Heimskringla - 06.01.1937, Qupperneq 3

WINNIPEG, 6. JANÚAR 1937
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
ig peningarnir voru fengnir,
neitaði hann að taka við þeim,
en Franz skildi þá eftir í kirkj-
unni. Faðir hans reiddist út af
þessu tiltæki og refsaði honum
harðlega; hefir honum eflaust
fundist, að sonur sinn væri ekki
mikið efni í kaupmann og að
annað þarfara mætti við pening-
ana gera en að byggja upp gaml-
ar kirkjur.
Lítil ástæða er til þess að ef-
ast um, að þessi saga sé sönn.
— Franz, eins og margir aðrir
menn með hans skapgerð, hafði
misskynjanir. Sýn hans er af
sama tæi og sýn Páls postula á
veginum til Damaskus; hann líkt
og Páll, hafði átt í innri baráttu
við sjálfan sig um það, hvort
hann ætti að hætta við lífs-
breytni, sem var orðin honum
næsta ógeðfeld; og sálarástand
hans var þannig, að hann var
mjög næmur fyrir ósjálfráðum
bendingum innan að; en einmitt
þesskonar sálarástand veldur oft
misskynjunum. — Náttúrlega
trúðu menn alment bæði þá og
síðar, að Kristur hefði opinber-
ast Franz. Síðar varð það skoð-
un fylgjenda hans, að þetta hefði
verið guðleg köllun til hans um
að endurreisa hina almennu
kirkju. Franz sjálfur hefir ef-
laust álitið, að þetta væri af yfir-
náttúrlegum völdum, en að hon-
um hafi komið til hugar, að það
væri skipun til sín um að endur-
sem aðrir áttu, en Franz lagði
blátt bann við öllu slíku. Allir
meðlimir þessa nýja félagsskap-
ar urðu að fara út á meðal al-
mennings og prédika, og áttu
þeir að vinna fyrir fæði sínu með
því að vinna auðvirðilegustu
verk; en gætu þeir ekki fengið
þess konar störf, áttu þeir að
biðja um mat. Hér var ekki um
það að tala, að draga sig út úr
heiminum, heldur þvert á móti,
að vera sístarfandi meðal manna
að því að leiða þá til réttrar trú-
ar.
Framh.
BRÉF TIL HKR.
720 New York Bldg.,
St. Paul, Minn.
Dec. 22, 1936
Dear Mr. Einarsson:
I am herewith enclosing a
draft for $15, which I believe
will pay my subscription in ad-
vance for five years.
I want you to know that I ap-
preciate the efforts that you
people are making to carry on
under a very difficult financial
situation. I realize it must be a
struggle, and I admire you and
your associates for your patience
and continuity. I know that it
requires a desperate struggle,
and continuous efforts, and a
strong conviction that you are
glöddu hana á einn og annan
hátt, en sér í lagi Mrs. Halldóru
Thompson, móðursystur hennar.
Meðfylgjandi eru ljóð sem les-
in voru við útförina á heimilinu.
S. ó.
Síðasta kveðjan
serving a large group of people
reisa alla kaþóísku kirkjuna, er|by your labor of love.
I might state, although it
næsta ólíklegt; enda var sú skoð-
un þá fyrst möguleg, er séð varð,
hvaða þýðingu starf hans hafði
fyrir kirkjuna í heild sinni.
Það varð úr, að Franz fór burt
úr föðurhúsum eftir þetta. Fað-
likely will not be of any special
interest to you, that I like your
editorials and youf manner in
conducting the paper.
Sinecrely wishing you a plea-
ir hans reyndi að ná honum heim I sant Christmas and contented
aftur með hjálp yfirvaldanna íjNew Year, I am
bænum, en Franz afsagði með
.öllu að fara heim aftur. Hann
skilaði þó föður sínum pening-
unum, sem borgaðir höfðu verið
fyrir dúkana, og fötunum, sem
hann fór í að heiman. En um
leið gerði hann þá yfirlýsingu
opinberlega, að hann skoðað:
ekki lengur Pétur Bernadone
föður sinn, heldur Guð einan.
Biskup nokkur, sem var við-
staddur, gaf Franz kápu sína og
gerði um leið þá yfirlýsingu, að
hann þaðan í frá heyrði kirkj-
unni til.
Eftir burtför sína úr föður-
húsunum, flæktist Franz til og
frá um tíma og vann með köfl-
um, til að halda í sér lífinu. Síð-
Very cordially yours,
C. Harold Richter
* * *
515 West Willard St.
Stillwater, Minn..
