Heimskringla - 21.05.1941, Qupperneq 5

WINNIPEG, 21. MAÍ 1941
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
hafa þrifist um aldarfjórðung,
hafa landar hér von um að
öllu se óhætt næstu tuttugu og
fimm árin. En í seinni tíð eru
þó margir farnir að líta fram-
tíðina efandi augum hvað við-
kemur langlífi íslenzkra sér-
mála. Jóns Sigurðssonar kon-
urnar hafa í tuttugu og fimm
ár staðið í félagslegu sam-
bandi við hinar voldugu Dætur
Bretaveldis. En því andlega
jafnvægi hafa þær haldið, að
starf þeirra sýnir best að þær
eru dætur íslands. Megi það
þjóðernislega sjálfstæði, hald-
ast og Jóns Sigurðssonar félag-
ið lifa og þrífast um langan
aldur.
Svo að lokum bið eg afsök-
unar á því hversu lengi það
hefir dregist fyrir mér að hripa
upp þessar lauslegu minningar,
eins og eg hafði þó lofast til
að gera í vor.
Guðrún H. Finnsdóttir
F R ó N
hélt sinn mánaðarlega fund á
venjulegum stað þann 15. þ. m.
við mikla aðsókn. Læknir E.
Steinþórsson lýsti áhrifum
j styrjalda á hagi íslands að
undanförnu. Verksmiðju eig-
andi S. Thorkelsson, kominn
fyrir sex vikum eftir árs dvöl
á gamla landinu, bar kveðjur
góðar, hrósaði ágætum viðtök-
um, sem hann þakkaði ekki
sínum vinsældum, heldur því
að hann var landi að vestan.
Hann sagði nýja þjóð upprisna
á íslandi, hrausta, glaðværa,
örugga til framkvæmda. Orfin
væru víða lögð niður, árabát-
arnir horfnir, heybands, skreið-
ar og kaupstaðar lestir sæjust
varla. Þegar við, gamla fólkið,
mundum fyrst eftir, áttu ís-
lendingar aðeins eitt haffært
skip, gömlu Gránu, urðu að fá
útlendinga til að stýra því um
höfin, en nú eiga þeir sextíu
stálskip, auk fjölda motorbáta,
öll með íslenzkri áhöfn og öll
borguð að fullu. Hann dáðist
að dug og kappi sjómanna
stéttarinnar, sjávar aflinn væri
undirrót þeirra miklu fram-
fara sem alstaðar blöstu við til
sjós og sveita. Mjög mörg
dæmi taldi hann til stórkost-
legra breytinga, framfarir í
jarðrækt, vinnubrögðum, ferða-
lögum, húsagerð, fiskveiðum
og nýtingu aflans, ásamt
hraðvaxandi iðnaðar fyrir-
tækjum. Ennfremur fann hann
og gladdist yfir mikilli við-
leitni landsmanna til fallegs
lögulágs og prýðilegs útlits
bæði húsa og annara handa-
verka.
Hann sagði sér aldrei hafa
fundist Isl. hér vestra vera
góðir verzlunarmenn (að sér
sjálfum undanteknum og Gunn-
laugi Jóhannssyni) og það
sama virtist eiga sér stað
GLATAÐI SONURINN Á GIMLI
Eftir prófessor Watson Kirkconnell
III.
Heilsar annar ágúst fagur
—Islendingum helgidagur—
Fornan eið þeir endurnýja,
ættjörð sinni daginn vígja.
Streymir fólk úr öllum áttum,
ýmsum vanið bygðaháttum;
öllum gestum óttalausum
allar götur liggja að Hnausum.
Þar skal ársins hátíð halda,
hátt og látt því bezta tjalda:
þar skal synda, þar skal glíma,
þar skal vekja forna tíma.
Hátíðlega á helgum bletti
hátíðina snemma setti
víkingur að vexti oð rómi,
vel kjörinn að allra dómi.
Margt var sagt í máli stuttu,
margir kvæði og ræður fluttu;
Stephan G. og Guttorm báða
gafst að heyra, af flestum þráða.
