Heimskringla - 30.09.1936, Page 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPBG, 30. SBPT. 1936
. Heath greip hana J>egar hún var í þann
veginn að falla.
“Mér þykir fjarska mikið fyVir þessu,”
sagði hann í vandræðalegum afsökunar-rómi;
“meiddi eg yður nokkuð?”
Stúlkan hafði fölnað upp, en hún brosti
jafnframt, svo að Ian Heath, sem jafnan átti í
hættum og kunni að meta hugrekki þar sem
hann hitti það fyrir, fann til aðdáunar fyrir
stúlkunni.
“Nei,” svaraði hún, “mér varð bara hverft
við. Þetta gerir ekkert til — öldungis ekkert.”
“Þetta var svo klaufalega kjánalegt af
mér.” Hún brosti í öðru sinni og fyrirgaf
honum með brosinu.
“Þér stiguð á fótinn á mér.”
Burðarsveinninn á bak við þau bóstaði til
merkis um, að hann biði þess með óþolinmæði
að mega halda áfram með farangurinn.
“Enda þótt eg eigi ekki fyrirgefningu skil-
ið, vona eg samt að þér fyrirgefið mér,” og án
þess að gera sér grein fyrir því rétti hann
henni hendina.
“Auðvitað,” mælti stúlkan og um svo litla
stund hvíldi lítil hanskaklædd hönd hennar í
lófa hans, svo sneri stúlkan sér við og hélt
leiðar sinnar.
“Leiguvagn herra?” spurði burðar sveinn-
inn.
“já,” svaraði Heath stuttlega. Honum
var hálf gramt í geði. Hann hefði með á-
nægju getað formælt burðarsveininum með
allar vörturnar. Því í fjandanum gat ekki
strákurinn beðið? Því þá hefði hann kannske
getað talað dálítið meira við stúlkuna.
Heath sneri sér snögglega við og fylgdist
með burðarsveininum eftir brautarpallinum.
Meginlandslestin, sem hann hafði stigið út úr
svona laglega, að hann hafði næst um því rutt
stúlkunni, sem stóð fyrir utan dymar um koll
Stöðin var troðfull eins og vant var, svo að
hann komst seint áfram. Undir flestum öðrum
kringumstæðum hefði Heath glaðst yfir þeirri
sjón, er mætti honum. Hann var venjulega
svo glaður að koma heim til London frá út-
löndum, að hann teygaði eins og þyrstur mað-
ur útsýnið, sem augum mætti. — Burðar-
sveinimir, sem voru svo rólegir, svo ólíkir
stéttarbræðrum sínum í Frakklandi og ítalíu,
sem allir voru á hjólum, hinar virðulegu járn-
brautastöðvar, hinar prúðbúnu ensku konur,
hinir vel greiddu menn, er báru prúðmannlega
framgöngu sína eins ósjálfratt og ferðafötin og
leðurtöskumar sínar; bókasölubúðimar, fullar
af nýjum skáldsögum og tímaritum. — Alt
jþetta hefði glatt hjarta Heaths undir venju-
legum atvikum. Hamingjan vissi það, að hon-
um þótti vænt um að vera kominn heim til
Englands í þetta sinn. Þetta atvik í Feneyjum,
sem næstum því hafði riðið honum að fullu, og
næstum því hafði svift hann því, sem meira var
vert, vitinu, hafði alt saman tekið í taugamar.
Öll þessi æfintýri sem vom samfara spæjara-
stöðu hans fyrir ensku stjómina og höfðu byrj-
að í danshöll undirheimalýðsins í Budapest
og endað í einvígi með sverðum í höll prinsins
af Vantori á bökkum síkjanna í hinni fomu
Feneyjaborg, höfðu gert hann næsta eftir sig
og úttaugaðán. En þrátt fyrir það var árang-
urinn h'till, þótt hann færði yfirmanni sínum
nægilegt efni til íhugunar.
Eftir öll þessi æfintýri sem helst líktust illum
draumi, var hið enska landslag eins og hann
sá það á leiðinni frá Dover út um vagnglugg-
ann, líkast kaldri hendi sem lögð er svalandi á
heitt enni þess, er af sótthita þjáist. En að sjá
þetta vakti hjá honum löngun eftir þeim unaði
sem hann lengi hafði dreymt um. Eftir að
hafa skilað af sér öllum gögnunum í þeirri deild,
sem hann starfaði við og séð andlit húsbónd-
ans verða ennþá hörkulegra, ætlaði hann sér
að hverfa til einhvers kyrdláts staðar — ef til
vill Devon, þar sem hann gæti dmkkið enskan
bjór, fiskað dálítið, leikið knattleik, spjallað
við bænduma og yfir höfuð hvílt sig. Hann
þurfti alls þessa með — einkum hvíldarinnar;
hana ætlaði hann sér að fá og hana, átti hann
skilið.
