Heimskringla - 30.09.1936, Qupperneq 3

WINNIPEG, 30. SEPT. 1936
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
fyrir framtíðinni, eycíslusamir
menn er ölu sóa, einfeldningar
er ek!ki vita hvar menn geta
geymt sitt og ávaxtað hættu-
laust eða hættu lítið, fákænir
menn er skorti gáfur til að
græða.
Ó, það var svo yndislegt að
standa öðrum hærra, en ef bölv-
•uð kreppan kæmi til með að
klófesta þá á endanum, mátti
altaf ^kifta um tón. Þeir dáð-
ust að Hoover en skeltu skoll-
eyrum, við öllum áminnlngum
hans um að kaupa og eyða svo
vörumar seldust og atvinnan
ykist.
Þessir menn hafa ekki mikið
breyst. Nú eru þeir aðeins
smeykir að fáeinir aurar verði
af þeim teknir til að endurreisa
þjóðina. Þeir tala viknandi um
eyðslu Roosevelts af því allar
framkvæmdir kosta penánga. —
Sjálfir kannast þeir ekki við
önnur verðmæti en peningana.
Þótt æskan rotni í iðjuleysi
kannast þeir ekki við slíkt sem
ægilega sóun. Þótt fátækra
hverfi stórborganna eitri út frá
sér geta þeir ómögulega skilið
hvað það ætti að koma stjóm-
inni vdð. Þótt frjómagn jarðar-
innar gangi til þurðar og gráð-
ugir svindilbraskarar græði á
Iþví að flytja rányrktar kom-
vörur út úr landinu átti Roose-
velt sízt af öllu að láta sig slíkt
varða. Hvað genir það til þótt
skógarnir eyðist og fiskimiðin
verði að dauðum sjá? Já, hvað
gerir það til þótt þjóðin úikynj-
ist og landið öryrkist ef centin
sparast.
Sálfræðilega eru þeir hið fá-
ránlegasta fyrirbrigði, því með
elju og einbeitni hefir þeim tek-
ist að telja sjálfum sér trú um
að vitleysan sé hin mesta vizka
og þeir sjálfir ,þar af leiðandi
hiinir mestu spekingar.
Það er blöskrunarlegt þegar
nýtir drengir eyða tíma sínum
til að þýða þvílíkt bull.
H. E. Johnson
TIL VESTUR-fSLENDINGA
Lagt orS í belg.
Mér dettur í hug um drenginn
þinn,
ef deyr á hans tungu vort mál,
þá raskist öll þjóðernisritningin,
og reynist þá eilífðin bál.
Jón S. Laxdal
Lesið Heimskringlu
Kaupið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
INDRIÐI JÓNATANSSON
JOHNSON
F. 20. nóv. 1858
D. 24. maí 1936
Hann andaðist að heimili sínu
í Edmonton, þann 24. maí s. 1.
Banamein hans var hjartabilun
er hann hafði þjáðst af í mörg
undanfarin ár. Bar hann þær
þjáningar með rugrekki og karl-
imjensku og gekk að vinnu á
meðan kraftar leyfðu. Við frá-
fall hans er ötull og mætur ís-
lendingur í val hniginn.
Indriði Jónatansson var fædd-
ur árið 1858 . Foreldrar hans
Jónatan Jónsson og Guðrún
Skúladóttir búandi á Skriðu-
landi í Suður-Þingeyjarsýslu. —
Var hann yngstur af fimm syst-
kinum, sem öll eru látin. Ólst
hann upp hjá foreldrum sínum
og mun hafa dvalið í heima-
garði til fullorðinsára. Árið 1884
giftist hann Jónínu Jónasdóttur
og bjuggu þau sín fyrstu hjú-
skaparár á jörð foreldra hans.
Foreldrar Jóninu voru Jónas
Ólafsson og Margrét Magnús-
dóttir búandi að Kraunastöðum
í áðurtéðri sýslu. Til Ameríku
fluttu þau Indriði og Jónína árið
1895 og settust fyrst að í Sel-
kirk, Man. Stundaði Indriði þar
algenga erfiðisvinnu; með ár-
ve'kni og atorku og aðstoð á-
gætrar eiginkonu fékk hann
þannig séð fryir sér og sínum,
þó við örðugleika væri að etja
og hingað til lands komið með
“tvær hendur tómar”. Bjuggu
þau hjón í iSelkirk í rúm 12 ár.
