Heimskringla - 02.12.1936, Qupperneq 5

WINNIPEG, 2. DEIS. 1936
HEIMSKRINGLA
5. SlÐA
glaðvakandi; «inkum er annar
þáttur leiksins með miklum
meistarabrag fyrir það hve hrað-
fleygur og óþreytilegur er
strau(m;ur viðburðanna. I>ó
skipa sérfræðingar ekki leikriti
þessu á ibekk með mestu verk-
um skáldsins; þrátt fyrir það
hefir það orðið hvað vinsælast
þeirra allra á leiksviði, og fer
það að vonum. Það er skemti-
legt, persónurnar við skap al-
mennings, og þar blandast í
heppilegum hlutföllum: kvíði,
kýmni og viðkvæmni eins og
Gerhard 'Gran, sem flestum
skarplegar hefir ritað um Ib-
sen, bendir réttilega á. En vert
er einnig að bera í mínni, að
með þessu leikriti sínu vann
skáldð fyrsta stórsigur sinn í
heimi bókmentanna. “Stoðir
Þjóðfélagsins” áttu skjótt fá-
gætri lýðhylli að fagna eigi að-
eins á Norðurlöndum, heldur
einnig í Þýzkalandi og Austur-
ríki; einnig var það leikið á
Englandi og enn víðar í Norður-
álfu. Og enn er það vinsælt
bæði þar og í Vesturheimi.
“Stoðir Þjóðfélagsins” bera
að vísu kennimörk þeirrar tíðar,
sem þær spruttu upp úr og sum
þau deilumál, sem þar eru meg-
inþættir, eru nú til lykta leidd.
Eigi að síður á leikrit þetta
erindi til vor nútíðarmanna, því
að eðli manns er næsta samt
við sig nú sem á öld skáldsins;
hinn andlegi þroski svo sein
fara. Eigingirni, þröngsýni,
hræsni og hverskonar heimska
sitja enn altof víða í öndvegi,
o að framsæknir og frjáls-
huga menn — sannir hugsjóna-
menn—eiga í sífeldu návígi við
Þá féndur einstaklingsþroskans
°g þjóðíélagslegrar þróunar. —
Enn er víðast brýn þörf á, að
hleypa fersku lofti inn í þjóð-
félagið, bæjarfélögin og býli
einstaklinganna. Orð Ibsens og
áminning standa því í fullu
gildi: “Andi sannleikans og
frelsisins—það eru stoðir þjóð-
félagsins”.
þeir ekki einungis frá Frakk-
landi, heldur einng frá Póllandi,
NorðuriSlóvakíu og öðrum lönd
u;m, sem hata fascisma og naz-
isma og meira að segja einnig
frá Þýzkalandi og ítalíu; því þar
eru til menn sem á mjóti stefn-
um þeirra Hitlers og Mussolini
eru ,sem annar staðar.
Spánn má því heita orðinn al-
mennur stríðsvöllur Evrópu um
lýðræði og einræði.
í Madrid er sagt að vistir séu
nógar og stjórnina bresti ekki
vopn. Vegna sprengjanna sem
dunið hafa á borginni, hefir
einn fjórði til einn þriðji íbú-
anna flutt burtu, einkum konur
og börn.
Gifting Bretakonungs
rædd í stjórnarráðinu
Ennþá er farið að ræða gift-
ingarmál Edwards Bretakon-
ungs í blöðunum.
Frétt sem í blöðunum stóð i i
gær um það, er sú, að konungur
muni hafa tjáð Baldwin fbr-
sætisráðherra, að honum væri
næst skapi að giftast Mrs. Simp-
son og hefði æskt þess af for-
sætisráðherra að hann ræddi
málið við meðstjómendur sína.!
Stjórnarráðið er sagt að hafi
haldið fund um málið og komist
að þeirri niðurstöðu, að aftra
bæri giftingunni.
Ef til þess kæmi að Baldwin
yrði að tilkynna konungi þann
boðskap stjórnarinnar, en kon-
ungur neitaði að taka hann til
greina, yrði stjórnin að fara frá
völduní.