28. des. 1936
Ritstj. Hkr.:
Nú um árslokin eins og venja
mín er sendi eg $3, andvirði
blaðsins, P. 0. Money Order
fyrir næsta komandi ár. Þakka
eg nú fyrir 50 ára afmælisblað
Kringlu er var vel úr garði gert,
en af því eg er Bandaríkja kona,
þótti mér helst til mikið um
Canada, en það ræður nú að lík-
um þar sem Kringla er canadiskt
blað, og má eg því ei vera o-
sanngjörn og sízt af öllu vera á
Dóttirin talar frá himnanna höll,
eg hirði ekki lengur um stólinn.
Mæðan er horfin og ömunin öll,
Því alt er svo dýrðlegt—um
jólin.
Gráttu ekki mamma, því glöð er
eg nú,'
það getur ei fokið í skjólin.
Þú kendir mér þessa tállausu trú
sem tekur mig hingað—um jólin.
Syrgðu ekki pabbi, þó sé eg á
braut—
þá síðasta gafstu mér kjólin.
Sveif eg á vængjum og þekti
enga þraut,
—og það eru fegurstu jólin.
Eg veit að þið syrgið mig syst-
kyni góð,
þó svífi eg út fyrir pólinn,
—eg bið ykkur einkum að læra
þau ljóð,
sem lengst verða sungin—um
jólin.
Að leggja upp í langferð, að
heiman—og heim,
—og hitta þau indælu bólin,—
og svífa, svo létt, yfir geimanna
geim,
—og geta svo haldið hér jólin.
Að endingu kveð eg þá ættmenn
og granna,
og alla sem veittu mér skjól;
og bið- ykkur alla þær brautir að
kanna,
—þars bíða ykkar gleðileg jól!
arana að stóli. Hann barðist á
móti hringunum og hinum mútu-
þegnu sérréttindum þeirra —
og stofnaði svo hringa sjálfur,
og hann barðist eins og ljón með
verkalýðssamtökum og fyrir
rétti smælingjanna meðan hann
rétti þeirra svörnustu fjand-
mönnum sína hægri hönd á bak
við tjöldin.
Framan af takmarkaði Hearst
starfssvið sitt við vesturstörnd
stundum verið hans leyndustu
hugsanir.
W. R. Hearst á margar hall-
ir víðsvegar um Bandaríkin. Hin
glæsilegasta þeirra er San-Sim-
eon, er stendur í undurfögrurri
hálf trópiskum fjalladal í Kali-
forníu. Hún er reist í másiskum
stíl og ekkert til sparað, hvorki
um stærð né íburð.
Hearst hefir safnað þar að sér
allskonar listaverkum frá öllum
Bandaríkjanna, en brátt ^ fór, tímum 0g ber þar mest á list-
vefnaði, tjöldum, teppum og dúk-
hann að færa sig austur á bóg
inn. Hann keypti þá New York
blaðið “Morning Journal”
sama blaðamenskusagan endur-
tók sig, aðeins í stærri stíl, eftir
því sem hlutföllin voru stærVi
þar eystra, og svo vegna þess, að . „ . .
hann átti þar skæðan keppmaut , ’ , ,,
,____________________.1,,, runalegu mynd. Margt af þessu
Þ6r aem notiS—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Blrg-Blr: Uenry Ave. Ea»t
Sími 95 551—95 552
Skrtfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
um frá ýmsum löndum. Stundum
hefir hann keypt heila kastala í
Evrópu, látið rífa þá niður, núm-
era hvern stein og flís, og reisa
síðan aftur einhversstaðar vest-
Bandaríkjum,
an tók hann sér fyrir hendur, að
byggja upp sankti Damíans
kirkjuna, og á hann að hafa end-
urbygt hana og tvær aðrar kirkj-
ur í grend við Assisi á tveimur
árum. Meðan hann vann- að
þessu, lifði hann á matargjöfum,
sem hann fékk úr nærliggjandi
húsum . Árið 1208 byrjaði hann
að prédika og afneitaði um leið
Öllum veraldargæðum. Lifði
hann upp frá því án þess að eiga
nokkuð til, gekk manna á milli og
prédikaði fyrir hverjum sem
vildi hlusta á hann. Það leið
ekki á löngu áður en hann fengi
fylgjendur, sem aðhyltust kenn-
ingar hans og löðuðust að hon-
um sjálfum. Fyrsti maðurinn,
sem gerðist áhangandi hans, var
auðugur maður, Bernhard að
nafni. Hann seldi allar eigur
sínar og skifti andvirðinu meðal
fátækra. Brátt fylgdu aðrir
dæmi hans, og þegar fylgjenda-
hópurinn var orðin átta, sendi
Franz þá út til að prédika. Eftir
því sem fylgjendurnir urðu
fleiri, kom betur í ljós, að nauð-
synlegt mundi verða að hafa
einhverjar reglur til að lifa eftir.