Og svo þegar lestin stansaði við ákvörðun-
ar staðinn og hann steig út, þá var hann næst-
um búinn að ryðja um koll allra yndislegustu
stúlku.
Þótt Ian Heath væri niðursokkin í hugsan-
ir um sín eigin málefni, þá gat hann ekki að
því gert að taka eftir því, hversu yndisleg þessi
stúlka var.
Lífsstaða hans hafði kent honum næstum
því óskiljanlega skjóta eftirtekt, og oftar en
einu sinni hafði það bjargað lífi hans hve góð-
ur hann var að lesa lundareinkenni manna á
svipstundu.
F*yrst hafði hann veitt því eftirtekt, að
stúlkan hefði einkennilega gulljarpt hár. —
Hrokknir lokkar gægðust undan hattinum og
á svipstundu myndaði hann orð. yfir þetta í
huganum, orðið “hlýja” — blærinn á háralit
stúlkunnar hafði lýst fyrir honum lífi og hlýju,
það lýsti upp andlit hennar og leiddi yfir það
rjóðan blæ.
Vegna þess að hann hafði rétt út hendina
til þess að varna því að hún félli, þá hafði
hann staðið mjög nálægt henni fáein augna-
blik. Samkvæmt venju sinni að athuga alla
hluti á svipstundu, sá hann að stúlkan var ó-
venjulega fríð sýnum og honum hafði þótt vænt
um að þessi fríðleiki var ekki venjulegur, en
öll þessi athugun gerðist á svo s'kjótri svipan,
að enginn tími var til að hugsa um hana frek-
ar; burðarsveins flónið hafði séð fyrir því, og
stúlkan hafði snúið sér vandræðaleg á svip-
inn í burtu.
Heath leit með ygldum svip á burðarsvein-
inn, sem var langt frá því að vera fríður að
eðlisfari, og fríkkaði ekki við allar vörturnar,
að því búnu steig hann inn í leiguvagnin og
ók til herbergja sinna.
Leiguvagninn stansaði fyrir framan húsið,
sem hann bjó í. Það var hátt og mjótt, en yfir
því hvíldi að minsta kosti virðulegur blær. Það
var eins og það segði: Eg er það sem eg-sýnist,
enda brosti Heath er hann sá það eins og í
kveðjuskyni. Þetta var heimilið hans og hann
var ánægður með.það.
lEfst á tröppunum mætti honum andlit. —
% Það var eins og húsið sjálft, laglegt og þægi-
* legt.
“Heilir og sælir, Mr. Heath,” sagði mað-
urinn, sem átti andlitið. Hann var stuttur og
digur og hjákátl'ega hjólbeinóttur, eitthvað hálf
fimtugur að aldri. (Fyrir tuttugu árum síðan
hafði mannþröngin á veðhlaupa skeiðvöllun-
um hrópað; “Flýttu þér Jói!” og það bæði með
æsingu og ákafa, því að hann var uppáhald
almenningsins.) “Konan verður meira en lítið
fegin að sjá yður Mr. Heath,” bætti hann við
og breiðleita andlitið hans Ijómaði alt af góð-
látlegu brosi — þessi maður hét Jói Dorrance
og hafði nú ofan af fyrir sér með því að leigja
út herbergi í stóra húsinu sínu. Safnaði hann
nú saman farangrinum og bjóst til að bera
hann upp á loft.
“Æ, hæ!” leið frá brjósti Heaths er hann
litaðist umhverfis síg í setustofunni sinni, er
var á efstu hæð. Alt var eins og hann hafði
skilið við það síðast. Hann sá með óblandinni
ánægju,, að eldur brann á ami, en sitt hvoru
megin við arininn stóðu hægindastólar, fóðr-
aðir með rauðu leðri og slitnir. Þama voru
uppáhalds bækurnar hans, alveg við hendina, í
dálitlum skáp vinstra megin við arininn, kringl-
ótt borðið með drifhvítum dúki, var á sínum
vana stað út við gluggann, og—
En Heath langaði ekkert til að sjá neitt
meira hann vissi af reynslunni að ekkert mundi
ábresta til þess að gera hann að sælasta mann-
ánum í allri Lundúna-borg.
“Þú ert sannarlegur gimsteinn, Dorrance,”
hrópaði hann. Hinn fyrverandi veðreiðamað-
ur laut höfði.
