Heimskringla - 30.03.1938, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 30. MAEZ 1938
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
“Nei, þeir mundu ekki- gera
annað en bölva mér, ef eg hitti
þá.”
“Máske þú vildir vera með
Kristi?” “Nei, eg held honum
þætti eg hafa átt of mikið við
víxla. — Verzlunarbraskið og
“fylgjan” hans Jósafats, togast
svo á um hann, að hann tryllist!
Draugurinn hótar að sökkva hon-
um í svartasta myrkur. Eins
og druknandi maður, grípur
hann til þess, sem hann hefir
aldrei gert áður — “Guð, vertu
mér syndugum líknsamur.” Þá
bregður svo við, að hann þekkir
alt í einu, hver draugurinn er,
hvað “fylgjan” er, sem altaf
hefir fylgt honum og ásótt hann
— það er hans eigin samvizka!
En nú er hann ekki lengur
hræddur við hana. Nú veit hann
hverjum hann vill vera með. Hún
hefir breyzt í mynd af Siggu,
unnustuna, sem hann misti fyrir
mörgum árum. Hún kemur að
síðustu, og svífur burt með Jósa-
fat Jóakimsson — á vængjum
morgunroðans.
Þá hefi eg ekki fleira að sýna
þér. Þakka þér fyrir þolinmæð-
ina.
Á mánudags og þriðjudags-
kvöldið 4. og 5. apríl næstkom-
andi, geturðu séð allar þessar
smámyndir í heilu lagi, hjá Leik-
félagi Sambandssafnaðar í Win- um kostnaðarlausa för milli fs-
umboðsmenn CBC og lét um-
boðsmanninn í Vínarborg fá öll
ummæli blaða í öðrum löndum.
Sendi hann þau vestur um haf,
en svarið kom í fyrradag í skeyti,
þar sem segir að félagið bjóði a.
m. k. 35 manna kór vestur og
verður það meðíimum hans að
kostnaðarlausu, frá því stigið er
á skipsfjöl hér og stígið hér á
land aftur.
▲
Tíðindamaður Vísis átti í
morgun viðtal við Svein G.
Björnsson, formann kórsins, og
spurði hann nánara um hina fyr-
irhuguðu vesturför kórsins, til-
drög hennar, hvenær förin yrði
farin o. s. frv.
“Að öllum líkindum fer kór-
inn vestur um haf í þessa för
sína 1939, er heimssýningin
mikla stendur yfir. Væri að
minni hyggju sjálfsagt að nota
þetta tækifæri til þess að vekja
athygli á íslenzku deildinni á
heimssýningunni með því að láta
kórinn syngja þar, en þá þyrfti
að ganga þannig frá samningum
við Columbia Broadcasting Co.,
að þetta væri leyft.”
“Samningarnir við CBC hafa
þannig ekki verið undirritaðir
enn?”
“Nei. En kórnum hefir borist
skeyti frá CBC þess efnis, að
það fallist á skilmála kórsins,
1908 með hárri 1. einkunn.
Kom hann síðan hingað heim
og stundaði kenslu, sumpart í
heimahúsum og sumpart í skól-
um. Árið 1911 varð hann kenn-
ari í Mentaskólanum í þýzku og
dönsku og var kennari þar tii
dauðadags.
Jón ófeigsson.hefir gefið út
fjölda skólabóka og var einn af
aðalstarfsmönnunum við ís-
lenzku orðabók Sigfúsar Blöndal.
Þá var fyrir nokkru gefin út n. k.
þýzk orðabók eftir hann, sem er
mikið verk. Var Jón gerður að
heiðursfélaga í þýzku vísindafé-
lagi og heiðursdoktor við Há-
skóla íslands á 25 ára afmæli há-
skólans.
Jón Ófeigsson var óvenjulegur
starfsmaður, sívinnandi og allra
manna samvizkusamastur og
skylduræknastur um sitt starf.
Hann var ágætur kennari,
stjórnsamur og reglusamur.