Franz ritaði þá upp mjög ein-
falda reglugerð fyrir flokkinn,
°g var hún að mestu leyti hinar
þrjár viðteknu reglur klausturs-
hfnaðarins; allir, sem í flokk
hans gengu, urðu að lofa hátíð-
lega að eiga aldrei neitt, að vera
skírlífir og sýna yfirmönnum
aínum takmarkalausa hlýðni. f
honum eldri klausturreglum
höfðu menn farið í kringum fá-
f^ektarheitið á þann hátt, að
klaustrin þágu tekjur af eignum,
eftir tímanum að borga. Þá
vanvirðu vildi eg ei láta um mig
spyrjast eða að þurfa að láta
kalla eftir skuld hjá mér fyrir
blöðin.
Lengi lifi Heimskringla.
Gott ár.
Með virðingu,
Mrs. Jóhanna S. Thorwald
ÆFIMINNING
á sama sviði blaðamensku, sem
var Pulitzer, eigandi “World”. í
hefir þó aldrei komist í verk til
, . , . fulls, og er sagt að hann eigi
keppm þeirra um hylli folksin» .
i, .ivoruhus í ymsum hafnarborg-
var ekkert rað onotað og ekkert1
til sparað. Um þær mundir var
Cuba í þann veginn að brjótast.
undan yfirráðum Spánverja og
var það tilefni óspart notað af
Hearst og Pulitzer, sem frétta-
efni. Báðir keptuts við að senda
fréttaritara, ljósmyndara og
jafnvel spæjara á vettvang. —
Skjölum var stolið, konur voru
“frelsaðar” úr varðhöldum,
samningum og hernaðarleyndar-
málum var uppljóstrað, og svo
var talið, að þessir tveir blaða-
menn, og þó sérstaklega Hearst,
hefðu átt drýgstan þátt í því, að
Bandaríkjamenn og Spánverjar
lentu þá í stríð. En kaupendum
blaðanna f jölgaði og hvað var þá
að tala um einu stríði meira eða
minna. “Morning Journal” hafði
20 þús. áskrifendur, þegar
Hearst tók við honum; á 10 mán-
uðum komust þeir upp í 400 þús.
og í lok Spansk-ameríska stríðs-
Einn af nágrönnunum ing upp j eina miljón
WILLIAM RANDOLPH
HEARST
blaðakonungur Bandaríkjanna
um, full af gömlu rofi og öðrum
fornminjum. Ein af höllum W.
R. Hearst er í Hollywood. Þar
lifir hann oft glöðu lífi.
William Randolph Hearst er
nú á sjötugs aldri. Bandaríkja-
menn kalla hann “eitt af vanda-
málum þjóðarinnar.”
—Nýja Dagbl.
HVAÐANÆFA
Frá Róm berst sú fregn, að
Vittorio, yngsti sonur Mussolini,
hafi opinberað trúlofun sína með
yngismeyju frá Milano. Brúð-
kaupið á að fara fram í kyrþey
um nýársleytið, en hveitibrauðs-
dagana ætla ungu hjónin að vera
í Hollywood.
* * *
Bette Davies, kvikmyndaleik-
kona í Hollywood, hefir látið svo
um mælt fyrir rétti í máli, sem
hún á í við kvikmyndaleikfélag
sitt, að hún taki það ekki í mál
að verða þræll í Hollywood fyrir
einar 15 þúsund krónur á viku.
VERZLUNARNÁMSKEIÐ
Þjóðræknisfélag Islendinga í
Vesturheimi hefir til sölu nám-
skeið við alla höfuð verzlunar-
skóla bæjarins með vægum
kjörum. Ungt fólk er hefir i
huga að leggja fyrir sig verzl-
unarnám ætti að leita upplýs-
inga um þetta. Talið við eða
símið: Á. P. Jóhannsson, 910
Palmerston Ave., sími 71177.