“Það er sannarlega fallegt af yður að
segja það, Mr. Heath.”
“Og kona þín er reglulegur engill,” bætti
komumaður við. Brosið varð ennþá breiðara.
“Segið þér henni það sjálfur, herra, því að
þarna kemur hún.” Það var bankað á dymar
og þvínæst opnuðust þær. Og ef að forsjónin
hefir nokkurntíma skapað hjónasvip, þá hafði
hún veitt Mrs. Dorrance hann, svo svipuð sem
hún var hinum góðlátlega manhi sínum. Hún
heilsaði nú uppáhalds leigjandanum sínum
með hinni mestu alúð.
“Mér þykir vænt um, að þér eruð komnir
heim, Mr. Heath,” mælti ííún. “Þér eruð
hreint ekkert hraustlegur í útliti — eg býst
við að þér ferðist of mikið.”
Heath brosti.
“Eg hefi ferðast allmikið,” sagði hann.
Hann hafði neyðst til að nota þannig mein-
laust yfirskyn við þessi gæðahjón, því að það
var ómögulegt að segja þeim sannleikann og
hefði honum tekist að gera þeim grein fyrir
hinum tíðu burtförum sínum úr borginni, með
því að þykjast vera ferðamaður. Dorrance
hjónin tóku það fyrir góða og gilda vöru og
létu aldrei forvitni sína, sem var mikil þegar
uppáhaldsleigjandinn þeirra átti í hlut, verða
kurteisinni yfirsterkari.
Jói, sem víða fékk fréttir að, og vissi
ýmislegt, en geymdi þá þekkingu hjá sjálfum
sér, er snerti hina réttu stöðu leigjandans.
María mundi vegna velvildar sinnar til Heaths
hafa orðið hugsjúk um hann. Hún átti sem sé
engin böm sjálf og hafði kosið sér þennan
unga mann að “kjörsyni.”
“Og nú mun yður vanta eitthvað að
borða?” sagði Mrs. Dorrance með sinni venju-
legu umhyggjusemi.
“Ætli að það sé nokkurt tækifæri til að fá
uppáhaldsréttinn minn, sem þérvitið hver er?”
Húsmóðurin leit á mann sinn, sem hló í
kampinn. Þér skuluð bara bíða og sjá til, Mr.
Heath.”
“Já, guð blessi yður!”
Þegar Heath var orðinn einn, lét hann í
pípuna sína og fleygði sér niður í einn af rúm-
góðu stólunum. Hann var tekinn að njóta
hvíldarinnar, sem hann hafði heitið sjálfum sér
Það var enginn staður í Lundúnum, sem
bauð meiri ró, enginn hávaði truflaði hvíldar-
stund hans, og ef hann hefði óskað að hugsa, (
þá voru nægar minningar tengdar við þetta
herbergi til þess að fylla huga hans.
En þær gerðu það þó ekki. í gegn um
reykinn, sem lagði upp úr pípu hans, sá hann
mynd, sem ruglaði ró hans — laglega stúlku
mynd.
Nú vissi hann hversvegna hann hefði vilj-
að stansa og tala við stúlkuna ókunnu; það var
vegna þess, að hún var í einhverjum vandræð-
um. Hann hafði séð svo marga menn og konur
sem þannig var ástátt fyrir, að honum hafði
veist það auðvelt að lesa merkin. En hvað hún
hafði borið sig hraustlega. Hún brosti, þrátt
fyrir áhyggjurnar, og þrátt fyrir það, þótt hann
af klaufaskap sínum brigði fyrir hana fæti.
Heath hagræddi sér í stólnum. Hann
reyndi að friða huga sinn, eða samvisku sína,
eða hver skollinn sem það nú var, sem var að
gera honum ónæði. Hann gat ekki gert að því
ef að stúlkan var í vandræðum. Hann mundi
sennilega aldrei sjá hana framar. Honum kom
ekkert við um hana. Og hann hafði svo sem
nóg vandræði sjálfur — hann ætlaði nú að
gleyma öllu og hvíla sig.
En einhverra orsaka vegna var þetta ekki
svo auðvelt. Hann hlaut að vera orðinn meira
en lítið taugaveiklaður. Andlit ókunnugu stúlk-
unnar stóð honum æ fyrir hugskotssjónum.
Augun sem höfðu brosað við honum voru hald-
in, hverju? Var það ótti. Hann hafði séð svo
marga haldna skelfingu, að hann var fróður í
þeim sökum.
Dorrance færði honum matinn og vakti
hann upp úr þessum hugsunum. Hann var
rétt pð setjast að borðinu þegar fónið hringdi.
