau heimskulegu gífur-
mæli, sem hann lét út úr sér. Enginn efi getur
leikið á, að svo hafi verið. Honum þótti gott
brent vín og þeim Sir John Killigrew, en
með honum hafði hann setið að miðdegisverði.
Hann var einn af þeim, sem eru vondir við vín,
sem kallað er, sem meinar það, að þegar vínið
kemur inn, fer sálfstjómin burt, og þá kemur
fram hvað með manninum býr. Nú sem hann
reið greitt hjá smiðjunni og kemur auga á
Sir Oliver, grípur hann í taumana svo hart að
hesturinn prjónaði og settist á hækilbeinin,
rétt eins og köttur; jungherrann datt þó ekki
af baki, heldur vék hestinum til þeirra Sir
Olivers, glottir á hann og segir, alveg að
óþörfu:
“Eg kem frá Arwenack, við vorum að tala
um þig.”
“Betra umræðuefni gátuð þið ekki haft,”
svaraði Sir Oliver brosandi; alt um það voru
augu hans hörð og snör og áhyggju eða kvíða
svipur í þeim, þó engu kviði hann um sjálfan
sig.
“Svei því ef þú segir ekki satt; þú ert títt
í mannamunni, þú Og flagarinn hann faðir
þinn.” Svar Sir Oliver kom strax:
“Sir, eg hefi getið þess við þig áður, að
eg harma vanstilling móður þinnar.”
. Orðin voru þotin útaf vörum hans, áður en
hann vissi; tiltalið var svo gróft, hið háðslega
glott í hinu rauða og þrútna andliti, svo egn-
andi, að Sir Oliver gætti ekki stillingar, sem
hann ætlaði sér. Hann iðraðist þegar og því
beizklegar, að þeir sem viðstaddir voru, hlógu
mikið. Þá hefði hann viljað mikið til gefa, að
þau væru ósögð.
t Jungherranum Godolphin varð svo við, að
hann skifti um yfirbragð, varð blár í framan
og eldur brann af augum hans. Hann horfði
við Sir Oliver þegjandi, örlitla stund, stóð upp
í stigreipunum, reiddi keyrið og hrópaði:
“Hundurinn þinn! Hundspottið þitt!” Þar
með lét hann svipuna ríða, en undan ólinni
kom löng rák, dumbrauð á andliti Sir Olivers.
Presturinn og aðrir viðstaddir hlupu þeg-
ar í milli, því að Sir Oliver var alt annað en
góðmannlegur á að líta, og öllum var kunnugt,
að hann var háskamaður ef illa var til hans
gert. Þá mælti presturinn:
“Skammast máttu þín, jungherra Godol-
phin. Ef ilt hlýzt af þessu, þá skal eg votta
hve freklega þú hefir látið. Hafðu þig burt
héðan!”
“Farðu til fjandans, séra Andrew”, svaraði
hinn og þá heyrðu allir viðstaddir á mæli
hans, að hann var drukkinn. “Á nafn móður
minnar að vera á vörum þessa hórusonar?
Viti guð, að þetta skal ekki falla hér niður.
Hann skal senda votta sína til mín, ella skal
eg keyra hann svipuhöggum í hvert sinn sem
eg hitti hann. Þú heyrir það, Sir Oliver!”
Honum var engu svarað, þá brýndi hinn
raustina:
“Heyrirðu það? Nú er ekki Sir John Killi-
grew til að níðast á. Komdu til mín, þá
skaltu fá annað og meira en svipuhögg”. Að
því búnu keyrði hann hestinn sporum en hest-
urinn tók svo snögt viðbragð, að prestinum og
öðrum til lá við falli.
Sir Oliver kallaði á eftir honum, drynjandi
rómi:
“Bíddu mín, flón! Þú skalt ekki fleiri ferð-
ir fara, fyllirútur!”
Hann var reiður, kallaði til hests síns og
hratt af sér yfirvaldinu og prestinum, er
reyndu til að stilla hann. En er hesturinn var
leiddur fram, hljóp hann í söðulinn og hleypti
eftir hinum, sem mest hann mátti.
Prestur leit á dómarann en dómarinn
ypti öxlum og kreisti saman varirnar. Séra
Andrew hristi sína hvítu lokka og mælti:
“Þetta unga flón er miður sín af víni.