En að til slíkrar togstreitu
komi út af málinu, er næsta ó-
líklegt.
TIL MARGRÉTAR OG EIRÍKS ÞORBERGSSONAR
í tilefni af silfurbrúðkaupi þéirra 27. nóv. 1936
Vér skygnumst bak við tímans rökkur tjöld
Við takmörkin á aldarf jórðungs vegi.
Sem eigum ráð á augnabliki í kvöld
En ekki hinum sæla morgundegi.
Og komum mlánafull á þenna fund
Af fögnuði (þótt engin sjáist reika)
Og helgum þessa hátíðlegu stund .
Með heillabænum vorum: “Mötggu og Eika.”—
Og til að hyila liðinn dýrðardag
Hér dragast saman hugir þeirra granna
Að rifja upp eitthvert róttækt skemtilag
Og rekja úr þáttum, kærstu minninganna.
Og þeim skal ekki verða vakan löng,
Eg veit að allir kunnugir þeim hrósa;
Og þau fá nýjann silfurbrúðkaupssöng,
Og syndakvittun prestsins ef þau kjósa.
Við ibræðraþelsins hlýja arineld
Má ætíð stytta dapra vetrarhúmið,
Og blessun vora tíkt og loðskinnsfeld.
Vér leggjum yfir gamla hjónarúmið.
Lúðvik Kristjánsson
að verða ástmey Carols kon-j Mrs. Ámi G. Eggertsson frá
ungs bak við tjöldin EJn það Wynyard, kom til bæjarins á
hafði hinn slungni stjórnmála-1 laugardagsmorguninn. — Með
garpur ekki reiknað með, að af- | henni var Mrs. K. J. Austmann,
leiðingar þess myndu verða jafn 1 sem er að flytja alkominn hing-
örlagaríkar fyrir framtíð Rú-
meníu og raun er á orðin.
Baráttunnar milli frú Lupescu
og fasistanna er fylgst með eft-
irvæntingu af þeim stjómmála-
að til bæjar Mrs. Eggertsson
hélt heimleiðis aftur í dag.
* * *
Heimskringlu hefir verið bent
á ranghermi í grein í blaðinu
mönnum, sem fást við utanrík-1 nýlega um vexti á lánum til
ismálin í Evrópu, því úrslit ihúsaviðgerðar. í greininni var
hennar munu ráða miklu um af
stöðu Rúmeníu til annara ríkja.
haldið fram, að vextir á láninu
næmu alt að því 14%, þar sem
Frú Lupescu fylgir Frökkum, j þeir væru drqgnir frá lánsupp-
hæðinni fyrir alt árið um leið
og lánið er tekið. Þetta hefir
oss nú verð sannað, að er ekki
gert og að vextir lánsins fari
aldrei mikið yfir 6%; þeir séu
aðeirws teknir af upphæðnni ,frá
fasistarnir Þýzkalandi. Því verð-
ur ekki neitað, að fylgi fasist-
anna hefir vaxið seinustu árin
og aðstaða þeirra hefir stórum
batnað síðan hinn mikli Frakka-
vinnr, Titelescu, var flæmdur
að það “interesti” þig.
Af einhverri vangá barst mér
innlagt kort* fyrir nokkru. Mér
fór eins og fariseanum í must-
erinu; þakkaði drottni að eg
væri ekki eins og aðrir menn.
Eg ætlaði altaf að koma til
Winnipeg í bíl í haust, en það
hefir dregist og verður máske
ekki af því héðan af. Þá átti
að gera blöðunum einhver skil
og heilsa upp á kinningjana. —
Ennþá hefi eg kvensöðulinn og
eggjakörfuna og kem ramlbandi
með það í betri byr. Gaman
þætti mér að líta inn og tala
ofurlítið af íslenzku.
Þú ert orðinn leiður á þessu
rugli svo eg hætti. Líði þér og
Kringlu vel.
Þinn einlægur,
H. B.
BRÉF TIL HKR.
KRINGLUR
Karlmennirnir taka konurnar
sínar út með sér — að minsta
kosti á kosningadaginn.
