Heimskringla - 27.11.1935, Síða 7

WINNIPEG, 27. NÓV. 1935
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
ÁHRIF ÍSLENZKRA
FORNBÓKMENTA
Khöfn í okt.
Fyrir hönd Nýja Dagblaðsins
hefir mér tekist að eiga frétta-
viðtal við Jóhannes V. Jensen.
Annars veitir hann blaðamönn-
um aldrei viðtal. Þessi eina
undantekning er aðeins gefin
vegna þess, að íslenzkt blað á í
hlut. — Verk þessa heimsfræga
danska skálds eru meðal þess
allra bezta, sem ort hefir verið
á Norðurlöndum.
“Það er fslandi að þakka
að eg varð skáld!”
— Eg stend í mikilli þakkar-
skuld við ísland, segir skáldið.
Eg hefi aldrei komið þangáð,
en samt sem áður hefir ekkert
í heiminum verið mér eins mik-
ilvægt og ísland! Það er Islandi
að þakka, að eg varð skáld!
Þegar eg var við nám á al-
þýðuskóla, las eg íslenzka sögu
í fyrsta sinn — söguna um
dauða Þormóðs Kolbrúnar-
skálds. Þessi frásaga hafði
geysileg áhrif á mig. Áhrifa-
máttur hennar var svo mikill,
að eg ákvað að gerast rithöf-
undur. Og síðan hefi eg oft-
sinnig sótt mér hvöt í hinar ís-
lenzku sögur; ekki síet Egils
sögu Skallagrímssonar. Egill
Skallagrímsson hefir verið mér
svo mikilvægur, að eg get sagt,
að eg hafi þekt hann! Það
sama hafa líka margir vorra
tíma menn gert. Allir hinir
hraustu og frumstæðu bændur
Norðurlanda hafa þekt Egil
'Skallagrímsson — hafa fundið
skyldleika sinn við hann. —
Annars eru þetta ekki mín orð
heldur tilvitnun í Björnstjerne
Björnsson.
Fornbókmentir fslendinga eru
mikilvægar nútímakynslóðinni
Það er kunnugt, að Johannes
V. Jensen hefir þýtt, samið. for-
mála að og skýringar við marg-
ar sögurnar í hinni stóru, nýju
útgáfu Gyldendals af íslenzkum
fornsögum. Nú er síðasta bindi
þessa safns komið út. Þess-
vegna vaknar eðlilega sú spum-
ing hvort hann álíti að forn-
sögumar eigi erindi til nútíma-
kynslóðarinnar.
— Já, áreiðanlega, svarar
skáldið. Fornsögur Islendinga
hafa altaf átt erindi til æsku
allra tíma og líka til æsku vorra
tíma. Þannig verður það altaf
eins lengi og mennirnir eiga
drauma, vonir og æfintýralöng-
un. Og saga eins og t. d. Egils
saga 'Skallagrímssonar hefir
haft mikil hrif á engilsaxneskar
bókmentir. í sögu Egils eru öll
þau undirstöðuatriði, sem geta
haft áhrif á engilsaxneskar bók-
mentir og um leið æskuna —
löngun til að láta í haf, finna ný
lönd og lifa Iífi íandnáms-
mannsins. iSaga Egils og ýmsar
aðrar íslendingasögur eru bæk-
ur karlmennskunnar í orðsins
fyllsta skilningi. Drengir eiga
að lesa þær. Það er heilnæmur
lestur.
— Gunnar Gunnarsson hefir
nýlega skrifað grein þess efnis
að auka verði mjög fræðslu um
íslendingasögurnar í skólum
Norðurlanda. Einungis með því
móti að íslenzku sögurnar verði
andleg eign allra Norðurlanda,
álítur hann að hægt sé að
vernda gullaldarbókmtentir
Norðurlanda. Ennfremur álít-
ur Gunnar Gunnarsson nauð-
synlegt að fornnorræna verði
skyldunámsgrein í norrænum
skólum.
— Með þessu hefir Gunnar
Gunnarsson hreyft við mjög J
mikilvægu máli. Og hve mikþi,
heppilegra væri ekki, að íbúar (
Norðurlanda væru ekki önnum
kafnir við skemtanir, allskonar
slúður og ólæti, en kyntu sér
meir söguleg fræði. Eg hefi
altaf viljað og unnið að því, að
þekking manna á fornri menn-
ingu íslendinga — og um leið
hinni fornnorrænu menningu —
yrði aukin.
Það er áríðandi að skólarnir
leggi megináherzluna á mála-
kensluna. Fyrst verður að
byrja á málakenslunni í stað
annara gildisminni námsgreina.