Lesið Heimskringlu
KaupiS Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
Þann 23/ des. andaðist að
íheimili Mr. og Mrs. Bjarni Jóns-
1 son á Húsafelli, í grend við Riv-
erton, dóttir þeirra Halldóra
Aðalheiður, rúmra 17 ára, fædd
3. júlí 1919. Hún var að upp-
lagi til vel gefin, glöð, bjartsýn
og hugrökk, en leið frá barn-
æsku vanheilsu sem hindraði
líkamsþroska hennar, þótt ekki
liði hún að jafnaði miklar þján-
ingar. Hún naut ágætrar og ó-
þrotlegrar umönnunar móður
sinnar, föður og ástúðar syst-
kyna sinna, og frændfólks síns.
Ástvinir hennar hlóðu skjólgarð
um hana, svo að næðingar mann-
legrar reynslu, náðu ekki til
hennar. Og hún, sem þó var
hindruð frá gleðileikjum æsk-
unnar, bar þó ávalt vor í hjarta,
og var sjálf ljósgjafi í hópi ást-
vina sinna og jafnaldra. Útför
hennar fór fram 28. des. frá
heimili hennar og Lútersku
kirkjunni í Riverton.
Halldóra heitin er sárt syrgð
af foreldrum og systkynum og
frændfólki og öllum er til þektu.
Foreldrar hennar þakka af
hrærðum hug öllum þeim félags-
heildum og einstaklingum er
Það var eitt sinn sagt um Wil-
liam Randolph Hearst, að hann
væri svo voldugur, að hann gæti
skipað eða rekið forseta Banda-
ríkjanna eftir vild. Þeir tímar
eru nú löngu liðnir, en áhrifa-
valds þessa ameríska auðkýfings
og blaðaeiganda gætir þó enn í
hugsunarhætti miljóna manna
vestan Atlantshafsins.
W. R. Hearst er fæddur í San-
Francisco árið 1863, sonur milj-
ónamærings frá hinum frægu
gullfunda-árum Californíu. —
Hann óx upp á mestu útþenslu-
árum Bandaríkjanna, samhliða
iðnaðar- og framleiðslu-byltingu,
sem skaraði drjúgum eld að
köku þeirra, sem voru efnalega
sterkir og auðugir. Borgir,
reistar fyrir öreigalýð, utan um
smiðjur og vöruhús auðkýfing-
anna, risu upp svo að segja yfir
nótt og viðskifti voru gerð í
stærri mælikvarða en nokkur
þjóð hafði áður þekt. í fram-
leiðslu og allskonar viðskiftum
risu upp auðkóng$r hver í sinni
grein ,sem eftir því sem tímar
liðu, lögðu meira og meira af
sjálfstæðum einkafyrirtækjum.
Hearst var einn þessara manna.
Fyrsta blað W. R. Hearst var
‘San Francisco Examiner”, sem
faðir hans gaf honum, og tók
hann við stjórn þess, nýrekinn
frá Harvard Universtiy.
Það voru ekki hugsjónir, held-
ur gróðavon, sem beindi Hearst
inn á braut blaðaútgefanda og
hann varð þar heldur ekki fyrir
vonbrigðum. Blöð hans voru
fyrst og fremst sniðin fyrir hin-
ar fjölmennu, lægri stéttir, og
honum tókst að gera þau víðles-
in og eftirspurð, með því að láta
þau æsa upp lægstu tilfinningar
fólksins. Hann fylti þau af ná-
kvæmum lýsingum um morð og
glæpi, kynferðismál og hjóna-
skilnaði, ásamt tilbeiðslukendu
dekri við auðmenn og æðri stétt-
ir. Þess á milli lézt hann vera
vörður réttlætis og sanngirni.
Hann barðist á móti kúgun og
spillingu — og studdi svo kúg-
Slíkur hefir ferill W. R. Hearst
verið til þessa dags. Hviklyndi
hans er viðbrugðið. Allar hans
“skoðanir”, “hugsjónir”, “stefn-
ur” og “ismar” hafa verið “bus-
iness” og ekkert annað en “bus-
iness”. Hann hefur þann mann
til skýjanna í dag, sem hann
treður í duftið á morgun. Hann
berst fyrir því máli í New York,
sem hann lætur blöð sín vera
hlutlaus um í Chicago, en ráðast
á í San Francisco. Hann hvetur
menn til að fella Roosevelt og
bjarga föðurlandinu, fyrir kosn-
ingar, og heitir honum svo fylgi'
sínu að þeim loknum.
En stjarna Hearst er að falla.
