Heimskringla - 15.04.1936, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 15. APRÍL, 1936
HEIMSKRINGLA
8. SÍÐA
og það liggi í orðunum: En bíð-
ið þangað til leiðirnar opnast
Ibetur. í>á síkuluð þið sjá á-
framhaldið. Þá skuluð þið sjá,
hvernig leg felli beil iheimsríki
og steypi harðstjórum af stóli;
hvernig eg kalla miljónir manna
til þjónustu við málstað rétt-
lætis og friðar; hvernig eg
varpa ljósi vonarinnar inn í
heimkynni syrgjenda og opna
hlið dauðans, svo að þér fáið
séð inn í veröld hinna upprisnu.
Þó að þér hafið sært mig ólífis-
sárum, sendi eg óteljandi lækna
og græðara út um heiminn til
að h'kna þeim, sem þjást. Og
þó að þér þykkist hafa svift mér
af sjónarsviðinu, þá á eg eftir
að koma aftur og vera með
þeim, sem elska mig, alla daga,
til veraldar enda.”
Vinir mínir! Hvorir sáu nú
lengra fram, voru skarpskygn-
ari eða skynsamari þama ■— sá,
sem átti trúna, eða allir hinir
vantrúuðu ?
Vér skulum íhuga dæmi úr
sögu yðar, Vestur-íslendingar.
Öll þekkið þér, annaðhvort af
eigin reynslu í bernsku, eða af
annara sögn, landnemah'fið hér
í landi. Fóllkið er umlkringt af
örðugleikum; það er svo fátækt,
að það hefir ekki til bráðustn
lífsnauðsynja oft og tíðum;
húsakynnin eru þröng og snauð
af þægindum. Menn dreifast út
um stórt og víðáttumikið land-
flærni, þar sem þeir sýnast eiga
fult í fangi með að vinna sér
dagleigt brauð í baráttu við mýr-
arfenin og mörkina órudda. —
Það sýnast ekki vera mikil úr-
ræði til neins félags- eða menn-
ingarstarfs. Hvar eru peningar
til að íbyggja kirkjur og sam-
komuhús? Hvar eru tómstund-
ir til andlegra iðkana eða lest-
urs? Hvar eru tækifærin til að
koma upp menningarstofnun-
um, Mknarhælum, stórvirkum
þjóðemislegum eða kirkjuleg-
um félögum? — Það hafa vafa-
laust ekki sýnst miklir mögu-
leikar oft og tíðum. Æði-
margur hefir haft ástæðu til að
segja: “Ef það er mögulegt —
þá skulum við gera þetta eða
ihitt. En er það ekki eftirtekta-
vert, að á þessum örðugu árum
hrinda Islendingar af stað
hverju fyrirtækinu öðru meira
í félagslegu tilliti. í öllu basl-
inu sjá þeir eina leiðina af ann-
ari opnast til að koma upp
kirkjum óg samkomuhúsum,
stofna bókasöfn, sem notuð
eru af a,lmenningi, síðan elli-
heimili og æðri skóla, og að
lokum em orðin til tvö stór
kirkjufélög og voldug þjóðernis-
leg samtök. — En hvað var það,
sem gerði það að verkum, að
menn áræddu að leggja út í
þetta og sáu leiðimar til að
framkvæma það?
Það var trúin, bæði trú þeirra
á sjálfa sig, landið og guð.
Þessi trú — meðvitundin um
mátt og möguleika — hún lét
þá eygja leiðir, sem bömum
vantrúarinnar hefðu verið alveg
huldar.
Þannig eigurn vér í vorri eig-
in sögu staðfestingu á kenn-
ingu Krists, að trúin geri það
mögulegt, sem áður var ó-
mögulegt. Sú kenning heldur
áfram að sannast, að ef trúna
ibrestur, þá er úti um oss, en
trúin getur gefið oss krafta og
úrræði til að siga þá örðug-
leika, sem annars sýnast ósigr-
andi. Alt það, sem þessi þjóð-
flokkur hefir unnið sér ti| á-
gætis, af m&nningarstarfi — alt
sem hann hefir framleitt af því
sem gildi hefir —< það er unnið
í trú og vegna trúar. — Vegna
trúar sinnar urðu hinir fáu og
fátæku Islendingar máttugir í
veikleika gínum.