Jón kvæntist 1910 (R(igmor
Schultz frá Jylerup í Danmörku,
og lifir hún mann sinn ásamt
tveim börnum þeirra.
Örfá eintök hafa borist hing-
að vestur og verða send eftir
pöntunum aðeins. Pantanir af-
greiða Gísli Jónsson, 906 Ban-
ning St.; E. P. Jónsson, ritstjóri
Lögbergs og Magnús Peterson,
313 Horace St., Norwood.
* ♦ *
55. ársþing stórstúku Máni-
toba af alþjóðareglu Goodtempl-
ara verður haldið í G. t. húsinu
í Winnipeg dagana 27. 28. apríl
Bækurnar eru til fróðleiks og
skemtunar. Góðar bækur eru
dýrmæt eign. Látið þær einn-
ig vera til prýðis í bókaskápnum
yðar, með því að senda þær í
band til Davíðs Björnssonar á
“Heimskringlu”. Verkið vel af
hendi leyst.
nipeg.
Pétur Gautur.
ÍSLANDS-FRÉTTIR
Anra og Poul Reumert
leika hér í sumar
Nokkrar bréfaskriftir hafa
farið fram milli Leikfélags
Reykjavíkur og hr. Poul Reum-
erts í Kaupmannahöfn um það,
að hann, ásamt konu sinni, önnu
Borg, komi til Reykjavíkur í vor,
sennilega í maímánuði, og leiki
hér með aðstoð og á.vegum Leik-
félagsins. Þessir ágætu vinir ís-
lenzkra leiklistarmála hafa boð-
ist til þess að starfa hér að leik-
sýningum endurgjaldslaust, en
láta ágóða þann, sem verða kann,
renna á einn eða anna hátt til
þess að styrkja hugsjónina um
þjóðleikhús á íslandi.
Það er ekki enn fastmælum
bundið, hver eða hve mörg leik-
rit verða sýnd. En rannsókn fer
fram á því, hvort kleift reynist
að koma upp þremur leikritum,
sem sýnd yrðu að minsta kosti
níu kvöld. Rætt hefir verið um
þessi leikrit: Tavritsch eftir De-
val, Læknirinn (Nu er det morg-
en) eftir Schluter og Salome eft-
ir 0. Wilde.
Ef til vill kann það að leiðast
í ljós, að hentugra þyki að sýna
aðeins tvö leikrit, með því að
fleiri bæjarbúar ættu þá kost á
að sjá hvort sum sig en ella.
Leikfélagið mun kosta kapps
um að vanda til þessara leiksýn-
inga eftir því sem frekast er
kostur, enda þykist það þess full-
víst, að bæjarbúum muni vera
það mikið fagnaðarefni að fá
þessa göfugu gesti.—Mbl. 27 feb.
* * *
Karlakór Reykjavíkur
boðið til Ameríku.
Annað stræsta útvarpsfélagið
í Bandaríkjunum, Columbia
Broadcasting Corporation hefir
boðið Karlakór Reykjavíkur að
heimsækja sig í Ameríku á
næsta ári. Yrði kórinn vestra
nokkurn þess tíma, sem New
York-sýningin stendur yfir. —
Jafnframt lætur CBC þá ósk í
ljós, að Sig. Þórðarson verði
stjórnandi kórsins, en Stefán
Guðmundsson einsöngvari.
Hafði kórinn skrifað CBC fyr-
ir um tveim árum og sent því
ummæli blaða á Norðurlöndum,
með þeirri von að það myndi
vilja styðja för kórsins. Af því
varð þó ekki, að svo stöddu, en
það fylgdi svari CBC, að ummæli
blaða í MiðEvrópu yrði metin
meira.
Kórinn fór svo utan s. 1. sum-
ar og söng víða um M.-Evrópu.
Ilands og Ameríku o. s. frv. Má
því víst telja, að af förinni verði.
1 Annað misikfirma hafði sent
lokkur tilboð, sem var að sumu
'Jeyti gott, en þó ekki eins að-
gengilegt og tilboð CBC.”