Kaupendatala blaða hans er að
falla, og áhrif hans, sem fyrir
nokkrum árum var talið að næðu
til fjórða hvers manns í Banda-
ríkjunum, fara nú stórum þverr-
andi, enda hafa verið mynduð
víðtæk samtök gegn blöðum
hans, tímaritum, útvarpsstöðv-
um og öðrum “menningartækj-
um”; ___Um að hvorki lesa þau,
heyra né sjá.
Og þrátt fyrir alt þetta verður
því þó ekki neitað, að W. R.
Hearst hafi á stundum gert þjóð
sinni mikið gagn, hvað sem hans
eigin tilgangi hefir liðið í þeim
efnum. Hann hefir oft orðið
til þess að styðja góð mál til
framgangs og jafnvel að upp-
ræta margskonar spillingu
stjórnmálalífi þjóðar sinnar,
með sínum vægðarlausu og þrot-
lausu árásum á einhvern eða
eitthvað. En vegna hins algera
“princip”-leysis í þeim efnum,
verður þó erfitt að leggja mat á
verk hans, og eins og stendur, er
það víst, að meiri hluti landa
hans mundi fordæma þau.
William Randolph Hearst
skrifar sjaldan í blöð sín sjálfur,
en þegar það kemur fyrir, eru
það ætíð ávörp til allrar þjóðar-
innar, prentuð með letri þreföldu
að stærð við venjulegt lesmáls-
letur. Þessi ávörp eru ætíð
stutt og með mjög dramatísku
orðalagi. Línurnar ná þvert yfir
síðu og verður þá alt dálkaskipu-
lag að víkja. Framsetning er
líkust því, að konungur væri að
ávarpa þjóð sína. Ýmsum hefir
líka dottið í hug, að slíkar hafi
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
f CANADA:
Amaranth.. ...........................J. B. HaUdórsson
nt er, Sask.......................... J. Abrahamson
.................................G. O. Einarsson
Baldur..........................................Sigtr. Sigvaldason
Keckvúle...............................Björn þórsaraon
Eel“ont.................................... J. Oleson
Bredenbury.............................H. o. Loptsson
®rown, ..............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge....................................Magnús Hlnriksson
Cypress River............................PálI Ander80n
^?;foe" " ".............................S. S. Anderson
®fro®"V................................S. S. Anderson
Eriksdale..............................Ólafur Hallsson
Foam Lake................................. janu8SOn
ml1...............................................K. KJernested
.................................. Böðvarsson
2lenboro..................................G. J. Oleson
Hayland................................gjg. B Helgason
“ec*a..............................Jóhann K. Johnson
Hnausa.................................Gestur S. Vídal
Hove..^................................Andrég Skagfeld
Husavík............................... John Kernested
Innisfail...........................Hannes J. HúnfjörO
Kandahar........................................... g Andergon
Keewatin.........................................Sigm. BJörnsson
Knstnes................................Rósm. Ámason
Langruth...............................—B. Eyjólfsson
Eeslie.............................................Th. Guðmundsson
Lundar........................gig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville.........................Hannes J. Húnfjört
Mozart..................................g. g Anderson
Oak Point..............................Andrés Skagfeld
Oakview.......................................Sigurður Sigfússon
ott°..................-..................BJörn Hördal
Piney...................................S. S. Anderson
Red Deer............................Hannes J. HúnfJörO
Reykjavík..........................................Ami Pálason
Riverton............................BJörn Hjörleifsson
Selkirk................................q.. m. Jóhanseon
Sinclair, Man.......................k. J. Abrahamson
Steep Rock........................................Fred Snædal
Stony Hill.......................................BJörn Hördal
Swan River.............................HaUdór Egilsson
Tantallon..............................Guðm. ólafsson
Thornhill..........................Thorst. J. Gíslason
Víöir...................................Aug. Einarsson
Vancouver.............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis.............................ingl Anderson
Winnipeg Beach....................................John Keraested
Wynyard..................................s. S. Anderson
f BANDARÍKJUNUM:
Ákra..................................Jón K. Einarsson
Bantry................................ E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash.................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier..............................jón K. Einarseon
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg....................................Jacob Hall
Garðar................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson...............................Jón K. Einarsson
Hensel......:..........................J. K. Einarssoa
Ivanhoe.............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton..................................F. G. Vatnsdai
Minneota............................Miss C. V. Dalmana
Mountain..............................Th. Thorfixmseon
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts.........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.................................Jón K. Einarssoa
Upham.................................B. J. BreiðfJörO
The Yiklng Press Limited
Winnipeg Manitoba
t