Oft var minst á bræðrabandið,
blessað gamla föðurlandið;
minst á landnáms sigursvæðin,
sögurnar og fornu kvæðin.
Kjörlandið sitt kostaríka
Canada þeir dáðu líka;
margt að þakka móðurinni
mundu — trúir fóstru sinni.
Aleinn, sér, af engum kvaddur
Ólafur var þarna staddur;
horfði á alla helgi dagsins,
heyrði tóna sigurlagsins.
Eitt þó sá hann öðru fegra,
öllu hinu dásamlegra:
dýpstu þýðing þjóðverunnar,
— það var krýning Fjallkonunnar.
Skeður vart að fegri finni
Fjallkonu en þessu sinni;
ýmsir hneigðu að því talið,
aldrei þótti betur valið.
Svipfríð var hún, Sigrún hét hún,
sálir flestum hlýna lét. hún;
brosmild eins og forðum Freyja,
fegurst allra Gimli-meyja.
Sólbjart hár á höfði glóði,
hrundi líkast geislaflóði
haftalaust um herðar niður,
henni fylgdi tign og friður.
Há og grönn að hefðarsæti
hiklaust gekk ’hún kvik á fæti;
fríðar meyjar fagurklæddar
fylgdu henni prýði gæddar.
Glöð, en hógvær úti og inni,
aldrei stolt af fegurð sinni;
skerpu náms og skilning bar hún,
skólasystir ólafs var hún.
Hógvær sat í háu sæti,
helgidagsins eftirlæti. —
Úti í hópnum Ólaf sá hún,
augun mættust, litum brá hún.
Ástfanginn á augabragði
ólafur á flótta lagði
heim — og svaf ei næstu nætur,
náðust engar sorgabætur.
Hvernig átti hann að vinna
himinn dýpstu óska sinna?
Hann, sem flestir háðstönn bitu;
hann, sem allir fyrirlitu.
Vart hann gat — þó altaf ynni —
unnið sér og móður sinni
allra lægsta viðurværi.
— Von um ekkert tækifæri.
V
Sömu bekki, sömu stóla
sátu þau í barnaskóla;
jafnt til náms þau jafnan fóru,
jafningjar í flestu vóru.
Sálir beggja sólskin vafði—
Seinna lífið skamtað hafði
honum smán, en henni lotning —
hann var þræll, en Sigrún drotning.
Svo var eitt, sem innra skar hann;
allir sögðu að Walter Kvaran
sér til handa sjálfum kysi
Sigrúnu — með auð og glysi.
Walter Kvaran hafði honum
hjálpað framar öllum vonum
þegar aðrir af sér bitu
Ólaf, smáðu og fyrirlitu.
Ibúð hans var hefðarstaður,
hann var ríkur ekkjumaður,
skipbrotsmönnum hjálparhella,
heillavörður sleipra svella.
♦
Fríður þótti ei fólki Kvaran,
fertugur að aldri var hann;
þó var Sigrún sæmd af honum:
sett á bekk með höfðingjunum.
Lífi sínu hann lifði hreinu,
lét sér aldrei skeika í neinu.
Ólaf hjó það sviðasári:
Sigrún mundi gift að ári..
Samt var, þegar Sigrún brosti,
sál hans þídd úr öllu frosti.
Það var eins og augað dyldi
eitthvað, sem hann tæpast skildi.
Þreyttur vann hann dag frá degi;
draumum sínum slepti hann eigi. —
Átti Sigrún áttir tvennar? —
Eitthvað þýddi brosið hennar.
Hann það sér í huga geymdi,
hálfum við það sorgum gleymdi.
Ásta þyrstur, vonavana
vísu þessa kvað um hana:
"Enn í leyni lífsmark á eg,
lengi treinir Sigrún það.
Hana eina elska má eg;
ekki neina í hennar stað."
Eins og sannur íslendingur
Ólafur var hagyrðingur:
höfuðstafi og stuðla kunni,
stikaði létt á hringhendunni.