Hann er ekki svo á sig kominn, að geta mætt
Skapara sínum.”
“Til þess sýnist hann þó fúsastur,” svar-
aði hinn. “Eg efast ekki um til hvers draga
muni.” Hann snerist við og leit inn í smiðj-
una, þar hafði blásturinn fallið niður, en smið-
urinn, sótugur og svuntu girtur, stóð í dyrun-
um og hlýddi til, er honum var sagt frá
hvað gerst hefði. Meistari Baine hafði víst
mætur á líkingum, því að hann tók svo til
orða:
“Staðurinn var vel yalinn, það veit mín
trú. Hér var smíðað sverð í dag, sem trauð-
lega verður stilt í öðrum lög en blóði.”
IV. Kapítuli.
t
Presturinn stakk upp á, að veita Sir Oliver
eftirför, en sýslumaður rendi sjónum eftir
sínu langa nefi og kvað slíkt ófyrirsynju;
Tressilian væri líkur sínum, til ofa gjarn og
víga, að ráðlegast væri að verða ekki á vegi
þeirra, er þeir væru reiðir. Séra Andrew var
alls ekki áræðismaður, þótti hinn hafa ærið
til síns máls, mintist og þess, að hann
hefði fult í fangi með sinn usla af framgjarnri
eiginkonu, þó hann sneiddi hjá annara vand-
ræðum. Sýslumaður lét þess og getið, að
þeir Godolphin og Sir Oliver hefðu stofnað til
síns vandræðis, “semji þeir það sjálfir, nefni eg
drottinn til, og ef þeir semja það með því, að
skera hver annan á háls, þá væri það héraðs-
bót,að losna við aðra eins ofstopa menn.” —
Kaupmaðurinn lagði það til, að þeir væru báð-
ir brjálaðir, annað eins háttalag væri óskiljan-
legt gildum og greindum borgara. Bændur
og fiskimenn, þeir er viðstaddir voru, höfðu
enga reiðskjóta og gátu ekki skorist í málið,
þó þeir hefðu haft vilja til.
Þeir héldu nú hver til síns heima og
sögðu hvað gerst hefði og spáðu allir hinu
sama um afdrifin; ef Tressilian líktist sér og
sínum, þá yrði honum skamt heiptar milli og
hjörs, en ekki reyndust þeir sannspáir. Að
vísu þeysti Sir Oliver upp með ánni Fenryn og
yfir brúna í Penryn bý, sömu leið og Godol-
phin, og mundi ekki til annars en svala heipt
sinni. Þeir sögðu svo sem urðu á vegi hans,
að hann væri nábleikur í framan með rauða
rák, þrútna, um þvert andlitið, ægilegur eins
sjálfur paurinn í víti.
Þegar hann hleypti yfir brúna í Penryn,
var sól sezt og rökkur að byrja; kalt var í
veðri og má vera að blóð hans hafi kólnað aí
því. Þegar hann kom á eystri bakkann, hægði
hann rásina, rétt álíka og reiðirás hugsana
hans slaknaði. Hann mintist eiðsins, sem
hann hafði svarið Rósamundu, fyrir nokkrum
mánuðum, og við þá endurminning varð
honum, sem lostinn væri steini. Við þá íhug-
un tók frá honum erindið, hann kipti hestin-
um niður á skeið, og svo var sem skjálfta setti
að honum, er honum skildist hve nærri
stefndi, að hann eyðilegði þá gæfu sem hann
átti í vændum. Hvað var svipuhögg af hálfu
pilts, að hann tæki það svo óstint upp, að
hætta þar fyrir allri æfi sinni, sem hann
ætti ólifaða? Jafnvel þó karlmenn brygðu
honum um hugleysi, að þola slíkt refsingar-
laust hvað gerði það til? Sá var til, að láta
þann kenna á því heimskulega brigzli, sem
bæri það upp. Sir Oliver leit augum til
himins, þar blikaði skær stjama í blámanum,
þá svall honum svo hugur í hjarta, að hann
þakkaði guði, að Godolphin bar undan, og varð
ekki fyrir honum meðan hann var sem reið-
astur.
