Heimskringla - 26.01.1938, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 26. JANÚAR 1938
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
verðskuldi þökk þína og ástúð
frekar en hann.
Finst þér ekki líka, að því
meira sem hið íslenzka félags-
líf fær af áhrifum hans, því
meira virði hljóti það að vera
fyrir þjóðina í heild sinni — og
það land, sem vér dveljum í?
Finst þér ekki, að ef þú átt ein-
hvern ilmsmyrsla buðk, hversu
lítill sem hann kann að vera,
eigir þú fyrst og fremst að
smyrja það höfuð sem bar kór-
ónu af þyrnum, af því að Krist-
ur vildi heldur deyja, en hopa
frá því starfi, sem hann vann
vegna mín og þín. Er ekki
einhver rödd hið innra með
sjálfum þér, sem segir, að ein-
mitt hans áhrif eigir þú að
reyna að efla í bygðinni þinni
og innan safnaðarins ? Er nokk-
uð, sem gæti veitt þér sannari
eða göfgari gleði en það, að hér
— í boðinu, sem haldið er hon-
um til heiðurs — beini hann aug-
um sínum til þín með samskon-
ar ummælum og þeim, sem hann
beindi að konunni með alabast-
ursburkinn: “Hún gerði það,
sem í hennar valdi stóð.”
ÆFEMINNING
Emilía Hólmfríður
Indriðadóttir
Hinn 14. maí, 1937, andaðist
í grend við Blaine, í Washington
ríkinu, heiðurskonan Emilía
Hólmfríður Indriðadóttir. Hún
var fædd á Laxamýri í Suður-
Þingeyjarsýslu 25. nóvember ár-
ið 1861. Hún var því 75 ára
gömul þegar hún dó. Foreldrar
hennar voru: Indriði Davíðsson,
náfrændi séra Þorsteins á Hálsi,
og kona hans Friðbjörg Einars-
dóttir, af Laxamýrar-ætt.
Hólmfríður heitin ólst upp í
Húsavíkur kaupstað hjá foreldr*
um sínum; en fór ung úr for-
eldra húsum til að vinna fyrir
sér í nærsveitunum; Reykjadal
og Mývatnssveit. Síðustu fjög-
ur árin sem hún var á íslandi
var hún í vist hjá Þórði verzlun-
arstjóri Guðjohnsen á Húsavík
og konu hans. Mun hún þar hafa
numið margt nytsamlegt og sið-
fágandi, enda hefir hún komið
sér þar vel, því Guðjohnsens
fólkið hefir verið vinafólk henn-
ar ætíð síðan, hvar og hvenær
sem það hefir náð til hennar.
Vestur um haf flutti hún árið
1887 og settist fyrst að í Winni-
peg. Þar giftist hún 2. marz
árið 1890 eftirlifandi manni sín-
um; Magnúsi Friðrikssyni ætt-
uðum úr Eyjafirði. Framkvæmdi
séra Jón Bjarnason hjónavígsl-
una.
Daginn eftir giftinguna lögðu
ungu hjónin af stað vestur að
Kyrrahafi og settust að í borg-
inni Seattle. Þar bjuggu þau í
14 ár. Fluttu þau þá á land,
sem Magnús hafði keypt nálægt
Blaine. Þar bygðu þau sér hið
snotrasta heimili og settu þar
saman bú. Hafa þau búið þar
ætíð síðan, eða í 33 ár.
Þau hjónin eignuðust 5 börn.
Tvö þeirra, piltur og stúlka dóu
nýfædd . Þriðja bamið mistu
þau hálfs áttunda árs gamalt.
Tveir drengir komust til full-
orðins ára og eru enn á lífi:
Emil Hermann, nú í Alaska og
Dewey, sem er heima með föður
sínum. Af nákomnum ættingj-
um Hólmfríðar sál. eru tvö syst-
kini á lífi: Tryggvi Indriðason,
bóndi í Nýja-fslandi og Jóhanna
Ólafsson, kona Tryggva ólafs-
sonar í Winnipeg. Ein af þess-
um systkinum var líka Þuríður
sál. Long í Winnipeg. Hálfbróð-
ir átti hún hér í Blaine, Kristján
Davíðsson, dáinn hér fyrir
nokkrum árum.