“Hverjir aðstoðuðu ykkur við
að vekja athygli CBC á frægðar-
ferli ykkar um Evrópu ?”
“Tveir ágætir Vestur-fslend-
ingar, þeir Ásmundur Jóhanns-
SKAPHÖFN ADOLF
HITLERS
lét sig
HITT OG ÞETTA
Um miðjan mánuðinn lézt einn
Frh. frá 3. bls
meðan ríkisleiðtoginn
dreyma.......
Það er samstarf manna sem
Hitlers og Görings, er gert hefir
nazismann að veruleika. Hitler
gat með engu móti innt af hönd-
frægasti bófi í Brazilíu, Virgo- [ um hin verri verk, en Göring og
lino Ferriera að nafni. Þetta var hans menn hefðu aldrei getað
einkennilegur bófi, því hann stal Sett á flokkinn hinn leyndar-
frá þeim ríku og gaf hinum fá- dómsfulla helgiblæ, sem frá Hitl-
tæku. Þegar hann lézt var hann 1 er er komiiin. Ef þeir hefðu
sjálfur blásnauður maður. j reynt það, myndu þeir hafa orðið
* * * jað athlægi. Það er ógerlegt að
Einn af hættulegustu glæpa- hugsa sér Hitler, án bakstuðn-
mönnum Póllands hefir nýlegajings hins kerfisbundna flokks,
verið handtekinn. Pólsk blöð en flokkurinn hefði heldur aldrei
nefna hann “manninn með 100 hafist á legg, án Hitlers.
andlitin”. j Ti'llitslausir raunsæismenn,
Glæpamaður þessi framdi öll sem byggja traust sitt á fallbyss-
sín afbrot dulbúinn og það var Um og sprengjum, geta verið
ótrúlegt, hve hann gat breytt út- harðir í horn að taka, en hug-
liti sínu. Aðallega sveik hann sæismenn, gráir fyrir járnum,
semi hans er verð nokkurrar at-
hygli.
Sjálfur hefir Hitler látið svo
um mælt, að sér falli þungt að
taka fastar ákvarðanir. Þess má
líka sjá mörg ljós dæmi. Það liðu
margir mánuðir áður en hann lét
til skarar skríða gegn Röhm.
Það er viðurkent í Þýzkalandi,
að ræður Hitlers mótist mest af
viðhorfi þess manns, sem síðast
talaði við hann. Hann er sjálfur
laus í rásinni, því er hann svo
áhrifagjarn. Hann hefir ekki
þrek til að kynna sér hið raun-
verulega ástand og lætur sér
nægja einhverja fábrotna út-
skýringu.
Hitler verður auðveldlega frá
sér numinn af hljómleikum, her-
söngvum, hersýningum og því,
sem hann sjálfur eða aðrir hafa
sagt. Þessi skapgerð er ástæð-
an til þess, að hann getur ekki
flutt rökfasta ræðu. Fyrr en
varir er hann komin inn á nýjar
brautir fyrir einhver augnabliks
áhrif. Það hendir oft, að hann
þagnar í miðri röksemdafærslu.
flestum tilfellum er þar með
útrætt um það, sem talað skyldi
um. Áður fyrr hætti hann oft
alveg í miðri ræðu og settist nið-
ur. Eitthvað hafði truflað hann.
Ræður hans eru mjög ankringis-
legar aflestrar, en þessa finnur
maður ekki til, þegar maður
heyrir þær fluttar.
son fasteignasali og Árni Helga- út peninga í bönkum og láns- [ eru þó margfalt hættulegri.
son verksmiðjustjóri í Chicago.
Fleiri ágætir landar vestra hafa
haft áhuga fyrir því, að við fær-
um vestur, þótt eigi séu hér
taldir.”
