Heimskringla - 17.07.1935, Page 5

WINNIPEG, 17. JÚLÍ 1935
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
að lesa eitthvað af kvæðum
mínum. Að þessari samkomu
stóðu Söll íslenkzu kvenfélögin í
Winnipeg, og fyrir forgöngu
“Jóns Sigurðssonar félagsins”,
að eg held. Og daginn eftir
heiðruðu þeir mig með nærveru
sinni við burtför mína. — Já,
“blíðan byr”. í>að má nú segja,
að vera svona fljót, þrátt fyrir
tveggja daga töf “hertogafrúar-
innar”* í þoku og ís við Ný-
fundnaland.
— Og sjóferðin frá Englandi?
Brá þér ekki í brún frá “her-
togafrúnni” miklu?
— Nei, ferðin var mér jafn
yndisleg ....
Og nú, einmitt þegar tíðinda-
manninn langar mest til þess að
fregna hvernig draumar hafa
rætzt, er frú Jakobína Johnson
sá fyrst “gamla garðinn, gliti
vorsins búinn”, koma vinir
hennar úr móttökunefndinni og
nema hana burt til gistivinanna,
þar sem skáldkonunni er búin
hvíld júnínæturinnar eftir lang-
ferðalagið.
N. D.
HREGGVIÐUR SIGURÐSSON
F. 2. april 1864—D. 15. júlí 1934
Fyrir réttu ári síðan andaðist
suður í San Diego í California
fyrverandi gestgjafi Hreggviður
Sigurðsson, er um langt skeið
átti heima á Mountain, No. Dak.
Fór hann vestur á Kyrrahafs-
strönd fyrir nokkrum árum síð-
an, upphaflega til þess að leita
sér heilsubótar, en staðnæmdist
svo þar, það sem eftir var æf-
innar. Að fyrirmælum hans
sjálfs var lík hans brent en
askan send til Mountain og þar
jörðuð.
Um fæðingarstað Hreggviðs
veit eg ekki, en fæddur var
hann í Eyjafirði að sögn, 2.
anríl ‘ 1864. Voru foreldrar
hans hjónin Sigurður Rúnólfs-
son og Kristín Jónatansdóttir.
Var Jónatan móðurfaðir hans
sonur Jóns Þorlákssonar présts
að Bægisá. Kipti Hreggviði í
kyn móðurfrænda sinna, hann
var maður hreinlyndur, örgerð-
ur, orðhagur og skjótur til
svars, svo að fáir sóttu í hendur
honum er til orða viðskifta kom.
Hann var brjóstgóður og hjálp-
samur við lítilmagna, kátur og
lífsglaður og viljandi gerði hann
ekki á annars hluta. Yfir eymd-
inni gladdist hann aldrei, en
jöfnuði og sanngirni unni hann
af öllum húga. Þannig kom
hann mér ávalt fyrir, árin sem
við þektumst í Dakota.
Hreggviður var stór maður
vexti, en fatlaður alla æfi, fædd-
ur handarvana. Veitist mörgum
það jafnvel ofraun, er út í æfi-
.baráttuna kemur, “með annari
hendi að brjóta sér braut, en
berjast við lífið með hinni,” en
hann hafði ekki nema hægri
hendina. Með henni varð hann
að brjóta sér braut, og vinna
fyrir sér og sínum. Hann var
hagur til verka og gekk að
flestum verkum sem heill væri.
Árið 1875 misti hann föður
sinn. Hann var elztur systkina
sinna og varð þá strax að verða
móður sinni og yngri systkin-
um til aðstoðar. Árið eftir, 1876
flutti fjölskyldan til Ameríku, til
Nýja íslands og lenti þar í bólu-
veikinni miklu er æddi þann
vetur yfir nýlenduna. Nokkr-
um árum síðar flutti fjölskyldan
til íslenzku nýlendunnar í Dak-
ota og settist að við Mountain.