Honum fanst sem ást hans yrði
ótal sinnum meira virði *
væri hún bundin léttu ljóði,
ljóði til að raula í hljóði.
Framhald í næsta blaði.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi
heima: viðskiftin undir þung-
um álögum, þar að auki viðjuð
boðum og bönnum, svo sam-
kepni væri sama sem dauð.
Alt um það væri þjóðin, sem
var svo fátæk, orðin rík: af
mannvirkjum, dugnaði og for-
sjálni.
Þeir eru orðnir margir fyrir-
lestrarnir um Island, sem við
höfum hlustað á í síðastliðinn
aldarfjórðung, en enginn var
líkur þessari ræðu, sem stóð
nokkuð á annan klukkutima,
frásögnin var svo Ijós og lífleg,
með látlausu fasi, lipru og
gamansömu orðalagi, svo á-
heyrendum varð dátt, sem þeir
sýndu með tíðu lófaklappi.
Ræðumanni virtist ekki
liggja hátt rómur, þó heyrðist
vel til hans, jafnt yzt í salnum
sem inst.
Mrs. R. Gíslason söng fjóra
söngva við ágætar undirtektir,
R. H. R. lék undir.
Samkomunni stjórnaði forseti
Fróns, Ragnar H. Ragnar, hann
þakkaði vel þeim sem skemtu
og minti viðstadda á samsöng
barnanna með margvíslegri
annari skemtun, sem fer fram
í Fyrstu lút. kirkju þ. 29. þ. m.
K. S.
FJÆR OG NÆR
Mr. Tryggvi Oleson, kona
hans og barn, frá Toronto, Ont.,
komu til bæjarins í gær. Hann
hefir verið við nám eystra, en
dvelur heima hjá sér í Glen-
boro yfir sumarmánuðina. —
Námsgreinin sem hann hefir
stundað í 3 ár, er sagnfræði.
# # *
Lúterska kirkjan i Selkirk
Sunnud. 25. maí, 6. sd. e.
páska. Sunnudagaskóli kl. 11
f. h. íslenzk messa kl. 7 e. h.
Safnaðarfundur eftir messu. —
Fólk vinsamlega beðið að fjöl-
menna á messuna og fundinn.
S. Ólafsson
Bœkur til sölu á Heimskringlu
Endurminningar, 1. og n.
hefti, alls 608 blaðsíður, eftir
Friðrik Guðmundsson. Verð
upphaflega $2.50, báðar bæk-
urnar; nú $1.00.
Hetjusögur Norðurlanda, um
200 blaðsíður að stærð, eftir
Jacob A. Riss. Islenzkað hefir
Dr. Rögnvaldur Pétursson. —
Verð 35c.
Upplag þessara bóka er lítið.
Þeir sem eignast vilja þær,
ættu því að snúa sér sem fyrst
til ráðsmanns Hkr.
* * #
Messur í Gimli
Lúterska prestakalli
Sunnud. 25. maí: Betel, morg-
unmessa. Gimli, íslenzk messa
kl. 7 e. h. Sunnudagaskóli
Gimli safnaðar kl. 2 e. h.
B. A. Bjarnason
# * •
LandnámssÖgu íslendinga
í Vesturheimi
má panta hjá Sveini Pálma-
syni að 654 Banning St., Dr. S.
J. Jóhannessyni að 806 Broad-
way, Winnipeg og Björnson’s
Book Store and Bindery, 702
Sargent Ave., Winnipeg.
HITT OG ÞETTA
Fæða sú, sem dýr með heitu
blóði þurfa, fer eftir rúmmáli
þeirra, en ekki þyngd. T. d.
þurfa 5000 hagamýs 17 sinnum
meiri fæðu en maður, sem veg-
ur 68 kg., þótt þær vegi ekki
meira en hann, vegna þess að
rúmmál þeirra er 17 sinnum
meira.