▲
Það má vera mikið fagnaðar-
efni öllum vinum kórsins, að
honum hefir verið sá sómi sýnd-
ur, sem að framan greinir. En
það ætti einnig að vera gleðiefni
öllum, sem vilja að vegur lands
og þjóðar sé sem mestur erlend-
is, því að slíkar farir sem þessar
eru hin besta auglýsing um land
og þjóð, og mun fgrðin auk þess,
að því að vænta má ef hún verð-
ur farin á sýningartímanum
1939, hafa mikið viðskiftalegt
gildi. f þessu sambandi má minna
á, að frægur norskur kór á að
syngja á norsku deildinni á
heimssýninunni í New York. —
Ættum vér að fara eins að og
Norðmenn í þessu efni. Tekur
sýningarráðið þetta mál vafa-
laust til athugunar.
—Vísir, 2. marz.
* * *
Jón ófeigssor, yfirkennari
(Grein sú er hér fer á eftir
birtist með andlátsfregn Jóns Ó-
feigssonar í Alþýðublaðinu 28.
febrúar, en lát hans barst vest-
ur s. 1. viku um leið og blaðið var
að fara í pressuna, svo á starf
hans var þá ekki kostur að minn-
ast. f grein þessari er i fám orð-
um hins helzta af því minst.
Ritstj. Hkr.)
Jón ófeigsson yfirkennari and-
aðist 27. febr. eftir langvarandi'
vanheilsu, sem hann hafði þó
borið með hinni mestu karl-
mensku. Rækti hann störf sín
fram að því síðasta, þrátt fyrir
veikindin. Hann hafði' verið
kennari við Mentaskólann í
Reykjavík í 27 ár, og var einn af
afkastamestu vísindamönnum
þjóðarinnar í málfræði.
Jón ófeigsson var fæddur 22.
apríl 1881 að Stóranúpi í Hrepp-
um í Árnessýslu. Settist hann 1
1. bekk lærða skólans í Reykja-
vík 1895 og lauk stúdentsprófi
rtieð 1. ágætiseinkunn 1901. —
Sigldi hann þá til Kaupmanna-
hafnar og lagði stund á málfræði.
stofnunum, með því að villa á sér Stjórnarstefna Musolinis, hin
heimildir. Lögreglan fann í í-1 markvissa stefna raunsæis-
búð hans í Varsjá 342 mismun mannsms, er allrar fordæmingar
andi klæðnaði, 22 einkennisbún-' verg. En maður getur þó ávalt
inga með orðum og öllu tilheyr- gert sér í hugarlund, hvernig
andi, 66 mismunandi skótegund-1 Mussolini muni bregðast við mál-
ir, sem sumir voru þannig gerð- j Unum. Með Hitler er þessu á
ir, að maðurinn gat gert sig hinn bóginn á 'annan veg farið.
hærri og samt haft eðlilegt Hjá honum má vænta undarleg-
göngulag. í 6 ár hefir þessi ustu straumhvarfa. Háttalag
glæpamaður leikið lausum hala í hans daginn, sem júnímorðin
Póllandi, en hefir nú verið dæmd- v0ru framin, er beinlínis ein-
ur í 12 ára betrunarhúsvinnu. kennandi fyrir hann. Það mun
sanni nærri, að þá hafi legið við
Hugmálaráðuneyti Bandaríkj- horð, að herforingjar og önnur
anna hefir látið athuga aldur stórmenni úr hernum mistu höf-
þeirra manna, sem skráðir eru uð sín> { stað Heinz og Röhm og
eigendur flugfarartækja þar í félaga þeirra.
landi. Það kom í ljós, að 312 | gð ^r skoðun Roberts, að alt
mentaskólapiltar voru meðal jjf Hitlers sé flótti frá veruleik-
eigenda flugvéla, Þar af höfðu'anuni) viðleitni tii að gefa sig á
90 þeirra full réttindi til að vald vil og dul hugaróranna. Til-
stýra flugvél. Allir þessir piltar fÍTmingarnar heyja innbyrðis
flugu vélum sínum svo að segja stríð Hann kemur fram sem
daglega og höfðu mikla ánægju hinn mikli endurlausnari Þýzka
af. Einn þessa,ra flugvélaeig- lands ^ næsta augnabliki er
enda notar vél sína til að fljúga hann yfirkominn af sálarkvöl,
í til og frá skóla. Faðir hans er efasemdum um réttmæti gerða
bóndi, sem býr i 50 mílna ginna og þungum harmi.
