Heimskringla - 10.06.1936, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 10. JÚNÍ, 1936
HEIMSKRINGLA
8. SÍÐA
Utvarp frá Islandi
iH'eimskringlu (barst i nýlega
skrá yfir útvarp frá íslandi á
komandi mánuðum. Birtir hún
í þetta sinn skrána yfir júni-
mánuð. Vonandi hafa þeir henn-
ar not hér vestra er stuttbylgju
viðtæki hafa.
Útvarpið yfir hina mánuðina
verður birt á sínum tíma.
PRELIMINARY PROGRAMMES
of the lcelandic Short
Wiave Broadcaster
12235 Kc.s., 24.52 Meters
SATT ER ÞAÐ SAGT: StNUM
AUGUM LÍTUR HVER
Á SILFRIÐ
Summary: Broadcast in Eng-
lish every Sunday at 18.40 G.
M. T.
Broadcast in German lst and
3rd iSunday of each month at
19.02 G. M. T.
Broadcast in Danish (or Nor-
wegian or Swedish) 2nd and
4th Sunday of eaoh month at
19.02 G. M. T,
Special ibroadcast on June
17th and 18tJh at 18.40 G. M. T.
Sunday June 14th
18.40 G. M. T. — Announce
ment ííin English). Music. —
Address to the listeners (in
English). Talk (in English):
Foreign Travellers in Iceland, II.
News from Iceland (in English
and Icelandic).
19.02 G. M. T. — National
iHymn. Announcement (in Dan-
ish). Address to the listeners
íin Danish). Music. Talk (in
Danish): Travels in Iceland. ■—
Music. News from Iceland (in
Danish) Music.
About 19.30 G.M.T. Close down.
Wednesday June 17th
18.40 G. M. T. — Nationa!
Day of Iceland (in different
languages).
Thursday June 18th
18.40 G. M. T. — H. M. The
King’s visit to Reykjavík (re-
port from Danish listeners).
Sunday June 21st.
18.40 G. M. T. -r- Announce-
ment (in Enghsh). Music. —
Address to the listeners (in
English). Talk (in English):
H. M. The King’s visit fco
Reykjavík. Muisic, News from
Iceland (in English and( Ice-
landic).
19.02 G. M. T. — Nafcional
Hymn. Announcement (in Ger-
man). Address to the listeners
(in German. Music. Talk (in
German): Edda and Saga. —
Music, News from Iceland (in
German). Music.
About 19.30 G.M.T. Close down.
Sunday June 28th
18.40 G. M. T. — Announce-
ment (in English). Music. Ad-
dress to the listeners (in Eng-
lish). Talk (in Englislh): The
Trade of Iceland. Music. News
from Iceland (in English and
Icelandic).
19.02 G. M. T. i— National
Hymn. — Announcement (in
Danish). Address to the listen-
ers (in Danish). Music. Taik
(in Danish): Scandinavian Stu-
dents in Iceland. Music. News
from Iceland (Danish). Music
About 19.30 G.M.T. Close down.
Vigfús Sigfússon á Vopna-
firði í Norður-Múlasýslu á ís-
landi var í fyrstu sem borgari;
hafði þar fyrir aðstoðarmann
Sigurður nokkurn og var Er-
lendsson. Báðir hér um getnir
menn gátu verið hagorðir þegar
svo bar til um sitt hvað. Þannig
mælti Sigurður í kringumstæð-
um sínum hjá Vigfúsi:
Varla er haldin vizkusljór
Vísdóms rogast undir ibyrði,
Selur mönnum ibrendan bjór,
Borgarinn á Vopnafirði.
En þá snýr Vigfús þeirri vísu
upp á hinn svohljóðandi:
Sigurður er sálarsljór,
Sveigja má hann eins og gyrði
Selur mönnum brendan bjór
Borgarans á Vopnafirði.
Fjórar Ijóðlínur og skrítla
Misjafnir eru dómar manna
um skáldlist Símon Dalaskálds,
en hér skal ekki dæmt þar um,
heldur minnast einungis einnar
vísu er hann orti er hann eitt
sinn sem oftar yar í ferð um
Vopnafjörð, svo, hún lendi ekki
í gleymskunar sjá, og er hún
þar fyrir hér skráð.
Er eg nú komin á þau lönd
Ekki seinn til ljóða,
Þar sem Kristján uppgaf önd
íslands skáldiö góða.