Hólmfríður Indriðadóttir var,
hvað ytri kjör snerti, almúga-
kona. En hið innra var hún
höfðingi. Eru og þess mörg
dæmi meðal svokallaða almúga-
fólks. Skal hér minst nokkurra
atriða um skapgerð hennar
þessu til sönnunar. Hún var ekki
allra vinur, en trygg og vinföst
þar sem hún tók því. Hún var
djarfmælt og hreinskilin hver
sem í hlut átti. Hún hafði sterka
réttlætistilfinning og gat aldrei
þolað að hallað væri málstað ann-
ara án þess að taka svari þeirra.
Væri henni greiði gerður, þótt-
ist hún aldrei hafa launað að
fullu. Gestrisni þeirra hjóna
var frábær og veitti hún gestum
sínum með rausn og örlæti. Hún
vildi fylgjast með tímanum um
alt sem laut að heimilisumgengni
og húsbúnaði. Ensku talaði hún
vel og notaði hana gjarnan
fremur en íslenzkuna þar til að
á síðustu árum hennar virtist
hin “rama taug” binda hana á
ný böndum þjóðernis og tungu,
því þá varð henni aftur móður-
málið munntamara. Hún unni
mjög fegurð, einkum í ljóðum
og blómum.
Aldrei heyrði sá er þetta ritar
talað um hana öðruvísi en með
velvild og nágranna kona henn-
ar ein bar henni þennan vitnis-
burð: “Hún var hin besta móð-
ir og kona og mun vera erfitt
að finna aðra betri, enda var
heimilið hennar heimur.”
Útför hennar fór fram frá ís-
lenzku fríkirkjunni í Blaine að
viðstöddu fjölmenni.
Nú býr ekkjumaðurinn elli-
móður á gamla heimilinu þeirra
með syni sínum og harmar að
vonum missir sinn. En hann er
gamall sjósóknari frá íslandi og
hefir mörgum sinnum áður átt
við mótbyr að etja og orðið fyrir
áföllum, enda ber hann böl sitt
með karlmensku og í þeirri trú
að friðsæl lending sé fyrir stafni
þar sem sjóhrakinn sæfarinn
finni hvíld í faðmi horfinna ást-
vina, undir verndarvæng þess
sem lífið léði.
A. E. K.
HEYRT OG SÉÐ
eftir Alþbl.
Andrés heit. Björnsson var,
eins oé kunnugt er, prýðilegur
hagyrðingur og hafa oft birst
vísur eftir hann í ‘Heyrt og séð.’
Eftirfarandi vísu gerði hann
um einn af beztu kunningjum
sínum, sem fékkst við að yrkja
eins og fleiri.
Skáldið bograr við borðsins rönd
á borðinu týran ljómar.
Ljósgulan blýant hefir í hönd,
í höfðinu kvarnir tómar:
Sel — sel,
gel — gel!
Mikið rækalli er erfitt að ríma
vel.
* * *
Herra Anderson, sem einu
sinni var Árnason, var nýkom-
inn heim frá Ameríku og var að
tala við gamlan kunningja sinn,
sem ekki hafði farið út fyrir
landsteinana. Þeir sátu inni á
kaffihúsi og m. a. var Anderson
að segja frá hinum frægu upp-
skurðum, sem þeir gerðu fyrir
vestan: )
— f Chicago, for instance, er
læknir, sem nýlega tók hjarta
úr manni, sem hafði lent í járn-
brautarslysi. Og þessi læknir
var svo handy, að hann saumaði
saman hjartað, you bet, og stakk
því inn í brjóstholið aftur. Og
maðurinn er sprellfrískur.
— Ekki verður maður nú
hissa á þessu hér um slóðir,
sagði kunninginn. Það er læknir
hérna, sem nýlega skar eyru af
manni og græddi þau á aftur
nokkru ofar.
— Hvað átti það að þýða? —
spurði Anderson.
— Jú, sjáðu til. Maðurinn
var nýkominn frá Ameríku og
það var ekki nógu rúmt um
munninn.