Svo sem mílu vegar frá Penryn brá hann
venju sinni sneri til ferjustaðar og reið svo á
hæga gangi yfir hálsinn heim á leið. En sú var
alla tíð venja hans annars, að fara um höfðann
þar sem sjá mátti heim til Rósamundu og líta
til gluggans á turnskemmu hennar. En þetta
kveld fanst honum varlegra, að fara aðra leið
og eiga ekki undir því, að Peter Godolphin
yrði á vegi hans, þóttist hafa þreifað á því,
að hann mætti ekki treysta sjálfum sér til
stillingar, ef fundum þeirra bæri saman. Svo
fast sótti sú aðvörun að honum og kvíði um
afdrífin, eftir hina nýafstöðnu raum að hann
réði með sér, að fara burt frá Penarrow, dag-
inn eftir og tók að velta fyrir sér, hvert hann
ætti að halda. Hann gæti farið til London —
jafnvel haldið á haf, í víkingaferð, en þeirri
hugsun hratt hann af sér, er hann mintist
þess, að hann hafði lofað því, fyrir innilegan
bænastað Rósamundu, að gera það aldrei
framar. En úr héraðinu varð hann að fara og
vera burtu, þangað til sú stund kæmi, er
hann mætti ganga í hjúskap með Rósamundu.
Betri væri átta mánaða útlegð, eða svo, en að
verða neyddur til að vinna það verk, er bægði
honum fá að njóta samvista við hana um
ókomna æfidaga. Hann hugsaði sér, að
skrifa henni til Jiún mundi skilja hann og láta
sér vel líka, þegar hún vissi hvað gerst hefði
þennan dag.
Þetta ráð hafði hann einsett sér um það
bil sem hann kom heim. Honum var létt í
skapi, þóttist betri eftir en áður og gæfuvonin
örugg í framtíðinni.
Hann lét inn hest sinn og hirti; hesta-
sveinar voru tveir, en annar hafði fengið leyfi
til að vera hjá foreldrum sínum um jólin, og
var að heiman farinn, hinum hafði Sir Oliver
skipað í rúmið, þann sama morgun, vegna
kvefkvilla, því að hann var nærgætinn við sitt
þjónustu fólk.
í matstofu var matur á borðum og í
hlóðunum ,sem voru geysistór, með kúptu
skýli, brann mikill eldur af digrum lurkum;
þaðan lagði þægilegan hita um allan salinn og
roða á vopn og væna gripi, er héngu á veggj-
unum, svo og tjöld og myndir af framliðnum
höfðingjum af ættinni Tressilian. Þegar Niku-
lás heyrði til húsbóndans, kom hann inn á
eftir honum, og bar háan kertastjaka með
mörgum álmum. Hann mælti:
“Þú kemur seint, Sir Oliver og jungherr-
ann Lionel er ókominn enn.”
Sir Oliver sparn fæti við skíði í hlóðun-
um, lét brýn síga og kvað við. Honum datt
Malpas í hug og bölvaði flónsku Lionels í
hljóði; hann kastaði yfirhafnar klæðum og
settist en Nick kom að draga af honum bull-
urnar. Að því loknu sagði hann þjóninum að
bera mat á borð.
“Lionels verður ekki langt að bíða úr
þessu,” mælti hann. “Og færðu mér að
drekka, Nick. Þess er mér mest þörf.”
“Eg hitaði handa þér könnu af víni,”
-svaraði Nick. “Það er hentugt og holt á
vetrar kvöldum.”
Hann kom þvínæst inn með rjúkandi ketil,
sem sterkan ilm lagði af. Þá sat húsbóndinn
frammi fyrir eldinum og horfði þungbrýnn á
glóðina. Hann hugsaði til bróður síns og
Malpas, og svo áleitnar voru þær hugsanir, að
hann hvarf frá sínum vanda og íhugaði, hvort
honum bæri ekki skylda til, að reyna enn á ný
að fá hann af uppteknum hætti. Loksins stóð
hann upp, varpaði öndinni og settist að borð-
um. Þá mundi hann eftir hestasveiniríum
veika og spurði eftir honum. Þar næst tók
hann ibikar og helti barmafullan af heitu víni,
bað Nick færa honum og mælti:
“Betra meðal er ekki til við þeim kvilla.”