Þar vann Hreggviður í búð um
tíma og við ýmiskonar verzlun-
arstörf, fluttist þaðan til Sel-
kirk vann þar við búðarstörf,
en flutti svo til baka aftur að
Mountain. Á þessum árum
kvongaðist hann Guðrúnu
Torfadóttur er ættuð er af
Seyðisfirði, N. Múlasýslu. Börn
þeirra er til aldurs hafa komist
* Frú Jakobína tók sér far
yfir Atlantshaf með “Duchess
of Bedford”, einu af stórskipum
C. P. R.
eru: Hreggviður (Henry) til
heimilis í Buffalo, N. Y; Kristin
gii't S. B. Stefánssyni skóla-
stjóra í Winnipeg; Sigurður til
heimilis að Mountain; og Elín
gift hérlendum manni að nafni
Mr. R. E. Bell búsett í Winni-
peg.
Árið 1895 flutti Hreggviður
frá Mountain til Cavalier og
setti þar. upp greiðasölu. Var
hann þar um 3 ára tíma. Flutti
hann sig þá aftur að Mountain
og höfðu þau hjón þar greiða-
sölu um mörg ár. Meðan þau
dvöldu í Cavalier var gistihús
þeiiTa helzti samkomustaður Is-
lendinga er heima áttu þar í
bænum, en það var flest yngra
fólk, er stundaði ýmiskonar
vinnu í bænum og í grendinni.
Bæði voru þau frámunalega
gestrisin og buðu ávalt alla vel-
komna er til þeirra komu. Var
iþar mannkvæmt og oft glað-
værð mikil, einkum við vikna-
mót er önnum létti. Bar þá
oft margt til umræðu, félags-
mál og trúmál, sagnir og sögur.
Var Hreggviður eindreginn
frjálstrúarmaður í skoðunum
er hvorki vildi eða gat dulið
virðingarskort sinn fyrir ýms-
um kreddum og kenningum,
sem af ramasta skilningsleysi
var fjargviðrast yfir á þeim ár-
um. Olli það honum ekki hvar-
vetna vinsælda, enda var á-
hættulítið að halla á fátækling-
inn og einyrkjann.
Um 1912 fluttu þau hjón sig
alfari til Winnipeg og þaðan,
sem fyrr segir, fór Hreggviður
vestur að hafi fyrir eitthvað 12
árum síðan. Fjögur alsystkini
Hreggviðar komust til fullorðins
ára: Hólmfríður, dáin, var gift
hérlendum manni að nafni Mr.
Beggs. Tómas: um langt skeið
bóndi við íslendingafljót í Nýja
íslandi nú búsettur við Steep
Rock, Man., Elín búsett við
Mountain gift Hirti Hjaltalín og
Sigurður er dó rúmt tvítugur að
aldri.
Þrjú hálfsystkini hans, frá
síðara hjónabandi móður hans
eru einnig á lífi: Sören Hjalta-
lín; Maren Hjaltalín til heimilis
í Dakota; og Margrét gift Jóni
Kristjánssyni er átt hafa heima
lengst af við Wynyard, Sask.
Með burtför Hreggviðar er
höggvið skarð í hinn eldri hóp
íslendinga og frá samleiðinni
minnast hinir yngri samferða-
menn hans margra glaðra
stunda. Rögnv. Pétursson
FRÆKINN UNGLINGUR
Hinn 26. apríl s. 1. var opinn
árabátur á leið úr fiskiróðri til
Ólafsfjarðar. Á bátnum voru
þrír bræður, Ingimarssynir. —
Um 30—40 metra frá landi, við
svonefndan Hrafnavog, lenti
báturinn á blindskeri, og sökk,
en skaut fljótt upp aftur, og
hvolfdi.
Allir bræðurnir lentu í sjóinn.
Sá ynsgti, Ragnar Ingimarsson,
17 ára, var einn syndur, þeirra
bræðra. Tókst honum fljótlega
að koma elsta bróðurnum að
bátnum, og hélt hann sér þar,
á meðan Ragnar synti með
hinn bróður sinn til lands. Þá
synti Ragnar út aftur, og bjarg-
aði í land þeim, sem á ibátnum
var.