* * *
Hinn þekkti danski prestur og
rithöfundur, Kai Munk, auglýsti
einu sinni í blaði, að hann byði
sóknarbörnum sínum til um-
ræðufundar um “Einkalífið á
prestssetrinu” í samkomusal
sóknarinnar.
Fundarkvöldið kom og hvert
sæti var fullskipað, en sá, sem
hvergi lét sjá sig, var séra Munk.
Þegar hið akademiska korter
var liðið og vel það, var hringt
til prests og hann spurður,
hverju þetta sætti. Munk svar-
aði:
— Eiga menn von á mér á
fundinn? Mér datt aldrei í hug
að koma! Eg hefi bara veitt
því eftirtekt, að fólki þykir á-
kaflega gaman að ræða um
einkalífið á prestsetrinu og
þessvegna vildi eg gefa fólki
tækifæri til að ræða þetta efni
nánar.
Sögur herma ekki, hvernig
fundurinn hefir farið fram eftir
þetta.
* * *
Eftirfarandi smásaga sýnir
góðan skilning á hinum miklu
ráðstefnum, sem haldnar eru
svo að segja daglega nú orðið.
Þetta bar til, þegar Halifax lá-
varður var undirkonungur í Ind-
landi. Hann hafði óskað eftir
viðræðum við Gandhi og kom í
heimsókn til hans. Þeir höfðu
setið á tali í f jóra klukkutíma og
höfðu gefið strangar fyrirskip-
anir um það, að þeir yrðu ekki
trufíaðir. Allir blaðamenn og
ljósmyndarar, sem fyrirfundust
í Delhi voru komnir á staðinn og
biðu úti fyrir. Tíminn leið. En
alt í einu kom skeyti frá stjórn-
inni í London til Halifax lávarð-
ar. — Það var því ekki um annað
að ræða en að ónáða höfðingj-
ana og var símasendlinum sleppt
inn til þeirra með skeytið.
Þegar strákurinn kom út áftur
þyrptust blaðamennirnir utan
um hann og spurðu hver í kapp
við annan:
— Hvað voru þeir að gera?
Hvað sögðu þeir?
— Þeir sitja á legubekknum,
sagði strákur — og Halifax er að
útskýra fyrir Gandhi grískt orð,
sem stendur í Fjallaræðunni.
* * *
Presturinn við eitt fermingar-
barnið:
— Lars, getur þú sagt mér,
hvernig það er með sólina og
regnið og réttláta og rangláta?
— Já, sólin skín jafnt á rétt-
láta og rangláta, svaraði Lars
hikandi.
— Og þegar rignir ?
Lars hugsaði sig um, en á bágt
með að átta sig. En alt í einu
lifnar yfir honum og hann segir
hægt og rólega:
— Þegar rignir á prestinn,
drýpur regnið niður á djáknann.
HRAFNINN í
GAULVERJABÆ
Framh.
Stóð þá ekki líkt á með snærin,
engin þörf var á að þau væri
ona mörg og við hvern ein-
ta bæ í hverfinu? Eða máttu
ki aðrir notfæra sér þau?
Hvað um það ? Alt var nú til-
iið og komið á sinn stað: Hrísl-
nar og lurkarnir frá Hellum,
garnar og körf ubotninn af rek-
ium neðan af Loftsstaðaöldu og
>g af löngum og vænum snær-
n úr þvottastögunum frá kon-
ium í Bæjarhverfinu og nú var
kið til að hala og hífa þetta alt
oft upp. Körfubotninn fyrst.
inn fór ágætlega þarna í
erkinni, hríslurnar studdu
mn vel og þær hver aðra, og
5an var tágunum vafið hér og
,r og snærum margvafið utan
n turninn og bygginguna alla:
lupurinn var listaverk! Fyrir-
taks bústaður fyrir ein krumma-1
hjón og nokkra krakka þeirra, (
ef svo vel vildi til, að þeir skyldu ,
fæðast þarna, meðan þau bygðu
Gaulverjabæinn með séra Runka,
sem vitanlega var staðarins for-
svar og forpaktari. En við hann
höfðu þau þó eigi samið eða
fengið hjá honum neitt bygging-
arleyfi. Sökum þessa mun það
hafa verið, að hann vildi sízt af
öllum hafa neitt við þessi hjón
að sýsla, enda hafði hann ekki
vígt þau í heilagt hjónaband, og
því stóð honum stuggur af þeim
flestum mönnum framar þarna í
hverfinu: Hann ofsótti þau! En
hvers vegna? Var það sökum
þess, að þau voru í svartri
hempu, eins og hann á sunnu-
dögum, eða var það vegna þess,
að þau voru árrisulli en allir aðr-
ir þar í sveitinni, háfleygari í
lofti og e. t. v. í hugsunum, en
hann sjálfur?