Faðirinn: — Hver var það,
sem heimsótti þig í gærkvöldi,
Elsa?
Elsa: — Það var Greta vin-
sfcúlka mín.
Faðiri,nn: —• Berðju Grefcu
kveðju mína og segðu henni, að
hún hafi gleymt reykjarpípunni
sinni á reykingaborðinu.
* * *
í blaði einu í Edinborg var
ibent á það um daginn, að óráð-
legt væri að ráðast ií að gefa út
landafræðisbækur, áður en
menn sæju hvað yrði úr allri
málaflækju og misklíð sem nú
er uppi meðal þjóðanna.
Er utansveitarmaður frétti að
í næstu sveit ætti að halda
bændaglímu, vildi hann vera
þar nálægur án þess að vera
þektur, því hann var velþektur
glímumaður. Fór hann því dul-
búinn og gamaldagslegur með
prikstautul sér ítil stuðnings,
þar hann riðaði á ganginum.
Þá piltar gáðu hans þótti þeim
vænkast meira til gamansins,
og án dvalar bjóða þeir honum
í eina ibröndótta — “Gann ekki
að glíma”, mælir sá dulbúni. —
Þá grípur einn þeirra úr vasa
sínum tóbak og býður karli að
bíta í; þá svarar hann: “JLangar
í 'molan, en gann ekki að
glíma.” Leiðist hinum þauf
þetta, svo einn grípur hann
glímutökum og hygst að skella
þessum gamla, en einhvernveg-
in datt sá ungi, og hinir allir
fóru sömu ferðina. Þá röltir sá
“aldraði” frá glímuvellinum og
raulaði þannig: “Vildu glíma,
en kunnu ekki, vildu standa en
gátu ekki; þóttust menn, en
voru ekki.”
Ágúst Freemanson
—iFarmingdals, Sask.
gentínu og 5 þús. kössum til
Cuba. En til Cuba hefir ís-
lenzkur fiskur aldrei verið seld-
ur áður og nú í nokkur ár ekki
heldur til Argentínu.
Sala á ísfiski hefir verið góð
að undanteknum nóvember-
mánði, þá var markaður léleg-
ur nema lí Þýzkalandi, en þar
var mjög hátt verð í ágúst,
septemiber, október og nóvem-
iber. Innflutningsleyfið á ísfiski
til Englands, sem er 12,500 tonn
var þó ekki alt notað, sökum
þess að margir togarar hœttu
veiðum í nóvemiber sökum þess
hve verðið var lágt á markaðn-
um í Englandi. Lítilsháttar var
sent út af hraðfrystum fiski til
reynslu.
Sfldarsalan. —• Samkvæmt
skýrslu Gjaldeyrisnefndar var
útflutningur síldar til 1. des.
133,951 tn. fyrir kr. 5,212,500,
en á sama tíma í fyrra 190,433
tn. fyrir kr. 4,313,130. Verð-
mæti sfldarinnar hefir því, þrátt
fyrir litla veiði orðið nær því
1 milj. kr. meiri len í fyrra, sem
stafar af því, að síldarverðið
hækkaði svo mikið síðari hluta
sumars sökum þess ihvað aflinn
var lítfll. Útflutningur sfldar-
mjöls hefir til 1. des. verð 5,214
tonn, fyrir kr. 904 þús. og sfld-
arolía 6,939 tonn fyrir kr. 1.
milj. 492 þús. Verðmæti síldar-
olíunnar og mjölsins er því um
350 þús. kr. minni en í fyrra.
Lýsi hefir verið flutt út tii
1. des. 4,682 tonn fyrir 3 milj.
536 iþús. kr. og er það fyrir um
8000 þús. kr. meira en í fyrra.
Magnið er litlu meira en lýsið
hefir hækkað töluvert í verði á
árinu.
Allmiklir örðugleikar hafa
verið á sölu fiskjarins, sérstak-
lega til Spánar og ítah'u sökum
innflutningshaftanna þar.
(Hér er eingöngu um Reykja-1 inn dr. Lundberg gerði hér á
vík að ræða). Atvinnuleysið
hefir þó verið meira heldur en
fram kemur á skýrslunum. Sér-
staklega á þgð við um talning-
una 1. ágúst, en þá var fjöldi
manns á Siglufirði og öðrum
síldarstöðvum norðanlands at-
vinnulaust. t— Atvinnuleysi í
Reykjavík hefir samkv. skýrsl-
unum 3 undanfarin ár verið
sem hér segir.
