Heimskringla - 15.07.1936, Blaðsíða 4

4. SÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPBG, 15. JÚLÍ, 1936
Heimskringla
(StofnuB 1SS8)
Kemur út d hverfum miBvikudegi.
Eigendur:
THE VIKINO PRESS LTD.
SS3 og SSS Sargent Avenue, Winnipeo
Talsímia S6 S37
VerS blaSslns er $3.00 Argangurinn borgtot
fyrtríram. Allar borganir sendlst:
THE VIKING PRESS LTD.__________
011 ylðsklíta bréf blaðlnu aðlútandl sendlat:
Uanager THK VIKINO PRESS LTD.
SS3 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFÁN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
KDITOR HKIMSKRINGLA
SS3 Sargent Ave., Winnipeg
“Heimskringla" U publiabed
and printed by
THK VIKIKG PRKSS LTD.
S63-SSS Sargent Avenue, Winnipeg Man.
Telepibonc: 86 537
WINNIPEG, 15. JÚLÍ, 1936
BRACKEN-STJÓRNIN
Þegar Brackenstjómin tilkynti að kosn-
ingar færu fram í þessu fylki, leit hún
vissulega á sem sér yrðu þær auðsóttar.
Húni hafði liberala sér við hlið, blaðið
Free Press, en ekkert enskt andstæðinga
dagblað, alt starfsfólk sitt og nokkra rík-
isbubba í Fort Rouge bæði úr bönkum og
kornhöllum, sem háa vexti fá hjá honum
af skuldum fylkisins. Andstæðingar hans
hlutu einnig að vera óviðbúnir og engri
sókn koma við. En síðan að þetta skeði,
má Bracken segja, eins og forfeður vorir
komust að orði:
Hverf es haustgríma
fjöld of viðrir
á fimm dögum.
Það hefir verið flett ofan af svo mörgu
síðan í fari stjórnar hans, að hann fær
ekki risið undir því. Um sókn er ekki að
tala af hans hálfu og litla vöm. Hans
frægast er nú að barma sér, og telja þá
Mr. Willis og Mr. Thorvaldson ósann-
gjarna í gagnrýni sinni; þeir viti ekki um
alt hans strit og stríð. Þannig horfir
kosningin nú orðið við.
Eitt feigðarský stjórnar sinnar hefði
þó Mr. Bracken átt að sjá fyrirfram. —
Fjöldi af ráðgjöfum hans hafa flúið úr
stjórninni eins og mýs af sökkvandi skipi.
Það er ávalt feigðarboði. Ráðherrar Nor-
ris-stjómarinnar gerðu það sama, síðasta
árið sem hún var við völd.
Stefnuskrá Brackens, sú er hann birti
nýlega, ber einnig á sér feigðarmörk
stjómarinnar. Að fara nú að lofa, að
sinna búnaðarmálum meira en hann hefir
gert, er hlægilegt af stjóm sem búin er
að vera 14 ár við völd. Eftir 14 ár vakn-
ar samvizka stjórnarinnar um það, að hún
hafi vanrækt skyldu sína. Og það virðist
heldur ekki laust við, að hún hafi ástæðu
til þess, þar sem hún hefir ekki varið
nema 1% (einum af hundraði) af öllum
tekjum sínum árlega til velferðar aðal-
atvinnuvegi fylkisins. Það er engin furða
þó hún sæki um leyfi kjósenda sinna nú
til þess að hækka þetta smánar tillag!
Að öðru leyti lýtur stefnuskráin að því,
að ''spyrja skuli sambandsstjórnina um
hvað gera eigi eða gera megi. Einum sjö
eða átta greinum hennar lýkur með orð-
um sem þessum: “Ef Sambandsstjórnin
lofar!” Það er hún sem fylkisbúar eiga
að kasta áhyggjum sínum á. Bracken
stjórninni koma þær ekkert við.
En það sem baggamuninn átti að ríða í
kosningum þessum,\var hinn ágæti fjár-
hagur fylkisins, sem Lögberg segir að sé
öðrum fylkjum sönn fyrirmynd. Skuld
þessa fylkis átti að vera minni en skuld
nokkurs annars fylkis. Hún á að hafa
vaxið minna á síðustu 8 eða 10 árum en
skuldir hinna fylkjanna og skattar samt
að vera lægri.