Nei, .það var trú hans —
heimskuleg hjátrú, — á því, að
þessum hjónum fylgdi einhver
illur andi, sem boðaði feigð hans
og fjölda manna annara í sókn-
um hans. Nema hvað ? Það var
þá að hafa það! Ungu hjónin
undu sér vel, litu yfir alt sem
þau höfðu gert og sjá: “Það var
harla gott!”
Fyrstu nóttina eftir að alt var
tilbúið og hjónin ætluðu að fara
að sofa í þessu nýja heimkynni
sínu, glöð og ánægð, þótt þreytt
væri, brá þeim heldur en ekki í
brún er híbýli þeirra tók að nötra
og skjálfa; það riðaði í norðan-
rokviðrinu, sem nú var skollið á;
það var reglulegt “gjöminga-
veður”! Skyldi séra Runki hafa
verið valdur að því?
Laupurinn hrundi! Byggingu
þeirra var jafnað við jörðu, en
kirkjan og turninn skulfu í skak-
viðrinu. öll fyrirhöfn þeirra var
fokin út í veður og vind! Hrísl-
urnar lágu eins og hráviði innan
um leiðin, tágarnar tættar í
sundur og snærin sum voru slit-
in! Þetta var “aumalingur”* og
ástandið ömurlegt; það var kom-
ið fram að sumarmálum og þau
búin að búa vel um sig kvöldið
áður, en áttu nú hvergi höfði
sínu að að halla og alt komið í
eindaga, eins og nú stóð á fyrir
þeim.
Þau hnipruðu sig saman,
hjúfruðu sig hvort upp að öðru
og hugsuðu hnuggin mjög til
framtíðarinnar. Hvað áttu þau
nú að gera?
Veðrinu slotaði. Alt var við
hendina, hríslurnar, körfubotn-
inn og tágarnar; alt var að vísu
úr greinum gengið, en þó óbrotið
og óslitið; snærin mátti greiða til
og tína upp tágamar og lurkana.
En skyldu snærin ekki hafa
flækst mikið? Jú, efalaust, en
það var nóg til af þvottastögun-
um ennþá þama í hverfinu. —
Væri ekki reynandi að byrja aft-
ur og koma öllu í samt lag undir
eins, fyrst alt er við hendina?
Eigum við ekki að byrja strax?
| Þannig ráðslöguðu ungu
krummahjónin um þetta fram og
' aftur, meðan þau gættu að,
hvernig umhorfs var. Veðrið,
sem nú var slotað, gaf þeim góð-
ar vonir um, að alt gæti nú farið
vel, ef þau byrjuðu strax og væri
samtaka, eins og áður.
Laupurinn var endurbygður á
þrem dögum, miklu traustari og
rambyggilegar vafinn en áður.
“Þetta er gott; alveg ágætt, og
nú getur séra Runki gamli gert á
okkur gjömingaveður, ef hann
vill; það gerir okkur ekkert til!”
Þannig skröfuðu þau um þetta
sín á milli. \
Innan tuttugu og fjögurra
daga voru f jórir alsnaktir, kol-
| svartir strákar í heiminn bornir,
og nú brá svo við, að séra Runki
var himinglaður, er hann sá
þessa nýjung og nú dáðist hann
manna mest að snilli þessara
turnbúa við byggingu hins nýja
bústaðar þeirra og þrautseigju
við að endurbyggja hann og
koma fyrirætlunum sínum í
framkvæmd, þrátt fyrir öll þau
tormerki, er á því voru.
J. P.
-Dýraverndarinn.
HITT OG ÞETTA
Yfirvöld Þýzkalands hafa lagt
bann við því, að læknar landsins
noti latnesk heiti á sjúkdómum.