1. feb. 1. maí 1. ág. 1. nóv.
1933 623 268 226 569
1934 544 190 390 719
1935 599 432 252 510
VIÐSKIFTA- OG ATVINNU-
LfFIÐ 1936
Framh.
Salia sjávarafurða
Verð á fullverkuðum stór-
fiski hefir verið mjög etöðugt.
Nokkurt verðfall varð þó á
Portugalsmarkaðnum fyrri
hluta sumars.
Útborgað verð á fullverkuð-
um Faxaflóa- og Vestfjarðafiski
'hefir verið í ár 70—74 kr. á
'Skpd. og á Austfjarðafiski 85
kr. iskpd.
Er þetta dálítið lægra út-
borgunarverð en var á árinu
1934, en þá var það frá 78—85
kr. á skpd. Verð á Labra hefir
verið það sama og undanfarin
ár eða 57 aurar fyrir kg.
Samkv. skýrslu Gjaldeyris-
nefndar hefir útflutningur full-
verkaðs saltfiskjar verið 34,806
tonn fyrir 14 milj. 220 þús. kr.
á sarna tíma í fyrra voru það
42,906 þús. tonn fyrir 17 milj.
363 þús. kr. eða fyrir rúmar 3
milj. kr. minna en á sama tíma
í fyrri. Óverkaður saltfiskur
14,651 tonn fyrir 3 milj. 406
þús. kr. og er það fyrir tæpa i
milj. kr. minna en á sama tíma
í fyrra.
Samið hefir verið nýlega um
sölu á 20 þús. köjssum til Ar-
Iðnaður
Iðnaður fer hér í vöxt með
hverju ári„ og í ár hafá iðnfyr-
irtækin yfirleitt aukið fram-
leiðslu sína allverulega. Hafa
innflutningshöftin vitanlega átt
sinn þátt í að efla þennan inn-
lenda iðnað. íslezka iðnaðin-
um, sem yfirleitt er á byrjunar-
stigi, hefir þó ií flestu verið mjög
ábótavant, ibæði vegna þess hve
fyrirtækin eru lítil og eins sök-
um skipulags- og kunnáttuleys-
is. Nokkrar umibætur hafa þó
á orðið.
Á árinu hefir Klæðaverk
smiðjan Gef jun á Akureyri verið
aukin og ibætt og fullkomin
kambgarnsdúkagerð tekið þar
til starfa, og getur verksmiðjan
nú unnið úr 700 kg. ullar á dag
eða um 210 þús. kg. á ári. Er
nú Gefjun langstærsta og full
komnasta ullarverksmiðja
landsins. Þá hefir ný sútunar-
verksmiðja, sem S. í. S. lét reisa
á Akureyri, tekið til starfa.
árinu var byð ný síldarverk-
smiðja, sem H.f. Djúpavík lét
reisa á Reykjarfirði. Verk-
smiðjan getur unnið úr 2300
málum síldar á sólarhring. Tók
hlún til {starfa í júlímánuði.
Gengi
Gengi íslenzku krónunnar
hefir verið stöðugt alt árið.
Gengi sterlingspundsins ^hefir
verið fylgt og skráð í kr. 22.15
Miðað við gullgengi franska
frankans hefir gullgildi krón-
unnar hækkað frá 48,82 aurum
í janúar í 49.10 í des.
Bankavextir
Vextir hafa verið þeir sömu
og í fyrra. Innlánsvextir
ibeggja bankanna 4%, en útláns-
vextir af venjulegum víxlum 6%
hjá Landsbankanum, en 7% hjá
Útvegsbankanum, af viðskifta-
víxlum 5|% hjá Landsbankan-
um en 1 j% hærri hjá Útvegs-
bankanum.