Ef þetta væri nú sannleikur, hefðu
Manitoba búar yfir litlu að kvarta. En því
er nú ekki að heilsa, eins og ekki var að
búast við. Mr. Willis, bar tölur Brackens
saman við skýrslur Saskatchewan-fylkis,
sem einna harðast hefir verið leikið allra
fylkja landsins vegna uppskerubrests, sem
kunnugt er. Eins og Bracken setti það
fram, voru öll útgjöld Manitobastjórnar
lægri, en Saskatchewan-fylkis. En það
sem Mr. Backen gleymdi að taka með í
reikninginn, var það, að fólksfjöldi er
ekki hinn sami í þessum fylkjum. Sask-
atchewan-fylki er fólks fleira. Á hvern
mann í Manitoba, nema útgjöld stjómar-
innar árlega $20.29, en í Saskatcbewan
$17.80. Og svipuð eru hlutföllin um
skuldir fylkjanna.
En hvað er þá um skattana? I Mani-
toba nema þeir $10.50 á hvern mann; í
Saskatchewan $8.33. Þannig eru nú þess-
ar skýrslur Brackens um fjármálin. Þó
skattar hans séu 26.1% hærri en í Sask-
atchewan fylki á hvem menn, segir hann
þá hvergi lægri en hér.. Með þessum
meðölum hugsar hann sér að blekkja
kjósendur og vinna kosningamar. Þegar
Bracken var beðinn um svar á móti þess-
aTi staðhsefingu Mr. Willis um að skýrsl-
ur hans væru ósannar, svaraði hann að-
eins, að þessi gagnrýni sé ekki sanngjörn.
Er það nokkuð ofsagt að enginn utan
sá, sem úrkulavonar er um sigur stjórnar
sinnar, haldi öðru eins fram og þessu?
En jafnvel þó fjárhagur Manitoba sé nú
ekki þessi sem Bracken eða blöð hans
segja hann og hann standist laklega sam-
anburð annara fylkja, í stað þess að vera
þeim fyrirmynd, er furðan mesta, að hann
er ekki verri en hann er, með þeirri fá-
dæma óreiðu, sem átt hefir sér stað á
stjórnartíð Brackens. Hér skal gefið dá-
lítið sýnishorn af þeirri óreiðu svo enginn
gangi þess dulinn, hvernig fyrirmyndar-
stjórn eigi að vera:
Háskólasjóðs hneykslið olli hinu opin-
bera tapi er nam $1,039,000. Einn í há-
skólaráðinu dróg sér $14,278. Tveir menn
í féhirðis deild fylkisins hnupluðu $102,-
000. Einn eða fleiri í bændaiánsdeildinni
stálu $15,000. Starfsmenn við sparibank-
ann stálu $12,000. Starfsmenn í sveita-
máladeildinni stálu $30,000. Átta þjófn-
aðir þessu líkir hafa verið framdir í stjórn-
artíð Brackens af fylkisstjómarfé. Óreið-
an og eftirlitsleysið virðist hafa gengið
fram úr öllu hófi, að þetta skyldi geta átt
sér stað.
Einn af fylgismönnum Brackens sagði
nýlega, að þetta yrði nú eiginlega ekki
nema ósjálfrátt kent stjórninni. Það getur
satt verið. En er óreiðan nokkru betri
fyrir það þó stjórninni sé hún ósjálfráð ?
Og hvað er þá um sjálfrátt starf Brack-
en-stjórnarínnar? Þegar hún kom til
valda 1922 tók hún við ýmsum stofnun-
um af liberal stjóminni. Hún tók við
bænda- og sveitalánsstofnun, fylkisbanka,
fylkisorkukerfi og talsímakerfi. Að hinu
síðast talda fyrirtæki undanskildu, eru
hinar stofnanimar úr sögunni, nema hvað
orkfukerfið hjarir og mest þó Winnipeg
raffélaginu í hag.