Eg hefi nýlega skrifað nokkrar
blaðagreinar um það, að forn-
norræna og latína verði aftur
gerð að undirstöðuatriðum
skólmentunarinnar. Vitanlega
er þetta bygt á tyllivonum, en
þrátt fyrir það sakar ekki þótt á
þetta hafi verið bent.
Fortíðin er eins mikilvæg
þjóðunum og rótin trénu
— Þér hafið sagt að fornsög-
ur íslendinga muni altaf verða
mikilvægar æsku allra tíma. —
Þér álítið þá ekki, að það sem
liðið er, tilheyri gröfinni?
— Nei! Óleysanleg bönd
tengja saman fortíðina, nútíð-
ina og framtíðina. Vitanlega
koma áhrif heiðindómsis fram í
fornsögunum, en kristindómur-
inn hefir haft áhrif á bókmentir
síðari alda. En draumúmir’ og j
PELimGRS
COUNTRY CLUB
XPECIAL
The BEER that Guards
aUALITY
Phones: 42 304
41 lll
margir fleiri læri að þekkja
hann. Þekking á fornnorrænu
máli er gott skilyrði til að nálg-
ast hann. Enginn má gleyma
því, að tréð vex upp af rótinni.
— Það er ekki blaðkrónan og
síðasti frjóangi — dagurinn í
dag — senf ræður tilveru og
styrk hins lifandi trés. — —
1 haust gefur Johannes V.
Jensen út nútímasögu.
— Eg mun ekki skrifa fleiri
bækur um fortíðina, segir hann.
í bókum mínum hefi eg fylgt
röð aldanna frá ísöld og fram
til vorra daga. Vera má að
þetta ferðalag gegn um aldirnar
hafi gert mér auðveldara að
skilja samhengið milli fortíðar
og nútíðar. B. S.
—Nýja Dagbl.
LOSTFAGUR VARNINGUR
OG LOSTÆTUR
þrárnar — hugarflugið — er
enn hið sama og fyrr á öldum.
— Fortíðin fyrnist ekki. Hún
er þjóðunum hið sama og rótin
trénu. Hvað eru aldimar í sögþ
heimsins? Ekki nema eins og
dagur frá degi. Þessvegna geta
fornsögur íslendinga ekki
fyrnzt. Þær lifa áfram og hafa
altaf gildi á sama hátt og dag-
urinn í gær fyrir daginn í dag.
Orð Björnstjerne Björnson um
það, að margir vorra tíma menn
þekki Egil Skallagrímsson, eru
því reist á staðreyndum — Egill
lifir áfram! Það eitt skortir, að
DAY SCHOOL
for a thorough business training—
NIGHT SCHOOL
for added business qualifications—
The Dominion Business College, Westem Canada’s
Largest and Most Modem Commercial School, offers
complete, thorough training in
Secretaryship
Stenography
Cierical Efficiency
Merchandising
Accountancy
Bookkeeping
Comptometry—
—and many o’her profitable lines of work
We offer you inaividual instruction and the most modem
equipment for busrness study, and
AN EFFECTIVE EMl’LOYMENT SERVICE
for the placement of graduates in business
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
On The Mall
and at Elmwood, St. James, St. John’s
Ingólfr Espólin hefir þegar
vakið mikla eftirtekt á hrað-
frystum matvörum, er hann
hefir sent vísvegar út um heim.
Eins og áður hefir verið skýrt
frá í ýmsum blöðum vorum,
hefir hann fundið upp sérstaka
hraðfrystiaðferð, sem hefir
mikla kosti fram yfir þær frysti-
aðferðir, sem áður hafa tíðkast.
Ef vel er um hin frystu mat-
væli búið, geymast þau um
langan tíma í kælirúmi án þess
að þiðna og má þannig senda j
þau um óraveg til landa í fram-
andi heimsálfum. — Þegar þau 1
svo eru matreidd þar, reynast
þau öldungis sem ný væru og
fersk, því að frostið hefir að
engu leyti spilt bragði þeirra, en
slíkt hefir ekki áður mátt segja
um frystar matvörur fram að
þessu. — Eg hefi sannfærst um
að svo er, af því eg sjálfur hefi
prófað vörurnar, bæði fisk,
hrogn og skyr, sem Espholin
sendi mér. Eg og gestir mínir,
sem fengu að smakka þær með
mér, dáðumst að vörunum, hve
laglega var um þær búið og
hve bragðgóðar þær voru eftir
frystinguna.