Ragnar synti í þriðja sinn til
bátsins, og komst að raun um
að fangalína hans var föst und-
ir steini ,og kafaði Ragnar og
losaði hana. Batt hann svo
streng við fangalínuna, og
synti með hana í land. Drógu
svo bræðurnir bátinn að landi.
Hyldýpi er þarna við skerið,
og talið vást, að allir bræðurnir
hefðu farist, ef Ragnar hefði
ekki verið syndur.
í viðurkenningarskyni fyrir
þetta frækilega sundafrek, bauð
iSigurjón Pétursson Ragnari
til Reykjavík og heiðraði hann
á fánahátíðinni, sem haldin var
að Álafossi á annan í hvíta-
sunnu,—-Lesb. Mbl.
HITT OG ÞETTA
HöfuSið mót norðri
Sinn er siður í landi hverju. í
Japan er venjan sú, að grafa lík
þannig, að höfuðið viti í norð-
urátt. Sú hjátrú er ríkjandi
þar í landi, að varasamt geti
verið eða jafnvel stórhættulegt,
að sofa þannig, að höfðalagið
sé mót norðri. Það geti valdið
margvíslegu tjóni eða óþægind-
um. Þessvegna hafa menn
höfðalagið mót austri, vestri
eða suðri. En málið getur
vandast þegar menn eru á
ferðalögum, ekki síst utanlands.
Hafa margir Japanar því með
Myndalaus myndabók
EFTIR H. C. ANDERSEN
Sig. Júl. Jóhannesson, þýddi
Tuttugasta og áttunda mynd
Hlustið á hvað máninn sagði mér:
“Það var fyrir mörgum árum,” sagði
hann. “Það var hérna í Kaupmannahöfn. Eg
gægðist inn um gluggann á fátæklegu her-
bergi.
Faðirinn og móðirin sváfu — en litli
drengurinn þeirra svaf ekki.
Eg sá að rósóttu rúmtjöldin hreyfðust og
barnið gægðist út á milli þeirra.
Fyrst hélt eg að pilturinn væri að gá
að því hvað framorðiö væri; þar var born-
hólmsk klukka í stofunni; hún var máluð rauð
og græn; ofan á henni sat gaukur; hún
var með þungum blýlóðum og dingullinn úr
skínandi málmi bærðist til beggja hliða og
sagði: “Dik! dik! dik!” En það var ekki
klukkan, sem pilturinn horfði á, nei, alls
ekki! Það var rokkurinn hennar móður hans.
Hann stóð undir klukkunni.
Piltinum þótti ekkert eins tilkomumikið í
öllu húsinu og rokkurinn hennar mömmu
sinnar. En hann þorði ekki að snerta hann
því þá átti hann von á að hann yrði barinn á
fingurna.
Hann gat setið tímunum saman þegar
mamma hans var að spinna. Hann horfði á
suðandi snælduna og hjólið, sem stöðugt
snerist — og hann hafði sínar eigin hug-
myndir um það, hvernig á þessu stæði.
Ó, bara að hann þyrði nú að spinna ó-
sköp lítið á rokkinn sjálfur!
Pabbi hans og mamma voru bæði stein-
stofandi. Hann horfði á þau — og svo leit
hann á rokkinn.
Og að augnabliki liðnu sást lítill ber fót-
ur koma út úr rúminu og svo annar; fæturnir
teygðust út lengra og lengra þangað til komin
voru út tvö alls nakin læri — og svo — svo
stóð pilturinn á gólfinu.
Hann sneri sér við til þess að vera viss
um að pabbi sinn og mamma væru sofandi.
— Já, þau steinsváfu; það var hann sannfærð-
ur um.
Og svo gekk hann hægt eftir gólfinu —
ósköp hægt — hann var ekki í neinu nema
stuttu skyrtunni sinni, hann læddist að rokkn-
um, og fór að spinna.