Eftirsjárverðasta stofnunin af þessum
öllum var fylkisbankinn. Og fjártap hans
varð einnig fylkinu þungbærast. Með því
bættist hátt í níunda miljón við skuld
fylkislns. Hvernig stóð á því, að Braclc-
en-stjórnin gekk í fé bankans, þar til að
hann valt um? Það hefir líklegast aldrei
betur en þar sýnt sig, hvað mikill þjóð-
eigna sinni Bracken er. Þjóðeignabank-
anum steypti hann fyrir séreigna banka
þessa bæjar. Honum var í lófa lagt, að
láta hann lifa. Hann einn og enginn ann-
ar gat ráðið niðurlögum hans. Það gat
enginn annar en hann tekið tryggingar-
féð, 8 miljónir dala, í sambandsstjórnar
verðbréfum, úr bankanum og selt, og
bruðlað fénu í þágu sinnar eigin stjórn-
ar. En með því voru þær reglur brotnar,
er liberalar álitu nauðsynlegar til trygg-
ingar bankanum. Örlög bankans voru því
ákveðin, en urðu ekki ósjálfrátt þau, sem
á daginn kom.
Það bankahneyksli var auðvitað beint
framhald af þjóðeignastefnu Brackens
eins og hún hafði áður komið í ljós með
sölu Sjö-systrafossanna til okurfélags. En
sú sala opnaði ekki augun á íbúum þessa
fylkis um það, að Bracken væri ekki sem
einlægastur þjóðeigna sinni. Það fór því
betur að hann gat aftur sýnt það. Það
ætti að geta orðið minnisstæðara í þess-
um kosningum og gott fyrir sljóva og
gleymna að það var endurtekið og sann-
að á ný með því, að kollvarpa þjóðeigna-
bakanum.
Þeim sem iskyldu halda að makk
Brackens við orkufélagið, sem hann seldi
Sjösystrafossana, til þess að reyna að
drepa orkukerfi þessa bæjar, sé nú öllu
lokið, skal bent á það, að fyrir rúmu ári
síðan afsagði hann að kaupa orku fyrir
íylkisorkukerfið af Winnipeg Hydro, en
kaupir hana nú af sama okurfélaginu og
hann hefir ávalt átt vingott við.
Fyrir nokkrum árum greiddi sambands-
stjórnin Manitoba-stjórninni fé að upp-
hæð $4,822,842.72 „fyrir að hafa haft
auðslindir fylkisins til umráða. Fé því
átti að verja til að starfrækja þessar auðs-
lindir. En eftir stuttan tíma hafði Brack-
en-stjórnin tæmt þennan sjóð, sem aðra,
er hún hafði undir höndum. Og heldur
en að halda við klökum sem áður voru
hér starfrækt, verður nú að fá seiði úr
klökum austan úr Ontario til þess að
koma í veg fyrir að vötnin hér tæmist af
fiski. En ^fiskveiði á þessu sumri kvað
sama sem engin á Winnipegvatni. Fisk-
urinn er genginn til þurðar. Án klakanna
helzt forðinn ekki við. Svona hefir nú
þéssi atvinnugreinin verið vernduð af
Brackenstjórninni.
Af kostnaðinum í sambandi við kreppu
undanfarinna ára, hefir Bracken-stjórnin
ekkert haft að segja. Hún neitaði þegar
í byrjun kreppunnar að leggja eyrir fram
til að létta þjáningar bágstaddra af völd-
um atvinnuleysis. Það fé sem til þess
hefir þurft hefir alt komið frá sambands-
stjórninni, mikið sem gjöf, en nokkuð sem
lán til fylkisstjórnarinnar. Nokkru af því
fé átti að vera útbýtt til bæja og sveita,
en hvernig það hefir verið gert, veit eng-
inn enn. Á ársreikningum Brackens, hef-
ir aldrei neitt verið á það minst, af því að
Bracken var fyrirfram ákveðinn í að
kreppan skyldi ekki skerða árstekjur fylk-
isstjórnarinnar. Það getur meira að segja
verið, að hún hafi aukið þær og að þetta
lánsfé hafi verið notað eins og af Landon
í Kansas, til að jafna ársreikningana í
stað þess að vera varið til að bæta hag
atvinnulausra. Þegar þess er nú enn-
fermur gætt, að Brackenstjórnin hefir sí-
felt hækkað skatta sína og með því auk-
ið tekjurnar, hefði fjárhagur fylkisstjórn-
arinnar átt að vera sæmilegur. En því
fer fjarri að svo hafi verið. Fjórtán milj.
dollara, sem árlega hafá verið kúgaðir út
úr fylkisbúum, hafa ekki hrokkið til að
greiða vexti af lánum fylkisins og til að
seðja Bracken-klíkuna, þó kostnaði af at-
vinnuleysi í sambandi við kreppuna væri
slept. Skuld fylkisins hefir aukist um
helming þrátt fyrir það, á stjórnartíð
Brackens og er nú um 130 miljónir doli-
ara. í stað þess að renta af henni var um
3 miljónir þegar Bracken tók við, er hún
nú fullar 6 miljónir. Og fyrir þetta er
ekkert að sýna.