Þeir mega aðeins nefnast þýzk-
um nöfnum.
W * *
í barnaskólum Lundúnaborgar
er nú fyrirskipað að nota vasa-
kúlta úr bréfi, sem brent er
jafnóðum eftir notkun.
* * *
Vinnukona hafði verið hjá
spákonu, og þegar hún kom
heim, var hún ákaflega niður-
beygð.
— Hvað er nú að ? skurði hús-
móðir hennar. — Sagði hún, að
einhverjar skelfingar vofðu yfir
þér?
— Nei, sagði stúlkan. — En
hún sagði mér, að faðir minn
lifði á því, að moka kolum í eld.
— Eg held, að það sé engin
skömm að því, sagði húsmóðirin.
— Það kann að vera. En
hann er dáinn fyrir fjórum ár-
um.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
Þér Mm notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrjfOir: Henry Ave. Eut
Sími 95 551—95 552
Sbrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI . ÁNÆGJA
LISTEN, FRIENDS
BEWARE I SAY
Do not trust him too sincerely
fhe ore runs high on assay sheet.
Heed not tho’ he puts before
thee,
Shining samples hard to beat.
But take heed of this, my warn-
ing,
He’d have little need to share
If, as he would have you think-
ing,
That the gold is really there.
Oh! no, my friends, the gold he
seeks,
Is not in rock formation bound
Nor bedded in forgotten creek.
It is the gold that can be found
In bank account or pocket book.
Stop and reason and you will see
The truth of this just can’t be
shook,
If he had gold: Let answer be,—
HE WOULD NOT COME TO
YOU NOR ME.
* by Markabee
* Þetta var alkunnugt orð-
tak manna, þegar einhver bág-
indi báru að höndum: “Það er
aumalingur”.
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth..............................j. B. Halldórsson
Antler, Sask........................,k. J. Abrahamson
Árnes...............................Sumarliði J. Kárdal
Árborg.................................G. O. Einarsson
Baldur...............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville...............................Björn Þórðarson
Belmont..................................g. J. Oleson
Bredenbury...............................H. O. Loptsson
Brown.............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge........................Magnús Hinriksson
Cypress River......................................Páll Anderson
Dafoe...................................
Ebor Station, Man....................K. J. Abrahamson
Elfros.................................
Eriksdale..............................ólafur Hallsson
Foam Lake..........................................John Janusson
Oimli....................................K. Kjernested
Geysir.................................Tím. Böðvarsson
Glenboro...................................q. J. Oleson
Hayland................................sig. B. Helgason
Hecla.................................Jóhann K. Johnson
Hnausa................................ Gestur S. Vídal
Hove.............................................Andrés Skagfeld
Húsavík...........................................John Kernested
Innisfail...........................Hannes J. Húnfjörð
Kandahar................................
Keewatin...............................Sigm. Björnsson
Kristnes............................... Rósm. Árnason
Langruth............................................B. Eyjólfsson
Leslie.............................................Th. Guðmundsson
Lundar........................Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville..........................Hannes J. Húnfjörð
'Mozart.................................
Oak Point........................................Andrés Skagfeld
Oakview..............................Sigurður Sigfússon
Otto......................................Björn Hördal
Piney...................................S. S. Anderson
Red Deer............................Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík..........................................Árni Pálsson
Riverton..............................Bjöm Hjörleifsson
Selkirk........................ Magnús Hjörleifsson
Sinclair, Man.......................K. J. Abrahamson
Steep Rock........................................Fred Snædal
Stony Hill........................................Björn Hördal
Tantallon........................................Guðm. ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Víðir.*...........................................Aug. Einarsson
Vancouver........................... Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis............................Ingi Anderson
Winnipeg Beach.....................................John Kernested
Wynyard.................................
( BANDARÍKJUNUM:
Akra..................................Jón K. Einarsson
Bantry.................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash.................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier..............................Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg...................................Jacob Hall
Garðar.................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson...............................Jón K. Elinarsson
Hensel............................... J. K. Einarsson
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton................................ F. G. Vatnsdal
Minneota............................Miss C. V. Dalmann
Mountain.............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif.....John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts..........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold.................................Jón K. Einarsson
Upham.................................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press Limited
Winnipeg Manitoba