Rétt eftir aldamótin fluttu þau
búferlum til Edmonton borgar í
Albertafylki og hafa verið bú-
sett þar síðan, að undanteknu
stuttu tímabili að þau dvöldu í
Minnesota-ríki í Bandaríkjun-
When the Mercury Soars
phone 922 44
é
for quick home delivery, direct from
the warehouse of
ggilJ
• Es+ablished
JDHN LABATT Limito 11 Wa. WW/S IHM>" OMI IIHkkAi 1832
. m. mmmwv's.
Cold and pure from Ihe thousand foot depth of our own ArteSiad
well, comes the water with which thls pleasant light beverage is
brewed, with the skiU of a century of experience. Bottled in
clear 'bottles.
“The Consumer Decides”
Also—
EXTRA STOCK
ALE
INDIA PALE
ALE
BROWN STOUT
At Parlors, Clubs & Cash & Carry
Stores
JOHN LABATT LTD.
191 Market Ave. E. (Just off Main)
WINNIPEG
um.
Upþkomin börn þeirra eru:
Axel, giftur hérlendri konu og
býr í Edmonton; Tómas, sömu-
leiðis búsettur f Edmonton og
giftur hérlendri konu; Jónas, ó-
giftur og í foreldrahúsum,
Mragrét, er dvelur í Montana-
ríki og stundar þar hjúkrunar-
störf. Uppkomna dóttur Guð-
rúnu mistu þau fyrir nokkrum
árum síðan; þrjú börn þeirra
dóu í æsku.
Undirritaður þekti hinn látna
um þrjátíu ára bil. Hann var í
tölu þeirra íslenzku alþýðu-
manna, sem mest hafa gert ís-
lenzka garðinn frægan. Sið-
fágun íslenzkrar þjóðar birtist í
dagfari þessa manns. Fróm-
leiki og ráðvendnj til orða og
verka, staðfastur vilji að lifa
algerlega flekklausu lífi. Höfuð-
kostir íslenzkrar þjóðar hafa
með víötækiim áhrifum auglýst
ísland og íslendinga hér í álfu.
Hinn látni átti þá þjóðkosti,
heiðarleik og ráðvendni í rík-
um mæli og í orði og athöfnum
var öll hans framkoma íslenzk-
um þjóðstofni til sæmdar.
Indriði heitinn var . maður
hægfara og fámáll, þó orðhepp-
inn gæti hann verið ef svo bar
undir. Karlmenni til burða þó
aldrei segði hann af sér krafta-
sögur. Atorkumaður er lagði
haga hönd á öll verk er hann var
viðriðinn. Heimilisfaðir leggjandi
fram ítrustu krafta til að sjá
sómasamlega fyrir sér og sínum.
óskólagenginn því í æsku naut
hann bara vanalegrar heima-til-
sagnar; var þó vel að sér bók-
lega og víða vel heima í íslenzk-
um bókmentuim. Sérstaklega
unni hann íslenzkum ljóðskáld-
um og kunni mörg Ijóð þeirra.
Hjá honum komu í ljós kjarna-
ríkar hugsjónir velgefinna ís-
lenzkra alþýðumanna.
Hans er saknað úr hinum fá-
menna hópi Edmonton-íslend-
inga. Aldurhniigin ekkja og
börn eiga þó um sárast að binda.
En þeim varir hin mæta minn-
ing, góðs eiginmanns og föður,
og hjartfólgin von um endur-
fundá síðar fyrir handan gröf
og dauða.
O. T. Johnson
—Edmonton, Alta.
ÖRLAGAÞRAÐURINN
(Frumsamin saga)
Eftir Friðrik Guðmundsson
Framh.