Atvinnuleysi
Samkvæmt atvinnuleysis-
skýrslunum hefir atvinnuleysi
fyrri helming ársins verið tölu-
vert meira en í fyrra en nokkru
minna síðari ihluta þess ársins
Utanríkisverzlunin
Á árinu 1934 var verzlunar-
;öfnuðurinn óhagstæður, er
nam kr. 3,719,133, samkv. skýr-
slu Gjaldeyrisnefndar. Það var
m 'ljóst, að nuðsynlegt væri að
herða allmikið á innflutnings-
höftunum. Framan af því ári,
sem nú er að líða, var þó inn-
flutningur álíka mikill og í fyrra
á sama tíma, er stafaði af því
að þá voru þau leyfi, sem veitt
höfðu verið á árinu 1934 látin
gilda, og voru þau því notuð
fyrri hluta ársins. Nú er þetta
aínumið. Öll innflutningsleyfi,
sem veitt hafa verið á árinu
1935, falla úr gildi við áramót,
hafi þau ekki vcrið notuð. Þetta
er sjálfsagður hlutur til þess að
geta betur haft yfirlit yfir inn
flutningsmagn hvers árs. Frá
og með júnímánuði hefir inn-
flutningur stöðugt farið mink-
andi, miðað við næsta ár á und-
an. Ýmsir örðugleikar eru þó á
að takmarka vöruinnflutning-
inn, sérstaklega frá Spáni og
ítalíu. Sökum viðskifta vorra
og samninga er ekki hægt að
takmarka innflutning 'frá þess-
um löndum, þar eð þau gera
kröfur um, að við kaupum helzt
jafnmikið af þeirn og við seljum
þangað. Þá hefir verið mikill
innflutningur á allskonar vél-
um til iðnaðar, er erfitt hefir
þótt að hindra á innflutning,
þar eð gera verður ráð fyrir, að
sá iðnaður, sem vélar þessar
eru notaðar til, spari erlendan
gjaldeyri. Loks var óvenjumik-
fll innflutningur vegna mikillar
síldarútgeðrar. En þegar þau
leyfi voru veitt, var búist við
mikilli sölu á sfld, sem vitan-
lega hefði orðið, ef veiðin hefði
ekki brugðist svo sem raun varð
á. ; , -
Þrátt fyrir þessa örðugleika,
sem verið hafa á því að minnka
innflutninginn og koma betra
lagi á greðslujöfnuð landsins,
hefir innflutningurinn til 1. des.
samkv. skýrslu Gjaldeyrisnefnd-
ar ekki orðið nema kr. 39,549,-
300, en á sama tíma í fyrra kr.
44,689,100 eða kr. 5,139,800 kr.
minna en á sama tíma íl fyrra.
Auðvitað má gera ráð fyrir ca.
2i—3 milj. kr. útfl., en hlutföll-
in breytast ekkert við það svo
nokkru nemi. Ef dregini eru
frá verðmæti þeirra vara, sem
fluttar hafa verið inn vegna
Sogsvirkjunarinnar, sem rétt er
ef sanngjaman samanburð á að
gera, þar sem þar er um ó-
venjulegan innflutning að ræða
og útlent lán tekið til þess.
verður munurinn um 5,829,000
eða nær því 6 milj. kr. lækkun
á 11 mánuðum ársins.
Samkv. skýrslu Gjaldeyris-
nefndar hefir innflutningur til
1. des. verið kr. 39,540,300, en
útflutningur kr. 40,035,620 eða
hagstæður verzlunarjöfnuður
um kr. 486,320. (Hinar 686 þús.
kr. til Sogsins þó ekki frádregn-
ar).
Hvað er svo um greiðslujöfn-
uðinn á þessu ári? íslenzka
ríkið, einstök félög og einstakl-
ingar hafa allmiklar skuldir í
útlöndum og af skuldum þess-
um þarf árlega að greiða mikla
vexti og afborganir, auk þess
þarf að greiöa fargjöld, trygg-
ingar, umboðslaun o. tm. fl. —
Þessi útgjöld, sem nefnast hin
ósýnilegu útgjöld eru töluvert
mikil. Samkv. þeim athugun-
um, sem sænski hagfræðingur-
þessu mun ósýnilegu greiðsl-
urnar nema um 6—6J milj. kr.
á ári.
Reynsla undanfarinna ára
hefir sýnt, að verð útfluttu var-
anna reynist við endanlegt upp-
gjör vera töluvert meira en
þessar bráðabirgðaskýrslur
'sýna, bæði sökum 'þess, að
lægra verð en það raunveru-
lega verð, sem fæst fyrir vör-
una, hefir verið gefið upp og
nokkrar skýrslur ókomnar, þeg-
ar ibráðabirgðauppgjörið fer
fram. Þessi hækkun hefir
stundum numið alt að 10%.
Innflutningurinn hækkar og
nokkuð að vísu, en ekki nærri
því eins mikið. Greislujöfnuð-
urinn mun því verða nokkru
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgðir: Henry Ave. Eaet
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
hagkvæmari en hann virðist
vera eftir skýrslunum. Má því
ætla að greiðslujöfnuðurinn
verði ekki óhagstæður, nema
sem svarar va. 4 milj. kr. eða
um 6—7 milj. kr. hagstæðari
en í fyrra um áramót.
