Heimskringla - 15.05.1940, Page 1

The Modern Housevvife Knows
Quallty That ls Why She Selects
“CANADA
BREAD”
“The Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Weddlng Cakes Made to Order
PHONE 39 017
ALWAYS ASK FOB—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet &s a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
LIV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 15. MAÍ 1940
NÚMER 33.
HELZTU FRETTIR
Þjóðverjar gera ógurlega
árás á Holland og Belgíu
Enn er skamt högga milli hjá
Þjóðverjum. Síðast liðinn föstu-
dag réðust þeir inn í Holland og
Belgíu með sömu grimd og ó-
svífni, sem þeir hafa áður verið
þektir að. Sprengdu þeir upp
borgir og brýr og eyðilögðu járn-
brautir, .strádrápu niður menn,
konur og börn og gerðu allskon-
ar usla í þessum smáríkjum, sem
þeir einu sinni þóttust ætla að
vernda. Vér getum ekki gert
oss í hugarlund hvernig ástand-
ið og líðanin er í þessum löndum,
sem nazistarnir æða um eins og
bráða-pest. Það er alt annað en
ánægjulegt að vera í sífeldum
ótta um líf sitt og sinna, eiga
von á því að vera tættur í sund-
ur af sprengjum Þjóðverja, hvar
sem þú ert staddur, hvort heldur
þú ert á skrifstofu þinni, á
skólabekknum, á heimili þínu
eða jafnvel í sjúkrastofunum.
Hvergi griðastaður, hvergi
skjól, hversu hlutlaus og saklaus
sem þú ert.
Og hver er ásetningur þeirra
með öllum þessum hamförum og
blóðbaði? Sá að verða drotnar-
ar Evrópu, komast í námunda
við Bretann og Frakkann til
þess að hella yfir þá blessun
sinni er þeir sjá sér hentugt
ætkifæri. Enda er þá ekki orðið
langt að fara fyrir þá, þegar
þeir hafa náð-að ströndum Hol-
lands og Belgíu. Aðeins að skjót-
ast yfir sundið til Englands, sem
er ekki nema fárra mínútna
flug. Milli Flushing á Hollandi
og London, eru til dæmis ekki
nema 150 mílur, sem auðvelt
er að fljúga á 35 mínútum. Milli
London og Rotterdam eru 188
mílur. En frá Cologne til Lon-
don eru aftur fullar 300 mílur,
€ða 73 mínútna flug. Frá Col-
°gne til Parísar, eru aðeins 250
hiílur. Fyrsta dag árásarinnar
á niðurlöndin, skutu Hollending-
ar og Belgar niður um 70 flug-
vélar fyrir Þjóðverjym, og aðrir
skutu niður fyrir þeim yfir 30
flugvélar, svo fyrsta daginn
hiistu þeir yfir 100 flugvélar.
Þrátt fyrir það er sókn Þjóð-
verja engu vægari, jafnvel harð-
ari. Og daglega er nú barist af
hiikilli grimd frá Þjóðverja
hálfu og verjast Hollendingar
°g Belgar þeim undursamlega,
þrátt fyrir þó þeir verði stund-
um að hörfa undan þeim inn í
landið, þrátt fyrir ágæta vörn.
Hvað eftir annað hafa Hollend-
mgar og Belgar gert Þjóðverjum
hdklar skráveifur, en það eru öll
skörð Þjóðverja fylt jafnharð-
an aftur svo frá þeim er nær því
altaf uppihaldslaus árás.
Lrátt fyrir það gegnur Þjóð-
verjum mikið ver en þeir gerðu í
fyrstunni ráð fyrir, því þeim
^em ekki til hugar að Hollend-
ingar og Belgar tefðu fyrir þeim
eins hraustlega og þeir gera. En
þ* *jóðverjum er það mikið áhuga-
^hál að ná valdi yfir Hollandi og
Selgíu til þess að geta náð þar
góðum herflota stöðvum til á-
rása á England. Leggja þeir um
|®ið mikla áherslu á að um-
^ingja Hague á Hollandi og ná
stjórninni í sínar hendur.
^allhlíf a-hersveitir
^ú eru nazistar farnir að
varpa heilum hersveitum á land
Ur ioftinu, með því að fljúga
hieð hermennina yfir vissa staði
ug láta þá síðan varpa sér út í
aHhlífum til jarðar.
Hafa nazistar notað þessa að-
ferð, bæði á Hollandi og Belgíu,
og nú síðast á Zeeland eyjunni,
að frézt hefir.