Eitt af hinu sjálfráða starfi Brackens
var og það, að leggja 2% skatt á vinnu-
laun manna. Það er einn sá svívirðileg-
asti skattur, sem sögur fara af nokkurs
staöar. Fylgismenn Brackens bæði innan
bæjar og utan, játa hreinskilnislega, að
þeir skammist sín fyrir það strik stjórn-
ar sinnar. Og svo er það hvemig sá skatt-
ur er heimtaður. Hann er tekinn af laun-
unum áður en þau koma í hendur verka-
mannsins. Hversvegna? Bracken hefir
skammast sín fyrir að sækja hann í lófa
húsmæðranna eða barnanna, ef hann á
annað borð kæmist þangað. Við því varð
að sjá.
Þetta sém hér hefir verið minst á, er nú
ekki nema sýnishorn af því, sem um sjálf-
rátt starf Brackenstjórnarinnar er að
segja. En það er ærið til að vekja óhug
fjöldans á þessari stjórn. í nokkrum
kjördæmum, hafa ekki gamlir Brackens-
menn náð útnefningu, vegna þess hve
skömmin er mikil hjá kjósendum á starfi
Bracken-stjórnarinnar. Bracken-stjómin
er vegin og léttvæg fundin. Fall hennar
er skrifað á vegginn og fylgismanna
hennar, ekki sjálfra þeirra vegna, heldur
stjórnarinnar vegna. Hún er búin að
vera tvö kjörtímabil of lengi við völd. __
Byrjun hennar var ekki sem verst. En
umhyggjan og aðgerðirnar dvína hjá þeim
sem lengi sitja í valdasessi. Starf Brack-
en-stjórnarinnar hefir tekið alt aðra
stefnu síðustu tvö kjörtímabilin en það
fyrsta. Um almennigsheill stendur henni
hjartanlega á sama. Auðkýfingamir,
stórfélögin, bankarar og brakúnar, það
eru hennar menn.
Bracken er seztur á ofháan hest til
þess, að geta stjórnað fylkinu fjöldanum
í hag.
HVAÐ ER SOCIAL CREDIT?
Eg hefi hlýtt á nokkra social credit
ræðumenn. Þeir hafa látið til sín heyra
á götuhornum þessa bæjar úndanfarna
daga. Þeir hafa einnig haft fundi í kirkj-
um, skólum og fundarsölum þessa bæjar,
En þegar þeir hafa lokið máli sínu, hefir
oftast nær ‘einhver andstæðingur stefn-
unnar spurt, hvað social credit í raun og
veru væri? Og svarið hefir mjög oft ver-
ið, að þeirri spurningu væri ekki hægt að
svara. Og nú heyrir maður varla ræðu-
menn þeirra Ijúka svo máli sínu að þeir
ekki játi að þeir skilji ekki social credit út
í æsar sjálfir, en ráðleggi mönnum að lesa
Douglas, Smith eða Owen o. s. frv. og
læra af þeim.
Fyrir flestum ræðumönnum social
credit-stefnunnar hefir tíminn lent í því,
að útskýra ýms smávægileg atriði undir
því fyrirkomulagi. Og' við þau hefir oft
svo lengi verið dvalið, að menn hafa ekki
átt afturkvæmt að uppruna málsins eða
aðalefninu.
í augum þess er þetta ritar, er social
credit aðeins og ekkert meira
en hver önnur umbótastefna.
Mergurinn í henni má heita þrjú
eða fjögur atriði úr jafnaðar-
stefnunni. Allar umbætur á
þjóöéflagsmálum, eru þangað
sóttar. Hvaða nöfnum flokk-
arnir nefna sig, sem umbóta-
stefnur taka upp á sína arma,
gerir minst til. Alt það sena
merkilegt er við umbæturnar,
er frá jafnaðarstefnunni komið.