- * * *
“May the best man win!” var j
slagorð Queens í bæjarkosning-
unum. En honum til undrunar
er Warriner nú kosinn.
* * *
Ósigur Kilshaw uppboðshald-
ara var auðsjáanlega fólginn í j
því, að kjósendur voru hræddir
um að hann mundi bjóða upp
bæinn.
* * *
Fólk getur endurtekið sama
hlutinn án þess að hugsa um
það átta sinnum, en ekki níu
sinnum, eins og tala atkvæða
Webbs sannar.
* * * i
Wood borgarstjóraefni náði í
222 atkvæði. Kjörstaðir voru
278 í bænum. Hann sat við
allan laugardaginn að reikna
þvað mörg atkvæði hann hefði
hlotið á hverjum kjörstað, en
gafst upp við það.
5000 Nazistar koma
^>1 Spánar í gær%
Fréttir frá Spáni til blaðsins
London Times í gærkveldi
herma að 5000 Þjóðverjar hafi
komið til Seville í gær til að
herjast með uppreistarmönnum.
0‘Duffy, hershöfðingi írsku blá-
stakkanna lofaði uppreistar-
tíiönnum 10,000 manns innan
skamms. Um 100 hermenn og
20 stærðar herflugskip komu
nýlega frá Rússlandi til aðstoð-
ar spönsku stjóminni. — Frá
fh'akklandi kom hópur sjálfboða
til Spánar í gær og fyrir voru
4000 Frakkar í Barcelona sem í
iið með stjórninni gengu.
Sama frétt getur þess, að
sjálfboðar streymi til Spánar frá
ttíörgum löndum Evrópu og
Sangi í lig með stjórninni. Eru
fEftirfylgjandi bréf er svo vel ritað ;
að vér tökum traustataki á því og
birtum það hér með. Það sýnir,
tvent: fyrst, við hvað menn eiga að
búa í þurkahéruðunum i Vesturland- j
inu og annað, hver dugur er enn eftir- j
i vorum landnemum og hugur til að
etja við erfiðleika. Bréfritarinn er
einn meðal hinna öldnu mikilsmetnu J
islenzku bænda sem settust hér að í
fornri tíð og með skynsemi og dugn-
aði komu sér vel áfram að efnahag «g i
áliti. Hann var fram til hinna síðari l
ára við góð efni, kom öllum bömum ^
sínum til mentunar, sem eru framúr- |
skarandi myndarleg, og var höfðingi
í sinni sveit. Hann er sami höfðing-
inn enn, og hefír ekki látið bugast,
en síðustu 7—8 árin, liafa rúið hann
að efnum og breytt hinni blómlegu j
bygð í blásna eyðimörk. Getur Iiann !
tekið undir með St. G. Stephanssym
og sagt að hann sé “staddur á auðn-
inni aftur, alt landnámið skjalda-
skörð”. En vonin, og trúin á fram-
tíðina, lifir enn og er það ætlan vor
og ósk að hún megi rætast. Höfund-
urinn er svo í sveit kominn að hann
býr innan um hérlent fólk, út frá
öllum Islendingum. Hann er ágæt-
ur Islendingur og fylgist af alhug
með því sem gerist hér á meðal vor.)
i
Alameda, Sask.
23. nóv. 1936
Kæri dr. Rögnvaldur Pétursson.
Það fékk svo á mig skulda-
krafan sem eg fékk hérna um
daginn með þinni undirskrift að
eg hefi síðan verið að brjóta
heilann um hvernig eg ætti að
standa í skilum, ekki svoleiðis
að skilja að þetta sé eina óborg-
aða skuldin (væri svo þá væri eg
ríkur mitt í minni fátækt), en
að bregðast Kringlu minni á af-
mælinu hennar og hafa verið
stöðugur kaupandi alla þessa
hálfu öld eða því sem næst, það
væri ófyrirgefanlegt; auk þess
var hún svo sparibúin um þær
mundir. Hérna úti á uppblás-
inni eyðimörk eru góð ráð dýr.