Fjöldi af fólki hafði verið við
hjónavígslurnar á Staðarhóli, og
fylgdist því með brúðhjónunum
yfir að Brekku, en þar fyrir utan
komu menn úr öllum áttum,
veðrið var svo eftirlátt og hjört-
un svo glöð, alt hafði leikið í
lyndi á útlíðandi sumrinu, heyin
hjá öllum óvanalega mikil og
góð, og nú jþessi makalausa
veizla, eins og alhéraðs slægju-
gjöld. Það hafði nú stundum
verið talað illa um Þorstein á
Brekku en nú voru allar hans
yfirsjónir gleymdar og fyrirgefn-
ar. Tóti á Melnum, hafði nú
æfinlega verið ófyrirleitinn,
drykkjuslarkari og kjaftaskúm-
ur, hann hreytti því líka út úr
sér, svo fleiri heyrðu, að hann
mundi varla drekka meira úr
brennivínstunnunni, en Þor-
steinn græddi á gemlingnum
sém hann hefði fengið hjá sér
um vorið, en hann fékk þessa ó-
svífni endurgoldna úr öllum átt-
um, svo hremmilega, að við
sjálft lág, að hann yrði að fara
heim úr veizlunni, án þess að fá
dropa úr tunnunni. Á þessum
meðlætistímum var nærgætnin
öllum svo eiginleg, að hver ein-
asta eftirtektaverð frétt, var
orðin allra eign á svipstundu,
þannig vissu allir um leið og þeir
stigu af baki að brennivínstunn-
an var geymd í skemmunni,
stóð þar á stokkum eins og í
kaupstað, og útbúin með krana
til að snúa af og á eftir geð-
þekkni. Þá var og því ekki
gleymt, að Þorkell í Hrauntúni,
hafði /verið sktipaður kjallara-
maður, forsætisráðherra tunn-
unnar, og hafði þar hentugt
sæti til handleikni við kranann.
Það varð mörgum áhyggjuefni
við fyrstu frétt, hvernig Þorkell
mundi leysa þ.etta starf af þendi.
Enginn bað um upplýsingar,
þar var öllum skiljanlegt, aö
útlátin úr tunnunni færu eftir
Þorkels eigin vild, hann var
kallaður þriggjamannamaki, og
óhreyfanlegur, eins og klettam-
ir á Hrauntúninu.
Fyrst af öllum vissi Matthild-
ur móalæða það, að skemman
var opnuð, fólksfjöldinn var í
þykkum og þéttum hring eins
og kínverskur múr, alt í kring
um bæinn og inn í honum, hún
þurfti hvergi að stansa, og
aldrei að tvítaka, e|n gekk jafnt
og þétt áfram, og gat þess hæ-
versklega, að skemman hefði
verið opnuð. Og þó menn nú
ekki vissu, hvert útlátin yrðu
eitt.og eitt staup, eða slatti í
glas, jþá samt þreifuðu margir .4
vasanum hvert pelinn væri þar
ekki staddur. Útsjónamenn gátu
þess til, að margir fengju í pel-
ana sína, af því fólksfjöldinn
dreifðist út um túnið.
Jón læknir hafði útvegað
stærðar tjald,, og var það sett
niður á sléttum bala, til hliðar
við bæinn, þar höfðu verið út-
búin borð og bekkir, og fóru
allar veitingar þar fram, því
bæjarhúsin rúmuðu minst af
veizlufólkinu.
Matthildur móalæða byrjaði
ein og fyrst af öllum að syngja,
hún sat á hestasteininum, kunni
ekki við að sitja nær Þorkeli í
Hrauntúni, því þá kynni einhver
að halda að hún hefði smakkað
af tunnunni. Hún söng aðeins
sálmalög, og raunar altaf sama
sálmiinn sem sé þennan: Heyr
mín hljóð.
Það var komið fast að mið-
aftni, sólin hafði hrundið tás-
unni af stóru stykki á vestur-
loftinu, og skein því í heiði, þeg-
ar sex hjónapör gengu hvert 4
eftir öðru út úr stofunni á
Brekku, og stefndu út að tjald-
inu, fyrst brúðhjónin tvenn, þá
prestshjónin, jþá kaupmanns-
hjónin frá Vogi, þá hreppstjór-
inn og kona hans, og þau síð-
ast Jón og Hallbera frá Gerði.