Nú heyrðust hófaskellir og að einhver
reið í hlað.
“Hér er jungherrann kominn, loksins,”
sagði Nikulás.
“Svo mun víst vera. Óþarfi að bíða hans.
Hér er alt sem hann þarf með. Færðu Tom
þetta, aður en það kólnar.”
Hann ætlaði þjóninum að vera f jarverandi,
þegar Lionel bæri að, með því að hann hafði
fastráðið, að setja ofan í við bróður sinn, fyrir
hans heimskulega háttalag. Honum þótti sú
skylda því brýnni, sem hann sjálfur yrði að
heiman í meir en misseri, og hann hugsaði
sér að bróður hans væri það fyrir beztu, að
hann gengi í berhögg við hann og hlífðist ekki
við hann.
Hann drakk af víninu mikinn teig og er
hann setti frá sér kerið, heyrði hann fótatak
Lionels. Síðan var hurðinni lokið upp; Sir Oli-
ver leit við óhýrlega, hann hafði hugsað
vandlega hvernig hann skyldi orða ofanígjöf-
ina og ætlaði ekki að láta standa á henni, en
hann kom ekki upp orðunum, heldur spratt á
fætur og varð þetta að orði: “Lionel!”
Hinn ungi maður skjögraði inn, skelti
aftur hurðinni skaut fyrir annari slánni, studdi
svo baki að hurðinni. Hann var nábleikur í
iframan, Jdökkblár kringum augun, ''studdi
hendinni að síðunni og út um greipina sitraði
blóð, svo að öll höndin var blóðug, svo var og
treyja hans, heiðgul og tvíhnept, að þeirra tíma
sið, hægra megin. Sir Oliver þurfti ekki að
spyrja, hvað til kæmi, hann mælti, er hann
snaraðist til bróður síns.
“Drottinn minn! Hvað gerðist í, Lal? —
Hver er valdur að þessu?”
“Peter Godolphin,” svaraði hinn og þá
var ekki trútt um, að glott léki um varir hans.
Ekki mælti Sir Oliver orð, hann beit á
jaxlinn og krepti hnefana, svo að neglurnar
skárust í lófana. Þar næst tók hann utan um
sveininn, sem honum þótti vænna um en allar
aðrar manneskjur, að einni undantekinni,
leiddi hann til sætis við eldinn og spurði með
mikilli áhyggju:
“Hvemig er sárinu farið? Er það djúpt,
drengur?”
“Það er ekki neitt — lítið meir en skinn-
spretta, en mér hefir runnið blóð; eg hélt eg
myndi tæmast áður en eg næði heim.”
Sir Oliver brá hnífi á klæði hans, þar til
sá holdið með sárinu, þá létti honum; hann
mælti:
“Barn máttu vera, Lal. Að ríða leiðar
þinnar, án þess að hugsa til að reifa svo litla
und, missa svo alt þetta blóð — þó aldrei sé
nema spilt Tressilian ættar blóð.” Hann hló
við, honum létti svo mikið. “Vertu kyr meðan
eg kalla á Nick að hjálpa til að reifa þessa
skeinu.”
“Nei, nei”, mælti sveininn og tók felmts-
fullur í ermi hins, “Nick má ekki vita um
þetta ,né nokkur annar, annars er mér voði
vís.”
Sir Oliver horfði á hann forviða. Hinn
brosti aftur, undarlegu glotti og hræðslu fullu,
og segir:
“Eg galt betur en greitt var, Noll, Peter
Godolphin er nú álika kaldur og snjórinn, þar
sem hann lá þegar eg skildi við hann.”
Lionel sá hve -bróður hans brá, að hann
skifti litum og varð hvítur í framán, og að þá
var dumbrauð rák, upphlaupin, á andliti hans,
en sveininum var svo mikið niðri fyrir, að hann
hugsaði ekki eftir að spyrja. hvað til kæmi.
Loksins segir Sir Oliver háSum rómi:
“Mikið fól ertu!”
Hinn leit undan, þoldi ekki að horfa í
augu Sir Olivers, svo ægileg voru þau, segir
síðan, svo sem til að verjast álasi er lagði af
hverjum spentum vöðva í líkama hins:
“Hann mátti sjálfum sér um kenna. Eg
var búinn að vara hann við, að verða á vegi
mínum. En í kveld hljóp eitthvert brjálæði á
hann, fanst mér. Hann formælti mér Noll,
hann sagði það sem engum manni verður
þolað ...”