Þó hittist svo á að þessar tvær
fyrsta kálfskvígur sem eg byggi
upp á “for winter dairy pro-
duce” gáfu svo mikið aflögu
bráðri þörf að eg sendi nú mið-
ann. Nokkuð er af honum að
læra, það fyrst að við seldum
“table cream”, gerum það altaf
ef við seljum nokkuð. Það ann-
að að 20c er verðið. Nú eru
skepnur á vetrar gjöf þó gott sé
veður. Ekkert eir úti að hafa
nema þurran “Russian Thistle”.
Það er ekki nema 15 mílur suð-
ur til “International boundary”.
Mér er sagt að þar seljist sama
“grade” af rjóma á 35c og jafn-
vel meira, en hvað um það. —
Margt fleira gæti eg sagt af bú-
skapnum hérna en eg tel óvíst
HIN ÓKRÝNDA DROTTNING
RÚMENÍU
Nokkrir þættir úr ástamálum
Carols konungs
brenna og þótti sér ekki ósam-
boðið að hafa fylgikonur.
Carol var ungur prins, þeg-
ar hann .kyntist fyrstu ástmey
sinni. Hún hét Zizi Lombrino
og var 17 ára gömul liðsfor-
ingjadóttir. Þau höfðu þekst
litla stund, þegar Carol strauk
með hana til Odessa og þar
gengu þau í hjónaband. At-
burður þessi þótti feikna smán
fyrir konungsfjölskylduna, en
um það kæ,rði Carol sig koll-
óttan og fluttist með Zizi til
Parísar. Um hríð bjuggu þau
saman glöðu lífi og Zizi fæddi
rúmenska konungserfingjanum
laglegan son.
En svo hrömaði heilsa Ferdi-
nands konungs og þá tóku
stjómmálajnennirnir í taumana.
Oarol var neyddur til að skilja
úr stöðu utanríkismálaráðherra mánuði til mánaðar, sem sé í
eftir að hafa gegnt henni sam- höndum lántakanda. — Þetta
fleytt í meira en einn áratug. atrði í greininni studdist við rit-'
Falli frú Lupescu einnig, annað-
hvort fyrir morðtækjum fasist-
stjórnargreinar tveggja enskra
blaða, annars í Manitoba en
anna eða auknu áhrifavaldi hins í Saskatchewan og treyst-
þeirra þurfa Frakkar tæplega um vér ag rðtt værj meg farið,
lengur að reikna með vináttu en þag reyndist ekki svo.
Rúmeníu, og án bæði Titelscu j * * *
og frú Lupescu er framtíð Litla í
bandalagsins í mikilli hættu
—Nýja Dagbl.
FJÆR OG NÆR
Fyrir nokkru síðan varð upp-
víst í Rúmeníu um fyrirhugaða
tilraun til þess að myrða Carol
konung. Ætlunin var sú, að
sprengja dóm,kirkjuna í Búkar-
est í loft upp, meðan konungur-
inn, madame Lupescu og ýmsir
áhrifamenn landsins hlýddu á
guðsþjónustu.
Banatilræðið var uppgötvað á
seinusríÞ stundu. Það upplýst-
ist að fyrir því stóðu nokkrir
menn úr “Jámgarðinum”, rúm-
enska fasistaflokknum, sem náð
hefir mikilli útbreiðslu á seinhi
árum. Það voru járngarðsmenn,
sem fyrir þrem árum fyrtu Duca
forsæitsráðh. lífi. Þeir hafa ó-
tal mörg pólitísk morð á sam-
vizkunni. Seytján ára gamall
myrti foringinn, Comelius Cod-
reanu, dómara, sem hafði bann-
að félagsskap hans. Sökin sann-
aðist á hann, en enginn fékkst
til að dæma hann af ótta við
hefnd. 1 dag er hann einn vold-
ugasti maður Rúmeníu, því liðs-
menn hans hlýða honum í
blindni.