Þorskurinn með hrognunum
var eins og glænýr upp úr sjón-
um, og skyrið eins og það allra
bezta, sem fá má hjá Samlaginu
hér á Akureyri. —
Ömmur okkar, sem ætíð kviðu
fyrir hörðu frostunum vegna
skyrsins og súra slátursins í
búrinu (sem hvorttveggja varð
bragðlaust óæti ef frostið gagn-
tók það), — þær hefðu svarið
fyrir að nokkurn tíma mundi
takast að hraðfrysta skyr án
þess það dofnaði á eftir. En
þetta hefir tekist með hrað-
frystiaðferð Espólíns, og það
svo vel, að nú má senda skyrið
okkar suður fyrir miðjarðarlínu
til svertingja í Kongó, og það
er sem óbreytt og alveg nýtt
eftir að það hefir verið þítt í
sjóðheitu vatni.
Þorskurin var svoddan fyrir-
tak að mér og gestum mínum
varð einkum tíðrætt þar um,
því þorskurinn er nú einu sinni
okkar merkasta markaðsvara,
okkar þjóðarsómi og sá þjóð-
arstyrkur, sem öll vor sjálf-
stæðistilvera er undir komin. —
“Þetta er sannur herramanns-
matur,” sagði einn. “Eg hefi
nú aldrei fengið betri fisk á æfi
minni,” sagði annar, og hann
bætti við: “Svona markaðsvara
verður blátt áfram til að bjarga
okkur út úr skuldunum. —
Svona ágætur þorskur, borinn á
borð fyrir sælkerana, í matsölu-
húsum stórborganna, verður á
við okkar allra beztu íslend-
ingasögur og allan skáldskap til
að auglýsa vora stórgáfuðu,
skólagengnu þjóð!”
Þegar við höfðum matast
kom okkur saman um, að allur
saltfiskur hlyti úr þessu að
detta úr sögunni. — Það yrði
smám saman svo mikil eftir-
spum eftir Espólínsfiskinum, að
ekkert yrði afgangs til að salta,
heldur' nðeins ögn af stútungi
og smá-ýsu til að herða.
Nú á dögunum sendi Espólín
mér litla myndabók eða albúm,
sem kallað er. En þar voru á
hverri síðu upplímdar vel tekn-
ar, gljáfagrar ljósmyndir, ekki
þó af neinum fríðleiks mönnum
eða konum, heldur þorskum,
og þó ekki aðallega þorskum í
heilu lagi, heldur hraðfrystum,
laglega niðurskornum þorsk-
bútum, gaddhörðum; og skein
í sárið, glært og skínandi hvítt
á víxl, líkt og þarna væru silfur-
bergskristallar úr Helgustaða-
fjalli.
Ennfremur voru þarna skírar
myndir af hinum fallegu og
smekklegu umbúðum utan um
ísfiskinn. — Kassar, fóðraðir
innan með flókapappa og fisk-
bútar vafðir hvítum pappír, mis-
munandi stórir, 1, 6 kg. á
þyngd, en utan á fiskpakkana
og kassana var letrað bæði á
ensku, þýzku og frönsku um
innihaldið (Icelandic filleted
codfish) og leiðarvísir hvemig
skuli sjóða og steikja fiskinn án
þess að þíða bútana áður en
þeir séu settir í sjóðandi pott-
inn eða á sjóðheita pönnuna.
Það er nærri ótrúlegt, hve
mikla þýðingu það hefir, að
snoturlega og vel sé um hverja
vöru búið, til þess að hún veki
athygli og eftirspurn. — Við
þekkjum þetta læknamir, sem
fáum iðulega sendur nýjar teg-
undir lyfja í gljáandi skrautleg-
um umbúðum, sem smám sam-
an útrýma eldri lyfjunum-
Það er sem eg sjái útlendu
kokkana og húsmæðuraar þeg-
ar þær opna Espólíns-bögglana
og hvolfa úr þeim kristallshvít-
um, jökulhörðum ísfiskbútunum
ofan í pottinn. — Iceland-fish!
— Hvaðan skyldi svona ísfiskur
vera nema frá íslandi? Já,
auðvitað frá íslandi, þessu kalda
landi, þar sem hann hefir gadd-
frosið í kuldanum um leið og
hann var dreginn upp úr sjón-
um! Eða máske hefir hann
verið pjakkaður fram með öx-
um eða íshöggi út úr einhverri
auðugri fisknámu djúpt inni í
Vatnajökli? Eða máske sag-
aður út úr hafísjökum þar við
strendurnar. — Very interest-
ing! Chose remarquable!
Steingr. Matthíasson
—ísl.
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Bldg.
Skrifstofusími: 23 674
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er að finni á skrifatofu kl. 10—12
f. h. og 2—6 e. h.
Heimili: 46 AUoway Ave.
Talsimi: 33 158
Dr. J. Stefansson
216 MEDICAL ARTS BLDG.
Horni Kennedy og Graham
Stundar eingöngu augna-eyrna-
nef- og kverka-sjúkdóma
Er að hitta frá kl. 2.30—5.30 e. h.