Hugsanlegt er að þeir ætli sér
að nota þessa aðferð víðar, til
að koma hei^veitum á land. En
hætt er samt við að vel geti farið
svo, að fylkingar þær þynnist
nokkuð á leiðinni niður í fallhlíf-
unum.
fsland undir vernd Breta
Síðast liðinn föstudag, tóku
Bretar ísland undir verndar-
væng sinn, með því að setja þar
á land herdeild, til þess að varna
því að Þjóðverjar legðu landið
undir sig. Bretar fullyrtu að á
engan hátt yrði þrengt að ís-
lendingum, því hér væri aðeins
um vernd að ræða meðan stríðið
stæði yfir.
Og vissulega mun þetta öllum
fslendingum gleðiefni, að Bretar
hafa tekið ísland undir vernd
sína, því öruggari verndara gat
það varla fengið.
Chamberlain segir af sér, og
Winston Churchill tekur að
sér að mynda nýja stjórn
Þau stórtíðindi gerðust á Eng-
landi síðast liðinn föstudag, að
Neville Chamberlain forsætis-
ráðherra sagði af sér, og Win-
stone Churchill tók að sér að
mynda nýja stjóm, sem búist
er við að verði samsteypu stjórn,
úr conseratíva flokknum, liber-
ala flokknum og verkamanna-
flokknum.
úr því sem komið var, mátti
við því búast að stjórnarskifti
yrðu á Englandi. Chamberlain
var of friðelskandi maður,
mannúðarríkur og hrekkjalaus,
til þess að fylgja hermálunum
fram með þeim krafti iog óbil-
girni, sem þau krefjast til að
lækka rosta og yfirgang hinna
grimmlunduðu blóðvarga, sem
engu hlífa, og öllu fórna í taum-
lausum þjóðarmetnaði og ofur-
spenning til yfirráða.
Innan fárra daga mun það
verða kunngert, hvernig Chur-
chill velur í stjórn sína.
Stríðið í Noregi *
Stríðið milli norðmanna og
nazista heldur áfram; er barist
enn af miklu kappi á sjó og
landi við Narvík. Þó hafa frétt-
ir borist um að Þjóðverjar hafi
kallað heim eitthvað af her-
mönnum þaðan, því nú virðast
þeir ætla að leggja alt kapp á að
brjótast gegn um Belgíu inn í
Frakkland.
Hveitisalan
f tilefni af því hvernig Dan-
mörk og Noyegur eru komin,
hafa heyrst raddir um það aust-
an frá Ottawa, að hyggilegast
mundi vera að loka kauphöllinni
hér í Winnipeg.
Ástæðan til þess kvað vera sú
að Canada hefði nú orðið svo fáa
viðskiftavini, síðan Danmörk og
Noregur féllu í Hitlers hendur,
og væru því Bretar að mestu
leyti þeir einu, sem keyptu
hveiti frá Canada í stórum stíl.
Og fyrst ekki væri nema um einn
kaupenda að ræða, færi best á
því að Canada-stjómin tæki
hveitisöluna í sínar hendur.
Útflutningur á hveiti frá Can-
ada frá 1. ágúst til 29. febrúar
1939—1940, var 108,119,783
bushel, og það er hér um bil um
6 miljón mælum meiri útflutn-
ingur en árið 1939—1939 yfir
sama tímabil.
Af útfluttu hveiti 1939—1940
keyptu Bretar og Norður-írland
Hollendingar gefast upp
Namur og Rotterdam eru í
björtu báli. Þúsundir flugvéla
senda látlausa skothríð yfir her-
stöðvar og borgir Belgíu. Þjóð-
verjar taka allar helstu borgirn-
ar í Hollandi. En til að afstýra
meiri eyðilegging á borginni og
blóðsúthellingum gaf Henri G.
Winkelsman, yfirhershöfðingi
hollenzka hersins, skipun um að
gefast upp. Sjálfir kveiktu
þeir í stórum olíugeymsluhúsum
til þess þeir lentu ekki í höndum
Þjóðverja. í borginni Namur í
Belgíu hafa stóreldar kviknað
frá sprengikúlum sem Þjóðverj-
ar sendu í þúsunda tali yfir
borgina. 6000 til 7000 flugvél-
ar sendu látlausa skothríð á her-
stöðvar Belgíu.