Rokkurinn kastaði af sér snúrunum, og
þá snerist hjólið miklu hraðar.
Eg kysti gula kollinn og ljósbláu augun.
Hann var yndislegur — engilfagur!
í sama bili vaknaði mamma hans; rúm-
tjöldin hreifðust; hún gægðist út og henni
datt í hug dvergálfurinn og alls konar svipir
og verur:
“Jesús góður hjálpi mér!” sagði hún og
rak hnefann í síðuna á manninum sínum til
þess að vekja hann; hún var utan við sig af
hræðslu.
Maðurinn hennar opnaði augun; nuddaði
þau með annari hendinni og horfði svo á
litla snáðann þar sem hann var önnum kaf-
inn:
“Það er hann Bertel!” sagði maðurinn.
Svo horfði eg ekki lengur á þessa fátæk-
legu stofu — eg get horft yfir alla veröldina.
Á gama augnabliki horfði eg inn í skraut-
hallirnar í höfuðborg páfans, þar sem guðirnir
standa höggnir í marmara. Eg lét geisla
mína uppljóma líkneskin. Það var eins og líf
færðist í dauðan steininn eða marmarann og
mér fanst eins og Iíkneskin andvarpa.
Eg þrýsti kossi á brjóst mentagyðjanna og
mér fanst það bifast.
Eg staðnæmdist þó lengst við Nílar goðin
— sérstaklega við líkneski hins risavaxna
guðs. Hann studdist upp við “Sphinxinn” og
lá þar í djúpum hugleiðingum eða í nokkurs
konar draumi — það leit út fyrir að hann
væri að renna huganum yfir árin og aldirnar
með öllum þeirra viðburðum. Litlu ástagyðj-
urnar léku umhverfis hann ásamt krókódíln-
um. í nægtahorninu sat undurlítill ástaguð,
sem hélt að sér höndum og horfði á hinn
mikla alvarlega fljótsguð.
Þessi litla mynd var nákvæm líking litla
drengsins við rokkinn — svipurinn var ná-
kvæmlega sá sami. Lifandi og yndislegt stóð
þarna þetta litla marmarabarn; og samt hefir
hjól árshringanna snúist oftar en þúsund sinn-
um síðan myndin fæddist úr steininum; éin-
mitt jafn mörgum sinnum og drengurinn í fá-
tæklegu stofunni sneri rokkhjólinu, hefir stóra
hjólið snúist í hring — og ennþá suðar það;
þvi aldir og aldaraðir skapa marmaraguði líka
þeim sem hér er um að ræða.
Þú skilur við hvað eg á; þetta skeði alt
fyrir löngum tíma! Núna í gærdag,” sagði
máninn ennfremur, “horfði eg niður á fjörð
við austurstrendur Sjálands. Þar eru yndis-
legir skógar, háar hæðir; þar var gamalt
höfðingjasetur með rauðum múrum; svanir
syntu á skurðunum fyrir utan múrana og lítil
kirkja blasti við í smákauptúni, sem allur var
skreyttur eplatrjám.
Fjöldi báta skriðu léttilega yfir spegil-
sléttan vatnsflötinn, bátarnir voru allir með
blysum. Hátíðabragur var á öllu. Söngur og
hljóðfærasláttur fylti loftið; fagurt lag var
sungið við yndislegt erindi og mitt í einum
bátnum stóð hann sá sem hátíðahaldið snerist
um; hann var hár og kraftalegur í stórri
kápu, hann var bláeygður með sítt og hvítt
hár. Eg þekti hann og hugsaði um skraut-
hallirnar í ríki páfans með lífneski a'f öllum
guðunum og gyðjunum.
Eg hugsaði um litlu fátæklegu stofuna —
eg held að það hafi verið í Grænugötu —
stofuna þar sem hann Bertel litli í stuttu
skyrtunni sinni sat og sneri rokkhjólinu
hennar mömmu sinnar.