Ríkisbúskapurinn
Ekki er hægt með nokkurri
vissu að segja ákveðið um rík-
isbúskapinn ogj afkomu ríkis-,
sjóðs. Ennþá er allmikið óinn-
heimt eins og altaf um áramót
og öll útgjöld ekki komin fram.
um, sökum tekjuaukalaganna,
sem samþykt voru á haustþing-
inu 1934. Útgjöld ríkissjóðs
hafa hinsvegar orðið minni
svo afkoman verður nokkru
ibetri en í fyrra.
Eins og kemur í Ijós af þessu
yfirliti um (Yiðskiftalíf ársins
1935 er afkoman mun betri en
næsta ár á undan. Vöruverð
hefir farið hækkandi, sérstak-
lega á landbúnaðarvörum og
miklu meiri gjaldeyrir fengist
fyrir þær inn í landið en í fyrra,
Byrjað hefir verið með nýjar
atvinnugreinir og nýjar útflutn-
ingsvörur, sem vel hefir gengið
að selja og nýir markaðir hafa
unnist. Væri því af þeim á-
istæðum ekki óeðlilegt að líta
björtum augum fram á komandi
'ár. Engu skal þó hér spáð um
afkomuna á næsta ári, enda
mjög erfitt á slíkum ófriðar- og
eru.
Tekjur munu þó verða svipaðar viðskiftahaftatímum, sem nú
og í fyrra, þrátt fyrir minkandi
innflutning og þó minni toll-
tekjur hafi orðið af þeim ástæð---N. Dagbl.
Guðl. Rósinkranz
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA: _________-r —
f^nerS""T............................Sumarliði J. Kárdal
Beckvflle.............................Björn Þórðarson
Bel“ont...................................G. J. Oleson
Bredenbury................................ O. Loptsson
Brown...............................Thorst. J. Gíslason
Calgary...^........................Grímur S. Grímsson
Churchbndge...........................Magnús Hinriksson
Cypress River................................ AnderBOn
^?/00.................................. S. S. Anderson
5/r0®"”................................... S. Anderson
Eriksdale.........................................Ólafur Hallsson
Boa™ Lake..........................................John Janusaon
Giml!.................................. K. Kjernested
®fyslr..................................... Böðvarsson
S1611/0™................................... J- Oleson
2ay!and................................Sig. B. Helgason
Becla..............................Jóhann K. Johnson
gnansa..................................Gestur S. Vídal
"9ve-"....................................... Skagfeld
................................ John Kernested
Langruth.................................—B. Eyjólfsson
t^8116.................................... Guðmundsson
Bundar""...........................................Sig. Jónsson
Markemille................................ J. Húnfjörö
?oza^".""...................:...........S. S. Anderson
Oakview..............................Sigurður Sigfússon
Btt0..............................................Björn Hördal
Piney........ ............................. g Anderson
Bark.......................................Sig. Sigurðsson
Red Deer.............................Hannes J. HúnfjörO
Reykjavík..................................Arai Pálsson
^yfrt,011............................Björn Hjörleifsson
Selkirk............................................. M jóhansron
Steep Rock.................................Fred snædal
Stony Hill................................Björn Hördal
®wan Hiver.......................................Halldór Egilsson
Tantallon.........................................Guðm. ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Xloir....................................Aug. Einareson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winmpegosis..............................Ingi Anderson
Winnipeg Beach...........................John Kernested
wTnyard.................................S. S. Anderson
í BANDARÍKJUNUM:^
^kra..................................... H Einarsson
Bantry -................................. J. Breiðfjörö
Belhngham, Wash.......................John W. Johnson
Blame, Wrash....................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier................................ H. Einarseon
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Bdlnburg....................................Jacob Hall
Garðar.................................. M. Breiöfjörð
Grafton............................................. E Eastman
Hallson................................. H. Einarsson
Hensel................................... K. Einarsson
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmarm
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Mflton............................................... G Vatnsdid
Minneota...........................Miss C. V. Dalmana
Mountain..............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts...................................Ingvar Goodman
Seattle, Wash..........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.................................Jón K. Einarssos.
Upham...................................E. J. Breiðfjörö
The Viking Press, Limited
Winnipeg Manitoba