Frá Hollandi flúði Vilhelmína
drotning, konungsfjölskyldan og
stjórnin yfir til London og er þar
óhult.
Þúsundir flugvélar og skrið-
drekar kastast inn á Frakkland
gegnum Belgíu og sækja yfir
(Maginot línuna meðfram Meuse
ánni um 50 mílna leið. Stendur
þar nú yfir harður bardagi. Virð-
ist sem Þjóðverjar ætli sér að
sópa öllu burt er á vegi þeirra
verður og veitir þeim mótstöðu.
Þessi bardagi er í sama héraði og
sumir bardagarnir í fyrra stríð-
inu, frá Louvain og Namur í
Belgíu og suður til Verdun á
Frakklandi. Leiðin sem þeir líta
eftir að geta náð er, vestur á
milli Belgíu og Frakklands yfir
Meuse ána. Suðvestur frá
Belgíu inn á Frakkland nálægt
Sedan, þar sem árnar Meuse og
Chiers renna í eitt nálægt Re-
milly. Suður frá Belgíu nálægt
Luxemberg, til Montmedy og
Langwy á Frakklandi.
Þetta hafa nazistar í hyggju
en hætt er við að Frakkar hafi
eitthvað að segja við þessum
ráðgerðum nazista, og sýni þeim
í aðra heima.
64,925,431 mæla á móti 55,414,-
643 árið 1938—1939. Bæði þessi
ár, keyptu Bretar dálítið meira
en helminginn, eða 53% 1938—
1939 en 59% 1939—1940.
útflutningur til Danmerkur á
þessu tímabili var 2,107,299
mælar 1938—1939, og 2,218,957
mælar 1939—1940. Til Noregs
sendi Canada 2,990,679 mæla
j 1938—1939 og 5,149,000 mæla
1939—1940. Canada hefir flutt
út hveiti og mél til 50 landa síð-
an 1. ágúst 1939. Bretar kaupa
meira hveiti en öll hin ríkin til
jsamans, en þau keyptu öll um
43,194,352 mæla af hveiti á 6
! mánuðum 1939—1940.
j Næst Bretum koma niður-
löndin með 9,103,515 mæla, þá
Bandaríkin 5,635,208 mælar,
jBelgía 5,552,479 mælar, Noreg-
|Ur 5,149,080 mælar, Svissland
3,637,693 mælar, Vestur Indía
eyjarnar 2,549,995 mælar, Dan-
mörk 2,218,957 mælar.
Miss Jóna Goodman
er ein meðal þeirra, sem fóru á
þingið í St. Paul, Minn. Mætir
hún þar sem fulltrúi sunnudaga-
skóla Sambandssafnaðarins í
Winríipeg.
Mr. og Mrs. Gunnar B. Björnsson
Séra Philip M. Pétursson
lagði af stað síðast liðinn mánu-
dagsmorgun suður til St. Paul til
að vera á þingi Western Unitar-
ian Conference. Mætir hann þar
sem prestur Sambandssafnaðar-
ins í Winnipeg og fulltrúi Hins
Sameinaða Kirkjufélags.
Með honum fór séra Guð-
mundur Árnason frá Lundar,
forseti kirkjufélagsins og full-
trúi þess. Var honum boðið frá
A. U. A. til Boston, að sitja
þingið þar. Frá St. Paul slæst
séra Guðmundur í för með Dr.
S. E. Björnsson og fjölskyldu
hans til Chicago og þaðan til
Boston.
FJÆR OG NÆR
Mrs. B. Brown var ein meðal
þeirra sem fóru á þingið í St.
Paul síðast liðinn mánudag. —
Mætir hún á þinginu sem full-
trúi sambandskvenfélaga ensku
Únítara kirkjunnar.
* * *
f ráði var að Reykjavík yrði
skift í 4 prestaköll. Og í tilefni
af því var séra Jakob Jónssyni
Til mömmu á mæðradag
Þó fjarlægðin aðskilji okkur í dag
þá ómar hver minninga strengur,
og flytur mig aftur á æskunnar slóð
er undi eg við barm þinn sem drengur.
Eg sendi með vorandans blíðasta blæ
þau blóm, sem við kærleikans gróður
í hugskoti þróast, og fegurst eg finn
að færa til göfugrar móður.
Bergthor Emil Johnson
Þetta kvæði var sungið við mæðradags guðsþjónustu í Sam-
bandskirkjunni síðast liðinn sunnudag.