Hann hefir sett sér það mark-
mið að drepa frú Lupescu eða
flæma hana úr landi. Hún er,
segir hann, hinn “vondi andi
konungsins”, vill samvinnu við
Frakka og er af Gyðingaætt-
um.
Og víst er það, að áhrif frú
Lupescu á innan- og utanríkis-
mál Rúmeníu eru geysilega mik-
il. Konungurinn fer í flestu að
ráðum 'hennar. Oft hefir hún
sýnt mikla skarpskygni og fyrir-
hyggju, og sú aðstaða hennar
að gugna ekki, þó að hún hafi
stöðugt ofbeldismenn yfir höfði
sér lýsir miklu þreki og hug-
rekki.
Carol konungur á sérstöðu
meðal annara núlifandi Evrópu-
konunga hvað ástamál snertir
í þeim efnum svipar honum
meira til einvalda fyrri alda.
sem ekki létu sér lauslæti
kvennamálum fyrir brjósti
prinsessu af Grikklandi. Zizi
fékk árleg efrtlaun gegn loforði
um það, að sonur hennar fengi
aldrei að vita um faðemið.
Skaplyndi Carols og Helenar
var ólíkt. Hún var þur og
köld, íhann ör og tilfinninga-
næmur. Honum tókst aldrei að
gleyma Zizi sinni. Þá var það
sem hinn frægi stjómmálamað-
ur Rúmena, Bratinuau, tefldi
frú Lupescu fram. Bragð hans
hepnaðist. Carol gleymdi Zizi,
en hann gleymdi líka Helenu.
Hann gleymdi yfirleitt öllu
nema frú Lupescu.
Hann valdi Lupescu og út-
legðina.
Laugardaginn 28. nóv. voru
þau Kristján Sherbeck Sigurð-
son og Barbara Louise Morris-
seau, bæði til heimilis í Winni-
peg, gefn saman í hjónaband af
______ séra Rúnólfi Marteinssyni að
Sunndagmn þann 29. nóv. s. |403 LI""n SL Pei™
1. var messa I SambandsklrkJ- ]verður ‘ Winnipeg. ^
unni í Riverton Að lokinni . .
A sunnudagmn var 29. nov.
messunni veitti kvenfélag safn- andaðist að Gimli ekkjan ólöf
aðarins, kaffi, þeim sem við- vigfúSSOn, háöldruð kona. Hún
staddir voru. Var það gert í var gjft Jóhannesi Vigfússyni
heiðursskyni við organista safn- j prentara er andaðist fyrir mörg-
aðarins Mr. Guðmund Björns- um arum síðan. jarðarför henn-
son. ;Mr. Sveinn Thorvaldson ar fdr fram á þriðjudaginn. Böm
Ragnheiður
Guðmundur
talaði til heiðursgestsins og j lkennar tvö Mirs.
við Zizi og látinn giftast Helenu konu kans nokkur vel valin orð, Davíðsson
og
þakkaði þeim fyrir hina miklu ^trandberg eru ibúsett hér í
hjálp er þau hefðu veitt söfnuð- þænum.
inum öll þau ár, sem hann hefði
starfað. Þá afhenti séra E. J.
Hr. S. S. Anderson, urnboðs-
Melan Mr. Bjömsson dálitla maður Heimskringlu frá Kanda-
igjöf frá kvenfélagi safnaðarins, j har> sask k0m til bæjarins á
sem viðurkenningu fyrir hina þriðjudagsmorguninn var. Hann
miklu hjálp, er hann hefir veitu var á ferð til Gienbor0) ttl þess
-Sambandssöfnuðinum Hann að vera vi-g jarðarför tengda-
hefir verið organisti hans ætíð lljróður síns Guðjóns Storm er
síðan hann hófst og aldrei þegið andaðist þar síðastl. sunnudag,
laun fyrir, auk þess setið í safn- sem getið er um á öðrum stað
aðarnefnd hans og hafa þau f blaðinu.
bæði hjónin styrkt söfnuðinn * * *
með ráðum og dáð. Mr. Björns- j Laugardagsskólinn gengur á.
son ann mjög hljómhst og hefir i gætlega. Nokkrir nýir nem.