▲
Þjóðverjar í Bandarikjunum
Meðal Þjóðverja í Bandaríkj-
unum er nú rekin öflug áróð-
ursstarfsemi í þágu Þýzka-
lands. Þeir eru fjölmennastir
í New York og Chicago. Talið
er, að í New York séu 600 þús.
manns af þýzkum ættum, en í
Chicago 400 þús. Stjórnarvöld
Bandaríkjanna fylgjast vand-
Þarfnastu fjár?
PRIVAT LAN ER
SVARIÐ.
Þér getið samið um lán
við félag vort sé fyrirtæki
yðar nokkurs vert, greitt
það tiljbaka mánaöarlega.
Vextir eru fægrí hjá oss
en nokkrum öðrum í Win-
nipeg, þar sem við höfum
starfað í 20 ár.
Komið, símið eða skrifið
oss.
Commercial Securities
CORP. LTD.
C. H. McFadyen, stjórnandi
362 Main St. Simi 93 444
lega með áróðri þessum. Flest-
ir helztu áhrifamenn Banda-
ríkjanna sem eru af þýzkum
ættum, eru fylgjandi Bretum,
eins og t. d. Wendell Willkie.
Dregur það mjög úr áhrifum
þessa áróðurs.
▲
Jón: “Hundurinn þinn var að
spangóla í alla nótt og geri
hann það í þrjár nætur, þá
boðar það feigð”.
Árni: “Hver heldurðu að
deyi?”
Jón: “Hundurinn”.
▲
Píanó-snillingurinn heims-
frægi, Paderewski, kunni að
leika á píanó þriggja ára gam-
all.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
íslenzka vikublaðið
leoessQOSsoðeðosocoðððoseos
VIÐ KVIÐSLITI
Til linunar, bóta og styrktar
reynið nýju umbúðirnar, teyju-
lausar. Stál og sprotalausar. —
Skrifið: Smith Manfg. Company,
Dept, 160, Preston, Ont.
ÁTTUNDA FYRIRSKIPAÐA
Manntal Canada
2. júní 1941
Manntal sýnir íbúatölu landsins — tölu karlmanna,
kvenna og barna; landbúnaðinn, viðskiftin og iðnaðinn
og hag þjóðfélagsins yfirleitt. Með því, er öllum stjórn-
um landsins, sambands-, fylkja og sveita og bæja, gert
auðveldara að vinna verk sitt betur og ódýrara, í hag
hvers einasta borgara landsins.
áSStSt^.
Ábyrgðin sem hvílir á
hverri stjórn á þess-
__ um tímum, er svo
mikil að hún getur
? ekki gert sitt bezta
n nema með því móti
að hún viti út í allar
[T æsar um kringum-
(__stæður þjóðarinnar.
* Það er fyrir þessa á-
stæðu að vér biðjum
um samvinnu yðar
við þetta manntal.
Þegar skrásetjari kemur til yðar, þá
takið honum vel og gefið honum allar
hcor nnnlvcinomr

Vtonn hiftnr

Munið eftir að hann er í yðar þjón-
ustu, segið honum rétt og fljótt frá
öllu sem spurt er, það hjálpar stjórn-
landsins, sem nú á við stríðs erfið-
leika að fást, og til að sjá þjóðinni
borgið eftir stríðið.
ALLAR UPPLÝSINGAR VEITTAR SKOÐ-
AÐAR SEM TRÚNAÐARMÁL
Þér getið borið fult traust til skrásetjarans,
um að halda upplýsingum leyndum. AUar
upplýsingar sem þér gefið, verða skoðaðar
sem trúnaðarmál, bœði af honum og Dom-
inion Bureau of Statistics og geta aldrei
verið notaðar á móti yður af nokkrum skatt-
heimtu, hernaðar eða öðrum agentum eða
í nokkrum dómsal.
það er skylt að lögum, að svara spurn-
ingum, en þér aðstoðið stjórn yðar mikið, á
þessum alvarlegu timum með því að gefa
upplýsingar fljótt og rétt, í anda góðs þegns.
Issued by authority of The Honourable JAMES A. MacKINNON, M.P., Minister
DOMINION BUREAU OF STATISTICS - DEPT. OF TRADE AND COMMERCE