“Nú, nú,” sagði Sir Oliver lágt. “Fyrst
skulum við ganga frá þessu sári þínu.” '
“Kalla þú ekki á Nick,” mælti hinn á-
fjáður. “Sérðu ekki þetta, Noll?” sagði
hann til skýringar, þegar hinn horfði á
hann forviða. “Við börðumst í ljósaskiftunum
og vottalaust. Það . . .” honum svelgdist á
“það verður kallað morð, þó ekki hefði eg
rangt við; og ef það kæmist upp, að eg . . .”
Hann tók að skjálfa og ögra augum og var-
irnar að titra.
“Nú skil eg”, mælti Sir Oliver, og lagði
við, beizklega: “Fólið þitt!”
“Eg átti ekki annars kost,” svaraði Lionel.
“Hann réðist á mig með reiddu sverði. Eg
hugsa, satt að segja, að hann hafi verið
drukkinn. Eg bað hann gæta þess, hvað verða
myndi af þeim okkar sem lifði, ef annar hvor
félli, en hann bað mig ekki hugsa fyrir
sér. Hann jós úr sér formælingum og ó-
kvæðis orðum um mig 0g um þig og alla sem
okkar nafn bæru. Hann sló mig með sverðinu
flötu og hótaði að reka mig í gegn, þar sem
eg stóð, nema eg brygði sverði til að verja mig.
Hvers átti eg kost? Eg ætlaði mér ekki að
drepa hann — eg nefni guð til vitnis, Noll, að
eg ætlaði ekki að vega hann.”
Oliver mælti ekki orð frá vörum, sótti skál
og könnu með vatni, er báðar voru úr málmi,
helti vatni í skálina og tók að þvo sárið, stein-
þegjandi. Hann átti ómögulegt með að setja
ofan í við bróður sinn; hann mátti minnast
sjálfs sín, þeirrar reiði er knúði hann til eftir-
reiðar með þeim ásetningi, að vega Godolphin,
og að hann lét það fyrir farast, vegna Rósa-
mundu, og í rauninni vegna framtíðarhags
sjálfs sín.
Þegar hann hafði þvegið sárið sótti hann
borðdúk í farg, skar hann í ræmur með rýting
sínum, rakti þræðina úr einni og lagði þvert
yfir undina, því að vopnið hafði skorið vöðv-
ann inn að -beini, svo að sást í rifin; þræðirnir
voru til þess hafðir að valda storku og með því
móti stöðva blóðrás. Eftir það lagði hann
margfalt lín yfir sárið og batt um með því að
hringvefja upp um herðarnar og um búkinn,
en þetta hafði hann oft orðið að gera í h-em-
aði og vann það skjótt og fimlega.
Þegar því var lokið, opnaði hann glugga
og skvetti út vatninu, er var blóði litað; dúk-
ana sem hann hafði ibrúkað til að þvo og
hreinsa sárið, lét hann á eldinn og öll önnur
vegssummerki, er vakið gætu grun Nikulásar.
Hann bar fult traust til hins gamla þjóns, en
þetta efni var svo alvarlegt, að engu mátti
hætta til. Hann sá glögt, að hversu ærlega
sem þessi vopna viðskifti hefðu fram farið, þá
var enginn votturinn, og vígið myndi verða
skoðað sem morð og sótt að lögum.
Eftir þetta sótti Sir Oliver nærklæði og
annan klæðnað upp á loft, handa bróður
sínum, sendi þjónustu fólk, sem varð á vegi
hans, til erinda og nú færði hann þann særða
úr hinum blóðugu fötum og snaraði þeim á
eldinn, og hjálpaði honum í hin hreinu. Þegar
Nikulás kom í stofuna, skömmu síðar, sátu
bræðumir að máltíð, en á hinum yngra sá ekki
neitt, nema að hann var bleikur í framan.
Ekki tók, þjónninn eftir því, enda stóð ekkl
lengi við, því að húsbóndinn kvað ekkert
skorta og kvaddi hann á burt.