fjarlægð frá Washington. Bónd-1 Hann lifir hinni ]íðandi stundu>
inn, sem er vel efnaður, gaf syni leggur trúnað & ^ gem hann
sínum flugvél til að fara í á milli fullyrðir og leggur æðislega á-
skólans í Washington og heim- herslu & ^ gem hann segir og
gerir. Með því hrífur hann fóík-
nokkur ið kannske mest. Hitt er annað
[mál, að það hendir iðulega, að
hann segi eitt í dag og annað á
FJÆR OG NÆR ^ morgun. En honum er altaf jafn
______ ■ mikil alvara, altaf laus við undir-
ferli í ræðum sínum. En sjálfs-
blekkingin hefir órofið vald yfir
honum. Það er mælt, að Hitler
geti talað um alt, sem undir sól-
Og áður en hann hefir
Þér sem notiS—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Blrgðlr: Henry Ave. Baat
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ANÆGJA
um hlekkjum vafinn, sem Hitler,
myndi voga út á þá braut.
En tæpast er þó slík röksemd
nein sönnun. Eplin fögru hafa
margra freistað, sem ekki hafa
verið of sterkir á svellinu. Ro-
berts heldur því fram, að hneigð-
ir hans í þessa átt séu ekki rík-
ar. Sú fullyrðing, að hann neyti'
hvorki víns né kjötmetis og líti
enga konu girndarauga kann að
vera sönn. Hugórar hans og í-
myndanir fylla þá allan hans
hugarheim.
Ríkiskanzlarinn þýzki les á-
kaflega lítið. Engin bók finst í
sölum hans í Munchen. Hið rit-
aða orð hefir aldrei verið honum
neitt. Jafnvel á meðan hann sat
hneptur í fangelsi, hafði hann
enga löngun til að lesa. Hann
sniðgengur alveg hin frægustu
ritverk og hann hittir sjaldan
hina gömlu vini sína og félaga í
st j órnmálabaráttunni.
Roberts bendir loks á eitt at
Hið mikla áhrifanæmi Hitlers riði { háttsemi Hitlers,
hefir verið honum styrkur sem
áróðursmanni, en að sama skapi
hættulegt sem ríkiskanzlara. —
Hann á auðvelt með að hrífa á-
heyrendur sína. Hann skírskotar
til tilfinninga þeirra, en ekki
skynsemi. Hann dregur sig ekki
í hlé, þótt hugur hans sé allur í
uppnámi. Hann tárfellir oft. —
Hann grét fyrir réttinum 1924,
þegar hann var dómfeldur. Hann
grét yfir stormsveitarforingj um
sínum, þegar þeir gerðu uppreisn I ferðast.
sem
margir aðrir hafa líka veitt at-
hygli. Sé Hitler spurður um eitt-
hvað, freistar hann ætíð undan-
komu með dálítilli ræðu og það
jafnt, þótt hægt sé að svara
spurningunni' með einu orði. —
Honum finst hann að minsta
kosti standa föstum fótum á
meðan hann talar.
Umhverfis Hitler er sífelt
sterkur varðhringur, hvort sem
hann er heima, flytur ræður eða
I íciuaai. Slíkt líf myndi koma
1930, sömuleiðis yfir Gregor hverjum manni úr skorðum. —
Hann umgengst fáa menn. Hann
fær fátt að heyra nema álit of-
Strasser, þegar flokknum var í
voða stefnt 1932. Þá æddi hann
um gangana í gistihúsinu, sem
hann bjó í og hótaði að fremja
sjálfsmorð. Hann hefir marg-
sinnis hótað að taka sig af lífi
eða ofurselja sig böðlinum. “Hafi
eg gert axarsköft, þá krossfest-
ið mig,” sagði hann eitt sinn við
flokksbræður sína.