Vér höfum verið að íhuga á-
hrif trúarinnar. En mig lang-
ar að lokum til þess að fara fá-
einum orðum um þá skoðun,
sem eg mintist á áðan, að Jesús
hafði meint orðin bókstaflega,
er hann sagði: “Sá getur alt,
sem trúna hefir. — Er það m.
ö. o. hans álit, að trúin geti gert
manninn færan um alt, gefi
honum óendanlegan mátt? Geri
honum alt mögulegt, nema auð-
vitað það, sem felur í sér rök-
fræðilega mótsögu, eins og til
dæmig það að gera ljósið dimt
eða vatnið þurt?
Eg sagði áðan, að trúin væri
meðvitund um mátt, ekki aðeins
þann mátt, sem býr í þér sjálf-
um íheldur þann, sem þú átt að-
gang að. Jesús veit um upp-
sprettu óendanlegs máttar og
óendanlegrar vizku. Hann þelkk-
ir guð. Fyrir samfélag sitt við
guð verður hann sjálfur mátt-
ugur. Afl hans er þáttur úr afli
alföður, með almætti hans að
ibaki. Þess vegna sé.r hann engin
takmörk fyrir því, sem hægt sé
að gera, ef menn viti um og
treysti hinu guðdómlega í sjálf-
um sér.
Hver veit nema sú stund
komi, að vér hin fáum fetað svo
langt í fótspor hans, þó að það
verði ekki fyr en annars heims,
að vér einnig öðlumst meðvit-
und um almættið í oss á sama
hátt og hann. Vér eigum langt
í land til þess enn. En upphaf
þeirrar leitar eir trúin á guð,
traustið til hans, sem hlýtur að
vera grundvöllur allrar annar-
ar trúar. Það guðstraust birtist
í lífi Jesús frá Nazaret með
meiri styrk og göfgi en nokk-
urstaðar annarstaðar. Vér hin
munum hinsvegar standa í spor-
um mannsins, sem textinn segir
frá. Hann sagði: ‘‘Eg trúi,” þ.
e. a. s. hann hafði öðlast skiln-
ing á þeim sannleika, að trúin
veitir óendanlegan mátt, en
jafnframt því bað hann: —
“Hjálpa þú vantrú minni.” —
Þessi maður Ibendir o&s, hvert
bezt er að lelta til styrkingar
trú sinni. Reynum að opna
hugi vora fyrir áhrifum Jesú
Kriists, eftir hvaða leiðum sem
þau koma til vor. Þá munum
vér komast að raun um, að
enginn megnar, eins og hann,
að glæða trú vora á guð, og sú
trú mun opna oss óravíddir
nýrra möguleika, sem oss grun-
aði aldrei, að væru til.
“í gegnum Jesú helgast hjarta
í himininn inn eg líta má.
Guðs míns ástar birtu bjarta,
ibæði fæ eg að reyna og sjá.
Hrygðar-myrkrið sorgar svarta
siálu minni hvertfur þá.”
ÆSKU MINNINGAR
Alinn var eg upp í sveit
innan dailamóta,
fjalladals í fögrum reit
fyrstu dagsins skímu leit
sólaryls og sælu fékk að njóta.
Fossanna við fall og klið,
fífusund og móa,
vaktist hugans sjónarsvið
svanaljóð og hrjóstur við
dafna náði drengjalundin frjóa.
Fuglar sungu frjálsum róm
fjalls í grónum hlíðum.
Sendu árdags ásta-hljóm
út um fögur heiðablóm
h'fsins gnótt var gjöful jörð og
lýðum.
Himininn blár og bhður hýr
íbrosir á sumardegi,
allri skepnu unað býr,
lengin gróa og blómin dýr
sefar hann svo heyrist enginn
tregi.
Fjmlldropans hið fagra skrúð
fíngert eins og þelið,
lífsins mikla krafti knúð,
kjarnauðugt, sem aldrei flúð
hefir þunga frosta og fannaélið.
Dafnar hann við daggarflóð
dýrlegum á grunni,
áhlaup veðra öh hann stóð
aldrei vék af helgri lóð,
sínu hreina heimalandi unni.
Lækur ofan á lárétt svið.
leiðir vísar tíðum,
syngjandi með silfur klið
sinnir engri töf né ibið,
ikominn ofan úr klettaurð og
hlíðum.