aflað sér mikillar þekkinaar a, endur bætast við í hvert sinn,
í fimm ár dvöldu þau þeim sviðum, mest á eigin spyt- ln margir eru ókomnir> sem
,í París. A meðan hafði Michael,, ur, því að tækifæri voru ía 11 með &ngu móti ætta að missa n f
sonur hans og Helenu konungs- j æskunni til hljomlistar náms ' þeg8u tækifæri tn að láta sér
nafn. En svo var Carol tekin í 5 ■
sátt aftur. Honum var fagnað
með mikilli viðhöfn, en þó dró
skjótt úr fagnaðarlátum ýmsra,
er það vitnaðist, að frú Lupescu
hafði fylgt honum eftir til lands-
ins.
Daglega berast Carol konungi ir sem að þeim málum standa,
áskoranir um það að slíta sam-! að Mr. og Mrs. Björnsson njóti
öðrum
eins og fynr morgum ........... ; fara fram {íslenzku. Allir nem-
Auk þess er hann allra manna \ ^ fengu> ]iðinn ]Rug_
vinsælastur, æríð jafn giaður og ardagj aðgöngumiða að Rose
Theatre. Hinn 19. des. verður
alminlegur. Hafa þau Bjöms-
sons hjónin bæði verið braut-
ryðjendur á sviðum frjálslyndra
trúmála í sinni sveit. Vona all-
vistum við frú Lupescu. Honum
er jafnvel ógnað með uppreisn,
ellegar að reynt verði að ráða
hann af dögum. En slíkt lætur
hann ekki á sig bíta. Frú Lup-
escu lætur hann ekki frá sér
taka. Tvær sveitir úr lífverði
thaas gæta hennar dag og nótt.
* Átti að fara til áskrifanda
norðar í fylkinu en var missent.
lengi við.
Viðstaddur.
Mr. og Mrs. Árni Sigurðsson
frá Wynyard, Sask., komu til
bæjarins á fimtudagsmorgun-
inn var. Er Mrs. Sigurðsson
mjög veik og var flutt strax á
Hvað sem annars má um Carol aimenna sjúkrahúsið. Búist er
konung segja, geta flestir orðið ! við að hún muni þurfa að ganga
sammála um það, að telja hann | undir uppskurð.
glæsilega fyrirmynd allra elsk-
huga, þar sem hann er reiðu-
búinn að fórna lífi og konung
dómi tfyrir ást sína.
myndasýning í skólanum.
* * *
VERZLUNARNÁMSKEIÐ
Þjóðræknisfélag íslendinga í
Vesturheimi hefir til sölu nám-
skeið við alla höfuð verzlunar-
skóla bæjarins með vægum
kjörum. Ungt fólk er hefir i
huga að leggja fyrir sig verzl-
unarnám ætti að leita upplýs-
inga um þetta. Talið við eða
símið: Á. P. Jóhannsson, 910
Palmerston Ave., sími 71177.
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
PHONE 96 361
BEER.
Frú Lupescu er fædd í rúm-
enskum smábæ, dóttir lyfsala
af Gyði-ngaættum. Faðir henn-
ar varð fyrir maxgvíslegum ó-
þægindum sökum ætternis síns,
og engan grunaði þá, að hin
litla, rauðhærða dóttir hans
myndi verða valdamesta kona
Rúmeníu.
En hún fékk fljótt á sig orð
fyrir gáfur og fríðleik og korn-
ung giftist hún þektum verk-
fræðingi. Hjónabandið var ó-
hamingjusamt, en þó má frú
Lupescu þakka því gæfu sína,
Vegna manns síns kyntist hún
Bratinau, sem gafst svo vel að
útliti hennar og hæfileikum, að_____________________________________________________________________
, .... . . . ... , This advertisment is not inserted by the Government Liquor Control Commission. The
hann terldl lienm iram tll pess t ommissi' n is not responsible for statements made as to quality of products advertised.
“You can taste the Goodness”
STANDARD LAGER
OLD CABIN ALE
OLD STOCK ALE
Drewry’s