Hann gekk hirðuleysislega yfir að fóninu
og hlustaði fáeinar mínútur. “Gott og vel,
herra minn. Eg kem eftir einn klukkutíma.
Já, eg komst heim eftir alt saman.”
“Dorrance”, mælti !hann, “mér þykir fyrir
að skilja við yður, en á morgun fer eg í
burtu til einhvers þess staðar þar sem talsími
þekkist ekki.”
Húsráðandi lagfærði diskana þangað til
hann var ánægður með þá. “Eruð þér að
hugsa um að taka yður hvíld. Og satt að segja
sýnist mér að þér þurfið þess með.”
“Já, það veit trú mín,” og svo réðist hann
á matinn.
Að máltíðinni lokinni, bjóst Heath að fara
á fund yfirmanns síns, var þá karl harður í
hom að taka og átti það til að vera all hótfynd-
inn. Ekki hlakkaði Heath til samfunda við
hann í þetta sinn. Hann hafði gert alt, sem
hann gat, en það var stundum ekki nægilegt
fyrir þennan hræðilega húsbónda. Harker
Bellamy krafðist árangurs. Rökkrið var að
klæða Whitehall í hina gráu skikkju. Þegar
Heath snerí inn í stórhýsið sem Sir Harker
Bellamy bjó í, opnaði hann sjálfur dyrnar og
bauð gesti sínum inn í stofuna, sem var í senn
bæði skrifstofa og bókaherbergi.
“Jæja,” hreytti hann út úr sér.
Ávarpið var honum líkt. Undirmenn hans
voru kannske að heiman mánuðum saman og
höfðu komist í margvíslegan lífsháska, en
áður en hann rétti þeim hendina, var hann
vanur að segja þetta “jæja” í hálf ásakandi
rómi. Heath, se,m þekti manninn, lét þetta
ekkert á sér festa jafnvel þótt taugar hans væru
ekki sem styrkastar. Með hægum og gætileg-
um orðum, gerði hann grein fyrir gerðum sín-
um í Bucharest og Feneyjum og lauk máli sínu
með^ þessum orðum:
“Eg hef'i þegar ritað ítarlega skilagrein,
herra, sem þér getið athugað síðar og í meira
næði,” og svo lagði hann bréfaböggul stóran
á hið mikla mahóní skrifborð.
Mjög mikill áhyggjusvipur skein úr hinum
hörkulega svip Sir Haríters Bellamy.
Þetta er miklu alvarlegra mál en eg hefi
ætlað. Eg verð að senda Hodgson þangað
undir eins.”
Heath fleygði því sem eftir var af vindl-
inum í eldinn. “Þér sendið hann út í opinn
dauðann, herra minn,” sagði hann. Sir Hark-
er Bellamy stóð upp. Andlit hans var sót-
svart af reiði.
“Eruð þér að hugsa um að taka við mínu
starfi, ungi maður?” hreytti hann út úr sér.
“Nei, herra minn. Eg er aðeins að benda
yður á það, sem eg held að sé sannleikur.
Þetta starf, sem eg hefi bent á er alveg sér-
staklega djöfulegt. HodgSon ætti að vera
varaður við því, að þeir búist við öðrum að
fylgja mér eftir.”
“Þetta er nóg. Heath.”
Gesturinn ypti öxlum. í hundraðasta
skiftið spurði hann sjálfan sig að því, hveirs-
vegna að hann þjónaði slíkum járnkarli, sem
ekki virtist gæddur neinum mannlegum til-
finningum. Hann bjóst við að það væri ástin
á starfinu. Þessi gleði, sem hann ætíð öðlaðist
við það að skygnast inn í hið hulda. Ekkert í
heiminum gaf slíka hrifningu. Það vissi hann,
og þrátt fyrir það var hann kominn á fremsta
hlunn að segja Bellamy að fara til fjandans.
Það kostaði auðvitað það, að hann yrði að
segja af sér. Jæja, því þá ekki ? Þetta starf
hans innvann honum ekki svo mikið þakklæti
Þetta,, að hverfa tímunum saman og svo þeg-
ar heim var komið, að vera úthúðað af nauð-
sköllóttum —
“Þér virðist ekki vera sjálfum yður líkur
í dag, Heath.”
Hann horfði á Bellamy til að sjá hvað hann
ætti við. Ian Heath færði stólinn sinn nær
borðinu.