Aðalbláber einkar góð
eru á runnum grænum,
klæða frjógva fjallaslóð
fersk í blíðri sólarglóð,
vagga sér í værum árdags
blænum
Árnar renna um engi og gil
eins og silfurþræðir,
fram um sveitir sjávar til
söngva snjallast þreyta spil,
sumargróður grund og leiti
klæðir.
Gljúfrahallir þröngar þvær
þrifinn foss og iðinn,
hljómum signdur sveitabær,
söngvaiúka gígju slær,
lætur aldrei þagna þunga
niðinn.
Dynur hann sinn djarfa söng,
dettur af bergi niður,
daga og nætur, dægrin löng,
drynja lætur hljómsins föng,
frægður er sá fjahalanda kliður.
Efst í hömrum byggja bæ
ibústinn öm og hrafnar,
ekki kasta efni á glæ
út um sveitir fram um sæ,
vistum hver að sínu hreiðri
safniar.
Breiður fjárs um fjalla hhð,
finna næring góða,
sumardaga blörgin bh'ð
bætir vetrar gadd og hríð,
— fjárhóparnir fegnir sumar-
gróða.
Dýrri inn í dala þröng
djúpur er hfsins óður,
ekki verður æfin löng
árnið við og fuglasöng,
blómgast þar hinn besti jarðar-
gróður.
Endurminningar æsku frá
upp er ljúft að telja.
Fomum slóðum ferðast á,
fyllir dýpstu hugans þrá,
hugrótt verður þreyttum þar að
4velja.
M. Ingimarsson
“TÁKN-PENINGAR”
Það er margt skrítið, sem nú
er skrifað, um það sem er að
gerast í Albertafylki. Þar á
meðal sú fregn er, síðasta blað
Heimskringlu flytur um það, að
stjómin í Aliberta ætli að mæta
skuldum sínum með “token
money”, tákn peningum. Marg-
ir munu skilja þetta svo að
fylkisstjómin ætli að gefa út
peninga, til að greiða, eða “inn-
leysa” þessi sfculdabréf (Bonds)
sín, sem nú eru fahin í gjald-
daga. Ef Alberta-fylki hefði
rétt til slíkrar peninga útgáfu
og gæti þröngvað handhöfum
skuldabréfanna, til að taka þá
peninga gilda, mundi stjórnin
þar ekki þurfa á láni eða ríkis-
lábyrgð að halda. En því þarf
ekki svar að getfa. Það sem
kom til orða, í sambandi við
þessi skuldabréf, var það: að
fylkið greiddi “token payment”.
Það er að segja borgaði ein-
hvem hluta af skuldinni, (sem
því svarar er fylkið hefir í
varasjóði) sem tákn þess að
fylkisstjómin hafi þá trú að síð-
ar geti hún borgað skuldina að
fullu. Hér er því ekki um
“token money” að ræða, heldur
“token of faith”.
Til frekari skýringar mætti
geta þess að allir peningar, sem
nú eru í umferð, manaa á milli,
eru í raun réttri aðeins tákn-
peningar, það er að segja þeir
hafa ekkert eðlisgildi, ‘‘intrinsic
value”, því líkt sem gull- og
silfur peningar höfðu á frum-
stigum þeirrar peninga menn-
ingar, sem við nú hfum undir.
Hugmyndir manna um það að
einhverstaðar, bak við helgi-
slæður úreltrar hagfræði, búi
einhver miskunsamur og al-
máttugur peninga-frelsari, sem
með sínu guhna blóði muni burt
þvo alla heimsins synd, er ekki
annað en argasta hjátrú, sem
eins og öll önnur hjátrú, hvflir
á hornsteini fáfræðinnar. Þær
breytingar sem nú standa fyrir
dyrum í Alta., eru alls ekki í því
innifaldar að stjórnin ætli að
gefa út nýja peninga, eða tákn-
peninga, eftir gamaldags þýð-
ingu þess orðs. Heldur miklu
fremur ætlar hún að taka í sín-
ar hendur þann rétt sem bank-
arnir hafa nú, til þess að gefa
ávísanir á auðæfi fylkisins og
framleiðsluorku íbúanna. | En
munurinn er sá að ávísanir
þessar eiga að fara til fylkis-
búa, en ekki til hins ímyndaðr
frelsara bak við helgi slæðurn-
ar. Stjórnendur Alberta-fylkis
eru nefnilega, foringjar fyrir
nýjum vantrúarflokki, ,sem þyk-
ist hafa litið inn fyrir slæðum-
og engan frelsara fundið, þess-
vegna vilja þeir nú véfengja
guðspjöh hinnar ríkjandi fé-
sýslutrúar, kapitaliskrar hag-
fræði. Þessi flokkur ætlar nú
að útrýma fátæktinni og skort-
inum, með krafti sinna eigin
verka, í öruggri trú á frjósemi
landsins og forsjón guðs.