Allir þessir prúðu hlutaðeigend-
ur brúðkaupsins, gengu rétt
framhjá hestasteininum, þar
sem Matthildur sat og söngj með
rómi sem fjöllin bergmáluðu.
Snöggvast hikaði hún, eins og
henni dytti í hug að hvíla sig á
meðan fólkið gengi hjá, en þá
mundi hún að það var gamall
og fallegur siður, að syngja
brúðhjón frá heimahúsum út í
kirkjuna, en hún hafði ekki
tíma til að setja á sig hvar hún
var stödd í sálminum, og hún
slepti sér. Satan vítt, veður
títt um veraldarfrón. Þá mint-
ist Þorsteinn jþess, að hann var
lögreglustjóri, og hratt henni út
af steininum, og skipaði henni
að kalla á fólkið inn í tjaldið,
það ætti að fara að borða og
drekka kaffið, og halda ræður.
Kerlingin kysti í huganum
höndina sem hirti, læddist af
stað, og var að vörmu spori,
búin að fylla tjaldið af fólki.
Þeir höfðu skift með sér verk-
allir aðrir, og væri óstöðvandi,
en hann væri líka fljótur þegar
menn fyndu til. Öll hans ræða
var þrungin af glettni og gamni,
og vakti almennan gleðihlátur.
Þá stóð upp hreppstjórinn, sagði
að jþað vissu allir í þessari sveit
jafnvel og hann sjálfur, að hann
gæti ekki haldið ræðu, það ætl-
aði hann heldur ekki að reyna,
sagðist finna ástæðu til jþess, að
þakka sveitungum sínum fyrir,
hve margir þeirra væru staddir
hér í dag, til að gera hann eftir-
minnilegri, og frábrugðnari öðr-
um dögum, og svo sagðist hann
ætla að segja ofurlitla eftir-
tektaverða sögu. Læknirinn
þeirra væri staðráðinn J því að
flytja bústað sinn að Gerði,
strax á næsta vori. En til þess
þyrfti hann að byggja sér þar
hús. Nú með því sem veggir af
grjóti og torfi, væru samboðn-
astir íslenzkri náttúru, hlýjastir
og hollastir, þá væri hann stað-
ráðinn í því að hafa veggina að
húsi sínu af því efni, og byggja
það svo stórt, að hann gæti haft
þar stofu fyrir að minsta kosti 5
sjúklinga, þegar nauðsyn krefði.
Það væri naumast hægt að
gera ráð fyrir meiru, nema opin-
ber styrkur fengist til þessa
fyrirtækis. Nú eru það vinsam-
leg tilmæli mín fyrir hönd lækn-
isins, að allir búandi menn í
sveitinni leggi til eitt eða fleiri
, dagsverk, hver einn af frjálsum
vllja, til þess nú í haust á meðan
jörð er þýð, að losa upp dálítið
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgOlr: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrlfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI . ÁNÆGJA
af grjóti upp með Gerðinu að
norðanverðu, og aka því svo í
vetur heim að bænum, þar sem
húsið á að standa. Um aðra
hjálp verður ekki beðið nema þá
fyrir borgun. Þetta bið eg alla
að hafa hugfast og vona að því
verði alment vel tekið. Þorkell
í Jlrauntúni hafði læst skemm-
unni, til þess eins og aðrir að fá
sér bita að borða, og til þess að
njóta ánægjunnar af skemti-
skránni. Nú stóð karlinn á
fætur, hægur og yfirlætislaus,
honum þótti gott í staupinu, en
fór öllum öðrum betur með það.
Kunnugir sáu að hann hafði
fengið sér staup úr tunnunni,
því hann var óvanalega upplits
djarfur. Hann sagðist ekki að
óreyndu, ætla að biðja fyrirgefn-
ingar ;á því, þó hann stæði upp
til að ryena að segja fáein orð,
sér væri það æfinlega svo mik-
ið haitmsefni, að sú stétt mann-
félagsins, sem bæri alla velferð
mannfélagsins á herðum sér
skildi vera svo undirokuð af
Frh. á 8 bls.