“í fyrramálið,” mælti hann í mjög ákveðn-
um rómi, “ætla eg að fara með fyrstu lestinni
til Devonshire — Dartmoor. Þar ætla eg að
leita uppi afskektasta staðinn, sem eg get
fundið og dvelja þar í heilan mánuð. Enginn
mun vita heimilisfang mitt. Þar skal ekki verða
neinn talsími neinstaðar í nánd. Alt, sem á
nokkum hátt snertir evrópiskar stjórnmála og
stríðs flækjur, mun þar vera gleymt og glatað.
Eg mun fiska, leika knattleik ef það er hægt,
éta og drekka, tala við bændurnar og eyða
tímanum í iðjuleysi.” Hann talaði mjög ákveð-
ið og þrjóskulega. Viðtökumar sem hann
hafði fengið hjá Bellamy og þessi hótun hans
að senda Hodgson, er hafði miklu minni
reynslu en hann og var síður gáfum búinn en
hann, til að greiða úr málunum í Feneyjum,
málunum sem hann hafði gengið frá, var býsna
hart að göngu. Hann hefði fremur kosið að
vera húðskammaður og nú var hann kominn
í það skap að hann gat sagt yfirboðara sínum,
hvaða álit hann hefði á honum.
Sir Harker Bellamy brosti fagnaðarlausu
brosi og mælti: “Þér virðist hafa lagt þetta
alt saman niður mjög nákvæmlega.”
“Já, eg ákvað þetta alt saman á lestinni.”
Sir Harker Bellamy stóð upp og gekk í
kring um borðið. “Það er ekki siður minn að
eyða mörgum orðum,” sagði hann í dálítið þýð-
ari rómi, “en svo mikið ætla eg þó að segja,
að þér hafið gert miklu betur í þessu máli, en
eg bjóst við, og eg. ætla að bæta því við, að eg
býst ekki við að nokkur í deildinni hefði kom-
ist í hálfkvisti við yður. Farið því fyrir alla
muni og takið yður hvíld. Þér segist ekki ætla
fyr en í fyrramálið — hérna er aðgöngumiði á
St. Johns leikhúsið í kvöld. Eg get ekki farið
sjálfur vegna annríkis og eg hata að láta nokk-
uð fara til ónýtis.
Heath vissi ekki fyr en hann stóð hálf-
ruglaöur úti á strætinu með hvítan bréfmiða í
hendinni. Hann vissi það auðvitað ekki en
þessi bréfmðii var aðgöngumiði að hinu furðu-
legasta æfintýri lífs hans.
Tjaldið er dregið upp
Það er furðulegt hversu lítið þarf til að"
breyta geði manna. Eftir að hafa baðað sig,
rakað sig og skift um föt, fanst Heath að hann
væri sem nýr maður. Hann var ákveðinn í
því að taka sér hvíldartíma, en hann hlakkaði
til þess í stað þess að skoða það sem skyldu-
verk. Hin fáu hrósyrði Sir Harkers Bellamy
og hve vingjarnlega hann klappaði á bakið á
honum um leið og hann sagði þau gerði allan
muninn.
Heima í húsinu voru Dorrance hjónin að
tala um skjólstæðing sinn.
"Hann er næstum alveg úttaugaður,”
sagði húsráðandi við konu sína, og nú syngur
hann með sjálfum sér. Hlýtur að vera ást-
fanginn,” bætti hann við og skotraði augunum
útundan sér til húsfreyjunnar.
Frú Dorrance reigði sig.
“Mér þætti gaman að sjá þá stúlku sem
Mr. Heath yrði ástfanginn í. Hann er of
skynsamur til þess að hlaupa á eftir þessum
stelpugopum, sem eru ekkert annað en fætur
og sneyddar allri skynsemi. Þið karlmennim-
ir sjáið aldrei nefinu lengra. Hann var þreytt-
ur þegar hann kom heim, nýkominn af lestinni,
og svo myndir þú vera líka, eða jafnvel verri.
Þegar eg bið þig að ganga hérna upp í strætið
þá kemur þú aftur blásandi og stynjandi eins
og þú ættir ekki að gera nema að sálast. Eftir
að hann fékk að borða leið honum betur. Nú
er hann að fara í leikhúsið, á morgun út í
sveit —■ því skyldi !hann þá ekki syngja með
sjálfum sér?”
Jói gat ekki svarað þessari röksemda-
færslu neinu, en þrátt fyrir það hélt hann þó,
að ,hinn umræddi ungi maður væri eitthvað
frábrugðinn þeim Ian Heath, sem hafði farið
úr húsi hans fyrir tveimur mánuðum síðan og
hafði um leið látið þess getið, að hann kynni að
verða í burtu eins og viku eða hálfsmánáðar
tíma.