Hjálmar Gíslason
Aths. Hkr.: Ofanskráð grein
var ætlast til að birtist í síð-
asta blaði, en varð vegna rúm-
leysis, og með þvi að hún fcom
einnig of seint, að bíða þessa
blaðs.
Með þessari skýringu vill
Heimskringla geta þess, að hún
áttar sig ekki á grein þessari,
sem athugasemd við frétt henn-
ar frá Alberta í blaðinu rétt
áður. Orðin “token money”
eru höfð blátt áfram eftir Alber-
hart og ekki orð um það sagt,
hvaða skilning hann lagði í
þau. Ummælin er að því lúta,
að Bretar hafi greitt stríðs-
skuldir sínar með “token mon-
ey”, eru einnig orðrétt tekin upp
eftir Aberhart. Hvað höfundur
ofanskráðrar greinar sér at-
hugavert við þá frásögn “Hkr.”,
eða annað sem hún hefir til
Albertamálanna lagt, erum vér
litlu nær um af þessari grein
hans. Hafi hann annan skiln-
ing á social credit stefnunni, en
Aberhart, eða orðunum “token
money”, er Heimskringlu ekki
um það að kenna. Þetta skrif
hans um Aiberta-málin, ber því
á sér eins “skrítinn” blæ og
það sem aðrir hafa um þau
skrifað.
Heimskringla hefir aldrei bor-
ið á móti því, en einmitt hald-
ið því fram, t. d. í “Stjómmála-
pistlum”, er hún birti, fyrir
nofckru, að viðskifti væru að
meira og minna leyti rekin á
tiltrú eða “tofcen of faith” enn-
þá í þessurtí heimi, svo sem með
viðurkendum gjaldeyri, láns-
verzlun o. s. frv.
S. E.
VIÐSKIFTA- OG ATVINNU-
LfFIÐ 1935
Eftir Guðlaug Rósinkranz,
yfirkennara
Framh.
GarSyrkja
Garðyrkja fer stöðugt vax-
andi. Þótt ekki sé ennþá rækt-
að hér nægilega mikið af kart-
öflum og allmikið flutt inn af
þeim, er það þó minna í ár
en á undanfömum árum. í vor
mun meira hafa verið sett niöur
af kartöflum en nokkru sinni
fyr og uppskeran í haust mun
því hafa verið sú mesta sem hér
hefir orðið. Kartöflusýki varð
nú ekki vart svo heitið gæti. —
Verð á kartöflum var í haust al-
ment 12 kr. tunnan á Reykja-
víkurmarkaðnum, og var það
nokkuð lægra verð en í fyrra-
haust. Allmikið vantar ennþá á
að við framleiðum í landinu all-
ar þær kartöflur, sem við notum
en það ætti að verða auðvelt.
Nýafstaðið Alþingi samþykti lög
um framfeiðsluverðlaun fyrir
kartöfluframleiðslu og má bú-
ast við að það hafi nokfcur áhrif
um aukna kartöfluræfct á
næstu árum. Við þurfum raun-
ar að gera meira en að rækta
það mikið af kartöflum, að það
nægi, með þeirri neyzlu, sem
nú er á kartöflum. Við þurfum
líka að auka kartöfluneyzluna.
Hér á landi er kartöfluneyzlan
ennþá meira en helmingi minni
en í nágrannalöndum vorum.
En kartöflur eru ein sú ódýrasta
og bezta fæða, sem notuð er,
svo ennþá er mifcið ógert og
mikið má auka ftamleiðsluna
svo vel sé. Ræktun á hvers-
konar grænmeti fer árlega í
vöxt, sérstaklega þar sem
hverahiti er.