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
f CANADA:
Árnes..........
Amaranth.......
Árborg.........
Baldur.........
Beckville......
Belmont.'T.....
Bredenbury.....
Brown..........
Calgary........
Churchbridge...
CypresB River..
Dafoe..........
Elfros..........
Elriksdale.....
Foam Lake......
Gimli..........
Geysir.........
Glenboro.......
Hayland........
Hecla..........
Hnausa..........
Hove...........
Húsavík........
Innisfail.......
Kandahar........
Keewatin........
Kristnes........
Langruth........
Leslie.........
Lundar.........
Markerville....
Mozart.........
Oak Point.......
Oakview........
Otto...........
Piney...........
Poplar Park.....
Red Deer........
Reykjavík......
Riverton........
Selkirk.........
Steep Rock.....
Stony Hill.....
Swan River......
Tantallon......
Thornhill.......
Víðir...........
Vancouver......
Winnipegosis...
Wlnnipeg Beach,
Wjmyard........
...Sumarliði J. Kárdal
...J. B. Halldórsson
...G. O. Einarsson
....Sigtr. Sigvaldason
...Björn Þórðarson
....G. J. Oleson
....H. O. Loptsson
..Thorst. J. Gíslason
Grímur S. Grímsson
..MagnÚ8 Hinriksson
......Páll Anderson
....S. S. Anderson
....S. S. Anderson
....ólafur Hallsson
.....John Janusson
......K. Kjernested
•..Tím. Böðvarsson
.......G. J. Oleson
...Sig. B. Helgason
.Jóhann K. Johnson
....Gestur S. Vídal
...Andrés Skagfeld
....John Kernested
.Hannes J. Húnfjörö
.....S. S. Anderson
...Sigm. Björnsson
....Rósm. Árnason
......B. Eyjólfsson
..Th. • Guðmundsson
.......Sig. Jónsson
•Hannes J. Húnfjörö
.....S. S. Anderson
...Andrés Skagfeld
..Sigurður Sigfússon
......Björn Hördal
.....S. S. Anderson
....Sig. Sigurðseon
..Hannes J. Húnfjörð
........Árni Pálsson
....Björn Hjörleifsson
....G. M. Jóhansson
........Fred Snædal
........Björn Hördal
....Halldór Egilsson
....Guðm. ólafsson
....Thorst. J. Gíslason
.....Aug. Eicarsson
....Mrs. Anna Harvey
......Ingi Anderson
.....John Kernested
......S. S. Anderson
f BANDARfKJUNUM:
um presturinn og kaupmaður-
inn, skildi prestur mæla fyrir
minni Einars og Þuríðar, en
kaupmaður fyrir minni læknis-
ins og frúar hans, en hann þekti
lækninn frá barnsbeini, og
höfðu þeir löngum tímum sam-
an verð leikbræður. Nú var þá
tækifærið komið á meðan kven-
þjóðin hlóð borðin vistum.
Presturinn hóf mál sitt, og
þótti segjast vel. Tóti á Melum
sagði við þann sem næstur sat,
að það væri æfinlega sama ræð-
an, með bætur á bætur ofan,
fyrir breyttar kröfur. Kaupmað-
urinn sagði að henni væri það
ekki láandi henni Jónínu í
Gerði, þó hún hefði ekki varast
læknirinn, því hann klifraði f jöll
' in og 'kannaði dýpið, fremur en
Akra.................~.................Jón K. Einarsson
Bantry..................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash......................John W. Johnson
Blaine, Wash....................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier............................. Jón K. Einarseon
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg....................................Jacob Hall
Garðar.................................s. M. Breiöfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Einarsson
Hensel..................................J. K. Einarsson
Ivanhoe.............................Miss C. V. Dalmano
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton...................................F. G. Vatnsdai
Minneota............................Miss C. V. Dalmann
Mountain...............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts...........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold..................................Jón K. Einarsson
Upham..................................E. J. Breiðfjörö
The Viking Press, Limited
Winnipeg Manitoba