Þjóðeign og umráð peninga-
mála þjóðfélagsins, sem er aðal-
atriðið í social credit stefnunni,
er fyrir löngu kunnugt, af
verkamanna stefnunni. Ákvæð-
isverð á vöru og eignum, er
einnig kunnugt um þaðan. Þeg-
ar Bennett lagði ákvæðisverð á
hveiti, þegar Willis býður nú að
lækka vexti til muna á pening-
um, þegar verkamannaflokkur-
inn eða C.C.F. flokkurinn gera
nú sem áður ráð fyrir þjóðeign
peninga og skipulagðr^ fram-
leiðslu, er þetta sem í Alberta er
kallað social credit að nokkru í
því sama fólgið. Allur munurinn
á social credit og verkamanna-
stefnunni eða C.C.F. stefnunni,
9
er að í hinni fyrnefndu stefnu er
meiri áherzla lögð á viss atriði,
en gert er í hinum síðarnefndu
stefnum. En í þeim stefnum er
jafnaðarmenskunni að öðru leyti
miklu víðtækara haldið fram. —
Vegur og gengi social credit
stefnunnar að minsta kosti í Al-
berta, mun því í þessu fólgin
flestu fremur, að þar er áherzla
aðeins lögð á fá atriði. Menn
skilja hana því betur. Almenn-
ingur á hægra með að átta sig
á henni. Heilbrigð skynsemi
sér og skilur, að þar er um um-
bótastefnu að ræða. Þessvegna
vekur hún hvarvetna athygli. Að
hún sé óskiljanleg, eins og sum-
ir fylgismenn hennar halda
fram, að maður ekki nefni and-
stæðinga hennar, er því gagn-
stætt því sanna. Auðvaldið ótt-
ast einmitt ekkert fremur én
það, að umbótahugmynd sem
í social credit felst, liggi hverj-
um manni í augum uppi.
Við þessa social credit stefnu
eiga allir stjórnmálaflokkarnir í
þessu fylki sem nú hafa birt
stefnuskrá sína eitthvað sam-
eiginlegt, nema einn. Það er
Brackenflokkurinn. Ef víðsýni
hefði nú ráðið, hefðu þeir allir
þ. e. C. C. F. flokkurinn, con
servatíva flokkurinn og isocial
Credit flokkurinn, átt að taka
höndum saman og berjast á
móti sameiginlegum óvini þeirra
allra, Brackenflokkinum, óvini
allra umbóta, en vini þeirra er
þjóðfélagið kúga imeð háum
vöxtum. En til þess bera þeir
nú ekki gæfu og vinna í raun og
vern með því, að sigri Brackens,
og þar af leiðandi eigin ósigri.
Hvort sem leiðtogar þessara
flokka kannast við það eða ekki,
að þeir eigi nokkuð sameigin-
legt, eiga þeir það að svo miklu
leyti, að þeir taka miklu fleiri
atkvæði hver frá öðrum, en frá
Brackenflokkinum. Og það
sannar betur en nokkuð annað,
hvað mikið þeir eiga sameigin-
legt. Mér þykir og ekki ólík-
legt, að svo muni fara í einstöku
kjördæmi, að þessir flokkar
finni slig knúða til að slá liði
saman. Það væri ofur eðlilegt
í fámennum kjördæmum.
Það er nú stundum á það
minst, að það gamla verði að
hverfa og nýtt að koma í stað-
inn. Að alt það gamla hverfi í
þjóðskipulegum skilningi, er
kórvilla, hver sem heldur því
fram. í núverandi stjórnskipu-
lagi, er margt, sem eins eðlilega
er vaxið upp og grasið. Að það
hverfi með öllu er óhugsanlegt.
En það segir ekki, að það megi
ekki umbæta það. Skipulagn-
ing framleiðslu og viðskifta, er
ekki að uppræta þessa þætti
þjóðlífsins. Að peningarekstur
landsins sé með þjóðeignarfyrir-
komulagi rekinn, eru aðeins um-
bætur á þessu þjóðfélagsstarfi.