Taísimi: 26 688
Heimili: 638 McMillan Ave. 42 691
Jacob F. Bjarnason
—TRAN SFER—
Baggage and Furniture Moving
591 SHERBURN ST.
Phone 35 909
Annast allskonar flutninga fram
og aftur um bæinn.
Dr. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
MARGARET DALMAN
TEACHER OF PIANO
854 BANNING ST.
Phone: 26 420
Dr. O. BJORNSSON
764 Victor St.
OFFICE & RESIDENCE
Phone 27 586
Gunnar Erlendsson
bianokennari
Kenslustofa: 594 Alverstone St.
Simi 38 181
Dr. E. JOHNSON
116 Medical Arts Bldg.
Talsími 23 739
Viðtalstimi 2—4 p.m.
Heimili: 776 Victor Street
Winnipeg
Talsími 22 168.
RAGNAR H. RAGNAR
Píanisti oo kennari
Kenslustofa: 683 Beverley 8t.
Phone 89 502
FRÁ ÍSLANDI
100 ára minning
Matthíasar Jochumssonar
Akureyri 17. okt.
iSamkepni hefir staðið um
uppdrátt að bókhlöðu þeirri,
sem ákveðið er að reisa á Akur-
eyri til minningar um séra
Matthías Jochumsson skáld, og
hefir nú verið kveðinn upp dóm-
ur um uppdrættina.
Átta keppendur tóku þátt í
samkepninni og var verðlaun-
unum skift þannig: Gunnlaugur
Halldórsson og Bárður ísleifs-
son, byggingarfræðingar sendu
í félagi tvo uppdrætti og hlutu
fyrir 700 og 500 krónur.
Sveinbjörn Jónsson bygging-
armeistari sendi uppdrátt og
hlaut 300 krónur.
* * *
Kristján Einarsson sendur til
Norður-Ameríku og Kúba
í markaðsleit
Kristján Einarsson, fram-
kvæmdarstjóri, fer utan í kvöld
með Dettifoss. Fer hann í er-
indum Fisksölusambandsins og
er för hans heitið til Banda-
ríkjanna og Kúba, og ef til vill
víðar. Erindið er að leitast fyr-
ir um sölu á íslenzkum saltfiski
í þessum löndum. Hingað til
getur ekki heitið að nokkur
fiskur hafi verið seldur til þess-
ara staða, en hinsvegar ekki
vonlaust að takast megi að
opna þar nýja m'arkaði.
Kristján gerir ráð fyrir að
vera í ferðinni fram undi jól.
—JMbl. 19. okt.
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
Lögfrœðingur
702 Confederation Life Bldg.
Talsími 97 024
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFÁNSSON
ISLENZKIR LÖGFRÆÐINGAR
á öðru gólfi
325 Main Street
Talsimi: 97 621
Hafa eínnig skrifstofur að
Lundar og Gimli og eru þar
að hitta, fyrsta miovikudag i
hverjum mánuði.
M. HJALTASON, M.D.
ALMENNAR LÆKNINGAR
Sérgrein: Taugasjúkdómar
Lætur úti meðöl i. viðlögum
Viðtalstímar kl. 2—4 e. h.
7—8 atS kveldinu
Sími 80 857 665 Victor St.
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annasit um útfar-
ir. Allur útbúnaður sá besti. _
.Enníremur selur hann aliskonar
minnisvarða og legsteina,
843 SHERBROOKE ST.
Phone: 86 607 WINNIPEG
Dr. S. J. Johannesson
218 Sherbum Street
Talsími 30 877
Viðtalstími kl. 3—5 e. h.
Rovatzos Floral Shop
206 Notre Dame Ave. Phone 94 954
Fresh Cut Flowers Daily
Plants ih Season
We specialize in Wedding &
Concert Bouquets & Funeral
* Designs
Icelandíc spoken
THE WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding
Rings
Agents for Bulova Watches
Marriage Licenses Issued
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
ISLENZKVR TANNLÆKNIR
212 Curry Bldg., Winnlpeg
Gegnt pósthúsinu
Simi: 96 210 Heimilis: 33 328
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Simi: 94 221
600 PARIS BLDG.—Winnipeg
J. T. THORSON, K.C.
Islenzkur lögfrœðingur
Skrifstofa:
801 GREAT WEST PERMANENT
BUILDING
Sími: 92 755
OrriCK Phone Res. Phonk
87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BUILDING
OrriCK Hours:
12 - 1
4 P.M. - 6 P.M.
AND BY APPOINTMENT
Kaupið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
Talsimi: 28 889
Dr. J. G. SNIDAL
TANMLÆKNIR
614 Somerset Block
Portage Avenue WINNIPEG