Gunnar B. Björnsson og frú
hans lögðu af stað til íslands,
frá New York með Dettifoss
eftir hádegi á sunnudaginn en
ekki á laugardaginn eins og ætl-
að var.
í skeyti frá Gunnari segir
hann að Canada fólkið sé alt á-
nægt yfir því að Englendingar
slógu vemdarhendi sinni yfir fs-
land. Kvað hann Bandaríkja-
menn ekki hafa breytt neinu af
því, sem þeir voru áður búnir að
gera í samningum við ísland, er
sýndi sig bezt í því, að Bertil
Kuniholm, hinn nýskipaði sendi-
herra Bandaríkjanna á íslandi,
var farþegi með Dettifoss með
konu sína og tvö börn. Skipinu
var haldið einum degi lengur
vegna Sveins Björnssonar sendi-
herra, því hann þurfti að hitta
vissa embættismenn að máli.
Dettifoss hefir miklar vörur
meðferðis.
Vilhjálmur Þór gat ekki náð
fréttasambandi við ísland á
laugardaginn. — Allir íslend-
ingamir fóru á sýninguna, þeg-
ar hún var opnuð á laugardag-
inn, og var fslands-förunum öll-
um haldin veisla í íslenzka skál-
anum kl. 4 e. h. Þar var mann-
margt mjög, alt ferðafólkið og
margir New York íslendingar.
Ágæt skemtun. Sýningin verð-
ur með svipuðu fyrirkomulagi
og í fyrra, nema að því leyti að
að íslenzka sýningarráðið á að
fá 4 prósent af öllum inntektum
matsöluhússins á gamla Albania
sýningarstaðnum í næstu dyr-
um.
Kristín Johnson
Bergþór Emil Johnson og kona
hans Kristín lögðu af stað suður
til St. Paul síðast liðinn mánu-
dag, mætir Mr. Johnson á þing-
inu sem fulltrúi Safnaðarnefnd-
ar Sambandssafnaðar, en Mrs.
Johnson sem fulltrúi kvenfélags
Sambandssafnaðar. Þingið í St.
Paul stendur yfir frá því á
mánudag og þar til á miðviku-
dagskvöld þann 15. maí.
Mrs. S. E. Björnsson
boðið eitt prestakallið. Stóð
því til að hann færi heim í næsta
mánuði til að taka við embætt-
inu. En nú hefir svo snúist til
að séra Jakob er hættur við að
fara heim í sumar. Orsökina til
þess vitum vér ekki. En vér
fögnum yfir því að fá að hafa
hann meðal okkar hér í landi
nokkurn tíma enn.
* * *
Ingi Stefánsson lagði af stað
austur til Fort William, Ont.,
síðast liðinn föstudag. Hann
hefir um mörg undanfarin ár,
verið einn af starfsmönnum
Royal bankans hér í Winnipeg.
Var hann sendur austur af fé-
laginu og tekst hann á hendur
við Royal bankann þar, ennþá
hærri og um leið ábyrgðarmeiri
stöðu en hann hafði á höndum
við bankann hér í Winnipeg.
Dr. og Mrs. Sveinn E. Björns-
son frá Árborg, lögðu af stað
ásamt börnum sínum, Jónu
Marian og Sveinbirni, árla s. 1.
laugardagsmorgun suður til
Bandaríkjanna. Héðan var ferð
þeirra heitið suður til Grand
Forks, þar ráðgerðu þau að
stansa um stund hjá dr. Beck og
fara þaðan á þingið í St. Paul,
Western Conference of A. U. A.
Þaðan halda þau til Chicago og
heimsækja þar ýmsa kunningja
en halda svo þaðan á aðalþingið
í Boston. Þar tekur Mrs. Björns-
son þátt í kvennaþinginu, sem
haldið verður þar dagana frá 19.
til 24. maí, og var henni boðið á
þetta þing af hinu ameríska
kvenfélagi únítara sambandsins
í Vesturheimi og kostar það ferð
hennar að öllu leyti.
Eftir að þingið er afstaðið,
leggja þau öll af stað til New
York á heimssýninguna. f öllu
ferðalaginu ráðgerðu þau að
vera rúman mánaðar tíma.
Laura Thordarson útskrifað-
ist í hjúkrunarfræði frá St.
Boniface School of Nursing s. 1.
mánudag. Hún hlaut Dr. J. D.
Adamson’s verðlaunin, sem veitt
eru fyrir framúskarandi þekk-
ignu í námsgreininni (highest
standing in theory).