Mjólkurbúin
Framleiðsla mjólkurafurða
hefir aukist allmikið á árinu, og
lekkert smjör hefir verið flutt
inn. Hægt hefir nú verið í
fyrsta sinn að láta lögin um
blöndun smjörh'kis með íslenzku
smjöri, koma til framkvæmda.
Frá 1. október hefir alt ísl.
smjörlíki verið blandað 3% af
íslenziku smjöri. Eykur þetta
mjög mikið sölumöguleika á
íslenzku smjöri og .gerir um
leið smjörhkið að betri vöru en
ella. Auk þess er nú einnig
blandað A og D vitaminum í alt
smjörh'ki.
Eitt nýtt mjólkurbú hefir tek-
ið til starfa á árinu, er það
mjólkurbú Kaupfélags Skagfirð-
inga á Sauðárkróki. Eitt rjóma-
bú var reist á árínu á Grenjað-
arstað í S.Þingeyjarsýslu. —
Mjólkurbúið á Sauðárkróki er
stórt og framleiðir allar venju-
legar mjólkurafurðir, smjör,
osta og skyr. En búið á Grenj-
aðarstað er einungis rjómabú,
tekur aðeins á móti rjóma og
framleiðir smjör. Það er lítið
rjómabú, rekið með rafmagni
og hefir rekstur þess gengið á-
gætlega.
Þá hefir nokkur undirbúning-
ur verið hafinn um framleiðslu
þurrmjólkur. Dr. Jón Vestdal
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgtlr: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrlfstofa: •
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
hefir gert tilraunir um fram-
leiðslu hennar og notkun í
brauð. — í Húnavatnssýslu hef-
ir þegar verið hafinn undirbún-
ingur um stofnun mjólkurbús
til þurrmjólkurvinslu.
Mjólkursalan
Þann 15. janúar tók Mjólkur-
samsalan í Reykjavík til starfa,
samkv. lögum um mjólkursöl-
una. Frá 15. jan. til 13. des.,
eða 11 mánuði ársins, hefir
Samsalan selt:
4,400,000 lítra mjólkur
145,000 lítra rjóma
190,000 lítra skyrs.
Meðal útsöluverð mjólkurinn-
ar hefir verið 37^ eyrir. Að frá-
dregnum gerilsneyðingarkostn-
aði, sem er 3 aurar, og verð-
jöfnunargjaldi, 3 aura, hefir út-
borgun mjólkurinnar til bænda
verið 26 aurar á lítra, 29 aurar
til þeirra, sem framleiða mjólk
í bæjarlandinu, ef 1 hektari er
á kú. iSamkvæmt skýrslu
Mjólkurfélags Reykjavíkur, var
útborgun hjá því til bænda 24
aurar á htra. Hefir því sam-
salan getað hækkað útborgun-
ina til bænda um 2 aura á htra,
jafnframt því, sem mjólkin hef-
ir lækkað u-m 2J ejrri. Þar eð M.
R. telur meðalútsöluverð hafa
verið hjá sér 40 au. 1. Það verð,
sem Samsalan hefir greitt fram-
leiðendum fyrir rjómann, er kr.
1.80, að frádregnu verðjöfnun-
Frh. á 7. bls.
Oviðjafnanleg bragðgæði!
Það er eitt af leyndarmálunum við hylli
moderh
MJÓtLK RJÓMI SMJÖR
Óviðjafnanleg nærgætni gerir vörumar
óviðjafnanlega góðar
Phone 201 101
MODERN DAIRIES LIMITED
DAY SCHOOL
for a thorough business training—
NICHT SCHOOL
for added business qualifications—
The Domlnion Busincss CoUege, VVestem Canada’s
Largest and Most Modem Commercial School, offers
complete, thorough tralnlng in
Secretaryship
Stenography
Clerlcal Efficlency
Merchandising
Accountancy
Bookkeeping
Comptometry—
—and many other profitahle lines of work
We offer you individual instruction and the most modem
equipment for business study, and
AN EFFECTIVF. EMPLOYMENT SEHVICE
for the placement of graduates in business
DOMINION
BUSINES S COLLEGE
On The Mall
and at Elmwood, SL James, St. John’s