Sjálfur peningarekstur landsins
nú, er með social credit fyrir-
komulagi rekinn — að því frá-
breyttu, að einstakir menn hafa
hann með höndum, en ekki
þjóðin eða stjómin. Um 93% af
öllum viðskiftum þessa lands,
eru rekin með seðlum og ávís-
unum, sem lítið eða ekkert má
héita á bak við, nema lánstyrkur
eða lánstraust (credit) þjóðfé-
lagsins. Við höfum því social
credit í fullum mæli — «n að-
eins einstaklingum í hag en ekki
þjóðinni eða fjöldanum, nema
ef segja mætti í óbeinum skiln-
ingi.
Hvað sem vlð kjósum að
nefna ; umbæturnar, verður
aldrei alt hið gamla upprætt með
þeim. En að þjóðféagið verði
að breyta um hætti með vax-
andi menningu, vísindum og
reynsu, er eigi að síður öllum
auðsætt.
Sá er þetta ritar hefir lengi
haft þá skoðun, að núverandi
vandræði væri auðvelt að bæta
með breytingu í örfáum atriðum
á þjóðskipulaginu. Hann hefir
hvorki nefnt það social credit
eða neitt annað. Tíl dæmis virð-
ist honum með afnámi vaxta á
peningum, takmörkun eigna-
réttar við 50 þúsundir dollara
eða eitthvað því um líkt, með
þjóðrekstri f peningamálum og
takmörkuðu löggjafarvaldi með
almennri atkvæðagreiðþlu um
hvert löggjafar-atriði, ennfrem-
ur með ákvæðisverði eigna og
vöru, væri gátan um samlíf
manna í borgaralegu þjóðfélagi
ráðin! Leiðirnar tijj að jafna
hag manna, svo að hver og einn
fái notið þess, sem honum er
lánað til eflingar manndómi
sjálfs sín og hag þjóðfélagsins,
virðast miklu fleiri, en menn
gera sér hugmynd um.
1 þessum áminstu umbótum,
er vikið að takmörkun löggjaf-
arvaldsins. Eitt af því sem mér
þykir skorta í stefnuskrá social
credit, er einmitt það, að pen-
ingavaldið er falið stjóm eða
þingi, með ótakmörkuðu valdi.
1 stefnuskrá C. C. F. flokksins,
er þess heldur ekki getið. Þar
virðist mér sönnu lýðræði ekki
gert eins hátt undir höfði og
vera ætti. Valdið er ávalt tví-
eggjað. Það getur farið í ó-
reiðu í höndum fjöldans. En
þrátt fyrir hans heimsku oft og
einatt, er meiri hætta búin af því
í höndum fárra — jafnvel í
höndum fáeinna í stjórn, sem
annara einstaklinga.
Það hafa ýmsir spurt þann
er þetta ritar, hver afstaða hans
sé til social credit. Svarið er
að hún er sú sama og til þeirra
stefna, er til verulegra umbóta,
sannrar menningar og einlægrar
mannúðar horfa. Það er hans
afstaða gegn hverri þjóðfélags-
stefnu, sem um er að ræða,
hverju nafni sem hún nefnist.
Fyrir nærri þremur árum birt-
ust í “Hkr.” nokkrir pistlar um
stjórnmál. Þar var hugleitt í
víðtækum skilningi sitt hvað, er
þjóðmálum kemur við, en með
sérstöku tilliti til vandræða á-
stands nútímans. Meðal ann-
ars var þar haldið fram að veiga-
mesta sporið í umbóta-áttina
hlyti að verða breyting á pen-
ingarekstri. Núverandi stefnu í
því máli var meira að segja að
sínu leyti um kreppuna kent. Þá
stefnu bar upp á sker með
skulda-svallinu, sem af stríðinu
leiddi. Og hún roggar á því
skeri enn og gerir að eilífu,
vegna þess að stríðsskuldirnar
verða aldrei greiddar. En án
þess er hún óvirk, óframkvæm-
anleg. í peningarekstrinum
verður því að stíga óvanaleg
spor, ef vel á að fara. Og það
er það sem gert er með social
credit og gert er ráð fyrir að
gera í mismunandi víðtækum
skilningi með stefnuskrám
stjórnmálaflokka þessa fylkis
nú allra, nema stefnuskrá
Brackenflokksins. Þegar pistlar
þessir voru skrifaðir, var ekki
farið svo mikið sem að minnast
á social credit alment. Samt
var þarna fjallað um eitt veiga-