Hjól tímans hafði haldið áfram að snú-
ast — nýir guðir hafa fæðst af steinum og
marmara-------
Frá bátnum hljómaði húrra-hróp —
húrra-hróp fyrir Bertel Þorvaldssyni!”
sér áttavita á slíkum ferðum og
gæta þess vandlega, að rúmin
snúi rétt. Þykir það oft skrítið !
í veitingahúsum, þegar inn er
komið að morgni, er gestirnir
hafa haft endaskifti á rúmun-
um.
* * *
Foreldrar og börn
Brezkur vísindamaður, A. F.
Dutton að nafni, hefir tekið
saman skrá um þúsund fræga
menn og rannsakað aldur for-
eldra þeirra. Og hann hefir
komist að þeirri niðurstöðu, að
feður þeirra hafi yfirleitt verið
nokkuð við aldur, er þeir gátu
þá, en mæðúmar ungar. —
Þegar faðirinn er meira en 45
ára ,eru líkurnar (segir A. F.
Dutton) 2 á móti 1 fyrir því,
að barnið verði vel viti borið.
Sé faðirinn kominn yfir sext-
ugt eru líkurnar 10 á móti 1,
og sé hann kominn yfir sjötugt
eru líkurnar 50 á móti 1. — Svo
mörg eru þau orð og má vel
vera, að eitthvað sé til í þessu.
— Það er að minsta kosti
kunnug1, að einn hinn flug-
gáfaðasti íslendingur á síðari
tímum var getinn af háöldruð-
um föður. Móðir þess ágæta
manns mun og hafa verið nokk-
uð við aldur, er hún átti hann.
* * *
Blindur hundur skorinn‘ upp
Um daginn var hundur af
Airedale-Terrier kyni skorinn
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgöir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrtfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
upp við augnveiki, á hundaspít-
ala f London. Hundurinn hrest-
ist brátt og fékk fulla sjón aft-
ur. Hann sýnir nú þakklæti
sitt með því að heimsækja spít-
alann daglega.
# * *
Konungurinn í bíó
Nýlega fór Gustav Svíakon-
ungur í fyrsta skifti á æfinni í
kvikmyndahús. Ástæðan fyrir
að konungurinn fór í bíó var sú,
að hann langaði til að sjá brúð-
kaupshátíðahöldin á kvikmynd.
# * #
Minning Mark Twains
30. nóvember í haust eru 100
ár liðin síðan hinn frægi ame-
ríski skopritahöfundur Mark
Twain fæddist. í tilefni af því
er nú verið að undirbúa stór-
kostleg hátíðahöld, sem haldin
verða í fæðingarríki hans, Mis-
souri.
GLOBELITE
Bíla Battery
2 Volt Radio “A” Battery
Ljósa Ahalda Battery
Biðjið um og krefjist
Ti| sölu hjá og hefir með-
mæli frá helztu verzl-
unarmönnum.
Verzlunarmenn—skrifið eftir verðlista
GLOBELITE BATTERIES LIMITED
Verksmiðja og aðal skrifstofa:
147 Pacfic Avenue Winnipeg, Canada
Stærsta verksmiðja í Vestur Canada er býr til Bila,
Badíó, og Ijósa áhalda batteríur
‘Success Training’
Has a lYIarket Value
University and matriculation students are securing
definite employment results through taking a “Suc-
cess Course”, as evidenced by our long list of young
men and women placed in local Winnipeg offices
in 1934 and 1935.
Selective Courses
Shorthand, Stenographic, Secretarial,
Accounting, Complete Office Training,
or Comptometer.
Selective Subjects
Shorthand, Typewriting, Accounting,
Business Correspondence, Commercial
Law, Penmanship, Arithmetic, Spel-
ling, Economics, Business Organiza-
tion, Money and Banking, Secretarial
Science, Library Science, Compto-
meter, Elliott-Fisher, Burroughs.
Call for an interview, write us, or
Phone 25 843
-= SUCCESS =-
BUSINESS COLLEGE LIMITED
Portage Ave. at Edmonton St., Winnipeg
(Inquire about our Courses by Mail)