Það er sitt af hverju skrafað
um líferni Hitlers. Roberts vísar
á b«g öllum slíkum sögum um
stopasamra áróðursmanna og
herforingjanna. Hann lifir ein-
mana í hugarheimi sínum, eins
og björn í hýði, og reynsla áróð-
ursmannsins er hans eini veg-
vísir. Það er sorglegt, að fram-
tíð Þýzkalands og friðurinn í
heiminum skuli ramba á slíkri
tæpu. örlög mannkynsins hvíla
nú á einum manni í langt um
ríkara mæli heldur en á dogum
æfintýri foringjans. Það sé ó-lgömlu einvaldanna, sem við þó
sennilegt, að maður, sem er slík- | gagnrýnum stranglega.—N. Dbl.
ilisins. Ekki' einn dagur hefh-
fallið úr hjá piltinum í
ár.
HLJÓMBOÐAR
sönglög eftir Þórarinn Jónsson
Þessi nýútkomna sönglagabók
inniheldur 40 sönglög við ágætis-
kvæði merkra skálda, austan *nni ,s® . .
hafs og vestan. Þau eru öll þýð talað’jir hann gnpinn af
og sönghæf, á mátulegu radd-1
sviði fyrir alþýðusöng, og undir-
raddirnar svo auðveldar, að hver
ákafa trúboðans, um hvaða efni
svo sem ræða hans fjallar.
Því hefir verið haldið fram, að
sa, sem eitthvað leikur á stofu- ^er eigi yfir járnvilja að ráða.
orgel eða piano, getur haft i^rts» og reyndar margir
þeirra full not. Prentun er skýr ^ draga það storum i efa.
og góð aflestrar, og svipar mjög rtltler taki oft akaflega s ync i-
að frágangi til Alþýðusöngvanna |legar akvarðanir, til þess að
nefna sannfæra sjalfan sig um þrott
Hafði kórinn þá samband við Lauk hann háskólaprófi í þýzku
íslenzku, sem sumir
“Kindabækur’ eða “fjárlögin”,
þó stærra í brotinu. Þessi bók
er góð viðbót við íslenzka al-
þýðusöngva, og ætti að vera
kærkominn gestur allra þeirra,
sem hljóðfæri hafa og heimilis-
söng iðka.
sinn og styrkleika og binda enda
á óvissuna og hikið, sem leynist
rnnra með honum. Þessi hátt-
Lesið Heimskrlnglu
Kaupið Hehnskringlu
BorgiS Heimekringlu
“Sherwood”
Jakkaföt fryir drengi
TVENNAR BUXUR
$10.95

Úr alullar vaðmáli canadisku í
laglegu vor-sniði, á hóflegu
verði! Tvíhnept, bakið með fell-
ingum og belti', tvennar buxur á
stærð og sniðnar fyrir skóla-
drengi. Efni grá dálkvígindi eða
Donegal í brúnum, bláum, gráum
og lovat litum. Stærðir 10 til
16 ára.
REN0WN
Unglinga jakkaföt tvennar buxur
A snotru sniði, í aðlaðandi litum og vigindum
auga ungmenna er klœðast vel. Sniðin
úr alullar vaðmáli canadisku, stykk-
jótt með ýmsum skrautvigindum,
feld og lögð. Stærðir 30 ti 37......
-föt sem grípa
$14.95
REN0WN alullar vaðmáls buxur síðar
(ISETAN TVÖFÖLD)
Hjólreiða drengir myndi óska sér að eignast þessar Renown
alullar, síðu vaðmálsbuxur—hafa nýjan kost ísetan tvöföld! Eru
með hreyfanlegum spennum haldið með tveimur hnöppum og
uppbrotnum skálmum. $2.95
Stærðir 28 til 37
Drengjafatadeildin á fimta gólfi
T. EATON C°u
UMITED